MESTEK 2017 4. Ulusal Meslek Yüksekokulları Sosyal Ve Teknik Bilimler Kongresi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, 11-13 Mayıs 2017, BURDUR. SANAYİ VE AR-GE YETENEK ENVANTERİ ÇALIŞMALARINDA ARAYÜZ YAZILIMI VE VERİTABANI TASARIMI Cihan YALÇIN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Burdur İl Müdürlüğü cihan.yalcin@sanayi.gov.tr Levent SABAH CVM Coğrafi Veri Modelleme San. Ve Tic. Ltd. Şti., levent.sabah@cvm.com.tr Özet Sanayi envanteri üretim yapan tesis sayısını, tesis türünü, hangi alanda kaç firma faaliyette, bu firmaların ithalatı, ihracatı gibi ayrıntıları kaydetmek demektir. Ar-Ge yetenek envanteri ise, yeni bir ürün üretebilecek veya mevcut bir ürünün geliştirilmesi için yapılan sorgulamaların veya deneysel çalışmaların yapılabilirliğini ortaya koymaktır. Bu sebeple Edirne de sanayi kuruluşlarının ve teknopark firmalarının yapmış olduğu Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili verilerin depolanması ve kullanılması sağlayacak web tabanlı Sanayi Envanteri arayüz yazılımı geliştirilmiştir. Mobil Veri Toplama arayüz yazılımı ile de Sanayi ve Ar-Ge Yetenek Envanterini oluşturacak verilerin sahadan tablet bilgisayar yardımı ile toplanmasını ve web tabanlı Sanayi Envanteri arayüz yazılımına aktarılması sağlanmıştır. Bu sayede web üzerinden Edirne il sınırları içinde yer alan sanayi işletmeleri ve teknopark firmalarına ait envanter verilerine ulaşılabilmektedir. Anahtar Kelimeler: Envanter, Arayüz yazılımı, Mobil Veri, Edirne. Abstract INTERFACE SOFTWARE AND DATABASE DESIGN ON INVENTORY OF IN DUSTRIAL AND R-D CAPABILITY Inventory of industry is to record the number of production facilities, facility type, how many firms operating in which area, the importation of these companies, exports etc. details. Research-Development (R-D) is revealing feasibility of whether it is possible to produce a new product or to make inquiries or experimental work for the development of an existing product. Therefore web based Industrial Inventory interface software developed for storage and use of relevant data of related to the R & D activities of industrial enterprises and technopark companies in Edirne. With the Mobile Data Collection interface software provided the collecting data from the field with the help of a tablet computer and transferring it to the web-based Industrial Inventory interface software, which will constitute Industry and R & D Capability Inventory. In this way inventories belonging to industrial enterprises and technopark companies located in Edirne province borders can be reached.on web. Key Words: Inventory, Interface Software, Mobile Data, Edirne.
1. Giriş Son yıllarda gelişen teknoloji ile birlikte birçok alanda bilgisayar sistemleri kullanılmaktadır. Toplumun ihtiyaç duyduğu bilgiye daha hızlı ve güvenilir yollardan ulaşabilmesi ve bu bilgiyi verimli bir şekilde kullanabilmesi için iletişim ağı ve internet teknolojilerinin kullanılması gerekmektedir (Ciborra, 2001, Aydınoğlu & Yomralıoğlu, 2007:72). Özellikle akıllı telefon ve tablet gibi mobil cihazların kullanımının yaygınlaşması ile birlikte birçok mesleki disiplin çalışmalarında farklı yazılımlar geliştirilmektedir. Bilgisayar sistemleri ile üretilen bilgilerin anlamlı ve belli bir amaç doğrultusunda olması ise bilgiyi anlamlı kılmaktadır (Kalikov, 2006, Savaş vd., 2012:1). Toplumun gelişmesinde sanayileşme ve buna bağlı olarak Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi önemli bir rol üstlenmektedir. Bir bölgenin sanayi ve Ar-Ge yetenek profilinin ortaya konulması ise bu alanlarda envanter çalışmaları ile mümkündür (Yalçın vd., 2015: 217). Bu çalışmalar mobil uygulamalar ile il genelinde uygulanabilmektedir (Sabah vd., 2015: 66, Yalçın & Sabah, 2016:39). Konumsal veriler kamuya yönelik bilginin önemli bir bileşenidir (Aydınoğlu & Yomralıoğlu, 2007:72). Ülke politikaları ve karar verme mekanizmaları için temel sağlayan konumsal verilerin, vatandaş, kamu kurum ve kuruluşlarına ve özel sektöre somut faydalarının olduğu belirtilmiştir (Craglia, 2004). Bir bölgenin sanayi ve Ar-Ge Yetenek profilinin ortaya konulmasında da konumsal veriler önem arz etmektedir (Sabah vd., 2015: 66, Yalçın vd., 2015: 217, Yalçın & Sabah, 2016:39). Yapılan envanter çalışmalarında konumsal verilerin toplandığı web tabanlı arayüzlerin geliştirilmesi ile dinamik bir sistem oluşturulabilir (Sabah vd., 2015: 66, Yalçın & Sabah, 2016:39). Bu çalışmada Edirne ilinin sanayi ve Teknopark firmalarına ait envanter çalışması mobil uygulamalar ile gerçekleştirilmiştir (Sabah vd., 2015:66, Yalçın vd., 2015:217). Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) de kullanılarak sahadan veriler toplanmıştır. Edirne İlinin Sanayi ve Ar-Ge Yetenek Envanterinin Oluşturulması için açık kaynak kodlu yazılım kullanılmıştır. Yazılımın kodları kuruma özgü mobil veri toplama yazılımı olarak geliştirilmiştir. Öncelikle sanayi kuruluşlarının ve teknopark firmalarının bilgileri ve yapmış olduğu Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili verilerin depolanması ve kullanılması sağlayacak web tabanlı Sanayi Envanteri arayüz yazılımı geliştirilmiştir. Daha sonra ise Sanayi ve Ar- Ge Yetenek Envanterini oluşturacak verilerin sahadan tablet bilgisayar yardımı ile toplanmasını ve web tabanlı Sanayi Envanteri arayüz yazılımına aktarılmasını sağlayacak Mobil Veri Toplama arayüz yazılımı geliştirilmiştir. 2. Edirne Sanayi ve Ar-Ge Yetenek Envanterinin Oluşturulması Trakya Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen ve Edirne Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Edirne İlinin Sanayi ve Ar-Ge Yetenek Envanterinin Oluşturulması (TR21/13/DFD/0020) adlı çalışmada 279 adet sanayi kuruluşu ve 48 adet teknopark firması ziyaret edilerek firmalara anket uygulaması yapılmış ve faaliyet alanları ile birlikte bir çok verinin toplanması sağlanmıştır (Yalçın vd., 2015:217, Yalçın, 2016:21). Sahadan toplanması istenen verilerin bulunduğu 66 sorudan oluşan 4 sayfalık anket formu, android işletim sistemi kullanılarak kodlanmış ve tablet bilgisayarlarda kullanılması sağlanmıştır (Şekil 1a, b). 728
Şekil 1.a. Veri toplanan firma hakkında alınan kimlik bilgileri formu. Şekil 1.b. Kimlik bilgileri ve anket soruları toplandıktan sonra anket onayı alınması ve fotoğraf çekim formu. Tablet bilgisayara yüklenen Mobil Veri Toplama Arayüz yazılımı ile firmalar yerinde ziyaret edilmiş ve hazırlanan sorular, sanayi kuruluşları ve Ar-Ge firmlarının işyerinde sorumlu kişilerin verdiği cevaplara göre tablet bilgisayarlar yardımı ile yapılmıştır. Son olarak anket gerçekleştirildikten sonra veriler GPS teknolojisi kullanılarak uyumlu bir şekilde Sanayi Envanteri arayüz yazılımına 3G mobil bağlantısı veya Wi Fi Kablosuz internet bağlantısı ile aktarılmıştır (Şekil 2). Tablet bilgisayar ile sahadan toplanan verilerin kaydedileceği açık kaynak kodlu veri tabanı yönetim sistemi sunucu bilgisayara kurulmuştur. Gönderilen veriler anında web sayfasında görüntülenebilmekte ve genel grafiklerde toplanan veriler dinamik olarak sonuçları değiştirmektedir (Şekil 3). 729
Şekil 2. Tablet bilgisayar kullanılarak mobil veri toplama işlemi. Şekil 3. Sanayi ve Ar-Ge Yetenek Envanteri çalışmasındaki Süreç Şeması Tablet bilgisayarlar aracılığıyla toplanan veriler kullanılarak firmalar hakkında grafikler, firmaya ait ayrıntılı bilgilerin bulunduğu sayfalar ve haritaların görüntüleneceği web sayfası hazırlanmıştır (Şekil 4). Web adresine www.edirnesanayi.net ten ulaşılabilmektedir. 730
Şekil 4. Web adresinin ana sayfa görünümü. Konumsal sorgulama aşamasında haritaların görüntülenebilmesi ve üzerinde analiz işlemleri yapılabilmesi için de gerekli açık kaynak kodlu harita sunucu yazılımı kurulmuştur. Haritalara web sayfası kullanılarak 2 farklı yoldan ulaşılabilir (Şekil 5). 1. Yol: Ana sayfada bulunan Sanayi Üst Menüsü altında bulunan Harita Analiz menüsü kullanılarak, 2. Yol: Ana Sayfada bulunan Haritalar menüsü tıklanarak açılan pencerede Tematik Harita Analiz Uygulaması kullanılarak, Sahadan toplanan konumsal verilerden de yararlanarak ilin sanayi envanterine ait sayısal, görsel ve sorgulanabilir tematik haritaların web tabanı üzerinden gösterilmesi sağlanmıştır (Yalçın vd., 2015:217, Yalçın, 2016:21). 2.YOL 1.YOL Şekil 5. Web sayfasında Tematik Haritalara ulaşılabilecek yollar. Açılan sayfada yatırımcı veya analizci konumsal sorgulama yapmak için Harita Üzerinde Firma Bul tuşuna tıklayarak analiz yapılmak istenen nokta seçilir. Nokta üzerine tıklandığında harita ortalanır ve noktaya bir işaretçi konulur. Daha sonra ise seçilen nokta etrafında sorgulanmak istenilen alanın yarıçapı metre olarak Bölge 1 731
