Gelir - Gider Kavramları

Transkript

1 6.Ders

2 Gelir - Gider Kavramları Kişisel olarak insanların emekleri karşılığında elde ettikleri gelirleri, hayatlarını devam ettirmek için katlandıkları giderleri vardır. Peki, spor işletmeleri için gelir ve gider kavramları nelerdir?

3 Gelir Kavramı Gelir paranın spor işletmelerine girişini ifade etmektedir. Son yıllarda spor işletmelerinin yeni ve yaratıcı gelir kaynakları bulmaları ile birlikte gelirleri büyük oranda artış göstermiştir. Günümüzde spor işletmeleri bilet satış ve isim hakları gelirleri gibi standart gelir kalemlerinin yanında çeşitli reklâm, forma satışları gelirleri gibi yeni gelir kaynaklarıyla fonlarında büyük ölçüde artış sağlamışlardır. Spor işletmelerine ilişkin başlıca gelir kalemleri şu şekilde sıralanabilir:

4 Gelir Kavramı Spor işletmelerine ilişkin başlıca gelir kalemleri şu şekilde sıralanabilir: Bilet Gelirleri Loca Gelirleri Sponsorluk Gelirleri Medya Gelirleri Lisanslı Ürün Gelirleri Bağışlar Reklam Gelirleri

5 Gider Kavramı Gider paranın spor işletmelerinden çıkışını ifade etmektedir. Bir spor işletmesinin giderleri; oyuncu ve çalışanların ücretleri, ekipman, yol giderleri, yönetici ücretleri ve kiralardan sigorta primlerine kadar uzanan diğer giderlerden oluşmaktadır. Giderler aşağıdaki gibi sıralanabilir. Oyuncu Ücretleri, Ekipman, Seyahat Giderleri, Yönetici Ücretleri, Sigorta Primleri, Bakım Giderleri.

6 Bütçeler Bütçeler spor işletmelerinin paralarını nereye harcama eğilimlerinde olduklarını gösteren birer yol haritalarıdır. Bütçeler bütün işletme üyelerine karar vermede yol göstermektedir. Örneğin bütçe de pazarlama faaliyetleri için ayrılan fonun yarısından fazlasını yılsonu gelmeden harcayan bir işletme için yılın geri kalan bölümü için gerekli ek fonu bulmak ciddi bir problem olacaktır.

7 Muhasebe Temel muhasebe konusu anlaşılmadan finans ve finansal yönetimin anlaşılması mümkün değildir. Muhasebe çeşitli kritik olaylara ait finansal bilgilerin iletişimi, kaydedilmesi, ölçülmesi ve tanımlanma sürecidir. Bu kapsamda muhasebe, işletmenin varlıkları ve üzerinde değişme yapan, para ile ifade edilen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri; kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek, analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumlara raporlar halinde sunan bir bilgi sistemidir. Tanımdan da anlaşılacağı üzere muhasebe, işletme yöneticilerine finansal analiz ve planlama yapma konusunda gerekli olan verileri sağlar.

8 Hisse Senedi Anonim ortaklıklar tarafından çıkarılan ve anonim ortaklığın sermayesine belirli bir katılma payını temsil eden, yasal şekil şartlarına uygun olarak düzenlenmiş, kıymetli evraktır.

9 Sermaye Sermaye, işletme sahibi ya da ortaklarının işletmeye getirdikleri ve üzerinde hak sahibi oldukları öz kaynaklardır. Sermaye işletmenin kurulması ve yürütülmesi için gereken anapara ve paraya çevrilebilir malların tamamını kapsamaktadır

10 Para Yönetimi Mal ve hizmet satın alma gücü olan ve herkes tarafından kabul gören bir değişim aracı olan para kavramı, işletmeler için bireylerden daha farklı bir anlama sahiptir. işletmelerin mevcut varlıklarını korumaları, faaliyetlerini sürdürebilmeleri, para kazanma olanaklarına bağlıdır. Hatta kar amacı olmayan kurumların bile, sosyal fayda üretebilmesi parasal imkanlar sayesinde olmaktadır.

