T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2324 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1321 SAYISAL FOTO RAF MAK NELER Yazarlar Ö r.gör. Emre K ZLER (Ünite 1, 3) Yrd.Doç. Çetin ERGAND (Ünite 2, 4) Dr. lker CAN KL G L (Ünite 5) Yrd.Doç.Dr. Mehmet KOfiTUMO LU (Ünite 6, 7) Editör Doç.Dr. Melih Zafer ARICAN ANADOLU ÜN VERS TES
Bu kitab n bas m, yay m ve sat fl haklar Anadolu Üniversitesine aittir. Uzaktan Ö retim tekni ine uygun olarak haz rlanan bu kitab n bütün haklar sakl d r. lgili kurulufltan izin almadan kitab n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay t veya baflka flekillerde ço alt lamaz, bas lamaz ve da t lamaz. Copyright 2011 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic, tape or otherwise, without permission in writing from the University. UZAKTAN Ö RET M TASARIM B R M Genel Koordinatör Prof.Dr. Levend K l ç Genel Koordinatör Yard mc s Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Ö retim Tasar mc s Kadriye Uzun Grafik Tasar m Yönetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö r.gör. Cemalettin Y ld z Ö r.gör. Nilgün Salur Ölçme De erlendirme Sorumlusu Ö r.gör. Nurcan Tepecik Dil Yaz m Dan flman Okt. Nilay Giriflen Grafiker Burhan Bilgiç Kitap Koordinasyon Birimi Yrd.Doç.Dr. Feyyaz Bodur Uzm. Nermin Özgür Kapak Düzeni Prof. Tevfik Fikret Uçar Dizgi Aç kö retim Fakültesi Dizgi Ekibi Say sal Foto raf Makineleri ISBN 978-975-06-0998-5 1. Bask Bu kitap ANADOLU ÜN VERS TES Web-Ofset Tesislerinde 800 adet bas lm flt r. ESK fieh R, Ekim 2011
çindekiler iii çindekiler Önsöz... Sabit Objektifli Basit ve Geliflmifl Küçük Boyutlu Say sal Foto raf Makineleri... 2 SAB T OBJEKT FL SAYISAL FOTO RAF MAK NELER... 3 Alg lay c Boyutlar... 4 Gizli Kameralar... 7 Kullan m Amaçlar... 8 Belirleyici Özellikleri... 8 Cep Telefonlar... 9 Kullan m Amaçlar... 9 Belirleyici Özellikleri... 10 Basit Küçük Boyutlu Foto raf Makineleri... 10 Kullan m Amaçlar... 11 Belirleyici Özellikleri... 11 Geliflmifl Küçük Boyutlu Foto raf Makineleri... 14 Kullan m Amaçlar... 15 Belirleyici Özellikleri... 17 Elektronik Bakaçl (EVF) Foto raf Makineleri... 18 Kullan m Amaçlar... 19 Belirleyici Özellikleri... 20 Özet... 22 Kendimizi S nayal m... 24 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 25 S ra Sizde Yan t Anahtar... 25 Yararlan lan Kaynaklar... 26 35 mm DSLR Foto raf Makineleri... 28 G R fi... 29 35 MM DSLR FOTO RAF MAK NES N N TEMEL YAPISI, ÖGELER VE filevler... 29 Gövde... 30 Alg lay c lar ve Görüntü fllemcileri... 31 Jpeg - Joint Photographic Experts Group (.jpg ya da.jpeg) Dosyalama... 35 Örtücü Mekanizmas... 37 Ifl k Ölçer... 39 zleme Düzene i / Ayna, Pentaprizma ve Bakaç (Vizör)... 40 Netleme Düzene i... 42 Objektif... 42 Ifl k Geçirgenli i ve Diyafram... 42 Bak fl Aç s... 44 Odak Uzakl... 45 35MM DSLR FOTO RAF MAK NELER N N TÜRLER... 46 APS-C Tip 35mm DSLR Foto raf Makineleri... 46 APS- H (Advanced Photo Sytem - High) Türü 35mm DSLR Foto raf Makineleri... 48 Tam Çerçeve (Full Frame) 35mm DSLR Foto raf Makineleri... 49 Özet... 51 Kendimizi S nayal m... 53 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 54 S ra Sizde Yan t Anahtar... 55 Yararlan lan Kaynaklar... 55 vii 1. ÜN TE 2. ÜN TE
