ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI 2014 YILI BÜTÇE SUNUŞU TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu 20 Kasım 2013 1
Bakanlık Birimleri 2
Personel Durumu 3
Stratejik Amaçlarımız Sağlıklı, güvenli, mekan kalitesi yüksek yerleşmeleri oluşturmak için, mekansal planlama, afet zararlarını önlemeye yönelik kentsel dönüşüm proje ve uygulamaları ile altyapı hizmetlerini yürütmek, ulusal coğrafi bilgi sistemini kurmak. Çevre kirliliğini önlemek, çevre standartlarını yükseltmek, iklim değişikliği ile mücadele etmek ve tabiat varlıklarını koruyarak geliştirmek. İnşaat yapım teknikleri ve mesleki hizmetlere ilişkin ilke ve esasları belirlemek, etkin ve izlenebilir kayıt ve denetim sistemini oluşturarak kaliteli ve güvenli yapılaşmayı sağlamak. 4
2014 Yılı Bütçe Tasarısı 5
6
Kentsel dönüşüm ile afetlere hazır Türkiye Ekonomik ömrünü tamamlamış, afet riski taşıyan binaların yıkılarak yerlerine güvenli, sağlıklı ve yaşanabilir yapılar yapılmasını sağlayacak dönüşüm çalışmaları ülke sathına yayılarak devam etmektedir. Kentsel dönüşümle aynı zamanda, teknik altyapı, şehir meydanları, parklar, sosyal donatı alanları ve yeşil alanlar oluşturuyoruz. Bu büyük proje kapsamında, Cumhuriyetimizin 100. yılında 3,5 milyon; 20 yılda ise 6,5 milyon birim konutun dönüştürülmesini hedefliyoruz. 7
Kentsel dönüşümde dev hamleler 5 Ekim 2012 tarihinde 35 ilde 65 farklı noktada 6.500 bağımsız birimin, 6 Nisan 2013 tarihinde İstanbul, İzmir, Sakarya, Diyarbakır ve Rize illerinde toplam 33.529 bağımsız birimin, 17 Ağustos 2013 tarihinde 47 ilde toplam 87.628 bağımsız birimin dönüşümünü başlattık. Bugün itibarıyla ülke genelinde toplam 221.560 bağımsız birimin dönüşümü devam ediyor. VİDEO GÖRÜNTÜ 8
İlan edilen riskli alan ve kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı büyüklükleri; 9
573 kurum ve kuruluş riskli yapı tespiti yapmak üzere Bakanlığımızca lisanslandırıldı 48 üniversite 1 kamu kurumu 12 kamu ortaklı şirket 1 meslek odası 3 sivil toplum kuruluşu 256 özel şirket 218 Yapı denetim kuruluşu 34 Yapı laboratuarı 10
Riskli yapı tespit çalışmaları Kasım 2013 itibarı ile 6306 sayılı Kanun kapsamında toplam 52.262 adet bağımsız bölümün risk tespiti yapılmış olup, riskli yapı tespit çalışmaları yoğun bir şekilde devam etmektedir. 11
Dönüşüm kapsamında yeni bir yapılanma oluşturduk; İstanbul, İzmir ve Bursa illerinde, doğrudan Bakanlığa bağlı ve bölgesel düzeyde görev yapan Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlükleri kurduk. Başlatılan Alo 181 Çevre ve Şehircilik Çağrı Merkezi uygulaması ile vatandaşlarımızın dönüşümle ilgili sorularını süratle cevaplıyoruz. Açtığımız halkla ilişkiler büroları vasıtası ile halkımızın bilgilendirilmesini ve uygulamalara katılımını sağlıyoruz. Dönüşüm çalışmalarını valilikler, belediyeler ve ilgili sivil toplum kuruluşları ile yakın işbirliği içerisinde yürütüyoruz. 12
Hak sahiplerine mali destek sağlıyoruz; Kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında bugüne kadar 400 Milyon TL nin üzerinde kaynak kullandık. 13
14
Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi altyapısını kuruyoruz; INSPIRE Direktifine uyumlu olarak 10 coğrafi veri teması için veri standardı çalışmalarını tamamladık. 15
16
