AK PARTİ GRUP BAŞKANLIĞIII EKONOMİ MÜŞAVİRLİĞIIIIIII EKONOM BÜLTEN 14 OCAK 2015
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Ar-Ge yapan öğretim üyelerinin, ürettiği değerin yüzde 85'ine kadarlık kısmını döner sermayeden kendisine alabileceğini bildirdi. Türkiye'nin Ar-Ge açığının kapanmasına yönelik bir adım daha atılacağını vurgulayan Işık, "Bunun için kanun değişikliği gerekiyor. Bakanlık olarak hazırlığımızı yaptık, önereceğiz şimdi. Ar-Ge yapan üniversite öğretim üyeleri, ürettiği değerin yüzde 85'ini döner sermayeden kendisine alabilecek. Bu, Türkiye açısından önemli bir düzenleme olacak. İnşallah bunu hayata geçirdiğimizde Türkiye'nin Ar- Ge ve inovasyon ekosistemine ciddi bir katkı sağlamış olacağız" diye konuştu. Söz konusu oranın şu anda yüzde 54 olduğunu belirten Işık, Türkiye'nin teknolojik dönüşümü açısından üniversitelerle Bakanlık arasındaki işbirliğini çok daha güçlü bir şekilde gerçekleştireceklerini ifade etti. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2015 yılına bakıldığında enflasyon açısından görünümün oldukça olumlu olduğunu belirterek, "Diğer bütün faktörlerin aynı kalacağı varsayımıyla petrol fiyatları eğer 50-60 dolar aralığında sabit kalırsa, enflasyon çok rahat bir şekilde yüzde 5'in altını dahi görebilir" dedi. Kayıt dışılıkla mücadeleye ilişkin soruyu yanıtlayan Şimşek, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun kayıt dışılıkla mücadeleyi çok önemsediği için bu konuyla ilgili eylem planının kapsadığı yenilikleri kendisinin açıklamak istediğini belirtti. Kayıt dışılığın milli gelire oranını yüzde 33'lerden yüzde 26'ya kadar indirdiklerine dikkati çeken Şimşek, "Bu yeni eylem planı ile hedefimiz önümüzdeki 3-5 yıl içerisinde AB'nin şu EKONOMİK GELİŞMELER anki ortalaması olan yüzde 18,4 civarına ulaşmak" dedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, iş sağlığı güvenliğiyle ilgili yeni düzenlemeler getirileceğini belirterek, "Cezalar, 2-3 kat artırıldı. Şu an iş güvenliği uzmanı bulundurmamanın 6 bin lira cezası var. Yarın tehlike sınıfına göre karşınıza 24 bin lira olarak çıkabilir. Yarın çeşitli sürprizlerle karşılaşabilirsiniz. 670 bin tehlikeli ve çok tehlikeli iş yerinin halen 450 bininde iş güvenliği uzmanı yok." dedi. Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce, bugüne kadar 225 bin 180 yapı müteahhidine yetki belge numarası, 74 bin 136 kişiye geçici müteahhitlik numarası verildiğini belirtti. Piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri kapsamında geçen yıl 4 bin 14'ü hazır beton, 140'ı betonarme çeliği ve 7 bin 880'i diğerleri olmak üzere toplam 12 bin 34 yapı malzemesi denetimi gerçekleştirildi. Dünya Bankası Küresel Ekonomik Görünüm Raporu'nda, Türkiye de geçen yıl ekonomik büyümenin beklentileri aştığı belirtilerek, 2015 ve 2016 yıllarında da ekonomik büyümenin kademeli olarak artmasının öngörüldüğü belirtildi. Raporda, Türkiye ekonomisinin 2015'te yüzde 3,5, 2016 yılında yüzde 3,7, 2017 yılında ise yüzde 3,9 oranında büyüme kaydedebileceği tahmininde bulunuldu. Küresel yatırımcıların fonlarını Rusya dan Türkiye ye yönlendirmeleri sebebiyle sermaye akışları güçlü olmaya devam ettiği belirtildi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre, Türkiye'nin cari işlemler açığı 2014 yılı kasım ayında 5 milyar 636 milyon dolar, yıllıklandırılmış bazda ise 47 milyar 86 milyon dolar oldu. Verilere göre, doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net varlıklar, ocak - kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 3 milyar 790 milyon dolar artarak 6 milyar 657 milyon dolara yükseldi. Ekonomi Bakanlığının, 2015 yılı 1. çeyreğine ilişkin dış ticaret beklenti anketi açıklandı. Buna göre, yılın 1. çeyreğinde, 2014 yılı 4. çeyreğine göre, ihracat beklentisi azaldı. Söz konusu dönemde İhracat Beklenti Endeksi'ne dahil edilen sorulardan gelecek 3 aydaki ihracat ve ihracat siparişi beklentileri ile şu anda kayıtlı ihracat sipariş düzeyine ilişkin soruların, endeksi azalış yönünde; son 3 aydaki ihracat sipariş düzeyine dair sorunun ise endeksi artış yönünde etkilediği gözlendi. Bununla birlikte, tüm sorulara ilişkin yayılma endeksleri bir yıl öncesinin aynı dönemine göre daha yüksek puanlarda gerçekleşti. Bu etkilerin sonucunda, İhracat Beklenti Endeksi 2015 yılının 1. çeyreğinde bir önceki yılın aynı döneminin 9,7 puan üzerine yükseldi. