ÇAĞDAŞ GİTAR MÜZİĞİ BESTECİSİ NİKİTA KOSHKİN İN MÜZİĞİNDE TINISAL ARAYIŞLAR Araştırma Görevlisi Emre ÜNLENEN Anadolu Üniversitesi Devlet Konservatuvarı emreunlenen@anadolu.edu.tr Özet 20. yüzyılın ilk çeyreğinde ortaya çıkan yeni tınısal arayışlar, çağdaş enstrümantal müziğin oluşumunda önemli bir yere sahiptir. Claude Debussy ile başlayan, özellikle Igor Stravinsky ve Arnold Shoenberg in devam ettirdiği bu arayışlar, 19. yüzyıl Alman Romantik Müziği nin kalıplaşmış ve sembolik karakterlere sahip orkestrasyon tekniklerine tepki olarak ortaya çıkmıştır. Stravinsky nin Bahar Ayini isimli bale eserinde solist olarak kullanılan Fagot, Mib Klarinet, Do Trompet ve Timpani gibi solist olarak görülmeye alışılmadık enstrümanlar bestecinin yeni tınısal arayışlarının örneklerini oluştururlar. Bu sıra dışı enstrüman kombinasyonu yeni bir müzik dilinin doğuşunu simgeler. Benzer örneklerle, Romantik Dönem müziğinin baskın yaylı enstrüman kullanımı yerini nefesli ve vurmalı enstrümanlara bırakarak istenilen müzikal üslubu elde edebilmek için farklı etki ve tınıların kullanılmasına imkân sağlamıştır. Andrés Segovia nın çalışmaları sayesinde gitarın akademik müzik içerisinde yer bulması ve dönemin önemli orkestra bestecilerinin gitar için eserler yazmasıyla, 20. yüzyıl müziği yapıtaşları gitar müziğinde 1950 yılı sonrasında görülmeye başlanmıştır. Bu çalışmada gitarist - besteci olan Nikita Koshkin in müziğinde kullandığı ve gitar repertuvarına kazandırdığı farklı tınısal yaklaşımlar irdelenecek ve analiz edilecektir. Koshkin gitarın alışılagelmiş lirik müziğine daha karamsar bir ifade kazandırmıştır. Trampet efekti, bartok pizzikatosu, karmaşık harmonikler ve perküsyonist efektler Koshkin in müziğinde oldukça sık rastlanan tınısal arayış odaklı tekniklerdir. Bu tür efektlerin kullanıldığı eserlere Prince s Toys, Usher Waltz, Piece with Clock, Pan ve Rain örnek gösterilebilir. Anahtar Kelimeler: Tını, Gitar, Çağdaş Müzik, Nikita Koshkin
Summary The searches for new timbre materials in the first quarter of the 20th Century have an immense important on the formation of the contemporary instrumental music. Starting with Claude Debussy, especially the creative searches done by Igor Stravinsky and Arnold Schoenberg, are formed against to the symbolic characteristics of the orchestration techniques in 19. Century German Music Tradition. The instruments such as Bassoon, E flat Clarinet, C Trumpet and Timpani which are not likely seen as soloist before, are used as soloist instruments in the Rite of Spring, a ballet work by Stravinsky. The aim of the combining this strange combination is to show a new musical language is already born. Within similar examples, the dominated string instrument usage of the Romantic Music gave its place to the usage of wind and percussion instruments which lead composers to create a new musical language by using unusual effects and timbre usage. Thorough the oppressive actions of Andrés Segovia, the classical guitar took its place in the academic music world and the well-known orchestral composers started to compose for guitar. Thanks to Segovia s effort, the contemporary music materials started to be seen in guitar field after 1950 s. In this study, the timbre and effect usage in the music of Nikita Koshkin will be determined and analyzed. Koshkin has changed the lyrical mood of the traditional classical music into a dark, depressed expression. To do this, he used unusual contemporary guitar techniques such as trampet techniques, Bartok pizzicato, complex harmonics and percussive effects. The works of him such as Prince s Toys, Usher Waltz, Piece with Clock, Pan and Rain can be given as examples of searches for new timbre materials. Key Words: Timbre, Guitar, Contemporary Music, Nikita Kohkin