Atık su arıtma hizmeti verilen nüfus hızla artıyor. Ülkemiz belediye nüfusunun % 72 sine atıksu arıtma hizmeti verilmektedir. Atık su arıtma tesislerinin enerji giderlerinin % 50 si Bakanlığımızca karşılanmaktadır. Hedefimiz; 2023 yılında tüm belediyelerin atık su arıtma tesisine kavuşmasını sağlamaktır. 17
Atıksu arıtma tesislerini online izliyoruz; Debisi 10.000 m3/gün üzerinde olan 82 atıksu arıtma tesisin verilerinin entegrasyonu tamamlandı. 2014 yılı Haziran ayı itibariyle toplamda 154 tesisin entegrasyonu sağlanacaktır. Ayrıca, Bakanlığımız Çevre Referans Laboratuvarının ölçüm yaptığı parametre sayısı 51 den 143 e yükseltilmiş ve bu parametreler bazında akredite olunmuştur. 18
Çöplerimiz artık modern tesislerde bertaraf ediliyor; Hedefimiz 2023 yılında tüm belediyelerimizi düzenli katı atık depolama tesisine kavuşturmaktır. 19
Atıkları geri kazanırken, ekonomiye katkı sağlıyoruz 2013 yılı itibariyle 1.395 ya ulaşan geri kazanım tesisleriyle ekonomiye yıllık 1 milyar TL lik katma değer sağladık. Tehlikeli atık geri kazanım tesisi sayısı 2003 yılında 18 iken, bu sayı bugün 282 e ulaştı. Geri kazanım sektörü mali boyutu 20
Ambalaj atıkları lisanslı toplama-ayırma ve geri dönüşüm tesisi sayısını, 28 den 806 ya çıkararak, ambalaj atıklarının %50 sinin geri kazanılmasını sağladık. 21
Denizlerimiz artık daha temiz; 249 ölçüm istasyonunda ve 40 farklı parametrede deniz kirliği ölçümleri yapılıyor. Denizlerimizdeki baskı ve etkileri içeren kirlilik haritaları, 2013 yılı sonuna kadar tamamlanıyor. Denizlerimizde mavi bayrak sayısını 404 e çıkardık. 22
Gemi atıkları etkin bir şekilde takip ediliyor 233 adet kıyı tesisinde gemilere atık alım hizmeti verilmesini sağlıyoruz. Deniz süpürgeleri ile kıyılardaki çöpleri topluyoruz. Gemi Atık Takip Sistemi ile gemi atıklarını elektronik ortamda takip ediyoruz. Ayrıca, Muğla ve Antalya illerinde Mavi Kart uygulaması ile tekne ve yatların atıklarını online olarak izliyoruz. Deniz kazalarını önlemek amacıyla 7 adet acil müdahale planı hazırlandı, 219 kıyı tesisinin acil müdahale planı onaylandı. 23
İklim değişikliğiyle mücadele aralıksız sürüyor; Ülkemiz, tüm dünyayı tehdit eden en önemli sorunlardan biri olan iklim değişikliği ile uluslararası işbirliği içinde etkin mücadele etmek amacıyla, 2004 yılında Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine, 2009 yılında ise sözleşmenin uygulama aracı olan Kyoto Protokolü'ne taraf olmuştur. 541 adet eylem içeren ve 2023 yılında tamamlanacak olan İklim Değişikliği Eylem Planı 2011 yılında yayınlandı. 2013/11 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile İklim Değişikliği ve Hava Yönetimi Koordinasyon Kurulu oluşturulmuştur. Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik 25 Nisan 2012 tarih ve 28274 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik uyarınca tesisler ilk raporlamalarını 2016 yılında yapacaklardır. 24
Ülkemizde, ozon tabakasını incelten maddelerin kullanımının sonlandırılması ve alternatiflerine geçiş başarı ile uygulanmaktadır. 2015 yılına kadar karbon piyasası kurulmasına yönelik çalışmalar tamamlanacaktır. Türkiye İklim değişikliği ile ilgili uluslararası çalışmalara aktif katılım sağlamaktadır. 25
