KÜRESEL BARIŞ VİZYONU KAVRAM NOTU 04-05 Mart 2017
İmtiyaz Sahibi Bilim Eğitim Kültür Araştırmaları Merkezi Derneği Proje Genel Koordinatörü Ömer Faruk Kavuncu Danışma Kurulu??? Editör/Yayına Hazırlayan?? Tashih/Redakte?? KAVRAM NOTU KÜRESEL BARIŞ VİZYONU ÇALIŞTAYI Güneykent Mahallesi 221 Nolu Cadde, 230 Nolu Sokak Şahinbey/Gaziantep Tel: (0342) 360 50 50 bilgi@bekam.org.tr GAZİANTEP/TÜRKİYE
İLETİŞİM BİLGİLERİ Küresel Barış Vizyonu Çalıştayı ile ilgili her türlü yazışma ve iletişimde, doküman ve raporların gönderilmesinde aşağıda belirtilen adresler kullanılacaktır. Adres: Bilim Eğitim Kültür Araştırmaları Merkezi, Güneykent Mahallesi, 221 Nolu Cadde, 230 Nolu Sokak Şahinbey/Gaziantep İÇİNDEKİLER İLETİŞİM BİLGİLERİ 4 İÇİNDEKİLER 5 BİLİM EĞİTİM KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI MERKEZİ 7 KAPSAM 9 ÇALIŞTAYIN AMACI 11 Tel: 0 342 360 50 50 0 539 884 93 94 (Türkiye den Misafirlerimiz İçin) 0 539 931 18 00 (Uluslararası Misafirlerimiz İçin) Email: Twitter: kureselbarisvizyonu@bekam.org.tr @ kureselbaris ÇALIŞTAYIN YÖNTEMİ 12 ÇALIŞTAY KATILIMCILARI 15 BEKLENEN SONUÇLAR 15 ÇALIŞTAY PAYDAŞLARI 15 Facebook: Instagram: Youtube: /kureselbaris /kureselbarisvizyonu Küresel Barış Vizyonu
BİLİM EĞİTİM KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI MERKEZİ BEKAM, 2013 yılında kurulan bir araştırma merkezidir. Sosyal bilimlerde araştırma, düşüce üretme, raporlama, proje hazırlama ve bilgiyi yayma konuları başta olmak üzere pek çok alanda çalışmalar yürütmektedir. Amacı insan kalitesine katkı vermek olan kurumumuz yerel, ulusal ve küresel bütün sosyal alanlarla ilgili çalışmalar sürdürmektedir. Her yaş ve eğitim durumundaki muhataplarımızın ilgi ve ihtiyaç duyacağı alanlara yönelik seminer çalışmalarımız ihtisas alanlarımızın dışında yeni alanlarda ihtisaslaşmalar sağlamak amacına matuf olarak gerçekleştirilmektedir. Dil çalışmalarımız insanımızın küresel ölçekteki bir dil medeniyetimize ait bir dili anlama, konuşma ve yazma düzeyinde dil öğrenmesini hedeflemektedir. Atölye çalışmalarımız ile kitap tahlil etkinliklerimiz bilginin yetenek ile buluşmasını amaç edinmektedir. Özellikle düşünceyi yazı ve konuşmayla ifade etme yeteneğinin geliştirilmesi bu yöndeki çabalarımızın temel hedefini oluşturmaktadır. Kütüphanemiz araştırmacılara her türlü hizmeti vermek için kapılarını açık tutmaktadır. Misyonumuz Özgür, seviyeli ve hoşgörülü bir ortamda evrensel, ulusal ve mahalli bütün bilgi, tecrübe ve birikimin sorgulandığı, eleştirildiği, yeniden üretilip yaygınlaştırıldığı ve insanlık birikimiyle paylaşılması yolunda samimi ve ciddi çaba harcamak. Bu çaba doğrultusunda ilmi, edebi ve fikri çalışmalara destek vermek ve bu alanlarda çalışmalar yürüten ilim, sanat ve düşünce insanlarına katkı vermek. 7
