Afyonkarahisar-Sandıklı 22.06.2014
«Dinî İçerikli Konferanslardan Manevî Rehberliğe»
TARİHÇE - Dinî İçerikli Konferans Etkinliği Cumhuriyet döneminde ilk olarak 1950 yılında Adalet Bakanlığı DİB na mahkûmlara yönelik haftada en az iki defa mahallî cezaevlerinde ahlâki içerikli konferans verilmesine ilişkin görüşünü bildirmiş ve DİB nın bu konudaki görüşünü talep etmiştir. * Adalet Bakanlığının 05.08.1950 tarih ve 17565 sayılı yazısı.
TARİHÇE - Dinî İçerikli Konferans Etkinliği Diyanet İşleri Başkanlığı nca 1950 yılında Cezaevlerinde Verilecek Va zlar I adlı ile bir eser yayınlanmıştır (Örnek Matbası, Ankara 1950)
TARİHÇE - Dinî İçerikli Konferans Etkinliği DİB 1963 yılında yayınladığı genelge ile cezaevlerinde mahkûmlara yönelik düzenlenen konferans etkinliklerinde kimlerin görev alabileceğini ve bu etkinlikte görevlendirilecek personelin dikkat etmesi gerekli usul ve hedefleri belirlemiştir. * DİB 07.06.1963 tarih ve 15848 sayılı genelge.
TARİHÇE - Din Hizmeti 1974 yılında Adalet Bakanlığı nın talepleri doğrultusunda DİB tarafından 09.02.1974 tarih ve 7428 sayılı görevlendirme yazısı ile cezaevlerinde din hizmeti sunulması amacıyla resmi din görevlileri görevlendirilmiştir.
TARİHÇE - Din ve Ahlâk Bilgisi Dersi 1981 yılından itibaren Din ve Ahlâk Bilgisi Dersi koğuş başına haftada 2 saat olarak uygulanmaya başlanmıştır.
TARİHÇE İlk Müfredat 1981 yılında Din ve Ahlâk Bilgisi Dersi için 74 üniteden oluşan ilk müfredat programı hazırlanarak cezaevlerinde uygulanmaya başlanmıştır. * Genelkurmay Başkanlığının 16.09.1981 gün ve 818-81 sayılı emirleri.
TARİHÇE İlk Görev Tanımı 1983 yılında cezaevinde din dersine girecek personelin görev tanımı yapılmıştır: Din adamı, - Hükümlü ve tutuklulara vaaz etmek, - Dini eğitimi ve telkinde bulunmak, - Manevi yönden kalkınmaları için çalışmakla görevlidir. *02.08.1983 tarihinde Ceza İnfaz Kurumları ile Tevkifevlerinin Yönetimine ve Cezaların İnfazına Dair Tüzük ün 36 ncı maddesine (A) fıkrası olarak eklenen madde.
TARİHÇE 24 Saat Ek Ders Belirlenmesi 1983 yılında Din ve Ahlâk Bilgisi Dersi Müfredat Programı nı uygulamak üzere cezaevlerinde görevlendirilecek DİB na bağlı yüksek tahsilli müftü ve vaizlere 24 saate kadar ek ders ücreti ödenme kararı alınmıştır. * 23.8.1983 tarih ve 6991 sayılı Adalet Bakanlığı Ders ve Ek Ders Ücretlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı.
TARİHÇE Cezaevi Vaizi Kadrosu İhdası 1983 yılında 214 adet Cezaevi vaizi kadrosu ihdas edilmiş, bu kadroya atanan cezaevi vaizleri haftada 6 saat maaş karşılığı görev yapmaya başlamışlardır. * 14.09.1983 tarih ve 7114 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı.
TARİHÇE İlk Protokol 30.03.2001 tarihinde Tutuklu ve Hükümlülerin Dinî ve Ahlâkî Gelişmelerini Sağlamaya Yönelik İşbirliği Protokolü imzalanmıştır. Bu protokol ile kurumların karşılıklı olarak görev ve sorumlulukları belirlenmiştir. * Bu protokol 15.05.2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
TARİHÇE Müfredat Yenileme İşbirliği Protokolü nün imzalanmasından sonra Din ve Ahlâk Bilgisi Müfredat Programı 37 ünite halinde yeniden hazırlanarak 26.09.2002 tarihli onayı ile uygulamaya konulmuştur. * 1981 tarihli müfredat 74 ünitedir.
