DİCLE ELEKTRİK DAĞITIM ANONİM ŞİRKETİ 2011 YILI RAPORU
Bu rapor, 24.11.1994 tarih ve 4046 sayılı kanun ile 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Kanun gereğince düzenlenmiştir.
Kuruluşun adı Merkezi Bağlı olduğu kuruluş : Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş : Diyarbakır : Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Sermaye Durumu Ortaklık Hisse adedi Taahhüt edilen Ödenen Ödenmemiş TL % TL % TL % TEDAŞ - 26.871.091,00 100 26.871.091,00 100 - - Toplam - 26.871.091,00 100 26.871.091,00 100 - -
Karar Organı (Yönetim Kurulu) Karar Temsil ettiği Görevli bulunduğu süre Kuruluştaki görevi organındaki Adı ve soyadı veya mesleği Başlama Ayrılma kuruluş Unvanı tarihi tarihi 1- Başkan Mustafa Necati DOĞAN Özelleştirme İ.B. ÖİB Başkanlık Müşaviri 02.08.2010 Devam Ediyor 2- Üye Mehmet ERGÜN Özelleştirme İ.B. Bakanlar Kurulu Sekreteri 04.05.2010 26.04.2011 Muhsin ÜZÜLMEZ Özelleştirme İ.B. ÖİB Uzmanı 02.05.2011 Devam Ediyor 3- Üye Zafer ERKAN Özelleştirme İ.B. Dicle EDAŞ Şirket Müdürü 20.06.2008 14.09.2011 Cavit ORAK Özelleştirme İ.B. Dicle EDAŞ Şirket Müdürü 14.10.2011 Devam Ediyor 4- Üye Hasan KARAÇAM Özelleştirme İ.B. Maliye Bakanlığı Daire Başkanı 11.03.2010 25.04.2011 M. Nejat TÜR Özelleştirme İ.B. TEDAŞ Genel Md. Daire Başkanı 13.10.2011 Devam Ediyor 5- Üye Ali İhsan SARIKOCA Özelleştirme İ.B. Başbakanlık Daire Başkanı 11.03.2010 14.03.2011 Hilal YÜCEL Özelleştirme İ.B. ÖİB Uzmanı 14.02.2012 Devam Ediyor Denetim Kurulu Denetim Görevli bulunduğu süre Temsil ettiği Kuruluştaki görevi organındaki Adı ve soyadı kuruluş veya mesleği Başlama Ayrılma Unvanı tarihi tarihi 1- Denetçi C.Pınar VAROĞLU Özelleştirme İ.B. ÖİB Uzmanı 22.04.2009 Devam Ediyor 2- Denetçi Abdülhamit YILDIZ Özelleştirme İ.B. Gelir İd.Bşk. Bas.ve Halk. İliş. Müş. 29.06.2010 24.03.2011 Soner KÖSEOĞLU Özelleştirme İ.B. ÖİB Avukatı 17.05.2011 Devam Ediyor
İ Ç İ N D E K İ L E R Sayfa No I. TOPLU BAKIŞ I II. İDARİ BÜNYE 1 A- Mevzuat 1 B- Teşkilat 7 C- Personel durumu 14 III. MALİ BÜNYE 24 A- Mali durum 24 B- Mali sonuçlar 29 IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI 31 A- Giderler 32 B- Tedarik işleri 35 C- Üretim ve Maliyetler 45 D- Pazarlama 57 E- Sigorta işleri 66 F- İşletme sonuçları 66 G- İştirakler 74 H- Yatırımlar 74 V. BİLANÇO 97 Aktif 97 Pasif 110 VI. GELİR TABLOSU 119 VII. EKLER 125
KISALTMALAR AB AG AYB DPT DUY EPDK ETKB EÜAŞ GWh HES KAMU-İŞ KDV KHK KİT kv kva kwh MVA OG ÖİB ÖYK PMUM SGK TEFE TEDAŞ TEİAŞ TEK TES-İŞ TETAŞ TFRS TMS TÜFE TÜİK TWh UFRYK ÜFE YPK Yİ YİD Avrupa Birliği Alçak Gerilim Avrupa Yatırım Bankası Devlet Planlama Teşkilatı Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Elektrik Üretim Anonim Şirketi Giga Watt saat Hidroelektrik Santrali Kamu İşletmeleri İşverenler Sendikası Katma Değer Vergisi Kanun Hükmünde Kararname Kamu İktisadi Teşebbüsü kilo Volt kilo Volt Amper kilo Watt saat Mega Volt Amper Orta Gerilim Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Özelleştirme Yüksek Kurulu Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Toptan Eşya Fiyat Endeksi Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Türkiye Elektrik Kurumu Türkiye Enerji Su ve Gaz İşçileri Sendikası Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi Türkiye Finansal Raporlama Standartları Türkiye Muhasebe Standartları Tüketici Fiyat Endeksi Türkiye İstatistik Kurumu Tera Watt saat Uluslararası Finansal Raporlama Yorum Komitesi Üretici Fiyat Endeksi Yüksek Planlama Kurulu Yap-İşlet Yap-İşlet-Devret
I.TOPLU BAKIŞ Türkiye deki elektrik üretim, iletim, dağıtım ve ticaretine ilişkin faaliyetlerin entegre bir sistem içerisinde, bir kamu kurumu çatısı altında birleştirilmesi hedefi doğrultusunda, 15.07.1970 tarih ve 1312 sayılı Kanun ile imtiyazlı şirketlerin görev bölgeleri ve belediye sınırları dışında elektriğin üretim, iletim, dağıtım ve ticaretini yapmak amacıyla, KİT statüsünde TEK kurulmuş; daha sonra 1312 sayılı Kanuna ek ve değişiklikler getiren 09.09.1982 tarih ve 2705 sayılı Kanun hükümleri uyarınca da belediye, köyler ve bağlı birliklerinin elektrik hizmetleri, hak ve borçları ile Kuruma devredilerek kamu kesiminde hedeflenen bütünleşme sağlanmıştır. 1983 yılında yürürlüğe giren 110 sayılı KHK ile 1312 sayılı TEK yasası yürürlükten kaldırılmış ve Türkiye Elektrik Kurumu Genel Müdürlüğünün hukuki bünyesi amaç ve faaliyet konuları yeniden düzenlenmiştir. 233 sayılı KİT ler Hakkında KHK nın 63. maddesi ile Kurumun kuruluşuna ilişkin 110 sayılı KHK yürürlükten kaldırılmış ve 60. maddesi uyarınca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı KİT olarak yeniden kurulmuş ve ana statüsü 09.11.1984 tarih, 18570 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak faaliyetlerini TEK olarak sürdürmeye devam etmiştir. Elektrik piyasasının serbestleştirilmesi ve özelleştirme hedefleri doğrultusunda 12.08.1993 tarihli, 93/4789 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TEK; TEAŞ (üretim, iletim ve toptan satış) ve TEDAŞ (dağıtım ve perakende satış) olmak üzere önce ikiye ayrılmış; daha sonra 2001 yılına gelindiğinde dünya uygulamaları ile uyumlu bir şekilde 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu nun yürürlüğe girmesiyle TEAŞ yeniden yapılandırılarak üretim (EÜAŞ), iletim (TEİAŞ) ve ticaret (TETAŞ) faaliyetleri birbirinden yasal olarak ayrıştırılmıştır. Böylece üretim, iletim, dağıtım ve perakende satış faaliyetleri birbiriyle organik ilişkisi olmayan bağımsız kuruluşların rol aldığı alt sektörler haline gelmiş ve bu esnada doğal tekel niteliği taşıyan iletim ve dağıtım faaliyetlerinin düzenlenmesi ve yatırımcılar açısından iletim ve dağıtım şebekelerine ayrımcı olmayan bir erişim rejimini temin etmek üzere EPDK oluşturulmuştur. Bu kapsamlı düzenlemeler neticesinde, TEK in elektrik dağıtım müesseseleri TEDAŞ bünyesinde kalmış ve müesseselerin mevcut faaliyetleri, ticaret unvanları yeni duruma göre tescil edilmek suretiyle TEDAŞ yapısı içinde aynen devam etmiştir. 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanması amaçlanmıştır. Söz konusu Kanunun 14 üncü maddesi ile TEDAŞ ve EÜAŞ ın bunların müessese, bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıklarının özelleştirme işlemlerinin, 4046
sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun çerçevesinde ÖİB tarafından yürütüleceği hükme bağlanmıştır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının koordinatörlüğünde, DPT, Hazine Müsteşarlığı, EPDK ve ÖİB başta olmak üzere diğer ilgili taraflarca Elektrik Enerjisi Sektörünün aynı zamanda AB topluluk müktesebatına uyum hedefi çerçevesinde serbestleştirilmesi ve söz konusu sektörde yapılması planlanan reform ve özelleştirmelerle ilgili olarak sürdürülen çalışmalar neticesinde hazırlanan Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Stratejisi Belgesi (Strateji Belgesi), YPK nın 17.03.2004 tarih ve 2004/3 sayılı kararı ile onaylanmıştır. Elektrik Piyasası Kanunu na göre dağıtım sektörü, EPDK tarafından verilen dağıtım lisanslarıyla bölgesel tekeller olarak işletilecek olup; Strateji Belgesi ekinde, Türkiye nin elektrik dağıtım şebekesi coğrafi yakınlık, yönetimsel yapı, enerji talebi ve diğer teknik/mali faktörler dikkate alınarak 21 dağıtım bölgesine bölünmüştür. Görüldüğü üzere, Türkiye de elektrik dağıtım sektörü zaman içinde çeşitli yapısal aşamalardan geçmiş; 4628 sayılı Kanun un yürürlüğe girmesinden 2004 yılına kadar devam eden süreçte TEDAŞ, İstanbul İli Anadolu Yakası ndaki Koordinatörlük dahil sekiz bağlı ortaklık ve bu bağlı ortaklıkların dışında kalan illerde müesseseler şeklinde yapılanmış; bu dönemden sonraki süreçte elektrik dağıtım sektöründe serbest piyasa koşullarını ve rekabete dayalı bir piyasa ortamını tesis etmek amacıyla kamu mülkiyetindeki elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesine karar verilmiştir. Strateji Belgesi nde özelleştirme uygulamalarına dağıtım bölgeleri baz alınarak kamu mülkiyetindeki elektrik işletmelerinin yeniden yapılandırılması suretiyle elektrik dağıtım ve perakende satış hizmetlerinden başlanacağı belirtilmiş; TEDAŞ bünyesinde bulunan dağıtım şebekesinin, 21 bölge olarak belirlenen dağıtım bölgelerinden, Kayseri haricindeki 20 dağıtım bölgesi eylem planına uygun olarak ÖYK nın 02.04.2004 tarih ve 2004/22 sayılı kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmış ve özelleştirmenin satış, kiralama, işletme hakkı devri ve işin gereğince uygun sair hukuki tasarruf yöntemlerinden biri veya birkaçının birlikte ve/veya ayrı ayrı uygulanması suretiyle gerçekleştirilmesi öngörülmüştür. Bu çerçevede ÖİB, dağıtım varlıklarının özelleştirme yöntemini; TEDAŞ a ait dağıtım bölgelerinin birer dağıtım şirketi haline dönüştürülmesi, dağıtım faaliyeti içinde tanımlanamayacak olan duran varlıkların bu şirketlerin mülkiyetine verilmesi, Şirketlere en fazla 49 yıl süre ile dağıtım lisansı verilmesi ve Şirketlerin hisselerinin satılması şeklinde belirlemiştir. Bunun üzerine, Kayseri İli dışında kalan 20 bölgede TEDAŞ ın mevcut 64 müessese ve İstanbul İli Anadolu Yakası ndaki Koordinatörlük dahil 8 bağlı ortaklığı 4046 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi çerçevesinde yeniden yapılandırılarak, %100 hissesi TEDAŞ a ait anonim şirket şeklinde 20 dağıtım şirketine dönüştürülmüştür.
TEDAŞ Yönetim Kurulu nun 17.02.2005 tarih, 7-84 sayılı kararı ile; 1inci bölgede, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak Elektrik Dağıtım Müesseselerinin faaliyet alanı içerisinde, 01.03.2005 tarihinden itibaren elektrik enerjisinin dağıtımı, perakende satışı ve perakende satış hizmeti faaliyetlerinde bulunmak üzere bölge merkezi Diyarbakır olarak belirlenen ve sermayesinin tamamı TEDAŞ a ait Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. (DEDAŞ) kurulmuş ve 1. Bölgedeki faaliyet gösteren TEDAŞ elektrik dağıtım müesseseleri bu şirkete bağlanmış, 01.03.2005 tarihinde 18636 sicil numarasıyla Diyarbakır Ticaret Sicili nde tescil edilmiş, Şirket Ana Sözleşmesi de 09.03.2005 tarih ve 6256 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yayımlanmıştır. ÖYK nın 07.11.2005 tarih ve 2005/125 sayılı kararı ile TEDAŞ ın özelleştirme stratejisi belirlenmiştir. Buna göre sermayesinin %100 ü TEDAŞ a ait olan ve elektrik dağıtım bölgelerinde dağıtım lisansı ile TEDAŞ ın uhdesinde bulunan dağıtım sisteminin işletme hakkına sahip olan veya ileride sahip olacak dağıtım şirketlerinin hisselerinin blok satış yöntemi ile özelleştirilmesine karar verilmiştir. Sonuç olarak belirtmek gerekirse; Strateji Belgesi nde yer alan temel esaslara göre Türkiye elektrik piyasası, üretimi ve dağıtımı içeren, kapsamlı bir düzenleme, yeniden yapılandırma ve özelleştirme sürecinden geçmektedir. Elektrik sektöründe hedeflenen serbest piyasa yapısının temel amacı, sistemin verimliliğini artırarak tarifelerin düşürülmesini sağlamaktır. Özelleştirmenin öncelikli amaçlarından biri de dağıtım sistem ve şebekesi üzerinde gerçekleştirilmesi öngörülen yatırımların özel sektör tarafından karşılanması ve bu sayede devlet bütçesi üzerindeki yükün azaltılmasıdır. Bu bağlamda, TEDAŞ a ait Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. deki %100 oranındaki hissenin blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi amacıyla ÖİB tarafından 19.03.2010 tarihinden itibaren verilen ilanlarla ihale açılmıştır. Söz konusu ihale ile Şirketin özelleştirilmesinde İşletme Hakkı Devri ne dayalı Hisse Satış Modeli uygulanmaktadır. Bu modele göre yatırımcı, Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. nin sorumluluğundaki Diyarbakır, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak ve Şanlıurfa illerinden oluşan dağıtım bölgesinde elektrik dağıtım lisansına sahip tek şirket olacaktır; ancak yatırımcının işletme hakkını devraldığı dağıtım tesisleri ve bu tesislerin işletilmesinde varlığı zorunlu unsurların mülkiyeti TEDAŞ uhdesinde kalmaya devam edecektir. Yatırımcı dağıtım şirketinin hisselerinin sahibi olarak, TEDAŞ ile imzalanmış olan İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi çerçevesinde dağıtım varlıklarının işletme hakkını elde edecektir. Başka bir anlatımla Strateji Belgesindeki hususlar da dikkate alınarak tasarlanan İşletme Hakkı Devri ne dayalı Hisse Satış Modeli ne göre, aktiflerinde dağıtım varlıklarının İşletme Hakkı ile Elektrik Dağıtım Lisansı ve Perakende Satış