Vızyonumuz İnsanın insanla, insanın toplumla, insanın eşya ve tabiatla daha da özelde insanın kutsalla kurduğu ilişkiler ağının anlamlı bir bütün oluşturmasının mümkün ve elzem olduğuna inanıyoruz. BEKAM işte bu anlam arayışının bilgi, bilinç, sanat ve inanç alanlarında insanı hedefe alarak özgürlüğün, adaletin ve merhametin söz sahibi olduğu bir dünya düşünmektedir. Bu dünyanın var olması için insan bilimleri alanında özgür, özgün ve sivil araştırmalar/çalışmalar yapmayı planlamaktadır. KAPSAM Aralık 2016 tarihi itibariyle, Suriye deki çatışmalardan komşu ülkelere kaçan mültecilerin sayısının 7 milyonu geçtiği ve bu krizin neredeyse çeyrek yüzyıldır tek başına dünyadaki en büyük mülteci krizi olduğu tespit edilmektedir. Aynı zamanda Suriyeli mülteci sayısının 7 milyonu geçtiği, en az 8 milyon kişinin Suriye içinde yerlerinden edilmiş durumda olduğu ve bu insanların çoğunun zor koşullarda ve ulaşması zor yerlerde yaşadığı bilinmektedir. Altıncı yılında olan Suriye deki savaşın ve savaş sonrası etkilerinin sona erme olasılığı kısa zamanda mümkün görünmezken, Suriyelilerin yaşadığı parçalanmışlık krizinin gün geçtikçe derinleştiği ve yarattığı etkiler anlamında genişlediği ortadadır. Kampların dışında yaşayan mültecilerin önemli bir kısmı fakirlik sınırının altında yaşamakta, standartların altında olan barınaklarda hayatını sürdürmektedir. Halihazırda dünyadaki en fazla mülteciye ev sahipliği yapan ülke olan Türkiye, şu anda bölgedeki Suriyeli mültecilerin tamamının, yaklaşık yüzde 50 sine ev sahipliği yapmaktadır. Türkiye deki 2.750.290 Suriyeli mülteciyi, Irak taki 245.134, Ürdün deki 630.776, Mısır daki 128.019, Lübnan daki 1.078.338 ve Kuzey Afrika dolaylarındaki 26.772 Suriyeli mülteci izlemektedir. Suriyeli Mültecilere ev sahipliği yapan ülkelere uluslararası sorumluluğun da bir gereği olarak aktarılması gereken finansal desteğin yeterli düzeyde olmaması, bu ülkeleri istikrarsız bir hale itmiş, mültecilere verilmesi gereken temel düzeydeki gereksinimlerde kesintilere gidilmesine sebep olmuştur. Bu durum ise sağlık, eğitim, gıda gibi hizmetlere 8 9
sığınmacıların kısıtlı düzeyde erişmesine ve zor şartların aşılması için özellikle batı ülkelerine günden güne artan bir oranda göç dalgasının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Mülteciler her geçen gün yoksullaşmakta; sosyal uyum ve entegrasyon sorunları, kültürel yozlaşma ve kimliksizleşme, asimilasyon kaygıları gibi olumsuzluklar artmaktadır. Zaten hassas durumda olan ev sahibi topluluklarda istihdam, toprak, evsel su ve enerji için yaşanan rekabet, toplulukların bu denli yüksek mülteci sayılarıyla baş edebilmelerinin sürdürülebilirliğini sağlamak oldukça zor görülmektedir. Bu tablo çerçevesinde Suriyeli mültecilere ev sahipliği yapan Türkiye nin başta olmak üzere Suriye ye komşu ülkelerin tecrübelerini birbirleri ile paylaşmaları ve yaşanan ortak sorunlara yönelik ortak çözüm yollarının belirlenmesi, bölgede ortak geçmişe sahip farklı ülke halklarında ortak tarih şuurunun uyandırılması, temel kültürel ve manevi değerler çerçevesinde ortak bir paradigmanın yeniden inşa edilebilmesine olanak sağlanması, bölge adına jeo-kültürel, jeo-ekonomik ve jeo-stratejik tespit ve değerlendirmelerin yapılarak yeni bir küresel barış vizyonunun tartışılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. ÇALIŞTAYIN AMACI Bu çalıştayın amacı Suriye de altıncı yılına giren savaş nedeni ile oluşan istikrarsızlık ve savaş durumunun oluşturduğu travmaların çözümüne dönük fikir üretmek, üretilen fikirlerleri pratiğe geçirmek ve Suriye nin yeniden imar ve inşası için Arapları, Türkmenleri ve Kürtleri ortak çaba olarak bir masa etrafında toparlamak ve dünya çapında farklı ülkelere dağılmış Suriyeli münevver, entelektüel ve düşünürlerin küresel barış vizyonu ve Suriye-Türkiye ortak geleceği üst başlığında buluşmalarını sağlamaktır. Suriye ve Türkiye nin yakın gelecekte yeni bir sürece girecek olan ilişkilerinin ortak tarihimizden hareketle yeniden kurgulanabilmesine imkan sağlayacak projeler geliştirmek, bu bağlamda raporlar hazırlamak, analiz, perspektif ve düşünce yazımları hazırlamak, konuya ilgili tarafların tecrübe ve tespitlerini pratik uygulamalara kazandırmak için organizasyonlar düzenlemektir. Başta Fırat Kalkanı operasyonu ile oluşturulan güvenli bölgede inşa edilmesi düşünülen yeni yerleşim alanlarının güven ve istikrarını sağlamya yardımcı olacak stratejiler geliştirmek, mevcut uygulamaların bölge dinamiklerine uyumlu olmasını sağlayacak tedbirlerin alınması için öneri ve teklifler oluşturmaktır. Türkiye ve Suriye nin devam eden süreç içerisinde Jeo-stratejik, jeo-kültürel ve jeo-ekonomik ilişkilerinin ortak bir perspektifte bütünleşmesini sağlayacak fikir mülahazaları oluşturmak gibi başlıca konular gündem edilecektir. 10 11
C. Kültür İslam ülkeleri arasında kültürel iletişim ve etkileşimin önemi ÇALIŞTAYIN YÖNTEMİ Çalıştayın Mart 2017 nın ilk haftasında Gaziantep Bilim Eğitim Kültür Araştırmaları Merkezi nde iki gün olarak yapılması öngörülmektedir. Katılımcılar 20 kişi Suriyeli ile 20 Türkiyeli münevver, entelektüel, ilim ve fikir adamı, gazeteci, akademisyenlerden oluşacaktır. Açılış oturumu ve genel kapsamın belirlenmesinden sonra grup çalışmaları ve analiz oturumları düzenlenecektir. Çalıştayın sonunda bir sonuç bildirisi yayınlanacak ve takip eden ay içerisinde iki gün süren çalıştayda konuşulan bütün konular raporlaştırılarak yayımlanmaya hazır hale getirilecektir. Çalıştayda gündem edilecek konu başlıkları A. Suriye Türkiye ortak tarihi ve ortak geleceği Türkiye ve Suriye nin gelecek tasavvuru Türkiye ve Suriye nin ortak tarih ve kader birlikteliği Türkiye ve Suriye arasında ortak tarih, kader ve gelecek tasavvuru için öncelikli yapılması gerekenler B. Eğitim İslam ülkelerindeki eğitim-öğretim faaliyetlerinin niteliği ve geleceği Suriye nin eğitiminde ortak işbirliği için yapılması gerekenler Türkiye ve Suriye ders kitaplarında barış ve ortak yaşam ilkelerinin vurgulanması İslam dünyasının eğitim sorunlarıyla ilgili farkındalık kazanma ve çözüm önerileri getirme Türkiye ve Suriye arasındaki kültürel işbirliği Kültürel faaliyetlerin geleceğin inşasındaki rolü D. Ekonomi İslam ülkeleri arasındaki ekonomik işbirliğinin anlamı ve önemi Ortadoğu ülkeleri arasında ekonomik