alanına girilir. Harita üzerinde belirlenen mesafe içerisinde varsa firmalar listelenir. Ayrıca harita üzerinde daire şeklinde alan gösterilir (Şekil 6). BÖLGE 1. YARIÇAP SE ME 1. NOKTA SEÇME Şekil 6. Harita üzerinde analiz yapılmak istenen nokta ve belirlenen yarıçap değerinde oluşturulan alan içerisindeki firmaların bilgileri. Daha sonra analiz yapılmak istenen başka bir nokta seçilir Bölge2 kutucuğuna yarıçap metre cinsinden girilir ve tuşa basılır. Harita üzerinde yeni bölge daire şeklinde gösterilir ve bu kez dairenin içinde kalan firmalar listelenir (Şekil 7). BÖLGE 2. YARIÇAP SEÇME KESİŞEN ALAN 2. NOKTA SEÇME Şekil 7. Harita üzerinde seçilen iki ayrı noktada ve farklı yarıçaplardaki alanların kesişimi içerisinde yer alan firmaların gösterilmesi. 732
3. Bulgular Mobil Veri Toplama arayüz yazılımı ile Sanayi Envanteri arayüz yazılımının geliştirilmesi ve web sayfasında yayınlanması sonucunda envantere ait konumsal sorgulamalar ile birlikte bir takım grafiklere ulaşılabilmektedir (Şekil 8-9). Web sayfasında Grafikler tuşu tıklanarak birçok grafiğe ulaşılabilmektedir. Bu grafikler toplanan verilerin hem sözel hemde konumsal olarak değerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Ayrıca sistem dinamik olarak tasarlandığından dolayı yeni bir firma eklenmesi veya faaliyetine son veren bir firmanın çıkarılması sonucunda grafikler otomatik olarak yenilenmektedir. Şekil 7. Firmaların ilçelere göre dağılımını gösteren pasta diyagramı. Şekil 8. Firmaların kuruluş yıllarına göre dağılımını gösteren grafik. 733
4. Sonuçlar Sanayi ve Ar-Ge Yetenek Envanterinin ortaya çıkarılması için hazırlanan Mobil Veri Toplama Arayüz yazılımı ve Sanayi Envanteri Arayüz yazılımı sayesinde Edirne ilinde faaliyet gösteren firmaların verileri toplanmıştır. Konumsal veriler ve sözel verilerin toplandığı bu sistemde il genelindeki sanayi ve teknopark kuruluşlarının nitelikleri web üzerinden görüntülenebilmektedir. Dinamik bir sistem olarak tasarlanan bu çalışma ile kullanıcılar web üzerinden güncel bilgilere ulaşabilmekte ve sorgulama yapabilmektedir. Sonuç olarak benzer enventer çalışmalarına mobil uygulamalar örnek olacaktır. 5. Kaynakça Aydınoğlu, A.Ç., Yomralıoğlu, T., (2007). Coğrafi/Konumsal veri altyapısına ilişkin uluslararası girişimler. Harita Dergisi, Sayı:137, Harita Genel Komutanlığı, Ankara. Ciborra, C. U., (2001). From control to drift: The dynamics of corporate information infrastructures. Oxford University Press, USA. Craglia, M., (2004). Final report, Geographic information network in Europe, GINIE. EC, Brussels. Kalikov, A., (2006). Veri madenciliği ve bir e-ticaret Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Sabah, L., Keser, K., Bişar, E., Yalçın, C., (2015). İl genelinde mobil uygulamalar İle oluşturulan Sanayi Ve Ar Ge Envanterinin analiz çalışmalarında açık kaynak kodlu Coğrafi Bilgi Sistemlerinin kullanımı: Edirne örneği. VIII.TUFUAB Teknik Sempozyumu, Bildiri Kitabı, sayfa; 66, Haziran 2015, KONYA. Savaş, S., Topaloğlu, N., Yılmaz, M., (2012). Veri madenciliği ve Türkiye deki uygulama örnekleri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 21, 1-23. Yalçın, C., Bişar, E., Yalçın S., Sabah, L., (2015). Tematik coğrafi haritaların verimlilik açısından değerlendirilmesi. 5. Ulusal Verimlilik Kongresi, Bildiriler Kitabı, sayfa; 217, 6-7 Ekim 2015, Ankara. Yalçın, C., Sabah, L., (2016). İl genelinde mobil uygulamalar ile oluşturulan Sanayi Envanterinin analiz çalışmalarında açık kaynak kodlu Coğrafi Bilgi Sistemlerinin kullanımı: Kırklareli örneği. Kalkınmada Anahtar Verimlilik Dergisi Yıl 28, Sayı 336, S.39-42, ISSN 1300-2414, Aralık 2016. Yalçın, C. (2016). Edirne sanayisinin bölgenin jeolojik yapısı ile ilişkilendirilmesi. EJOSAT: European Journal of Science and Technology, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(7). 734