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi'nin Negatif Nitelikli Bireysel Kredi ve Kredi Kartı Kasım Ayı Raporuna göre, bireysel kredi veya kredi kartı borcundan dolayı yasal takibi devam eden kişilerin sayısı, kasım ayı itibarıyla 89 bin arttı. Rapora göre, bireysel kredi borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı, geçen yılın ilk 11 ayına göre yüzde 2 oranında artarak 611 bine, bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı ise yüzde 11 oranında artışla 947 bine yükseldi. Türk Hava Yolları'nın (THY) toplam yolcu sayısı 2014 yılında bir önceki yıla göre yüzde 13,3 artışla 54,7 milyona ulaştı. Toplam uçulan şehir sayısı 2014 aralık ayı sonunda 261'e yükseldi. 2014 yılı sonunda, iç hat şehir sayısı 42'den 43'e, dış hat şehir sayısı ise 201'den 218'e çıktı. THY'nin 2013 aralık ayı sonunda mevcut uçak sayısı 233 iken 2014 aralık ayı sonunda 261'e çıktı. Goldman Sachs'nin hazırladığı "Yeni Petrol Düzeni" adlı raporda, brent türü ham petrolün varil fiyatının bu yılın ilk çeyreğinde varil başına 47 dolara kadar düşebileceği, ikinci çeyrekte ise yılın en düşük seviyesine gerileyerek 42 dolar olabileceği öngörüldü. Raporda, üçüncü ve dördüncü çeyrekler için brent petrolün 48 ve 64 dolardan işlem göreceği, 2016 ve 2017'de ise ortalama 70 dolara yükseleceği tahmininde bulundu. Deloitte, 2015 Perakende Sektörünün Küresel Güçleri Raporu'na göre listedeki şirketlerin yıllık ortalama geliri ise 17,4 milyar dolar oldu. Avrupa'daki durgunlukla Amerika ve Çin'deki büyümenin yavaş seyretmesi gibi sebepler, hem tüketicilerin finansal hareket kabiliyetlerini sınırladı hem de perakende satışlarının düşmesine sebep oldu. Buradan hareketle, dünyanın en büyük 250 perakendecisinin 2011 yılında aşağı yönlü harekete geçen cirosal büyüme oranları, 2013 mali yılında da yavaşlamaya devam etti.
Fitch Ratings, Avrupalı otomotiv üreticileri de dahil olmak üzere sektörde önümüzdeki dönemde şirket satın alma ve birleşmelerin görülebileceğini açıkladı. Fitch Ratings'in açıklamasında, otomotiv üretimi sektöründe yeni şirket satın alma ve ortaklıklarının (M&A) görülebileceği belirtilerek, bu şirketler arasında Fiat Chrysler Automobiles NV, Peugeot SA ve Volkswagen AG gibi Avrupalı otomotiv üreticilerinin de olabileceği vurgulandı. Açıklamada, "Diğer sektörlere kıyasla zaten sınırlı küresel aktörün olduğu bir endüstri olarak gözükmesine rağmen otomotiv endüstrisinin Avrupa'daki şirketleri de içerebilecek şekilde küresel ölçekte konsolide olabileceğini düşünüyoruz. Olası konsolidasyonun en önemli itici gücü çeşitliliği artırmak için gerekli yatırım ve geliştirme maliyetlerini paylaşma ihtiyacı olacaktır" ifadeleri kullanıldı. Almanya'da sanayi üretimi 2014 yılının kasım ayında önceki aya oranla yüzde 0,1, yıllık bazda ise yüzde 0,5 geriledi. Almanya'nın 2014 yılının kasım ayında ihracatı aylık yüzde 2,1 gerilirken, ülkenin ithalatı ise aylık yüzde 1,5 arttı. Almanya'nın kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre ihracatı yüzde 1,4 ve ithalatı da yüzde 1,7 artış kaydetti. İngiltere de enflasyon oranı geçen yılın aralık ayında yüzde 0,5 e gerileyerek son 15 yılın en düşük seviyesine indi. İngiltere Merkez Bankası Para Politikası Kurulu nun kasım ayındaki toplantısında, 7 üyenin yüzde 0,5 oranındaki politika faizini aynı seviyede tutma, 2 üyeninse 0,25 baz puan artırılması yönünde oy kullandığı açıklanmıştı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Rusya'nın uzun dönem yerel ve yabancı para cinsinden kredi notunu "BBB"den "BBB-"ye düşürdü, not görünümünü ise negatif olarak belirledi. Rusya'nın ekonomik görünümü, petrol fiyatları ve rubledeki sert düşüşün ardından, 2014'ün ortalarından bu yana bozuldu. 