iv çindekiler 3. ÜN TE 4. ÜN TE 5. ÜN TE Say sal De iflebilir Objektifli Aynas z Foto raf Makineleri... 56 G R fi... 57 SAYISAL DE fieb L R OBJEKT FL AYNASIZ FOTO RAF MAK NELER... 57 Mikro 4/3 (Micro Four Thirds) Sistemi... 62 4/3 (Four Thirds) Sistemi... 63 Mikro 4/3 (Micro Four Thirds) Sistemi... 64 Sistemin Özellikleri... 65 NEX ve NX Sistemleri... 66 Sony NEX Sistemi... 66 Samsung NX Sistemi... 69 Telemetreli Modeller... 70 Alg lay c s yla Birlikte De iflen Objektif Sistemi... 74 Özet... 77 Kendimizi S nayal m... 79 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 80 S ra Sizde Yan t Anahtar... 80 Yararlan lan Kaynaklar... 81 Büyük ve Orta Format Foto raf Makineleri... 82 G R fi... 83 BÜYÜK FORMAT FOTO RAF MAK NELER... 84 Büyük Format Foto raf Makinelerinin Türleri ve Yap lar... 84 Düzlem Yatakl Foto raf Makineleri... 85 Monoray (Tek Rayl ) Foto raf Makineleri... 85 Büyük Format Foto raf Makinelerinin Temel Yap sal Ögeleri ve fllevleri... 86 Tafl y c Unsurlar... 86 Görüntüleme Unsurlar... 87 Büyük Format Foto raf Makinelerinin Fonksiyon ve Çal flma Prensipleri... 93 Biçim ve Perspektif Kontrolü... 94 Net Alan Derinli i Kontrolü... 96 ORTA FORMAT FOTO RAF MAK NELER... 98 Orta Format Foto raf Makinelerinin Türleri ve Yap lar... 98 Geleneksel SLR-TLR Orta Formatlar... 98 Kompozit SLR Orta Formatlar... 100 Say sal SLR Orta Formatlar... 102 Özet... 103 Kendimizi S nayal m... 104 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 105 Yararlan lan Kaynaklar... 105 HDSLR: Film Çekiminde Kullan lan Say sal Foto raf Makineleri... 106 G R fi... 107 YEN B R KAMERA TÜRÜ: HDSLR... 107 KLAS K V DEO KAMERALARA UYGULANAN SINIF AYRIMI VE NEDENLER... 109 YEN KUfiAK D J TAL F LM KAMERALARI... 112 SONUNDA UCUZA F LM ÇEKEB LECE N Z B R KAMERA: HDSLR... 114 HDSLR lar n Olumsuz Yönleri... 116
çindekiler v CMOS Alg lay c lar n Yap s ndan Gelen Rolling Shutter Sorunu... 117 Merdivenlenme Sorunu... 117 Bakaç Sorunu... 118 AVCHD veya h264 Gibi Yüksek S k flt rma Oranl Codecler Kullanmalar... 118 Ses Kayd Sorunu... 119 Time Code Sorunu... 120 Ergonomi... 120 Netlik Sorunu... 120 Ç k fl Sorunu... 121 Kay t Süresi S n r... 121 Alg lay c Is nmas... 121 HDSLR Kameralar çin Eklentiler... 122 Bakaçlar... 122 Follow Focus (Netlik Takip Sistemleri)... 122 Destek Sistemleri... 123 B R HDSLR LE ÇEK M YAPARKEN D KKAT ED LMES GEREKEN NOKTALAR... 123 HDSLR lar n Gelece i... 124 Özet... 126 Kendimizi S nayal m... 128 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 129 Yararlan lan Kaynaklar... 129 Say sal Foto rafta Yard mc Gereçler... 130 G R fi... 131 SAYISAL FOTO RAFTA KULLANILAN VER SAKLAMA ÜN TELER... 131 Bellek Kartlar... 131 SD (Secure Digital)... 132 SDHC (Secure Digital High Capacity)... 132 Mini SD... 132 Micro SD... 132 Compact Flash (CF)... 132 xd-picture Card... 132 Sony Memory Stick... 133 Microdrive... 133 Multi Media Card... 133 Optik Depolama Birimleri: CD-R, DVD-R ve BR-D... 134 Manyetik Kay t Ortamlar (Diskler)... 134 Sabit Diskler... 135 Harici (Tafl nabilir) Diskler... 135 Tafl nabilir Çoklu Ortam Depolama Birimleri... 135 Web Tabanl Veri Depolama Servisleri... 135 SAYISAL FOTO RAFTA KULLANILAN VER AKTARMA YÖNTEMLER VE ARAÇLARI... 137 Bellek Kart Okuyucular... 137 Veri Aktarma Kablolar... 137 USB Kablosu... 137 FireWire Kablosu... 137 Foto raf flleme Yaz l m Kullanarak Efl Zamanl Foto raf Aktar m... 137 Kablosuz Aktar m... 138 Bluetooth Sistem... 138 K z lötesi Sistem... 138 Kablosuz (Wi-Fi) Yerel A a Foto raf Aktar m... 138 6. ÜN TE