ÇAĞDAŞ GİTAR MÜZİĞİ BESTECİSİ NİKİTA KOSHKİN İN MÜZİĞİNDE TINISAL ARAYIŞLAR 1. Nikita Koshkin in Genel Biyografisi 1956 yılında Moskova da doğan gitarist ve besteci Nikita Koshkin çağdaş gitar müziği dağarcığının önemli temsilcilerinden biri olarak kabul görmektedir. Genç yaşta bestelediği ve seslendirdiği eserleriyle gitar toplumunun ilgiyle takip ettiği bir figür hâline gelmiştir. Avrupa da ilk kez 1989 yılında, Hollanda Amsterdam daki Concertgebouw Konser Salonu nda, Konser Portreleri adlı projesiyle sahne alan gitarist - besteci, 2001 yılında yaşadığı sakatlığa kadar tüm Avrupa, Amerika ve Güney Afrika da aktif konser turneleriyle solistlik kariyerini sürdürmüştür. Koshkin, akademik ve solistik çalışmalarından ziyade kompozitörlüğü ile ün yapmıştır. Henüz 22 yaşındayken, Moskova ya konser vermek için gelen ünlü Çek Gitarist Vladimir Mikulka ya eserlerini dinletme imkânı bulmuştur. Bestecinin Toccata adlı eserini beğenen Mikulka, Koshkin den bu esere bir prelüd yazmasını istemiş, Londra daki bir sonraki konserinde Koshkin in The Fall of the Birds (Türkçe çevirisiyle Kuşların Düşüşü, 1978 baharında Kanada da gerçekleşen toplu kuş ölümlerinden esinlenilmiş. 1 ) Andante quasi Passacaglia e Toccata adlı eserinin ilk seslendirilişini gerçekleştirmiştir. Alışılageldik gitar müziğinin ötesinde, gitarın teknik olanaklarını zorlayan ve bestecinin kendine has müzikal üslubunu yansıtan bu eser beğeni toplamıştır. Bu sayede Mikulka ile Koshkin arasındaki işbirliği yeni eser siparişleriyle devam etmiştir. Mikulka, bir sonraki siparişi olan The Prince s Toys (Prensin Oyuncakları) süitini 1980 yılında Paris de ilk kez seslendirmiş ve Classical Guitar adlı dergi bu konseri seksenlerin en iyi konseri olarak duyurmuştur. Koshkin in 1 5 Mayıs 2012 de, Ankara da Nikita Koshkin ile gerçekleştirilen söyleşiden alınmıştır.
eserleri bu başarılarının bir getirisi olarak Sovyetler Birliği nde basıma hazırlanmış ancak kendisinin Rus bestecilerin eserlerini eleştirdiği bir söyleşisinin Moskovsky Komsomolets adlı gazetede yayınlanmasından sonra, bestecinin eserlerinin Sovyetler Birliği nde seslendirilmesi yasaklanmıştır. Bu sebepten Koshkin in tüm eserleri kendi ülkesi dışında farklı yayımcılar tarafından basılmıştır. Bu yayımcılar: Gendai Guitar (Tokyo-Japonya), Editions Lemoine (Paris-Fransa), Chorus (Helsinki-Finlandiya), Edition Orphee (Kolumbus-ABD), Edition Margaux (Berlin-Almanya), Cambridge Music Works (Cambridge-İngiltere), Corda Music Publications, Aston Music (İngiltere), Papagrigoreou-Nakas (Atina-Yunanistan), Doberman-Yppan (Kanada) ve AMA Verlag (Almanya) dır. Ünlü gitarist John Williams ın 1993 te yayımlanan The Seville Concert adlı CD sinde Koshkin in Usher Waltz adlı eserine yer vermesi ve bu kaydın gittikçe popülerleşmesiyle birlikte, bestecinin gitarla ilgilenen kitlelerce tanınmasına yol açmıştır. Sadece gitar ve gitarlı oda müziği eserleri üzerine çalışmayı tercih eden besteci, gitar müziğinin ve çalgının tekniksel olanaklarının gelişmesini hedeflemekte ve 20. yüzyıl müziği içerisinde yer edinmesini amaçlamaktadır. Gitar müziğinin tüm alanlarında eserler yazmıştır, solo eserlerinin haricinde özellikle 20. yüzyıl gitar oda müziği repertuvarına büyük katkılar sağlamıştır. Sonat formunda yazdığı gitar flüt, gitar şan, gitar çello ve gitar klavsen eserleriyle, gitar ikilisi, gitar üçlüsü ve gitar dörtlüsü için yazdığı ve düzenlediği eserleriyle, yaylı dörtlü ve gitar için yazdığı senfonik yapılı eserleriyle, ayrıca da gitar orkestrası eserleri ve düzenlemeleriyle verimli bir gelişim sergilemiştir. Gitar repertuvarının eksik formlarından biri olan konçerto için de farklı projelere imza atmıştır. Kendi bestelediği altı gitar konçertosu haricinde, klasik dönemin ünlü gitar bestecileri olan Fernando Sor, Mauro Giuliani ve Ferdinando Carulli nin solo ve oda müziği eserlerinin üzerine dönemin müzik biçimlerine uygun orkestra eşlikleri yazarak gitar repertuvarına yenilikler getirmiştir. Nikita Koshkin dünya çapında birçok festivale jüri başkanı, jüri üyesi ve gitar eğitmeni olarak davet edilmektedir. Besteci 2001 yılından bu yana Moskova