Lisansı bulunan şirketlerin hisselerinin blok satış yoluyla özelleştirilmesi öngörülmüştür. İşletme Hakkı Devrine dayalı Hisse Satış Modeli nin amacı, yatırımcıya işler durumdaki bir dağıtım şirketini devretmektir. Dağıtım şirketinin kurulması, İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi nin imzalanması, Dağıtım ve Perakende Satış Lisansının verilmesi ve Enerji Alım Anlaşmalarının imzalanması işlemleri, değinilen satış modelinin uygulanabilmesi için gerekli adımları oluşturmaktadır. Bu işlemlerin tamamı ihale ilanı öncesinde tamamlanmış durumdadır. Şirketin son beş yıllık faaliyetlerine ilişkin toplu bilgiler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
Toplu Bilgiler Ölçü 2007 2008 2009 2010 2011 Son İki Yıl Farkı Artış veya azalış % Esas sermaye Bin TL 26.871 26.871 26.871 26.871 26.871 - - Ödenmiş sermaye Bin TL 26.871 26.871 26.871 26.871 26.871 - - Öz kaynaklar Bin TL - - - - Yabancı kaynaklar Bin TL 1.899.332 3.957.652 4.276.033 5.889.932 5.870.236 (19.696) (0,33) Yabancı kaynaklara sirayet eden zarar (-) Bin TL 324.177 1.928.203 2.150.325 3.242.885 3.242.885 - - Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin TL 22.415 45.376 36.513 27.809 22.351 (5.458) (19,63) Maddi duran varlıklar (birikmiş amortis.) Bin TL 5 5 5 5 5 - - Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL 40.797 59.977 42.695 39.482 48.474 8.992 22,8 Yatırımların gerçekleşme oranı (nakdi) % 98 94 93,6 94,9 97,5 2,60 2,74 Tüm alım tutarı Bin TL 1.349.371 1.911.114 2.287.504 2.553.402 2.707.625 154.223 6,04 Satın alınan enerji miktarı GWh 12.608 14.576 15.529 16.454 17.761 1.307 7,94 Satın alınan enerji maliyet tutarı Bin TL 1.299.327 1.861.137 2.233.401 2.519.086 2.660.364 141.278 5,61 Satın alınan enerji birim maliyeti Kr/kWh 10,31 12,8 14,38 15,31 14,98 (0,33) (2,16) Kayıp ve kaçakların oranı % 68 64 73 65 71 6 9,85 Satılan enerji miktarı GWh 4.076 5.214 4.191 5.718 5.085 (633) (11,07) Net satış tutarı Bin TL 475.855 743.489 745.979 1.087.651 1.062.750 (24.901) (2,29) Ortalama satış fiyatı (Net) Kr/KWh 11,67 14,26 17,8 19,02 20,9 1,88 9,88 Ortalama satış maliyeti Kr/KWh 31,88 38,52 57,13 46,96 56,08 9,12 19,42 Stoklar: - Malzeme Bin TL 10.994 12.318 10.927 22.480 11.202 (11.278) (50,17) - Diğer stoklar Bin TL 402 516 719 1.467 150 (1.317) (89,78) Memur (Ortalama) Kişi 51 47 44 45 44 (1) (2,22) Sözleşmeli (Ortalama) Kişi 631 606 552 527 511 (16) (3,04) İşçi (Ortalama) Kişi 1.167 1.090 1.035 973 846 (127) (13,05) Personel için yapılan tüm giderler Bin TL 74.652 79.078 79.168 81.892 83.610 1.718 2,10 Cari yıla ilişkin: -Memurlar için yapılan giderler Bin TL 1.915 2.177 2.681 1.615 2.724 1.109 68,67 -Memur başına aylık ortalama gider TL 2.876 3.629 5.078 2.990 5.159 2.169 72,54 -Sözleşmeliler için yapılan giderler Bin TL 15.658 16.875 18.896 16.523 19.594 3.071 18,59 -Sözleşmeli başına aylık ortalama gider TL 2.221 2.469 2.642 2.612 3.195 583 22,32 -İşçiler için yapılan giderler Bin TL 57.015 59.947 57.507 54.781 50.554 (4.227) (7,72) -İşçi başına aylık ortalama gider TL 3.958 4.447 4.630 4.691 4.979 288 6,14 Tahakkuk eden vergiler Bin TL 70.755 80.279 65.910 40.625 42.628 2.003 4,93 GSYİH' ya katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL (867.845) (997.152) (1.582.219) (1.509.289) (1.698.695) (189.406) (12,55) GSYİH'ya katkı (alıcı fiyabin TLarıyla) Bin TL (813.768) (916.873) (1.516.309) (1.427.800) (1.632.708) (204.908) (14,35) GSMH 'ya katkı (alıcı fiyabin TLarıyla) Bin TL (813.768) (916.174) (1.516.309) (1.427.800) (1.632.708) (204.908) (14,35) Faaliyet karlılığı (özkaynaklar yönünden) Mali karlılık (özkaynaklar yönünden) % Ekonomik kârlılık % Faaliyet karı veya zararı Bin TL (951.852) (1.265.156) (1.648.133) (1.597.485) (1.789.124) (191.639) (12,00) Dönem kârı vaya zararı Bin TL (405.240) (739.976) (985.841) (1.192.891) 4.714.127 5.907.018 495,19 Bilanço kârı veya zararı Bin TL (405.240) (739.976) (2.231.388) (3.242.885) 4.714.127 7.957.012 245,37
Dicle EDAŞ ın 2011 yılı faaliyet döneminde tamamı yurt içi enerji satışlarından toplam 1.062.750 bin lira tutarında net satış hâsılatı elde edilmiştir. Önceki yıllarda olduğu gibi satışların maliyetinin net satış hâsılatından daha yüksek seviyede 2.851.874 bin lira tutarında gerçekleşmesi nedeniyle Şirketin 2011 yılı faaliyet zararı 1.789.124 bin liraya ulaşmıştır. Yıl içinde fiyat eşitleme gelirlerinden gelen 1.574.606 bin lira ile 6113 sayılı Kanun gereğince mahsuplaşma fark tutarı 4.949.042 bin liranın gelir yazılması sonucunda Şirket 2011 yılı faaliyet dönemini 4.714.127 bin lira tutarında dönem karıyla kapatmıştır. 2011 yılında satın alınan 17.760,9 GWh lik enerjinin %28,63 ü olan 5.085,4 GWh lik kısmı abonelere fatura edilmiş, kalan %71,37 lik kısmı olan 12.675,5 GWh lik kısmı ise kayıp kaçaklara gitmiştir. Şirket bünyesinde %71,37 olarak gerçekleşen kayıp kaçak enerji oranı, tespit edilen limit değer olan %60,96 oranının üzerinde olup, kaçak elektrik kullanımı ile mücadelede mesafe alınması gerektiği görülmektedir. Şirketin 2010 yılı net enerji satışları, satışların maliyetinin ancak % 40,4 ünü karşılayabilirken 2011 yılında alınan enerji miktarı ve kayıp-kaçak miktarının artması ile net enerji satışları satışların maliyetinin %37,3 ünü karşılayabilmiştir. Bu da satılan enerji miktarının 2,5 katı enerjinin kaçak kullanıldığını göstermektedir. Mevcut koşullarda Şirketin verimli ve karlı bir işletmecilik yapmasının mümkün olmadığı bilinmektedir. 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun Geçici 9 uncu maddesine göre uygulanan Fiyat Eşitleme Mekanizması çerçevesinde Dicle EDAŞ`ın 2011 yılında bu sistemden sağladığı gelir 1.574.606 bin liradır. Bu şekilde elde edilen destekleme geliri, Şirket zararının olduğundan daha küçük seviyede gerçekleşmesine yol açarken, karlı ve verimli çalışan, kayıp-kaçak oranı düşük diğer dağıtım şirketlerinin karlılığını ve çalışma şevkini olumsuz etkilemektedir. Kaçak ve usulsüz elektrik kullanımı ile etkin ve sürekli mücadele yanında, Şirketin kapsama alanındaki dağıtım şebekesinde mevcut hat uzunlukları, elektrik kablo ve iletken tipleri, bağlantı şekilleri, bağlı yükler, trafo yerleri ve trafo kapasiteleri gibi şebeke ile ilgili özellikleri sunan dağıtım sistemi haritaları, uygun dağıtım sistemlerinin planlanması ve teknik kaybın daha sistematik bir şekilde incelenebilmesi için güncellenerek iyileştirilmeli ve yapılacak incelemeler sonucunda şebekede gerekli görülecek önlemlerin alınarak EPDK Kararında yer alan hedef kayıpkaçak oranlarının da altına çekilmesi için gerekli gayretin gösterilmesi gerekmektedir.