Ulusal hava kalitesi izleme ağı oluşturduk; 81 ilde 165 adet sabit istasyon ve 3 adet mobil ölçü aracıyla hava kalitesi ölçümü yapıyoruz. Ölçüm sonuçları www.havaizleme.gov.tr adresinde online olarak yayınlanmaktadır. Hava kalitesinin iyileştirilmesi için Marmara Temiz Hava Merkezini kurduk; 7 adet Temiz Hava Merkezinin kurulmasına yönelik çalışmalarımız devam ediyor. 26
Şehirlerimizin gürültü haritalarını çıkarıyoruz; 2016 yılına kadar İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Kocaeli nde demiryolu, otoyollar ve sanayi alanları için stratejik gürültü haritaları hazırlayacağız. 27
Temiz çevre için 1,5 milyar liralık yatırım yapıldı; 2013 yılında Başbakanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN ın teşrifleri ile toplam değeri 1,5 milyar TL. olan 365 çevre altyapı tesisi hizmete açıldı, 389 temizlik ve hizmet aracı yerel yönetimlere teslim edildi. 28
Yerel yönetimlere çevresel altyapı desteğimiz artıyor; Bakanlığımızca yerel yönetimlerin çöp toplama aracı, kanalizasyon, atıksu arıtma, katı atık düzenli depolama tesisi gibi çevresel altyapı tesisleri ile park ve yeşil alan çalışmaları desteklenmektedir. 29
Mali ve teknik desteğimizle yerel yönetimlerin yanındayız. 2003-2012 yılları arasında yerel yönetimlere İller Bankası öz kaynaklarından toplam 14 Milyar 200 Milyon TL uzun vadeli kredi temin edildi. 30
SUKAP ile yerel yönetimlerin altyapı yatırımları ivme kazandı. Küçük belediyelerin su ve kanalizasyon sorunlarının çözülmesi için başlatılan SUKAP kapsamında; 2011 ve 2012 yılında 2.766.793.000 TL, Kasım ayı itibariyle 2013 yılında ise 3.840.874.815 TL kaynak tahsis edilmiştir. 31
AB üyelik öncesi yardımlarını (IPA) yerel yönetimlere ulaştırıyoruz. 2007-2013 dönemi için 941,5 milyon Avro bütçeli 39 çevre altyapı projesini hazırladık. Toplam bütçesi 505 Milyon Avro olan ve tamamlandığında 5 milyon vatandaşımıza hizmet sunacak 18 projenin uygulamasına başladık. 2014-2020 yılı IPA dönemi için ise 750 Milyon Avro bütçeli, 21 adet entegre su projesi ve 16 adet entegre katı atık projesi hazırlık çalışmalarını başlattık. 32
33
ÇED sürecinde, çevre izni ve lisanslarında bürokrasiyi azalttık; 2013 yılı sonundan itibaren ÇED süreci elektronik ortamda yürütülerek süreç kısalacak. Çevre İzin ve Lisans Belgelerini elektronik ortamda veriyoruz. Başvuru aşamasında talep edilen 199 adet belgeyi 16 ya düşürdük, izin ve lisanslara ilişkin süreçleri tek yönetmelik altında topladık. 34
Çevre danışmanlığında kapasite artıyor Çevre Görevlisi ve Çevre Danışmanlık Firmaları Hakkında Yönetmelik kapsamında bu güne kadar; 11.286 kişiye çevre görevlisi belgesi, 724 firmaya çevre danışmanlık yeterlik belgesi verilmiştir. ÇED Yeterlik Tebliği kapsamında ise 244 firmaya ÇED Yeterlik Belgesi verilmiştir. 35
Çevre kirliliğini önlemek için her yıl 25 binden fazla denetim yapıyoruz.. Son üç yılda yaklaşık 100.000 işletmede çevre denetimi yaptık. Bu denetimler sonucunda çevre kirliliği oluşturan 400 işletmenin faaliyeti durduruldu. 36
İSTANBUL ATAŞEHİR FİNANS MERKEZİ 37
Ülkemizin tamamı üst ölçek planlara kavuşuyor; Ülke genelinin % 97 sinde Çevre Düzeni Planlarını tamamladık. Ulusal ve bölgesel nitelikli mekânsal strateji planlarını hazırlama çalışmalarımız devam ediyor. 38