TARİHÇE Ek Ders Probleminin Başlaması 21.05.2007 tarihli karar ile cezaevlerinde görevlendirilen müftülük personelinin haftalık ek ders süresi 24 saatten, günde 2 saat ile sınırlandırılarak 14 saate düşürülmüştür. * 24 saat ek ders uygulaması 1983 yılında başlamıştı.
TARİHÇE Ek Ders Probleminin Çözülmesi 2011 tarihli karar ile DİB personelinin ek ders süresi, haftada (24) saate kadar şeklinde değiştirilmiştir. Bu sayede 1983 yılında başlayan uygulamaya dönülmüştür. cezaevi vaizleri günde (2) saat maaş, (6) saat ise ek ders karşılığı görevlendirilmeye başlanmıştır * 13 Şubat 2011 tarih ve 27845 sayılı Bakanlar Kurulu kararı; Adalet Bakanlığı, Genelge 139/1.
TARİHÇE Vaaz Görevi «Cezaevi Vaizlerinin görevleri şunlardır: a) Görevlendirildiği ceza ve tevkifevleri ile çocuk ıslahevlerinde dini konuşmalar yapmak, din ve ahlak bilgisi dersini okutmak, b) Müftülükçe hazırlanan programa göre haftada bir defa camilerde vaaz etmek, c) Görev alanı ile ilgili konularda amirlerince verilen diğer görevleri yapmak». * Diyanet İşleri Başkanlığı, Görev ve Çalışma Yönergesi, Madde 96.
TARİHÇE Haftada Dört Gün «Tam gün görevlendirilen cezaevi vaizleri günde (2) saati maaş, (6) saati ek ders karşılığı haftada (4) gün olmak üzere görev yapar.» «Tam gün esaslı yürütülecek görev; onay yazılarında aksi belirtilmedikçe günde (2) saati maaş, (6) saati ek ders karşılığı günde (8) saat çalışmayı ifade eder» 06/09/2012 tarih ve 727-15 sayılı Adalet Bakanlığı Genelgesi 139/1.
HUKUKİ DAYANAK Cezaevlerinde Din ve Ahlâk Bilgisi Dersi nin okutulması zorunlu 1 ancak hükümlü ve tutukluların bu programlara katılması isteğe bağlıdır. 2 1-13/12/2004 tarihli Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, Mad. 75: Ceza infaz kurumlarında bulunduğu süre içinde hükümlüye, kişiliğini geliştirecek, eğitimini güçlendirecek, yeni beceriler elde etmesini, suç işleme eğilimini yok etmeyi sağlayacak ve salıverilme sonrasına hazırlayacak programlar uygulanır. Eğitim programları; temel eğitim, orta ve yüksek öğretim, meslek eğitimi, din eğitimi, beden eğitimi, kütüphane ve psiko-sosyal hizmet konularını kapsar. 2-17/06/2005 tarihli Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri Yönetmeliği, 29/e: Ceza infaz kurumlarında din kültürü ve ahlâk öğretimi programı uygulanır. Ancak, hükümlülerin bu programlarakatılması isteğebağlıdır.
Mahpusların İyileştirilmesi İçin Birleşmiş Milletler Minimum Standart Kuralları, Kural 41.1 Kurumda yeterli sayıda aynı dine mensup tutuklu/hükümlü bulunması halinde, buna yetkili bir din görevlisi atanır veya görev v yapmasına izin verilir. Tutuklu/hükümlü sayısının gerektirmesi ve koşulların elverişli olması halinde bu görevlendirme tam gün esasına dayanacak şekilde yapılır.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Üye Devletlere Avrupa Cezaevi Kuralları Hakkında R (87) 3 Sayılı Tavsiye Kararı, Karar 47.1: Kurumda aynı dine mensup yeter sayıda mahpus bulunduğunda, o dinin yetkili bir temsilcisi tayin ve kabul edilmelidir. Mahpus sayısı haklı gösterdiği ve koşullar elverdiğinde bu düzenleme tam gün çalışma esasına göre olmalıdır.
Özgürlüğünden Yoksun Bırakılan Çocukların Korunmasına Dair Birleşmiş Milletler Kuralları Eğer bir kurumda belirli bir dine mensup yeter sayıda çocuk varsa, bu kuruma o dinden bir veya birden fazla din adamı atanmalı veya uygun görülmeli, bu din adamlarının düzenli olarak baş başa görüşmelerine izin verilmelidir.