vi çindekiler SAYISAL FOTO RAFTA KULLANILAN YAZILIMLAR... 138 Adobe Photoshop... 138 Adobe LightRoom... 140 Adobe Bridge... 140 Picasa... 140 Aperture... 140 Capture One... 140 PTGui Pro... 141 Photomatix Pro... 144 FOTO RAF ÇEKERKEN KULLANILAN YARDIMCI DONANIMLAR... 146 Üçayak... 146 Filtreler... 147 Ayd nlatma Araçlar... 147 Sürekli Ifl k Kaynaklar... 147 Flafllar... 148 Stüdyo Paraflafllar... 148 Fotoflood Ampüller... 148 Led Ifl klar... 149 Kablolu ve Uzaktan Kumandal Çekim Dü meleri... 149 GÖRÜNTÜ TARAYICILAR... 149 Düz Yat k (Flatbed) Taray c... 149 Saydam Taray c... 150 Dönen Tamburlu Taray c... 150 3 Boyutlu Taray c... 151 GÖRÜNTÜ ÇIKTI C HAZLARI... 151 Mürekkep Püskürtmeli Yaz c lar... 151 Termal Yaz c lar... 152 Fotorealistik Bask Cihaz... 152 Renkli Lazer Yaz c... 153 RGB Lazer Tüplü Foto raf Bask Sistemi (Lambda)... 153 Film Ç kt Sistemi... 154 Özet... 155 Kendimizi S nayal m... 157 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 158 S ra Sizde Yan t Anahtar... 158 Yararlan lan Kaynaklar... 158 7. ÜN TE Say sal Foto raf Makinesinin Kullan ld Alanlar... 160 G R fi... 161 YAKIN PLAN (MAKRO) FOTO RAFÇILIK... 161 MASA ÜSTÜ (STILL LIFE) FOTO RAFÇILIK... 163 KOPYALAMA (REPRODÜKS YON)... 164 BASIN FOTO RAFÇILI I... 166 BELGESEL FOTO RAFÇILIK... 168 REKLAM VE TANITIM FOTO RAFÇILI I... 168 B L M VE UZAY ÇALIfiMALARI... 170 NTERNET... 171 Özet... 173 Kendimizi S nayal m... 175 Okuma Parças... 176 Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar... 177 S ra Sizde Yan t Anahtar... 177 Yararlan lan Kaynaklar... 177 Dizin... 179
Önsöz vii Önsöz Say sal Foto raf Makineleri kitab, hayat m z n her alan na giren, say sal foto raf makinelerinin bütün türleri hakk nda bilgi sahibi olunmas n, ifllevlerini, makineleri oluflturan ögeleri ve kullan m amac na göre hangi tür makinenin tercih edilmesi konusunda okuyucusunu bilgilendirmeyi amaçlamaktad r. Foto rafç l k; görüntülerin iki boyutlu fl a duyarl bir yüzey (film ya da say - sal alg lay c ) üzerine, foto raf makinesi ad verilen bir ayg t yard m yla, dura an bir flekilde kaydedilme ifllemidir. Tan mdan da anlafl laca üzere foto raf makinesi, foto raf çekimi iflleminin vazgeçilmez unsurlar ndan biridir. Bu nedenledir ki, birçok foto raf merakl s, etkileyici bir foto raf gördüklerinde, ilk olarak hangi makine ile çekildi ini sorarlar. Bu sorudaki temel yan lg, ayn makine kendilerinde olsa, benzer bir foto raf çekebileceklerini düflünmeleridir. Her ne kadar bu kitap, say sal foto raf makineleri konusu üzerine yaz lm fl ve bu konunun önemini vurgulam fl olsa da, sanatsal ya da düflünsel yarat, insan n usunda bafllar ve orada sonlan r. Foto raf makinesi, düflünceleri ka da aktarmada, kullan lan bir kalemden daha etkili de ildir. Bu durumun kavranmas için, Türkiye de pek be enilmeyen Rus foto raf makineleri ile Rus foto rafç lar n n 20. Yüzy l boyunca çektikleri foto raflar incelemek yeterli olacakt r. Ancak yine de, foto rafç l kta baflar l olmak için, foto