2014 yılında sadece yüzde 0,6 büyüyen Rusya ekonomisinin, 2015 yılında yüzde 4 küçülmesini bekliyoruz. Ülke, 2017 yılına kadar büyüyemeyebilir. Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Hindistan Merkez Bankası, merkez bankacılığı alanında iş birliğine ilişkin mutabakat zaptı imzaladı. Açıklamada, "Mutabakat zaptı, iki banka arasında düzenli bilgi alışverişi, politika diyaloğu ve teknik iş birliğine çerçeve sağlıyor. Teknik iş birliği, merkez bankacılığı alanında karşılıklı ilgi alanlarında ortak seminerler ve atölye çalışmaları şeklinde olabilir" ifadelerine yer verildi. Ukrayna'nın altın-döviz rezervleri geçen sene yüzde 63,1 oranında azalarak 1 Ocak itibarıyla 7,5 milyar dolar oldu. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 2015'in dünya ekonomisi için çok ağır bir yıl ve doğal kaynakları zengin ülkeler için imtihan dönemi olacağını söyledi. Geçen yıl dünyada ve bölgede yaşanan gelişmelere rağmen Azerbaycan'ın hızlı kalkınma temposunu koruduğunu belirten Aliyev, petrol fiyatlarındaki düşüşe rağmen ekonominin yüzde 3, petrol dışı sanayinin yüzde 7 büyüdüğünü belirtti. Aliyev, enflasyon yüzde 1,4 olduğunu, halkın gelirinin yüzde 4,8 arttığını bildirdi.
Türkmenistan ekonomisinin 2014 yılında yüzde 10,3 büyüdüğü açıklandı. 2014 yılının ekonomik açıdan zor bir yıl olduğuna dikkati çeken Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla nın yüzde 10,3 oranında artış gösterdiğini söyledi. Berdimuhamedov, sanayi üretiminde yüzde 11,1 artış elde edildiğini ifade ederken, inşaat sektöründe ise 12,8 büyüme gerçekleştirildiğini açıkladı. Türkmenistan'ın, 2015 yılında 48 milyar metreküp doğalgaz ihracatı hedeflediği bildirildi. 2014 yılının ekonomik göstergelerinin masaya yatırıldığı bakanlar kurulu toplantısında Enerjiden Sorumlu Devlet Başkan Yardımcısı Baymurat Hocamuhammedov, 2014 yılında doğalgaz ihracatının bir önceki yıla oranla yüzde 11,2 arttığını kaydetti. Japonya kabinesi, keşif uçağı, insansız hava aracı ve F-35 savaş uçakları satın alma planlarını içeren şimdiye kadarki en büyük savunma bütçesini onayladı. Başbakan Şinzo Abe liderliğindeki kabine, nisan ayından itibaren toplam 814 milyar dolarlık bütçeden yaklaşık 42 milyar dolarını savunmaya ayırmayı kabul etti. Bütçenin uygulamaya girmeden önce parlamento tarafından onaylanması gerekiyor. Abe'nin koalisyon hükümetinin, parlamentonun her iki kanadında çoğunlukta olduğu biliniyor. Savunma harcamalarını yüzde 2 yükseltme kararı, 2012 yılından bu yana süren Abe iktidarı sırasında üçüncü kez üst üste yıllık savunma bütçesinde artış anlamına geliyor. Abe'den önce savunma harcamalarında 11 yıl boyunca kesintiye gidilmişti. Japonya'nın önde gelen otomobil firması Honda, araçlardaki arızaları ABD resmi makamlarına bildirmediği gerekçesiyle 70 milyon dolar cezaya çarptırıldı. Suudi Arabistan'ın, geçen yıl Filistin'e 60 milyon dolar yardım yaptığı bildirildi. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, petrol fiyatlarının düşürülmesini komplo olarak niteleyerek, komployu planlayanların pişman olacağını söyledi. Ruhani, Suudi Arabistan ekonomisinin yüzde 80, Kuveyt in ekonomisinin ise yüzde 90 oranında petrole bağımlı olduğunu, bu yılki bütçede İran ekonomisinin petrol bağımlılığının ise yüzde 33 olduğunu belirterek, şöyle devam etti: Petrolün fiyatı bugün, önceki aylara oranla yarı yarıya düşse de bilin ki bazı ülkelere karşı fiyatları düşürmeyi planlayanlar pişman olacak. İran petrol fiyatlarının düşürülmesinden zarar görebilir ancak Suudi Arabistan ve Kuveyt gibi diğer üreticiler daha fazla zarar görecek. İran Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi (DMTK) Genel Sekreteri Muhsin Rızai, "Son üç yıldır uygulanan ambargolar sebebiyle yaklaşık 1 milyar varil petrol ihraç edilemedi ve İran ın petrolden elde ettiği gelir 100 milyar dolar azaldı" dedi.