işbirliği önündeki engeller Suriye ve Türkiye arasındaki ekonomik işbirliğinin geleceği E. Stratejik Çalışmalar Dünyadaki Müslüman mültecilerin ülkelere dağılımı ve güncel durumları Ortadoğuda ülkeleri arasındaki çatışmaların barışçıl çözüm imkanları Dünyada Müslümanlarının medya ve siyasetteki temsil biçimlerinin değerlendirilmesi Suriye ve Türkiye nin barışa, işbirliğine, uyuma dayalı gelecek beklentileri Suriye de etnik, mezhepsel, dini ve siyasi farklılıkların barış ve uyuma dayalı gelecek beklentileri için yapılması gerekenler Ortak bilinç, ortak hafıza, ortak eylem ve ortak dilin önemini vurgulama F. Sosyal Bütünleşme ve Uyum Türkiye de Suriyeli Mültecilerin sosyal entegrasyonu konusundaki mevcut durum nedir?»» Türkiye de Suriyeli mültecilerin gelmesiyle oluşan toplumsal gerginlik ne düzeydedir? 12 13
Sosyal bütünleşme konusunda yaşanan sorunlar nelerdir? Türkiye bu sorunlar karşında hangi çözüm önerilerini geliştirmektedir? Türkiye de Suriyeli mültecilere yönelik olarak sosyal uyumun artırılmasına ve gerginlik yaratıcı unsurların dindirilmesine yönelik olarak nasıl bir işbirliği çalışması yapılabilir? Hali hazırda gerçekleştirilmiş ya da gerçekleştirilen iş birliği çalışmaları nelerdir? Potansiyel ortak çalışmalar neler olabilir? STK ların ve uluslararası kuruluşların Suriyeli Mültecilerin misafir oldukları ülkelere sosyal entegrasyonu konusunda yürüttüğü çalışmalar, aldıkları inisiyatifler nelerdir? Çalıştay açılış konuşmalarının ardından başlayacak ve genel oturumla devam edecektir. Çalıştayın birinci günü öğleden sonra ilgili konularda uzmanlar paralel oturumlarda bir araya gelecektir. Her bir oturum için moderatör, katılımcıların katkı sağlamasını artırmak için proaktif bir yöntem izleyecek ve oturumu yönetecektir. İkinci gün öğlene kadar sürecek olan özel oturum çalışmaları sırasında taslak rapor ve kapanış oturumunda sunulmak üzere bir sunum hazırlanacaktır. Taslak sunum formatı BEKAM tarafından geliştirilecektir. İkinci gün öğlenden sonra başlayacak olan değerlendirme ve kapanış oturumunda, özel oturumlar sırasında hazırlanan taslak raporların tüm katılımcılara sunulması, raporlar hakkında genel görüş ve önerilerin alınması ve oluşturulan nihai raporun kabulü gerçekleştirilecektir. ÇALIŞTAY KATILIMCILARI Türkiyeli ve Suriyeli kırk akademisyen, ilim, fikir, siyaset ve sanat insanı. Entelektüel etkileşim ve empati imkanı BEKLENEN SONUÇLAR Farklı düzeylerdeki birikim, kazanım ve deneyimleri paylaşma imkanı Kompleks sorunları ortak aklın ve vicdanın çözüm imkanları Türkiye ve Suriye nin birbirleriyle siyasi, ekonomik veya toplumsal düzeyde ilişkilerini sürdürme imkanı Tarihi, kültürel ve coğrafi derinliği gerek devlet gerekse insanlar düzeyinde kurulan ilişkilerde paylaşımın, güven duygusunun, işbirliğinin ve ortak çıkarın tanımlanmasını kolaylaştırması Suriye ve Türkiye deki karar alıcılarının farklılıklardan çok ortaklıklara vurgu yapmasını kolaylaştırma ÇALIŞTAY PAYDAŞLARI BEKAM (Gaziantep Bilim Eğitim Kültür Araştırmaları Merkezi) 14 15