İmar planlama çalışmaları hızlı ve etkin bir biçimde sonuçlandırılıyor; Ülke çapında enerji santralleri, askeri alanlar, eğitim ve sağlık alanları ile kamu binaları dâhil olmak üzere kamu yatırımları, toplu konut alanları ve diğer özel yatırımlara ilişkin imar planlarını onaylıyoruz. 39
Kıyılarımızda planlama çalışmalarına hız verdik; Deniz kıyılarımızın %98 lik bölümünde kıyı kenar çizgisi tespit işlemlerini bitirdik. Bu alanların planlama çalışmalarına hız verdik. Bu alanlara ilişkin tüm bilgi ve belgelerin envanter çalışması yapılarak, Coğrafi Bilgi Sistemlerinde kullanılmak üzere veri tabanı oluşturulma çalışmaları devam ediyor. 40
Kentlerimizin marka değerini ortaya çıkaracak özel projeler hazırlıyoruz; İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Projesinin planlama çalışmaları tamamlandı ve altyapı inşaatlarına başlanıldı. İstanbul da yeni bir şehir kuruyoruz. Ayrıca, Ankara, İzmir, Bursa, Adana ve Diyarbakır gibi büyük şehirlerimizde de geleceğin örnek şehirlerini planlıyoruz. 41
42
Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi işlemlerini basitleştirdik; Talep edilen belge sayısını azaltarak ruhsat ve iskân süreci kolaylaştırdık. Böylece Belediyelere de büyük kolaylık sağladık. 644 sayılı KHK ile Bakanlığımıza verilen yetki kapsamında bu güne kadar resen 419 adet yapı ruhsatı, 342 adet yapı kullanma izin belgesi ve 6 adet de işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenledik. 43
Yapılarda enerji verimliliğini artırdık; 2011 yılında başlatılan Enerji Kimlik Belgesi (EKB) uygulamasıyla bugüne kadar ülke genelinde 110.000 den fazla yapıya Enerji Kimlik Belgesi verilmiştir. Ülke genelinde 9.570 enerji kimlik belgesi uzmanı yetiştirdik. Yeni binaların enerji tüketimleri eski binalara göre % 40 daha az olduğundan, ülke çapında toplam %16 lık enerji tasarrufu sağlanması hedeflenmektedir. 44
Yapı malzemelerimiz dünya piyasalarında en üst düzeyde rekabet ediyor; Mal ve can güvenliği standardı sağlanmış yapı malzemelerinin, piyasaya arzını sağlamak üzere gerekli mevzuat ve denetim sistemini oluşturduk. Bugüne kadar 614 denetim elemanı marifetiyle 19.888 yapı malzemesinin denetimi yapıldı. 45
İnşaat ve taahhüt işlerinde güven ve kalite artıyor; Yapı ruhsatına tabi yapım işi üstlenen inşaat ve tesisat müteahhitleri ile yapı ustalarının kayıt ve denetiminin sağlanması amacıyla Yapı Müteahhitliği Bilgi Sistemini (YAMBİS) hayata geçirdik. 46
47
Doğal sit alanlarında ve tabiat varlıklarında yeni dönem; Merkezde, Tabiat Varlıkları Koruma Merkez Komisyonu, 21 il merkezinde 29 adet Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu oluşturduk. 9 ÖÇK Bölgesinde sosyo-ekonomik, tarihi ve kültürel değerlerin araştırılması ve 16 ÖÇK Bölgesinde ise biyolojik çeşitlilik araştırması projelerini tamamladık. 48
Doğal sit alanları ve özel çevre koruma bölgelerinde yürütülen planlama, uygulama ve altyapı projeleri ile kullanma-koruma dengesini getirdik. 49
50
Güvenli, sağlıklı ve kaliteli kamu yapıları yapılmasını hedefliyoruz; 2002 yılından bugüne kadar maliyeti yaklaşık 7.5 milyar TL olan 3.446 yapım projesi gerçekleştirilmiş olup, 1.9 milyar TL değerinde 217 yapım projesi çalışması devam etmektedir. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Binası 51