11 ParaYönetimi İşletmeler açısından bakıldığında, her ay düzenli fatura ödemeleri ya da kira ödemeleri gibi, sabit giderlerin dışında işletmenin kasasında ilave para kalması, başarılı bir finansal yönetim ile mümkün olmakta, bu da beraberinde finansal büyümeyi getirmektedir. Ayrıca para yönetimindeki başarısızlık da işletmeyi iflasa kadar sürükleyebilecektir. Yine işletmelerin büyümeleri, satış politikaları ile uyumlu finansal planlama yapmalarına bağlıdır.

12 ParaYönetimi İşletmelerdeki yönetsel kararlarda içsel ve dışsal etkenlerle karşı karşıya kalınmaktadır. İçsel etkenler olarak işletmenin geçmiş kredi ödeme performansı, satışların hacmi, alacaklar, yönetim yapısı gibi bazı faktörler sayılabilirken, dışsal etkenler olarak enflasyon, yüksek faizler, zayıf ekonomik göstergeler ve politik yapı sıralanabilir. Bu açıdan bakıldığında para kazanabilmenin öncelikli kuralı işletmeyi etkileyen içsel ve dışsal etkenleri belirleyip, bu etkenlerin başarılı bir şekilde yönetilmesidir.

13 Finansal Beceriler Üst düzey yöneticilerin işletme ile ilgili alacakları stratejik kararların başarıları, yöneticilerin finansal becerileri ile doğru orantılıdır. Bu kapsamda spor işletmelerinin gelecekteki finansal başarılarını planlamaları için finansal bilgileri geliştirecek, analiz edecek ve projelendirecek birilerini yetiştirmeye ihtiyaçları vardır. Bütçeleri küçük olan spor kulüplerinde finansal işlemler genellikle bir kişi tarafından yürütülürken, geniş bütçelere sahip spor işletmelerinde söz konusu işlemler farklı uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmektedir.

14 Finansal Beceriler Konunun daha iyi anlaşılması için muhasebe ve finans kavramlarının iyi bilinmesi gereklidir. Muhasebe kısaca belli fatura ve belgelere dayalı olarak gerçekleşen gelir ve giderlerin hesaplanması ve kayıt edilmesi süreci iken, finans işletme için geçmişte ne olmuş gelecekte ise ne olacak sorularına cevap arayan bir analiz sürecidir.

15 Finansal Hedeflerin Belirlenmesi Firmaların faaliyetleri ile ilgili karar alırken, öncelikli olarak finansal hedeflerini net olarak tanımlamaları gerekir. Örneğin; İşletmenin gelecekteki kazançları ne kadar risklidir? İşletme ne kadarlık borç yükünü taşıyabilir? gibi bazı soruların cevabının net olarak verilmesi gerekir. Aksi halde gelecekte yapılması planlanan yatırımların, firmanın ihtiyaç duyduğu makine ve ekipmanların, personel istihdamının vb. birçok konunun işletme açısından değerlendirilmesi sağlıklı bir şekilde yapılamaz.

16 Günümüzde iletişim araçları ve özellikle de görsel medyanın etkisiyle bir reklam ve tanıtım aracı haline gelen spor, bir taraftan geniş kitlelerin yoğun ilgisini çeken bir eğlence faaliyeti olarak tüketim sektörüne dönüşürken, diğer taraftan girişimciler için önemli oranda finansal hareketlerin yaşandığı cazip bir ekonomik faaliyete dönüşmüştür.

17 Spor endüstrisinin temelini oluşturan spor kulüplerinin genel finansal gelişimleri üç aşamadan meydana gelmektedir: Üye odaklı amatör yapı: Gişe gelirleri, üyelik, bağış, yiyecek içecek satışları Profesyonel yapı: Sponsorluk, devlet yardımı, yerel destek, gişe gelirleri Çağdaş profesyonel yapı: Kendi markasını yaratma, iş merkezli faaliyetler, şirketleşme, halka açılma.