Şirket faaliyet bölgesinde yeterli nitelik ve sayıda personel olmayışı ve personel altyapısının giderek zayıflaması nedenleri ile endeks okuma, ihbarname dağıtma, sayaç sökme-takma, enerji kesme-bağlama ve abone takip işleri gibi sürekli ve asli faaliyetler hizmet alımı yolu ile ancak yeterli ve etkili denetim yapılamadan yürütülür hale gelinmiş, kaçak kullanımlarla etkili mücadele edilememiş, özellikle kırsal kesimdeki tüketim noktalarında okumalar ve tahakkuklar yeterince yapılamamış ve bölgenin yoğun göç, plansız yapılaşma, gelir düzeylerindeki düşüklük gibi koşullarının da etkisi ile de sorun Dicle EDAŞ tarafında devamlı büyümüş, diğer taraftan ise kaçak elektrik kullanıcıları tarafından artan bir şekilde istifade edilerek cari duruma gelinmiştir. Şirkete bağlı Mardin, Şanlıurfa ve Diyarbakır İl Müdürlükleri faaliyet bölgesinde kaçak elektrik kullanımı yoğunlukla tarımsal sulama işlerinde görülmektedir. Ancak, bölgede yaygın bir sulama metodu olan yağmurlama yerine, daha az su ile daha fazla alanın sulanabilmesini mümkün kılan damlama yönteminin yaygınlaştırılması hem yeraltı sularının bilinçsizce tüketilmesini hem de tarım alanlarının giderek tuzlanarak çoraklaşmasını engellemek açısından önem taşımaktadır. Dolayısı ile hem su hem de buna bağlı olarak elektriğin bilinçsizce ve kaçak kullanımının engellenebilmesi için DSİ, Tarım İl Müdürlükleri ve bölgesel elektik dağıtım teşkilatlarının koordineli bir çalışma yapması gerekli görülmektedir. Mevsimsel şartları itibarı ile uygun olan pek çok bölgede sıcak su elde edilmesinde güneş panelleri yoğun olarak kullanılmakta ve bu sayede önemli ölçüde enerji tasarrufu yapılabilmektedir. Şirket faaliyet bölgesinde kayıp ve kaçağın en yüksek olduğu Mardin ili ve köylerinde yapılan incelemelerde, yörenin iklimsel özellikleri itibarı ile yılın en az 8 ayının güneşli olmasına rağmen güneş enerjisinden yeterince yararlanılmadığı görülmüştür. Tüm bu olumsuz şartları giderecek ve şirketin karlı ve verimli çalışmasını sağlayacak istikrarlı bir şirket yönetiminin varlığı ile doğru orantılıdır. Ancak; şirketin kurulmasından itibaren özellikle 2009 yılından itibaren Şirket yönetimine atamalara objektif kriterlerin değil yerel koşulların ön plana çıktığı ve subjektif değerlerin etkili olduğu görülmüştür. Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş sermayesinde TEDAŞ a ait % 100 oranındaki hisselerin blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi amacıyla 19 Mart 2010 tarihinden itibaren verilen ilanlarla ihaleye çıkılmıştır. Son teklif verme tarihi olan 22 Temmuz 2010 itibariyle dokuz teklif alınmış, 09 Ağustos 2010 tarihinde yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda en yüksek teklif, 228.000.000 ABD doları bedelle Karavil Dayanıklı Tüketim Malları İnş. Oto. Pet. Ürünleri Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ceylan İnş. ve Tic. A.Ş. O.G.G. tarafından verilmiştir.
Satışın sonuçlandırılmasına ilişkin 11.04.2011 tarih, 27 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı, 12 Nisan 2011 tarih, 27903 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış, birinci sıradaki Şirketin sözleşmeyi imzalamaktan imtina etmesi halinde ihalede ikinci ve üçüncü sırada yer alan firmalara çağrı yapılmasına karar verilmiştir. İhale sonucuna göre ikinci sırada 227 milyon ABD Doları teklif veren Çalık Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş.,üçüncü sırada ise 168 milyon ABD Doları teklif veren Eti Gümüş ve Söğütsen Seramik Ortak Girişim Grubu yer almıştır. Söz konusu kararın ardından Dicle EDAŞ la birlikte ihalesi yapılan 7 dağıtım şirketinin devir işlemlerine başlanması beklenirken T.C.Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nın 01.06.2011 ve 25.07.2011 tarihli basın açıklamalarıyla anılan şirketlerin satış işlemlerinin gerçekleşmediği kamuoyuna duyurulmuştur. 25 Temmuz 2011 tarihli Basın Açıklaması şöyledir; Bilindiği üzere elektrik dağıtım ihalelerini kazanan teklif sahipleri Özelleştirme Yüksek Kurulu nun onayını müteakip yazılı olarak sözleşmeye davet edilmiş ve Hisse satış Sözleşmesini imzalamaları için 31.05.2011 tarihi mesai bitimine kadar süre verilmiştir. Teklif sahiplerinden gelen ek süre taleplerine istinaden; teklif bedellerinin %2 si oranında ek geçici teminatın 30.06.2011 tarihine kadar İdareye teslim edilmesi şartıyla 29.08.2011 tarihine kadar ek süre verileceği teklif sahiplerine bildirilmiştir. Teklif sahiplerinden gelen talepler dikkate alınarak ek geçici teminatın teslim süresi 25.07.2011 tarihine kadar uzatılmıştır. Karavil Dayanıklı Tüketim Malları İnş. Oto. Pet. Ürünleri Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ceylan İnş. ve Tic. A.Ş. O.G.G. süresi içersinde ek teminatı yatırdığı için ek süre verilmiştir. Bu tarihten itibaren verilen süre sonrasında tekrar 3 er aylık süre verilerek süre uzatımına gidilmekte olup inceleme tarihi itibariyle (Temmuz-2012) 30.09.2012 tarihine kadar şirketin devir alınması için ek süre verilmiştir. Öneriler : Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. nin 2011 yılı çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonucunda getirilen öneriler aşağıdadır. 1-2011 yılı faaliyet döneminde ortalama 20,90 kr/kwh satış fiyatı üzerinden yaklaşık 2,6 milyar TL tutarında gelir kaybına ve ortalama olarak 56,08 kr/kwh birim elektrik enerjisi satış maliyetine ulaşan, %71,37 oran ve 12.675 GWh miktarındaki şebeke kayıplarının azaltılması ve kaçak elektrik kullanımının önlenmesini teminen; kayıp/kaçak ve işletme verimliliği gibi performans parametrelerinde belirlenen hedefler çerçevesinde faturalama, tahsilat gibi ana süreçlerin optimizasyonu, birimler arası koordinasyonun etkinleştirilmesi ve çalışanların verimliliğinin artırılması yoluyla