raf n teknik dilyap s n ve teknolojisini iyi bilmek gerekir. Bu nedenle Say sal Foto raf Makineleri kitab nda, basit küçük boyutlu foto raf makinelerinden, büyük format foto raf makineleri ve say sal arkal klara kadar tüm foto raf makineleri ve kullan mlar hakk nda okuyucu bilgilendirilmifltir. Bu kitab n haz rlanmas nda eme i geçen; baflta ünite yazarlar m z Yrd. Doç. Çetin Ergand, Yrd. Doç. Dr. Mehmet Kofltumo lu, Ö r. Gör. Emre kizler ve Dr. lker Canikligil e, Aç k Ö retim Fakültesi nden Kadriye Kobak a ve çizimler konusunda yard mc olan Burhan Bilgiç e teflekkür ederim. Ayr ca, Program Koordinatörlü ü boyunca, Aç k Ö retim Fakültesi bünyesinde yay nlad onlarca kitapla, Türkiye ye gerçek bir foto raf kütüphanesi kazand r lmas n sa layan, Asistan olmaktan her zaman gurur duydu um hocam Prof. Dr. Levend K l ç a, Türkiye foto raf dünyas na b rakt bu de erli hazine için flükranlar m sunar m. Çok zeki insanlar n yaflad co rafyam zda, en önemli ihtiyac m z yaz l bilgi ve bu bilginin paylafl lmas d r. Bu projenin bir parças olmaktan onur duyuyorum. Dilerim bu kitap ve tüm foto raf kitaplar okuyucular na faydal olur. Editör Doç.Dr. Melih Zafer Ar can
1SAYISAL FOTO RAF MAK NELER Amaçlar m z Bu üniteyi tamamlad ktan sonra; Sabit objektifli basit ve geliflmifl küçük say sal foto raf makinelerini tan yarak ay rt edici özelliklerini aç klayabilecek, Kullan m amac na en uygun foto raf makinesi modelini seçebilecek, Foto raf çekmeye yeni bafllayanlara makine seçimi konusunda tavsiyeler verebilecek, Say sal foto raf makinelerinde yaflanan geliflmeleri izleyerek gelece i hakk nda yorum yapabilecek bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz. Anahtar Kavramlar Küçük Boyutlu Foto raf Makineleri Alg lay c Boyutu Tasar m Kullan fll l k Kolay Kullan m Zoom Görüntü Kalitesi Malzeme Kalitesi çindekiler Say sal Foto raf Makineleri Sabit Objektifli Basit ve Geliflmifl Küçük Boyutlu Say sal Foto raf Makineleri SAB T OBJEKT FL SAYISAL FOTO RAF MAK NELER
Sabit Objektifli Basit ve Geliflmifl Küçük Boyutlu Say sal Foto raf Makineleri SAB T OBJEKT FL SAYISAL FOTO RAF MAK NELER Say sal foto raf makinelerinin birbirlerine göre en belirgin farklar, boyutlar ve tasar mlar n n çeflitlilik göstermesidir. Baz makineler çok küçük boyutlara sahipken baz lar ise çok daha büyük ve a rd r. Bu farkl boyutlar, kullan m amaçlar - na ba l olarak ortaya ç kmaktad r. Sürekli yan m zda tafl mam z için gelifltirilen cep telefonlar ayn zamanda en küçük foto raf makineleri olarak da ifllev görürken daha fazla görevi yerine getirebilecek yap daki çok fonksiyonlu makineler daha büyük ve a rd r. Farkl boyut ve tasar mlarda üretilen foto raf makineleri için farkl boyutlarda görüntü alg lay c lar üretilmektedir. Cep telefonlar ve kompakt foto raf makineleri için alg lay c lar (köflegen uzunluklar ) 1/3 inç, 1/2,5 inç, 1/1,8 inç, 1/1,6 inç, 2/3 inç gibi boyutlarda, DSLR modeller içinse alg lay c lar (en x boy) 17,3 x 13 mm, 23,5 x 15,7 mm ve 24 x 36 mm gibi boyutlarda üretilmektedir. Foto raf 1.1 Farkl boyut ve tasar mlarda sabit objektifli say sal foto raf makineleri. Foto raf 1.2 Farkl boyutlarda alg lay c lar. Alg lay c boyutu büyüdükçe fl daha iyi kavrama yetene i ve/veya çözünürlük de eri artar.