Maimonides Devlet Sanat Akademisi Klasik Gitar Bölümü nde öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır. Aynı kurumda 2005 yılında yardımcı doçent ve 2009 yılında da doçent unvanına terfi etmiştir. 2. Nikita Koshkin in Müziğinin Genel Özellikleri Stravinsky, Shostakovich ve Prokofiev gibi 20. yüzyıl müziğini şekillendiren ünlü Rus bestecilerinden etkilenmiş olan Koshkin, bestelediği eseriyle yenilikçi bir dil anlayışı benimsemiştir. Özellikle 19. yüzyıl sonrası önem kazanan solo enstrümana özel virtüöz eserler yazılması, nasıl piyanoda Lizst i kemanda Paganini yi, romantik gitarda Tarrega ve Villa- Lobos u öne çıkarmaktaysa, çağdaş gitar repertuvarında Koshkin in ismi de aynı şekilde öne çıkmıştır. Chris Kilvington un 1992 de yaptığı röportajda, Koshkin kendi müziğini şöyle tanımlamaktadır: Armoni anlayışım oldukça geleneksel olmakla birlikte Prokofiev ve Shostakovich in tonal armoni anlayışından esinlendim. Sanılanın aksine tonal armonide oldukça özgürsünüz Do majörü ele alalım, sadece yedi basamağınız yok; on iki eşit basamağa sahipsiniz ve her basamak birbirinden bağımsız. Benim armoni anlayışım, klasik kurallardan ziyade melodi ve armoninin ihtiyacı olan his arasındaki ses uyumuna dayanmaktadır Kromatizm ile ritim ve melodiyi daha akışkan bir hale getirebilirsiniz (Kilvington,1992). Kendi açıklamalarından yola çıkarak, bestecinin kullandığı teknikler düşünüldüğünde, müziğinin eklektik bir görünüm sergilediği söylenebilir. Hem Alban Berg gibi 12 Ton Sistemi ile lirizmin bir arada kullanıldığı bir bestecilik özelliğini, hem de Prokofiev ve Shostakovich gibi klasik form anlayışına obsesif bir bağlılıkla, kromatik dizinin eşit role sahip olduğu ancak diatonik temelli bir bestecilik anlayışıyla bağdaştırır. Besteci, melodinin ön planda tutulduğu ve onun ihtiyacına göre armoninin kromatik olarak şekillendiği eserler yazmıştır. Eserleri form açısından incelendiğinde çok farklı bir yapı ortaya çıkar. Usher Waltz, Merlin s Dream ve Guitar Quintet gibi birbirinden farklı teknik ve yapısal özelliklere sahip eserlerinin hepsi de yeni klasikçi bir form anlayışı içerisinde oluşturulmuştur. Ancak besteci klasik formların sonuna eklediği kodalar ile post-
modernist bir teknik olarak, müzikal fikrin başkalaşım geçirerek başka bir fikre dönüşmesini sağlar 2. Bu başkalaşımların oluşmasında kullandığı ani karşıtlıklar, Koshkin in idol olarak gösterdiği, Rus dehası Prokofiev in müziğinde de sıklıkla kullandığı temel araçlardan biridir. Koshkin in müziğinin genel özellikleri, Shostakovich ve Prokofiev in müzik özellikleriyle büyük benzerlikler taşıdığı söylenebilir. Bu özellikler şunlardır: 1. Bölmelere ayrılmış form yapıları 2. Birçok tematik yapının bir arada kullanılması 3. Gitarın kullanımındaki geniş ses aralığı ve renk yelpazesi 4. Duyguların aşırı uç alanlarda ifade edilmesi, müzikteki ve orkestrasyondaki aşırı yoğunluk 5. Diğer bestecilerden alıntılar yapması 6. Müziğinde basit melodik malzemelerin kullanımı 7. Yeni klasikçi akımının form ve ritmik yapılarda kullanımı 8. Yenilikçi ve buluşçu arayışlar 9. Müziğindeki tocatta benzeri motorsal ritmik yapılarla müzikteki devinimin sağlanması 3. Müziğinde Kullanılan Teknikler Tınısallık çağdaş müzikin önemli bir yapıtaşıdır. Alman romantizminin genel özelliklerinden birisi olan orkestrasyondaki baskın yaylı kullanımına tepki olarak Debussy den, Mahler e, Schoenberg den Stravinsky ye ve Prokofiev den Shostakovich e besteciler daha önce solist olarak kullanılmayan enstrümanlara 2 5 Mayıs 2012 de, Ankara da Nikita Koshkin ile gerçekleştirilen söyleşiden alınmıştır.