mevcut duruma oranla önemli ölçüde iyileştirmelerin sağlanması için gereken idari, teknik ve hukuki her türlü önlemin alınması (Sayfa:60-61), 2- Şirketin faaliyet bölgesinde yapılan yatırımlardan beklenen faydanın en üst seviyeye çıkarılması, Tesis kontrol ve kabul işlemleri, kesin hesapların sonuçlandırılması gibi çok kapsamlı işlerin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için; - İlave iş uygulamalarında 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun tanım ve oran hükümlerine bağlı kalınması ve bu konuda mevzuata aykırı işlemlere sebebiyet verilmemesi için yatırım projeleri ile ilgili planlamaların ve yapım işlerine esas ihale keşiflerinin daha gerçekçi belirlenmesi, - Projelerin gerçekleştirilmesi için gerekli ödeneğin zamanında ve yeterli olarak sağlanması, Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinde belirtilen yıllara sari ihalelerin zorunlu durumlar haricinde yılın ilk dokuz ayında ihalesinin yapılması, - Yüklenici firmalara Şevli-Şevsiz kazı farkından dolayı fazladan ödenen 125.857,32 TL nin sözleşme hükümlerine göre yüklenicilerden tahsil edilmesi, - Yatırım projelerine ait AG-OG Elektrik Şebekesi işlerinde kablo kanalı işaret plakası uygulamasının yapılmaması nedeniyle yüklenici firmalara fazladan ödenen 26.084,65 TL in yüklenici istihkaklarından tahsil edilmesi ve sonraki uygulamalarda işin şartnamelerine uygun şekilde yaptırılması, - Hatalı proje tasarımından dolayı yüklenici firmalara fazladan ödenen 11.226 TL nin takip eden ilk hak edişlerinden kesilmesi, - Revize birim fiyat uygulanmayan iş kalemlerine ait yapılan hesaplamalar sonucunda 1.857,46 TL olarak tespit edilen fazla ödeme kesintilerinin ilgili yüklenicilerden tahsil edilmesi için gerekli işlemlerin yapılması, -Şirket ve İl Müdürlükleri bazında ihalesi yapılan yatırım projelerinin büyüklüğüne göre TEDAŞ Yönetim Kurulunun 09.11.2006 tarih ve 48-716 sayılı kararıyla yürürlüğe giren Kontrol Yönergesi nde (Elektrik) tanımlanan çekirdek kontrol örgütü kadrolarının oluşturulması, Kontrolör olarak görevlendirilecek personelin gerek ihale mevzuatı gerekse teknik bilgi ve donanım konularında bir program dahilinde eğitilmeleri hususlarında TEDAŞ Genel Müdürlüğü ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nezdinde girişimde bulunulması (Sayfa:82-91), 3- Şirketin faaliyet bölgesindeki 11.D.05.1471/02 proje numarası ile yatırım programında yer alan Mardin İl Müdürlüğü Midyat IV Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi, 11.D.05.1471/01 proje numarası ile yatırım programında yer alan Mardin II Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi, 06.D.05.6630/05 proje numarası ile yatırım programında yer alan Şanlıurfa II Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi ve 11.D.05.1631/01 proje numarası
ile yatırım programında yer alan Şanlıurfa III Şehir Şebekesi Yer altı AG-OG Elektrik Tesis Yapım İşi ile ilgili olarak; -Elektrik dağıtım tesisi yapım işinin proje dahilindeki farklı güzergahlarında kazı yapılmak suretiyle yerinde yapılan incelemesinde, gerçekleşen imalat iş kalemlerinin sözleşme ve eki şartnamelerde tanımlanan standartlara uygun olarak yaptırılmadığı tespit edilerek tutanak altına alındığından; hatalı ve eksik gerçekleşen iş kalemlerinin anılan tesis işinin tamamında incelenerek sözleşme ve eki şartnamelere uygun olarak yaptırılması, tespiti yapılan eksik ve kusurlu işlemler için, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 23, 24 ve 25 inci maddelerine göre işlem yapılması, -Yüklenici firmaların yaptığı işler üzerinde yeterli inceleme ve kontrol yapılmadan eksik, hatalı ve kusurlu olarak gerçekleşen imalat iş kalemlerinin sözleşme ve eki şartnamelerde tanımlanan standartlara uygun olmadığı halde teslim alınmasında ve hakediş düzenlemesinde sorumluluğu görülenlerin tespit edilmesinin yanı sıra Şirket faaliyet bölgesinde yapımı devam eden projeler ile gelecekte yapılacak projelerin yapım aşamasında bu tür eksikliklerin tekrar etmesinin önlenmesi hususlarının TEDAŞ Teftiş Kurulunca incelenmesi ve soruşturulması (Sayfa:91-96), 4-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve Ek:13 te listelenen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi. Sonuç: Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. nin 05.07.2012 tarihindeki kendi Genel Kurulu nda kabul edilen 2011 yılı bilançosu ve 4.714.127.465,05 Türk Lirası dönem karı ile kapanan Gelir Tablosu genel görüşmeye sunulur.
A-Mevzuat: II. İDARİ BÜNYE Elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması amacıyla çıkarılan, 3.3.2001 tarih ve 24335 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile elektrik enerjisi sektörünün serbestleşmesi ve yeniden yapılandırılmasını teminen; Yüksek Planlama Kurulu nun 17.3.2004 tarih ve 2004/3 sayılı Kararı ekinde yer alan Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi çerçevesinde özelleştirmenin temel ilkelerine, özelleştirme hazırlık çalışma programına, dağıtım ve üretim özelleştirmesi eylem planına, piyasa yapısına ve geçiş dönemi uygulamalarına ilişkin bir dizi düzenlemeler yapılmıştır. Strateji belgesinde; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 4046 sayılı Kanun çerçevesinde yapılacak özelleştirmelerin, serbestleşmiş bir piyasada perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketlerinin üretim faaliyeti gösteren veya gösterecek yatırımcılara güven verecek bir yapıda olması gerektiğinden özelleştirmelere dağıtım sektöründen başlanacağı belirtilmektedir. Anılan belgede, Ülkemize özgü coğrafi yapı, işletme koşulları, enerji bilançosu, teknik/mali özellikler ve mevcut sözleşmelerin varlığı ile mevcut hukuki süreç dikkate alınarak, Türkiye genelinde en fazla 21 dağıtım bölgesi oluşturmak üzere gerekli düzenlemelerin yapılacağına, özelleştirme sürecine ilişkin olarak da dağıtım özelleştirmesi eylem planına yer verilmiştir. YPK nın 2004/3 sayılı kararına paralel olarak, Özelleştirme Yüksek Kurulunun 02.04.2004 tarih ve 2004/22 sayılı kararı ile TEDAŞ ın tamamı özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır. TEDAŞ ile bağlı şirketleri özelleştirme programına alındıkları 02.04.2004 tarihinden itibaren, 4046 sayılı Kanun un 37 nci maddesi uyarınca 233 sayılı KHK kapsamından ve Hazine Müsteşarlığı portföyünden çıkarılarak ÖİB portföyüne aktarılmış; ilgili bakan/bakanlık ÖİB in bağlı olduğu Maliye Bakanlığı olmuştur. Özelleştirme Yüksek Kurulu nun 02.04.2004 tarihli ve 2004/22 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınan TEDAŞ ın hissedarı olduğu Dicle Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 20/A maddesine istinaden bu Kanun hükümlerine uygun olarak 01.03.2005 tarihinde faaliyete geçmiştir.