[DİNÎ DANIŞMANLIK] Afyonkarahisar-Sandıklı 21.06.2014
Ceza İnfaz Kurumları Din Hizmetleri Ceza infaz kurumlarında Din Hizmetleri, Ahlâkî Gelişim ve Manevî Rehberlik 1 [Din ve Moral Hizmetleri] 2 görevi yürütülmektedir. 1-. 10/02/2011 tarihli İşbirliği Protokolü, Madde 3/a-b-c. 2-30/03/2001 tarihli İşbirliği Protokolü, Madde 4/B-2.
2011 tarihli Protokol, Madde- 1: Amaç: «Tutuklu ve hükümlülerin dinî ve ahlâkî duygularını geliştirerek yeniden topluma kazandırılmaları sürecine katkı sağlamak»
Adalet Bakanlığı Genelgesi, 46/1 Eğitim İlkeleri: «Yeniden suç işlemelerini önleyecek ahlâkî değerler kazanmalarını sağlamak»
Ceza infaz kurumlarının, hükümlü ve tutuklular üzerinde; Psikolojik (bilinmezlik, korku, gerginlik, tehlike, baskı, stres gibi) Duygusal (yalnızlık, ihmalkarlık, sevgiden yoksunlukgibi) Toplumsal etkilere (aile ilişkilerinin bozulması, aile ve sevdiklerinden ayrı kalmak gibi) sahip olduğu bilinmektedir. Bu etkilerin azaltılmasında manevi destek sağlayan ve ümit aşılayan dinin ve dinî değerlerin önemli bir yere sahip olduğu kaçınılmaz bir gerçektir.
MANEVÎ REHBERLİK DİN HİZMETLERİ, AHLAKÎ GELİŞİM VE MANEVÎ REHBERLİK FAALİYETLERİ (P-2001: Din ve Moral Hizmetleri) - Din ve ahlâk bilgisi dersi, - Dinî sohbetler, - Ayda en az bir kez verilecek konferans etkinliği, - İstek halinde Kur an-ı Kerîm öğretimi, - Manevî rehberlikle ilgili faaliyetleri (P-2001: Dinî Danışman) - Hükümlü ve tutukluların idareye verecekleri dilekçeler aracılığıyla dinî konulardaki özel görüşme taleplerini karşılamak, - Dinî vecibelerin yerine getirilmesine yardımcı olmak, - Dini gün ve haftaların anlamına uygun anma/kutlama programları, - Dini ve ahlâki gelişimi sağlayacak benzeri faaliyetler. *(2011 Tarihli İşbirliği Protokolü, Madde A/3, B/2, B/5)
Ceza İnfaz Kurumları Din Hizmetleri Adalet Bakanlığı, Genelge 139/1 (06/09/2012) Cezaevi vaizlerinin tam gün esaslı yaptıkları görevler; - Kurumda yapmış oldukları hazırlık, planlama, - Konferans, seminer, - Belirli gün ve haftalarla ilgili programlar, - Dini içerikli yayınlar konusundaki çalışmalar, - Gözlem ve sınıflandırma formları ile benzeri form ve çizelgelerin doldurulması, - Manevi rehberlik faaliyetleri, - Din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri gibi hizmetleri kapsamaktadır.
Ceza İnfaz Kurumları Din Hizmetleri Adalet Bakanlığı, Genelge 139/1 (06/09/2012) Ancak cezaevi vaizlerinin asli görevi, istekli hükümlü ve tutuklulara manevi rehberlik hizmeti sunmak olup, bu nedenle mesailerinin büyük bir kısmını bu konuda kullanırlar.
Ceza İnfaz Kurumları* Ceza İnfaz Kurumları Kapalı Çocuk Eğitimevleri Açık Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri Denetimli Serbestlik Şube Müdürlükleri (Eğitim ve İyileştirme Bürosu) Yüksek Güvenli kli Kapalı D, F Tipi Kadın Kapalı Çocuk Kapalı Gençlik Kapalı Yetişkin Kapalı E Tipi Kadın Açık Gençlik Açık * 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, Madde 8.