alışılagelmişin dışında görevler vererek anlatımlarını zenginleştirmek istediler. Bu yeni arayışların önemli bir nedeni de 1910 sonrasında Doğu Avrupa ve Rus halk müziği elementlerinin eserlerde tematik amaçlarla kullanılmaya başlanmasıdır (Palisca, Grout, 2001). Örnek olarak gösterilebilecek Stravinsky nin Le Sacre Du Printemps (Bahar Ayini) balesinin ana teması Litvanya Evlilik Şarkıları adlı bir antolojik halk şarkıları kitapçığına dayanmaktadır (Taruskin, 2009). Tema Fagotun en üst ses aralığında yer almaktadır. Müzik eğitimi olmayan köylü seslerini taklit eden sıra dışı ses yükseklikleri kullanılmıştır (Ünlenen, 2014). Nikita Koshkin de çağdaş müziğin bir temsilcisi olarak müziklerinde daima farklı tekniklere yer vererek, gitarın alışılagelmiş lirik müziğine daha karamsar bir ifade kazandırmıştır. Özellikle eserlerini bestelerken yararlandığı çocuk masalları ve bu masal karakterlerin ya da olayların betimleniş şekli Koshkin in müzikal üslubunu anlamaya çalışırken önem kazanmaktadır 3. Eserlerinde genellikle kullandığı yeni klasikçi form yapıları, formun kendisini tamamlamasından sonra, post-modernist bir kodayla müzikal yoğunluğun gösterildiği bir doruğa taşınır ve bu yoğunluğun çözümüyle sonra erer. Bazen bu yoğunluğu kurgulayabilmek için ve bazen masal karakterlerini betimlemek için kullanılan tekniksel efektlerin kullanıldığı eserlere Prince s Toys, Usher Waltz, Piece with Clock, Pan ve Rain örnek gösterilebilir. Trampet efekti, bartok pizzikatosu, karmaşık harmonikler ve perküsyonist efektler Koshkin in müziğinde oldukça sık rastlanan tınısal arayış odaklı tekniklerdir. 3.1. Eş zamanlı Pizzicato Arco Kullanımı Pizzicato tekniğinde sağ elin dış yan yüzeyi tellerin eşik yanındaki başlangıç noktasına yerleştirilir ve tel titreşimleri önemli oranda azaltılarak, tınısal anlamda daha boğuk bir ses elde edilir. Arco tekniği ise sesleri normal çalma olarak da bilinmekte ve pizzicato tekniğinin zıttı olarak daha açık bir ifade sergilemektedir. Bu iki teknik de gitar müziğinin tüm dönemlerinde ayrı ayrı kullanılmış olmasına 3 5 Mayıs 2012 de, Ankara da Nikita Koshkin ile gerçekleştirilen söyleşiden alınmıştır.