Bakanlığımız kontrolünde yapı denetimi artık 81 ilimizde daha etkin yürütülüyor; Bugün itibariyle Türkiye genelinde yapı denetim izin belgesi alarak faaliyetine devam etmekte olan 2.095 kuruluş bulunmaktadır. 2001 yılından itibaren 24.910 mimar ve mühendise denetçi belgesi verdik. Bakanlığımızca kamu ve özel sektör inşaatlarının denetimi kapsamında 12.306 adet şantiye denetimi yapıldı. 52
Kırsal alanlarda yöresel mimari dokuyu yaygınlaştırmayı hedefliyoruz. Ülke genelinde yöresel yerleşim dokusu ve yaşam şartlarının, yöresel mimari cephe özelliklerinin, kullanılan yerel malzemelerin tespit edilerek örnek mimari yapı projelerinin üretilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda bazı illerimizde yöresel mimari özellikleri yansıtan tip konut projeleri elde edilmiştir. Projenin Türkiye geneline yaygınlaştırılmasını hedefliyoruz. 53
İskan Kanunu kapsamında çalışmalar devam ediyor; İskân Kanunu kapsamında, iskan talepleri plan dönemi içerisinde etkin, hızlı ve verimli yönetim anlayışı ile gerçekleştirilmektedir. 2006-2013 yılları arasında devam eden ve tamamlanan işler için 280.182.000 TL harcama yapılmış ve 4.924 konut hak sahiplerine teslim edilmiştir. Bu dönemde karşılıksız kira yardımı olarak 3.826.000 TL harcama gerçekleştirilmiştir. 54
55
Adil ve çözüme odaklı kurul karar ve görüşleri ile kamu sözleşmelerindeki uyuşmazlıklar sürüncemede kalmayacak Sözleşmelerin yürütülmesinde ortaya çıkan anlaşmazlıkların çözümünde, yol gösterici kurul kararlarıyla etkin rol üstlenilmesi hassasiyetle sürdürülmektedir. Yeni fiyat tespiti anlaşmazlıkları, kesin ve bağlayıcı kurul kararlarıyla sona erdirilmektedir. Uygulamayı yönlendirecek içtihat niteliğindeki bazı kararlar, internet sayfamızda ve kitap halinde yayınlanmak suretiyle, benzer uyuşmazlık konuları azaltılmaya çalışılmaktadır. 56
Yapı maliyetleri ile imalatların kalite ve teknik yapım şartlarını tespit ederek sektörün hizmetine sunuyoruz İnşaat ve Tesisat Rayiç, Birim Fiyat ve Tarifleri, her yıl güncellenerek kitap olarak ve elektronik ortamda yayınlanmaktadır. Ana inşaat kalemlerine ait fiyat analizlerinin, gelişen teknik şartlar ve standartlara uygun şekilde yenilenmesi büyük oranda tamamlanmış ve 2013 yılı listelerine yansıtılmıştır. 2014 yılında, birim fiyatlar ve analizlerin tamamı yenilenmiş olarak sektörün hizmetine sunulacaktır. Yapı yaklaşık birim m² maliyetleri ile proje ve kontrollük, müteahhitlik karne katsayılarına ait Tebliğler, her yıl güncellenmiş olarak yayınlanmaktadır. 57
58
Tapu hizmetleri kolaylaştı; Yılda 6 milyonun üzerinde işlem ile ortalama 20 milyon insanımıza tapu hizmeti veriyoruz. Artık tüm Tapu Müdürlüklerimiz online olarak hizmet vermektedir. Türkiye nin her yerinden başka yerlerde bulunan gayrimenkullere ait sorgulamalar ile tapu kaydı alınması işlemleri yapılabilmektedir. Halen 341 birimde pilot olarak uygulanmakta olan, başka ilde bulunan bir gayrimenkul ile ilgili satış vb. işlemlerin gerçekleştirilmesi de ülke geneline yaygınlaştırılacaktır. Hizmet Takip Masası ve Alo Tapu Kadastro (444 8278) hizmet hattıyla vatandaşa sunulan hizmet kalitesi arttırılmıştır. 59
Kadastro %99 oranında tamamlandı Cumhuriyetin kurulduğu tarihten 2003 yılına kadar 39.319 birim tamamlanmışken, sadece son 10 yılda 12.736 birimin kadastrosu bitirilmiş ve ülke tesis kadastrosunda son noktaya gelinmiştir. 60
61