S.No Etkinlik Etkinlik Yapılma Durumu 1 Din ve Ahlak Bilgisi Dersi + D Tipi Cezaevi (Yüksek Güvenlikli) Etkinlik Mekanı Oda (1 veya 3 kişilik) Etkinlik Yapılma Durumu E Tipi Cezaevi (Kapalı Cezaevi) Etkinlik Mekanı + Kütüphane/Sınıf 2 Dinî Sohbet + Oda + Koğuş 3 Konferans (Ayda en az 1 kez) + Kütüphane (En Fazla 10 Kişi) + Konferans Salonu 2 Kur an-ı Kerim Öğretimi + Oda/Sınıf + Koğuş/Sınıf 4 Manevî Rehberlik Faaliyetleri ASLİ GÖREV Özel Görüşme + Oda + Koğuş Ramazan Hizmetleri + Oda + Konferans Salonu KandilProgramları - - + Konferans Salonu Önemli Gün Programları: Kadınlar Günü vb. - - + Konferans Salonu Bayramlaşma + Oda + Koğuş Kitap Dağıtımı + Oda + Koğuş Taziye Ziyareti + Oda + Koğuş
REHBERLİĞİN ANLAMI Kişinin; -Kendini tanıması ve anlaması, -Çevresine uyum sağlaması, -Problemlerini fark etmesi ve çözmesi için, çeşitli teknikler uygulanarak profesyonelce yapılan yardım sürecidir. 35
DANIŞMA TEKNİKLERİ Telkin ve Öğretmeye Yönelik Teknikleri Bilgi Verme, Tavsiye, Telkin ve Nasihat Kabul ve Anlayış Bildiren Teknikleri (Susma, Basit Kabul, Tekrarlama, Aydınlatma, Özetleme) Destek ve Teşvik Bildiren Teknikler (Tasvip, Teşvik, Cesaretlendirme, Güvence Verme) Teşhis ve Anlamaya Yönelik Teknikleri Deştirme, Yansıtma, Tahlil, Yorum Soru Sorma ve Espri 36
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ü Başsavcı ve cezaevi savcısı ile tanışmak faydalıdır. ü Tutuklu ve hükümlüler cezaları süresince Kurumda kalmak zorunda oldukları için onlara yönelik hizmetler süreklilik arz etmektedir. Düzenli olarak din hizmetlerinden istifade eden tutuklu/hükümlünün gelişimi takip edilebilmektedir. Bu bir avantajdır.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ü Tutuklu ve hükümlülerin dinî bilgiye ulaşma alternatifleri sınırlıdır. Bu sebeple manevî rehberliğin önemine inanılmalı ve doğru yolu göstermenin değeri unutulmamalıdır. Belki de karşılaşacağı tek «hoca» sizsiniz.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ü Konular, mümkün olduğunca kötü örnekler ve suçlar üzerinden değil iyi örnekler üzerinden anlatılmalıdır. ü Tutuklu ve hükümlülerin çoğunun eğitim düzeyleri yetersizdir. Konular, mümkün olduğu kadar basit ve açık bir dille anlatılmalıdır.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ümahkumlar çabucak kızıp öfkelenebilirler. Böyle bir durum vuku bulursa sert tepki vermekten kaçınılmalı ve sabırlı olunmalıdır. üisrarcıdırlar. Hatalı da olsa görüşlerinden vazgeçmek istemezler. Onlara zaman tanınmalıdır. Hemen sonuç almak mümkün olmayabilir. Yetişkinlerin din eğitimi bu açıdan farklıdır.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ üyalan söyleme eğilimi bulunabilmektedir. Özellikle başlarına gelen olaylarla ilgili anlattıkları «ihtiyatla» karşılanmalıdır. Anlattıklarına hak vererek üzüntüye kapılma ihtimali yüksektir.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ üfetvası istenen soru, koğuştaki başka bir mahkumun aleyhine kullanılmak için soruluyor olabilir, cevap verirken dikkat edilmeli. Bu soruyu niçin sordun? Bunu bilmek hayatında ne işe yarayacak? ya da Bu sorunun senin için önemi ne? şeklinde sorarak amacı anlaşılmaya çalışılmalıdır.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ükolayca incinebilirler. Oda veya koğuşlar, tutuklu ve hükümlülerin «evleri»dir. Buraların ziyareti esnasında samimi davranılmalı ve ikramlar kabul edilmelidir.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ükonu anlatılırken konuşan kişiyi de kapsayan ifadeler tercih edilmelidir. «Yap-et» veya «yapma» tarzındaki «Sen dili» olumlu ve kalıcı etkiden uzaktır. ü Kur ân-ı Kerîm öğretimine özel önem verilmelidir. Kur ân öğretiminde geçen süre, önemli bir eğitim sürecidir.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ü Kuşkucudurlar ve her sözde derin anlam ararlar. Bu da ilişkilerin bozulmasına sebep olabilir. üverilen sözler tutulmalıdır. Kitap, takvim vb. konularda söz verilmişse yerine getirilmeye gayret edilmelidir.