18 Profesyonelleşen kulüplerinin başarısı için finansal yönetim çerçevesinde spor kulübü yöneticilerinin genel olarak aşağıdaki başlıklar üzerinde önemle durması gerektiğini söylemek yanlış olmayacaktır: Finansal kayıtları tutmak, Gerçekçi bütçeler ve finansal planlar hazırlamak, Gelir ve giderleri takip etmek, Likit yapıyı güçlendirmek (Paraya dönüştürülebilecek varlıklar), Gelir getirici varlık yaratmak, Borç seviyesini kontrol altına almak

19 Kâr amacı gütmeksizin (amatör olarak) gerçekleştirilen sportif faaliyetlerin finansmanı, yani bu faaliyetleri yapabilmek için ihtiyaç duyulan para, geleneksel yöntemler diyebileceğimiz yöntemlerle sağlanabilmektedir. Bu kaynaklar; Amatör olarak spor yapmak isteyenlerden alınan gelirler, Üye aidatları, Bağışlar, Reklam ve sponsorluk gelirleri, Diğer gelirlerdir.

20 Kâr amacı güden spor işletmelerinin faaliyetlerini sürdürebilmek için ihtiyaç duydukları kaynaklar: Ticari Krediler Ticari krediler, kredili satışlar yoluyla satıcı işletmelerin müşterilerine kullandırdığı kredilerdir. Başka bir deyişle, kredili olarak mal ve hizmet alımı yoluyla sağlanan kaynaklardır. Genellikle her işletme, mal ya da hizmet alışlarının önemli bir bölümünü satıcı firmalardan kredili olarak yapar.

21 Banka Kredileri Bankalar finansal sistemin en önemli aktörleri olarak, kaynak ihtiyacı içerisindeki kişi ve kurumların, bu ihtiyaçlarını karşılama konusunda sıklıkla başvurdukları finansal kurumlardır. İşletmeler açısından kredi, belirli bir süre sonra ödeme vaadiyle mal, hizmet ve para cinsinden satın alma gücünün sağlanmasıdır.

22 Factoring Factoring işlemi, işletmelerin kısa vadeli ticari alacaklarının factoring adı verilen bir finansal kurum tarafından satın alınması esasına dayanan bir finansal işlemdir. İşletmeler, faaliyetlerinden doğan senede bağlı alacaklarını, vadeye kadar bekleyip tahsil edebilecekleri gibi, vadeden önce factoring adı verilen bir finansal kuruma devrederek kısa süreli kaynak ihtiyaçlarını karşılayabilir. Factoring kurumu, alacağını devreden işletmeye, devraldığı alacak tutarının belirli bir yüzdesi kadar ön ödeme yapar. Böylece işletme, vadeye kadar beklemeksizin nakit ihtiyacını karşılamış olur.

23 Leasing Finansal kiralama (Leasing), kiracı tarafından seçilen bir yatırım malının mülkiyeti finansal kiralama şirketinde kalarak belirlenen kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesini sağlayan bir finansman yöntemidir. Yatırım mallarının satın alınması yerine, kiralanarak kullanılmasını sağlayarak firmaların işletme sermayelerini diğer ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılması ile verimliliğin ve karlılığın artmasında önemli rol üstlenir.

24 Finansman Bonosu İhracı Büyük, güvenilir, tanınmış işletmeler kısa vadeli teminatsız borç senetleri ihraç edebilir. Bu senetler finansman bonosu olarak bilinir. Finansman bonoları, menkul kıymet niteliğinde bir borçlanma aracı olup vadeleri 720 günden çok olmamak üzere en az 30 gün ve katları olarak belirlenir. Bu bonoları finansal durumunda pek belirsizlik olmayan ülke çapında tanınmış firmalar çıkarabilir. Şirketler genellikle finansman bonosu ihracını bir bankadaki özel bir destekleyici kredi limitiyle güvenceye alır. Bu, bonoyu geri ödeyecek parayı bulmalarını garantiye alır. Bu nedenle, finansman bonosunun geri ödenmeme riski çok düşüktür.

25 Tahvil İhracı Yoluyla Uzun Süreli Borçlanma Tahvil, anonim şirketlerin uzun vadeli kaynak temini amacıyla çıkardığı bir borçlanma aracıdır. Tahvil, bir tür emre yazılı bonodur. Tahvil sahipleri ise tahvili çıkarmış olan işletmeye karşı, tahvilde yazılı olan miktar kadar alacaklıdır. Bir işletmenin çıkardığı tahvilleri satın alarak işletmeye fon sağlayan kişilere karşı işletmenin sorumluluğu, öngörülen tarihte borcun anaparası ve anapara karşılığında hesaplanan faizini ödemektir.