01.03.2005 tarih ve 18636 sicil numarası ile Diyarbakır Ticaret Siciline kayıt ve tescili yapılan Şirketin Anasözleşmesi, 09.03.2005 tarih ve 6256 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yayımlanmıştır. Şirketin ana faaliyet konusu genel ekonomi politikasına uygun olarak elektrik dağıtım faaliyeti ve ticaretini içermektedir. Bu kapsamda, TEDAŞ Yönetim Kurulu nun 17.02.2005 tarih ve 7-84 sayılı Kararı ile Şirket kendisine bağlı Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak İl Müdürlükleri ile bu illere bağlı ilçe, belde, köy ve mezralarda kayıtlı abonelerine hizmet vermektedir. Şirket, Ana sözleşmesi uyarınca 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa uygun olarak yukarıda değinilen İl Müdürlükleri dahilindeki elektrik enerjisinin dağıtımı, perakende satışı ve perakende satış hizmeti faaliyetlerini kârlılık, verimlilik ilkesi çerçevesinde ticari, ekonomik ve sosyal gereklere uygun biçimde yürütmek zorundadır. Ayrıca elektrik dağıtım şirketleri, elektrik enerjisi piyasasının açıldığı 03.09.2002 tarihinden itibaren elektrik piyasasına ilişkin kanun, yönetmelik, tebliğ, genelge, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu kararları ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun denetimine tabi kılınmıştır. 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu 2/c maddesinde yer alan Elektrik enerjisi dağıtım faaliyetleri dağıtım şirketleri tarafından lisanslarında belirlenen bölgelerde yürütülür. hükmü gereğince Dicle EDAŞ ın faaliyet bölgesine ilişkin EPDK dan dağıtım lisansı ve perakende satış lisansı alması gerekmiş ve bu çerçevede, EPDK tarafından Dicle EDAŞ a 01.09.2006 tarihinden itibaren 30 yıl süreli dağıtım lisansı ve perakende satış lisansı verilmiştir. Dicle EDAŞ ın Ana Sözleşmesine göre, şirketin merkezi Diyarbakır, nominal sermayesi (tamamı TEDAŞ a ait olmak üzere) 26.871.091 TL dir. Dicle EDAŞ, EPDK tarafından hazırlanan ve 16.07.2005 tarih ve 25877 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 4 seri no.lu Enerji Piyasasında Faaliyet Gösteren Gerçek ve Tüzel Kişilerin Bağımsız Denetim Kuruluşlarınca Denetlenmesi Hakkında Tebliğ hükümleri gereğince, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar bağımsız denetim yaptırma yükümlülüğü dışında tutulmuştur. Şirkette memur ve sözleşmeli statüde çalışan personelin özlük ve sosyal haklarına ilişkin işlemler; 657, 5434 ve 4046 sayılı kanunlar, 527 sayılı KHK ve bunların ek ve değişiklikleri ile mali yıl bütçe kanunu, Yüksek Planlama Kurulu ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı kararlarına göre yürütülürken; işçilerin özlük ve sosyal haklarına ilişkin işlemlerde; 4857 sayılı İş Kanunu, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, bunların ek ve değişiklikleri ile bu kanunlara göre düzenlenen tüzük,
yönetmelik ve toplu iş sözleşmesi hükümleri ile yönetim kurulu kararları çerçevesinde yürütülmüştür. Şirket, sermayesindeki kamu payı %50 nin altına düşünceye kadar 3346 sayılı Kanun ve 72 sayılı KHK ye göre TBMM ve Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu nun denetimine tabi iken, 19.12.2010 tarih ve 27790 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6085 sayılı Sayıştay Kanunun Geçici 4 üncü maddesinin 6 ncı fıkrası gereğince Sayıştay denetimine girmiştir. Şirketin iç mevzuatı TEDAŞ tarafından uygulamaya konulan yönerge ve yönetmeliklerden oluşmaktadır. T. Elektrik Dağıtım A.Ş. ye ait Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. deki %100 oranındaki hissesinin blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi amacıyla 19.03.2010 tarihinden itibaren verilen ilanlarla ihale açılmıştır. İhalede son teklif verme tarihi olan 22.07.2010 itibariyle 9 teklif alınmıştır. 09.08.2010 tarihinde yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda en yüksek teklif, 228.000.000 ABD doları bedelle Karavil Dayanıklı Tüketim Malları İnş. Oto. Pet. Ürünleri Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ceylan İnş. Ve Tic. A.Ş. O.G.G. tarafından verilmiştir. Satış, Özelleştirme Yüksek Kurulu nun 11.04.2011 tarihli kararı ile onaylanmıştır. Süresi içerisinde ek geçici teminatı da yatırılmış olan şirketin devir sözleşmesinin imzalanmasına ilişkin çalışmalar sürdürülmektedir. 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 25.02.2011 tarih ve 27857 sayılı Mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunun Diğer alacaklar ve çeşitli hükümler başlıklı 17 nci maddesinin 10 uncu fıkrasında; TEDAŞ ve hissedarı olduğu elektrik dağıtım şirketlerinin elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarından vadesi 31.12.2010 tarihi itibariyle geldiği halde kanunun yayımı tarihinde (26.02.2011) itibariyle ödenmemiş olanların asıllarının tamamı ile bu alacaklara ilişkin fer iler yerine, kanunun yayımı tarihine kadar alacakların asıllarına TEFE/TÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde fer ilerin tümünden vazgeçileceği belirtilmiştir. Kanunun uygulanmasından sonra; TBMM de 31.05.2012 tarihinde kabul edilip 15.06.2012 tarih ve 28324 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un 42 nci maddesi ile 611 Sayılı Kanuna eklenen Geçici 19 uncu madde ile; 6111 sayılı Kanuna göre yapılandırma başvurusunda bulunduğu halde bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ödenmesi gereken
tutarları süresinde ödemeyenler; bu tutarları Kanunda belirtilen geç ödeme zammı ile birlikte bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren dört ay içersinde ödemeleri şartıyla Kanun hükümlerinden yararlanacaklardır. Kanunun adı geçen maddesinin geçerlilik tarihi Kanunun yayımı tarihi olup; maddenin geçerlilik süresi 01.07.2012-31.10.2012 tarihleri arasıdır. Kanunun uygulanması ve gelişmelerle ilgili bilgilere Raporun ilgili bölümlerinde yer verilmiştir. Yine aynı Kanunun 28 inci maddesi ile; elektrik dağıtım şirketleri ile elektrik üretim tesis ve/veya şirketlerinin özelleştirme kapsamında kurumlar vergisi ve katma değer vergisinden muaf olmaları ile ilgili 31.12.2010 tarihinde sona eren süre; kanunun yayımı tarihinden itibaren 31.12.2023 tarihine kadar uzatılmıştır. 03.03.2011 tarih ve 27863 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6113 sayılı Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının bir kısım borç ve alacaklarının düzenlenmesine dair Kanun ile enerji alanında faaliyet gösteren bazı kamu kurum ve kuruluşlarının mali yapılarını güçlendirmek üzere bir kısım borç ve alacaklarının düzenlenmesi ve yeniden yapılandırılması amaçlanmıştır. Kanun BOTAŞ, EÜAŞ ve Bağlı Ortaklıkları, TEİAŞ ile TEDAŞ ve sermayesinin tamamı TEDAŞ a ait olan dağıtım şirketlerini kapsamaktadır.kanunun yayımı tarihinden önceki ay sonu itibariyle (Şubat-2011) adı geçen kuruluşların birbirlerine olan ödenmemiş borç ve alacakları,teiaş dengeleme ve uzlaştırma faaliyetleri ile ilgili gecikme cezaları hariç olmak üzere terkin edilerek TEDAŞ a devredilerek borç ve alacaklar netleştirilerek muhasebeleştirilecektir. Kamu görevlilerinin bazı mali haklarına ilişkin düzenleme yapılması için Bakanlar Kurulu na yetki veren 06.04.2011 tarih ve 6223 sayılı Kanuna istinaden Bakanlar Kurulunca 11.10.2011 tarihinde kararlaştırılan 666 sayılı Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname 02.11.2011 tarih ve 28103 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 666 sayılı KHK ile kamu görevlilerinin mali haklarını düzenleyen 657 sayılı Kanun ile bu Kanunda değişiklik yapan çok sayıda Kanun ve KHK de değişiklik yapılmıştır. 13.05.2010 tarih ve 27580 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 12.09.2010 tarihinde yapılan referandumda kabul edilmiştir. Kanunun 6 ncı maddesi ile Anayasanın kamu görevlilerine toplu sözleşme hakkı tanıyan 53 üncü maddesinin başlığı ve madde içeriğinde değişiklik yapılmıştır.