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ üsabırsızdırlar. Çok uzun konuşmaktan kaçınılmalıdır. Konuların sohbet tarzında işlenmesi faydalıdır. ü Görüşlerini ifade etmek isterler. Onlara da düşüncelerini ifade etme imkânı sunulmalıdır.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ü Kendileri hakkında olumsuz şeyler söyleme eğilimindedirler. Günah-af dengesi kurularak Allah ın affedici olduğu ve kişilerin değişebileceği öğütlenmelidir. ü Allah ın rahmeti ve tövbe kapısının açık olduğu değişik vesilelerle vurgulanmalıdır.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ü Karamsardırlar. Vesveseye meyillidirler. Konu anlatımında bu husus dikkate alınmalıdır. ü Genelleme ve önyargıları ağır basar: Herkes bana karşı/hep /Hiç. /Hiç kimse. vb. Bu bakış aşısının düzeltilmesine gayret edilmelidir.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ümahkumlar kolayca risk alabilirler, işin sonunu fazla düşünmezler (Duygu-Düşünce-Davranış sıralamasını, Duygu- Davranış şeklinde uygularlar: Kızdım-Vurdum). ücezaevinde kişiye özgü alan yoktur. Çoğunlukla mahkumun mahrem alanları ihlal edilir. Bu nedenle rahat değillerdir. Bu sebeple, onların sert tavırları anlayışla karşılanmalıdır.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ütutuklu ve hükümlülerin suçlarını araştırmak, sormak doğru değildir. Onları yargılamaktan suçları hakkında yorum yapmaktan kaçınmalıyız. Bizler, hâkim veya savcı değiliz. ükişisel sorunları konuşmak, bu sorunun çözülememe olasılığının yüksek olması sebebi ile risklidir.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ üdin görevlisi koğuş veya odada kalış süresini sınırlandırmalıdır. Uzun süre onlarla birlikte kalmak öğreticinin etkisini azaltabilir. ümahkumla sohbet ederken ve onu dinlerken haklı bile olsa Haklısın ifadesi kullanılmamalı; Seni anlıyorum ifadesi tercih edilmelidir. Anlattıkları onaylanarak pekiştirilmemelidir.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ücezaevi ile ilgili kullanılan terimler doğru kullanılmalı: Gardiyan yerine Ceza infaz memuru, suçlu yerine tutuklu veya hükümlü gibi.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ügörev yapılırken bilgi aktarımından ziyade düşündürücü ve yönlendirici dinî rehberlik yapılmalıdır. Kendisine bir amaç belirleyen tutuklu/hükümlünün bunu gerçekleştirmesi için uygun vakti bulunmaktadır. ü Okumaya ve değişime açık istekliler için tavsiye kitaplar belirlenmelidir.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ üanlatılan konuların kullanılarak üçüncü şahısların suçlanmasına imkân verilmemelidir. Öğrenilen bilgilerin kendi hayatımızda uygulanmasının asıl amaç olduğunu vurgulanmalıdır.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ü Düzenli olarak bir yakınını kaybeden olup olmadığı takip edilmeli ve taziye ziyaretlerine özel önem verilmelidir. Yas süreci kişinin ruhsal ve fizyolojik yönlerini ciddi bir şekilde etkileyen zorlu bir süreçtir. Bu süreçte verilen destekler, yas tutan kişi tarafından asla unutulmaz. ü Ramazan ayında özel programlar yapılmalı, bu ayın önemi fark ettirilmelidir. ükandiller için özel programlar düzenlenmelidir. ü Etkinlik salonlarına Bilgilendirme Broşürü asılmalı, mümkünse koğuşlara da dağıtılmalıdır. Örnek Broşür için bk. CİK Din Hizmetleri Rehberi, s. 156.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ üilgili protokol, müfredat ve ek ders kararı ve genelge iyi bilinmelidir. ü Şâfiî ve Caferî mezhebine mensup tutuklu ve hükümlülerin bulunduğu Kurumlarda görev yapan vaizler, bu mezheplerle ilgili gelebilecek sorulara hazırlıklı olmalıdırlar. ütutuklu ve hükümlülere din hizmeti sunulurken en çok soru-cevap yöntemi kullanılmaktadır. Bu sebeple DİB web sayfasından «Dini Sorular» takip edilmelidir.
MANEVÎ REHBERLİK HİZMETİ UYGULAMA İLKELERİ ü Tutuklu ve hükümlüler hakkında tutulan özel notlar özenle korunmalıdır. ü Ders defterinin doldurulması: örnek «C-7 Koğuşu (Tövbe Anlatıldı)» ü tecrübe ve birikimlerin kaleme alınması faydalıdır. Diyanet aylık Dergi veya Değerler Dergisi