rağmen Koshkin in The Fall of Birds isimli eserinin Andante quasi Passacaglia bölümünün hemen başında eş zamanlı olarak kullanılmıştır. Besteci bu iki tekniği farklı portelerde sunarak, tınısal anlamda farklı iki bileşeni birlikte çalınmasını istemiştir. (Görsel 1) (Görsel 1, Nikita Koshkin, The Fall of Birds, Andante quasi Passacaglia, 1. 16. ölçüler arası) 3.2.Trampet Tekniği Trampet Tekniği iki telin üst üste bindirilmesiyle tellerin salınım esnasında birbirlerine çarpmasının sağlanması ve elde edilen bu efektin ritmik bir araç olarak kullanılmasıdır. Bu sayede oluşan tını klavyede çalınan notalarla
değiştirilebilmektedir. Trampet Efekti ilk olarak Francisco Tarrega tarafından 19. yüzyılda kullanılmıştır. Koshkin, ünlü gitarist Vlaidimir Mikulka tarafından sipariş edilen The Prince s Toys Suite inin (Prensin Oyuncakları Suiti) IV. bölümü olan Toy Soldiers (Oyuncak Askerler) bölümünde bu tekniği kullanmıştır. Bestecinin bu tekniği kullanmasındaki temel neden eserin konusuna uygun olarak farklı tınılar aracılığıyla karakterleri betimlemesi ve marş benzeri bir askeri atmosferi oluşturmak istemesidir. (Görsel 2) (Görsel 2, Nikita Koshkin, The Prince s Toys, IV. Bölüm Toy Soldiers, 1. 8. ölçüler arası) Besteci pizzicato arco tekniklerini bir arada kullandığı gibi, bu eserde de trampet tekniğini arco olarak çalınması gereken bir melodiyle eş zamanlı kullanmıştır. (Görsel 3)
(Görsel 3, Nikita Koshkin, The Prince s Toys, IV. Bölüm Toy Soldiers, 58. 63. ölçüler arası) 3.3. Bartok Pizzicato Bartok Pizzicato su tellerin sert bir şekilde gitar gövdesinin aksi yönüne doğru çekilerek gerçekleştirilen bir tekniktir. Meydana gelen tını gitarın normal ses renginin agresif bir şekilde kırılarak ya da bozularak çıkması olarak tanımlanabilir. Daha önce bahsedildiği gibi Nikita Koshkin in genel bestecilik özelliklerinden biri olan form içerisinde oluşturulan müzikal yoğunluğa sahip tepe noktaları bu tekniğin kullanıldığı önemli alanlardır. Bestecinin en bilinen eseri olan Usher Waltz, Edgar Allen Poe nun The Fall of the House of Usher ( Usher Evi nin Yıkılışı) isimli öyküsünü konu alır ve bu tekniğin yoğun biçimde kullanıldığı bir eserdir. Programatik yapısıyla evin yıkılışının betimlendiği bölmede besteci bartok pizzicatoları ile çalınan notaları artarda kullanmıştır (Görsel 4). Dans karakteri
taşıyan eserin belirli bir noktadan sonra estetik algıdan uzaklaşarak bu kadar sert ve zalim bir zıtlıkla bezenmesi, bestecinin müziğindeki post modern yapıtaşlarına yönelik açık bir örnek olarak gösterilebilir. (Görsel 4, Nikita Koshkin, Usher Waltz, 270. 281. ölçüler arası) 3.4.Gitarın Perküsyon Amaçlı Kullanımı Bestecinin 2005 yılında Atina daki Megaron Konser Salonu nun siparişi üzerine bestelediği ve Elena Papandreou nun ilk seslendirilişini gerçekleştirdiği Megaron Concerto adlı eserinin ilk bölümünün gelişme bölmesinde gitar telli bir enstrüman olarak değil vurmalı bir çalgı olarak kullanılmaktadır. Anadolu coğrafyasına ait bir çalgı olan bendirin taklit edildiği bu bölme boyunca, minimalist bir gelişim sergileyen ritmik figür gitarda seslendirilirken, yaylı orkestra başkalaşım geçiren bu ritim döngüsüne eşlik etmektedir. Gitarın farklı noktalarına vurularak çıkartılan değişik kalınlıktaki seslerle gitar enstrümanının melodik ve armonik özelliklerinin haricinde perküsyon amaçlı kullanıldığı tınısal bir arayıştan söz edilebilir. 3.5.Hazırlanmış Gitar (Teller üzerinde obje kullanımı) Özellikle John Cage ile özleşmiş Prepared Piano ( Hazırlanmış Piyano) kavramı, piyano telleri üzerine bilinçli olarak yerleştirilen objelerle, seslerin manipülasyonu şeklinde ifade edilebilir. 1940 ve sonrasında çağdaş müzik