Anayasa daki bu değişiklik üzerine TBMM de 04.04.2012 tarihinde kabul edilip, 11.04.2012 tarih ve 28261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6289 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununda Değişiklik Yapan Kanun ile 4688 sayılı kanunda değişiklik yapılmıştır. Görüşmelerin 21.05.2012 tarihinde anlaşmazlıkla sona ermesi üzerine taraflar konuyu Kamu Görevlileri Hakem Kurulu na intikal ettirmişlerdir. Konuyu görüşen Hakem Kurulu 29.05.2012 tarihli toplantısında kamu görevlileri maaşlarına 2012 yılında %4+4, 2013 yılında da %3+3 oranında zam yapılması kararlaştırmıştır. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu nun 29.05.2012 tarih ve 2012/1 sayılı kararı, 01.06.2012 tarih ve 28310 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 05.07.2012 tarih ve 28344 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6352 sayılı Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun un 82, 83 ve 84 üncü maddeleri ile kaçak elektrik kullanma suçlarına ilişkin yeni düzenlemeler getirilmiştir. Buna göre; Kanunun 82 nci maddesi ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nun Nitelikli hırsızlık başlıklı 142 nci maddesinin (1) inci fıkrasının (f) bendi yürürlükten kaldırılmıştır.(f) bendinde hırsızlık suçunun elektrik enerjisi hakkında işlenmesi halinde iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunacağı belirtilmiştir. Kanunun 83 üncü maddesi ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nun Karşılıksız Yararlanma başlıklı 163 üncü maddesine aşağıdaki 3 üncü fıkra eklenmiştir. (3) Abonelik esasına göre yararlanabilen elektrik enerjisinin, suyun veya doğal gazın sahibinin rızası olmaksızın ve tüketim miktarının belirlenmesini engelleyecek şekilde tüketilmesi halinde kişi hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Kanunun 84 üncü maddesi ile de 5237 sayılı TCK nun 168 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan ve karşılıksız yararlanma ibaresi maddeden çıkarılmış ve maddeye aşağıdaki (5) inci fıkra eklenmiştir. (5) Karşılıksız yararlanma suçunda, fail, azmettiren veya yardım edenin pişmanlık göstererek mağdurun, kamunun veya özel hukuk tüzel kişisinin uğradığı zararı, soruşturma tamamlanmadan önce tamamen tazmin etmesi halinde kamu davası açılmaz, zararın hüküm verilinceye kadar tamamen tazmin edilmesi halinde ise, verilecek ceza üçte birine kadar indirir. Ancak kişi, bu fıkra hükmünden iki defadan fazla yararlanamaz. Kanunda bu düzenleme ile elektrik enerjisi kaçak kullanma suçu hırsızlık suçu kapsamından çıkarılmış, 5237 sayılı TCK nın Malvarlığına Karşı suçlar
başlıklı Onuncu Bölümün Karşılıksız yararlanma başlıklı 163 üncü maddeye ilave edilen fıkra ile suçun cezası 2-5 yıl arası hapisten, 1-3 yıl hapis olarak değiştirilmiştir. 29.12.2010 tarih ve 6094 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un 6/C maddesinin veya gerektiğinde masrafları ilgililerine ait olmak üzere EPDK tarafından yetkilendirilecek denetim şirketlerinden hizmet satın alınarak EPDK tarafından yaptırılabilir. Denetim şirketleri ile ilgili uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık görüşü alınmak kaydıyla EPDK tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Bölümü; Anayasa Mahkemesinin 5.7.2012 tarihli toplantısında iptal edilmiştir. 12.7.2012 tarih ve 28351 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6353 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un 22 inci maddesi ile 4628 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin dördüncü fıkrasının (c) bendinin sekizinci paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 4046 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan özelleştirme sonrası elektrik dağıtım tesislerinin iyileştirilmesi, güçlendirilmesi ve genişletilmesi için yapılan yatırımların mülkiyeti kamuya aittir. Özelleştirilen elektrik dağıtım tesis ve varlıklarına ilişkin her türlü işletme ile yatırım plânlaması ve uygulamasında onay ve değişiklik yetkisi Kurula aittir. Kurul, hizmetin verilmesini sağlayacak yatırımların teklif edilmemesi halinde talep eder ve onaylanmış yatırımlar gerçekleştirilmediği takdirde lisans iptal edilerek yeniden ihale yapılır. Kanun kapsamında tanımlanan elektrik dağıtım şirketlerinin her türlü denetimi Bakanlık tarafından yapılır. Bakanlık bu denetimi bu konuda ihtisas sahibi olan kamu kurum ve kuruluşlarına yetki devri suretiyle veya yetkilendireceği denetim şirketlerine hizmet satın almak suretiyle yaptırabilir. Bu kapsamda düzenlenecek denetim raporları Kuruma bildirilir. Denetim raporu sonucuna göre gerekli yaptırım ve işlemler Kurul tarafından karara bağlanır. Denetim şirketlerinin nitelikleri, yetkilendirilmesi, seçimi, yetkili denetim şirketleri ve denetime tabi şirketlerin hak ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Yine aynı Kanunun 31 inci maddesi ile 6094 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un 6/C maddesinin altıncı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir: Bu Kanun kapsamındaki üretim tesisleri ile elektrik üretimi yapılan diğer tesislerin lisansı kapsamındaki inceleme ve denetimi EPDK tarafından yapılır veya gerektiğinde masrafları ilgililerine ait olmak üzere EPDK tarafından yetkilendirilecek denetim şirketlerinden hizmet satın alınarak EPDK tarafından yaptırılabilir. Denetim