26 Öz Sermaye Kaynakları Firmanın kuruluş aşamasında ve faaliyete geçtikten sonra, işletme ortak ya da ortaklarının işletmeye yatırdığı sermayeye öz sermaye denir. İşletmeler, kuruluşları sonrasında, yeni ortaklar alarak veya hisse senedi ihraç ederek öz sermayelerini güçlendirebilir. Bir işletmede öz sermayeyi artırmanın başlıca iki yolu vardır; Otofinansman Sermaye artışı

27 Otofinansman İşletme kazançlarının ortaklara dağıtılmayarak işletmede alıkonulmasıdır. İşletmeler, otofinansman yoluyla öz sermayelerini artırabilirler. Özellikle küçük ve orta büyüklükteki kredi olanakları sınırlı işletmeler için kaynak temininde başlıca yol otofinansmandır.

28 Sermaye Artışı İşletme sahip ya da sahiplerinin işletmedeki ortaklık paylarının artırılmasıdır. Başka bir deyişle, ihtiyaç duyulan uzun süreli kaynakların, ortaklardan sağlanmasıdır. Sermaye artışı, mevcut ortakların işletmedeki ortaklık paylarını artırması yoluyla olabileceği gibi, işletmeye yeni ortak alma şeklinde de olabilir.

29 Halka Açılma Sermaye piyasalarının gelişmiş olduğu ülkelerde, anonim ortaklıkların, sermaye artışı yoluyla öz kaynak temininde önemli bir yöntem ise halka açılma ve hisse senedi ihracı yoluyla kaynak teminidir. İşletmenin çıkarmış olduğu hisse senedini satın alan kişi, o işletmenin ortağı olmuştur. Böylece, satın almış olduğu yani sahibi olduğu hisse senedi karşılığında şirket üzerinde bazı hakları elde eder.

30 Franchising Bir ürün veya hizmetin imtiyaz hakkına sahip tarafın, belirli bir süre şart ve sınırlamalar dâhilinde işin yönetim ve organizasyonuna ilişkin bilgi ve destek sağlamak sureti ile, imtiyaz hakkını ticari işler yürütmek üzere ikinci tarafa verdiği imtiyazdan doğan, uzun dönemli ve sürekli bir iş ilişkilerinin bütünüdür.

31 Sponsorluk Sponsorluk, karşılıklı fayda sağlamak amacıyla sporun, spor organizasyonlarının ve sportif faaliyetlerin kişi ya da kurumlarca desteklenmesidir. Spora ilişkin finans kaynaklarından biri olarak sponsorluğun üç önemli özelliği bulunmaktadır. Sponsor, nakit veya başka herhangi bir şekilde spora bir katkı sağlamaktadır. Desteklenen sportif faaliyet, sponsor kurum ya da kişinin ticari faaliyetinin bir parçası değildir. Sponsor, bu faaliyeti nedeniyle en azından kendisine olumsuz yansıması olmayacak bir popülerlik getirisi beklentisi içindedir.

32 Kişisel Kaynaklar Çoğu durumda bireyler, bir işe başlamak için kendi kişisel kaynaklarından yararlanırlar. Uzmanlar, bir işe yeni başlandığında en az iki yıl geçindirecek kadar paranın hazırda bulundurulmasını önerirler. Bu zorunludur çünkü, yeni bir işin iş sahibine para bırakmaya başlaması en az bir yıl alacaktır.

33 Aile ya da Arkadaşlar İnformal yatırımcılar olarak da ifade edilebilecek aile ve arkadaşlar, küçük spor işletmelerinin sıklıkla başvurduğu kaynak temin alanlarındandır. Aile ya da arkadaşlardan borçlanma durumunda, finansal kurumlardan borçlanmaya kıyasla daha kısa sürede ve daha elverişli koşullarla kaynak temin edilebilmektedir.

34 Sevil, G. (Editör) (2012). Spor Finansmanı. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim FakültesiYayınları. Eskişehir.