repertuvarında önemli bir yer edinen bu yaklaşım gitar müziğinde de görülmektedir. Koshkin in ilk dönem eserlerinden biri olan Piece with Clocks, minimalist özelliklere sahip, blok fikirlerin arka arkaya kullanıldığı ve eski sarkaçlı saatlerin çıkardığı sesleri betimleyen bir eserdir. Eserin hemen başında harmonik seslerle çıkartılan tik-tak sesleri duyulmaktadır. Andante bölmesinden hemen önce dördüncü, beşinci ve altıncı tellere yerleştirilmiş bir kibritle oluşturulan çan sesi, sarkaçlı saatin 12.00 ı vurmasını betimlemek için on iki defa çalınmaktadır. Oluşturulan müzikal atmosfer tik-tak sesi ve saatin çan seslerinin eş zamanlı seslendirilmesi şeklindedir. (Görsel 5) (Görsel 5, Nikita Koshkin, Piece with Clocks, birinci sayfa)
4. Sonuç Nikita Koshkin in müziği kullandığı birçok farklı bestecilik tekniğiyle eklektik bir yapıya sahiptir. Özellikle ilk dönem eserleri incelendiğinde, kendisinden önce yaşamış birçok besteciye ve sanatsal akıma atıflar yaptığı gözlemlenebilir. Çağdaş dönemin önemli özelliklerinden biri olarak kabul edilen enstrümantal müzikte enstrümanların sınırlarının zorlanması ve geliştirilmesi fikri, çağdaş gitar müziği için Nikita Koshkin le anlam kazanmaktadır. Her eserinde kullandığı farklı tekniklerle, gitarın ifade kapasitesini önemli ölçüde güçlendirmiş ve kendisine has üslubuyla gitar müziği dağarcığına önemli katkılar sağlamıştır. Eserlerinde alışıldık teknikler kullandığı gibi, istediği müzikal renkleri yansıtabilmek için yeni teknikler de oluşturmuştur. Pizzicato Arco tekniklerinin eş zamanlı kullanımı, trampet tekniği ile melodik bir yapının eş zamanlı kullanımı, bartok pizzicatosu, gitarın perküsyon amaçlı kullanımı ve enstrümana ait olmayan objelerin teller üzerinde kullanılmasıyla oluşan hazırlanmış gitar müziği bu tekniklerin başlıcalarıdır. Bestelediği eserler sadece sanat eseri olarak nitelendirilmemeli aynı zamanda 20. yüzyıl boyunca büyük bir ilerleme gerçekleştirilen gitar icracılığı için müzikte ifadeyi güçlendirici önemli pedagojik eserler olarak görülmelidir. Gerek tekniksel zorluk dereceleri gerekse beklenilen fikirleri ifade edebilmek için gereken ustalık özellikleriyle her gitar öğrencisinin tanışması gereken eserlerdir.
Kaynakça Kilvington, Chris. (1992), Interview with Nikita Koshkin, Cambridge International Guitar Festival, Cambridge. Koshkin, Nikita. (1978), The Fall of Birds Andante quasi passacaglia e Toccata, Edition Margaux, Berlin. Koshkin, Nikita. (1979), Prince's Toys, Edition Margaux, Berlin. Koshkin, Nikita. (1984), Usher Waltz, Edition Margaux, Berlin. Koshkin, Nikita. (1980), Piece with Clocks, Edition Margaux, Berlin. Sergey Prokofiev, Oxford Music Online (2014), Erişim tarihi: 10 Mart 2014 http://www.oxfordmusiconline.com:80/subscriber/article/grove/music/22402 Dmitri Shostakovich, Oxford Music Online (2014), Erişim tarihi: 10 Mart 2014 http://www.oxfordmusiconline.com:80/subscriber/article/opr/t237/e9398 Palisca, C. V., Grout, D. J. (2001) A History of Western Music, Sixth Edition, New York: W. W. Norton & Company Inc. Taruskin, R. (2009). Aristocratic Maximalism. Music in the Early Twentieth Century (s. 170-190). içinde New York: Oxford University Press. Ünlenen, Emre. (2014), Ultımate Evolutıon of the Ballet Musıc A General Analysıs on the Rıte of Sprıng a Ballet Work By Igor Stravınsky Görsel Listesi Görsel 1: Nikita Koshkin, The Fall of Birds, Andante quasi Passacaglia, 1. 16. ölçüler arası Görsel 2: Nikita Koshkin, The Prince s Toys, IV. Bölüm Toy Soldiers, 1. 8. ölçüler arası Görsel 3: Nikita Koshkin, The Prince s Toys, IV. Bölüm Toy Soldiers, 58. 63. ölçüler arası Görsel 4: Nikita Koshkin, Usher Waltz, 270. 281. ölçüler arası Görsel 5, Nikita Koshkin, Piece with Clocks, birinci sayfa