şirketleri ile ilgili uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık görüşü alınmak kaydıyla EPDK tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. 02.11.2011 tarih ve 28103 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile 27.06.1989 tarih ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 14.07.1965 tarih ve 657 sayılı Kanun, 09.06.1930 tarih ve 1700 sayılı Kanun, 28.02.1982tarih ve 2629 sayılı Kanun, 18.03.1986 tarih ve 3269 sayılı Kanun ve 28.05.1988 tarih ve 3466 sayılı Kanunlarda değişiklikler yapılmıştır. B-Teşkilat : Şirket Anasözleşmesine göre Şirketin organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur. Yürütme organı ise Şirket Müdürlüğüdür. Şirket Müdürlüğü merkez ve bağlı alt birimlerden oluşmaktadır. Şirkete bağlı olarak Diyarbakır, Batman, Mardin, Şanlıurfa, Siirt ve Şırnak il müdürlükleri ile illerde görev yürütülmektedir. TEDAŞ ve %100 hissedarı olduğu şirketin organizasyon şeması ile görev, yetki ve sorumlulukları yönergesi TEDAŞ Yönetim Kurulu nun 07.03.2008 gün ve 9/85 sayılı Kararı ile onaylanarak yürürlüğe girmiştir. 4046 sayılı Kanun ile TEDAŞ ve bağlı şirketlerin anasözleşmesi hükümlerine dayanılarak hazırlanmış bulunan Dağıtım Şirketleri Görev Yetki ve Sorumlulukları Yönergesi nin amacı; dağıtım şirketlerinin organizasyon şemalarına esas görevlerinin kanun, KHK, tüzük, yönetmelik, ilgili mevzuat, yönetim kurulu ve TEDAŞ kararlarına uygun olarak, kuruluş yapısı ve çalışma düzeni çerçevesinde yerine getirilmesini sağlamaktır. Söz konusu Yönerge, genel müdürlük düzeyinde teşkilatlandırılmış anonim şirketlerin haricindeki; dağıtım şirketlerini ve bağlı il müdürlükleri ile birimlerinin görev, yetki ve sorumluluklarını, iş ve işlemlerin yürütülmesinde izlenecek yol ve kuralları kapsamaktadır. Şirketin organizasyon şemasında; merkez teşkilatının yönetim kuruluna bağlı şirket müdürü (koordinatör) ve buna bağlı hukuk müşavirliği, iç denetim grubu, özel büro ve 2 şirket müdür yardımcısı (koordinatör yardımcısı) ile bunlardan dağıtım ve perakendeden sorumlu olanına Ar-Ge planlama ve proje tesis, sistem işletme, elektrik piyasası ve müşteri hizmetleri, bilgi işlem, diğerine de muhasebe ve finansman, insan kaynakları, malzeme yönetimi ve ikmal müdürlükleri bağlı çalışılmaktadır. Taşra teşkilatının ise 6 il müdürlüğü ve bunlara bağlı birimlerden oluştuğu görülmektedir. Uzun süredir müdürlük için görevde yükselme sınavları açılmadığından birçok birim vekalet ve görevlendirme ile yönetilmektedir.
Şirketin yukarıda değinilen yönerge çerçevesinde hazırlanan organizasyon şemasına rapor ekleri (Ek:1) arasında yer verilmiştir. Ana sözleşmenin geçici maddelerinde, şirket sermayesindeki kamu payı %50 nin altına düşünceye kadar 4046 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı hükmü yer aldığından, yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nın bağlı olduğu Bakanlık tarafından atanmakta, ücret ve diğer özlük haklarının YPK nın belirlediği esaslara göre genel kurul tarafından tespit edileceği hususları yer almaktadır. Ana Sözleşmeye göre, beş üyeden oluşan yönetim kurulu üye görev süresi iki yıl olup, süresi biten üye yeniden seçilebilmektedir. Denetim döneminde yönetim ve denetim kurulunda görev alanların isimleri ile görevli bulundukları süreleri gösteren çizelgeye raporun baş kısmında yer verilmiştir. Yönetim kurulu 2011 yılı içinde yaptığı 14 oturumda toplam 92 adet karar almıştır. Ayrıca, ana sözleşmesinde yönetim kurulu toplantılarının merkezde yapılma hükmüne uygun olarak yerine getirmemekte ve hazırlanan yönetim kurulu kararları, şirket dışındaki yönetim kurulu üyelerine genelde kurye vasıtası ile gönderilerek imzalatılmaktadır. 4046 sayılı Kanunun 20/c maddesinde, Özelleştirme programında bulunan ve sermayesinin tamamı devlete ait olan şirket statüsündeki kuruluşlarda, Türk Ticaret Kanununun genel kurul toplantılarına ilişkin hükümleri uygulanmaz. hükmü yer almıştır. Bu hükme dayanarak, ÖİB tarafından TEDAŞ a bağlı şirketlerin genel kurulunun yapılmaması şeklinde bir uygulama benimsenmiş olup, ÖİB tarafından şirketlerin tümü için yazılan bir yazı ile ilgili yıl bilanço ve gelir tabloları ile yönetim ve denetim kurullarının ibra edilmelerine karar verildiği hususu bildirilmektedir. Şirket özelleştirme kapsamında olmakla birlikte, şirketin sermayesinin tamamı raporun başlangıç kısmındaki tabloda da gösterildiği üzere TEDAŞ Genel Müdürlüğüne ait bulunmaktadır. Şirket faaliyetleriyle ilgili Genel Kurul yetkisi Özelleştirme İdaresi Başkanlığında olup, 05.07.2012 tarih ve 2012/ÖİB-K-21 sayılı Özeleştirme İdaresi Başkanlığının kararı ile 2011 yılı genel kurul kararı alınmıştır. DİCLE EDAŞ ve bağlı İl Müdürlüklerinde görev yapan personel arasında yer değiştirmeler sıklıkla olmakta, yeni atanan yöneticiler kısa süre içersinde görevden alınmakta, yerine atanan yeni yönetici ise önceki yönetimin göreve getirdiği birim müdürlerini görevden almakta ve yeni atamalar yapmaktadır. Haklarında değişik konularda birçok soruşturma açılması sonucu değişik cezalar almış ve haklarında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmuş kişilerin ısrarla ve tekrar tekrar yönetim kadrosunda görev almaları en azından personel arasında kamplaşmalara, husumete ve huzursuzluğa yol açmaktadır.
Bu da TEDAŞ bünyesinde en sorunlu şirket olan ve kayıp kaçak oranı %70 lşer seviyesinde seyreden Şirkette kayıp kaçakla mücadeleyi zaafa uğratmaktadır. Şirketin yönetim kadrolarına yapılan atamalarda bu işin eğitimini almış konusunda uzman kişilerin değerlendirilmesi Şirketin karlı ve verimli işletmecilik yapmasında önemli katkı sağlayacaktır. Şirketin organizasyon şemasında yer alan hizmet birimlerinden, raporun diğer bölümlerinde değinilmeyen birimlerin çalışmalarına aşağıda kısaca yer verilmiştir. -Hukuk servisi : Dicle EDAŞ görev ve sorumluluk bölgesinde hukuk müşaviri kadrosunda bir avukat bulunmakta her türlü hukuki sorun karşısında Şirketi temsil etmektedir. Şirkete bağlı il müdürlüklerinin hukuki işlemleri kadrolu avukatlar ve TEDAŞ Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanarak uygulamaya konulan tip vekâlet akdi ile çalışan avukatlar tarafından yürütülmekte olup il müdürlüklerinde kadrolu ve vekâlet akdi ile çalışan avukatların ve servis personellerinin sayısı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 2011 Şirket ve il müdürlükleri Vekalet akitli Kadrolu avukat Servis avukat kişi personeli kişi Toplam Şirket Hukuk Müşaviri 1-1 2 Diyarbakır İl Müdürlüğü 3 20 3 26 Şanlıurfa İl Müdürlüğü 2 26 7 35 Mardin İl Müdürlüğü 1 7 3 11 Batman İl Müdürlüğü 1 6 2 9 Siirt İl Müdürlüğü 1 1 1 3 Şırnak İl Müdürlüğü 0 3 0 3 Toplam 9 63 17 89 Şirkette 2011 yılında yapılan enerji kaçak taramaları, tespit edilen kaçak kullanımları ve savcılığa bildirimler aşağıdaki tabloda ayrıntılı olarak gösterilmiştir.