4 Say sal Foto raf Makineleri Foto raf 1.3 Sabit objektifli foto raf makinelerinde objektif ile alg lay c birbirine çok yak n konumland r labildikleri için optik performans artar. fiekil 1.1 Çok çeflitli boyutlarda alg lay c lar üretilmektedir. De iflebilir objektifli foto raf makineleriyle k yasland klar nda sabit objektifli foto raf makineleri; küçük alg lay c lar, yavafll klar ve s n rl ifllevleri nedeniyle foto rafç l k zevki veren modeller olmasalar da objektiflerinin alg lay c ya yak n konumlanmalar nedeniyle çok ifllevsel bir yap ya sahiptir. SLR modellerde objektif ile alg lay c aras na ayna mesafesi kadar bir boflluk girdi i için objektifin önünde de minimum netleme mesafesi ad verilen kullan lamaz bir derinlik bulunur. Oysa objektiflerin alg lay c ya çok yak n konumlanabildi i sabit objektifli foto raf makineleri çok daha yak na netlik yapabilir. Pek çok küçük boyutlu (kompakt) foto raf makinesi makro (yak n plan) modunda 1-2 cm. yak na kadar netleyebilmektedir. Söz konusu objektiflerin, bu özelli e ek olarak hem genifl aç yla görebilmesi hem de çok uzaktaki nesneleri yaklaflt rabilmesi gibi olumlu özellikleri de birlikte gerçeklefltirdi i düflünüldü ünde asl nda son derece yararl bir tasar ma sahip olduklar daha iyi anlafl l r. Sabit objektifli foto raf makinelerinin çok büyük bir bölümünün sahip oldu u temel sorun, kulland klar alg lay c boyutlar - n n çok küçük olmas ndan kaynaklanmaktad r. Neyse ki bu sorunu yaflatmayan, nispeten büyük boyutlarda alg lay c kullanan, kaliteli modeller de üretilmektedir. Boyutlar n büyümesi, makinelerin üzerindeki objektiflerin ve/veya içindeki alg lay c lar n da boyutlar n n büyümesine yol açmaktad r. Alg lay c n n boyutlar büyüdükçe alg lama hücreleri daha temiz sinyaller üretebilmekte ve bu da daha kaliteli görüntülerin oluflmas n sa lamaktad r. Objektiflerin net görüntü daire çap, kulland klar alg lay c boyutu ile do ru orant l d r ve alg lay c boyutunun büyümesi durumunda, foto raf makinesinin önündeki objektifin çap ve a rl da artmaktad r. Öte yandan, foto rafta kaliteyi belirleyen daha pek çok unsur bulundu u unutulmamal d r. Söz konusu unsurlar; alg lay c büyüklü ü, çözünürlük, objektif kalitesi, yaz l m ve kullan c n n tercihleridir. Bu nedenle, ayn çözünürlükteki iki farkl foto raf makinesinin oluflturdu u görüntüler birbirinden farkl olacakt r. Alg lay c Boyutlar Alg lay c n n genifl yüzeyli olmas - n n önemli yararlar vard r. Ayn çözünürlükte iki alg lay c dan daha genifl yüzeyli olan n üzerindeki her bir alg lama hücresinin de yüzeyi daha genifl olaca için, özellikle daha az fl kl ortamlarda fl daha iyi kavrayaca ndan görüntü kalitesi daha yüksek olacakt r (fiekil 1.1). Asl nda görüntü kalitesindeki temel fark, her bir hücrenin yüzey büyüklü ünden kaynaklan r. Genifl yüzeyli hücreler gerçe e daha yak n, daha temiz pikseller oluflturur. Özellikle düflük fl k koflullar nda bu durum daha da belirginleflir. Çok küçük yüzeylere sahip hücreler, az fl kl
1. Ünite - Sabit Objektifli Basit ve Geliflmifl Küçük Boyutlu Say sal Foto raf Makineleri ortamlarda güçlü bir ak m oluflturamad klar için foto rafç lar aras nda çamur gibi diye adland r lan (kontrast düflük, renk do rulu undan yoksun ve kirli) görüntülerin oluflmas na neden olurlar. Cep telefonlar ve küçük boyutlu makinelerin daha çok yaflatt bu sorunun as l nedeni, alg lama hücrelerinin çok küçük olmas d r. Örne in cep telefonlar nda kullan lan 12 milyon piksellik alg lay c lar n hücreleri 1-2 mikrometrelik kenar uzunluklar na sahipken ayn çözünürlü e sahip tam çerçeve (full frame) bir DSLR nin hücreleri 8-9 mikrometrelik kenar uzunluklar na sahip olabilmektedir. Bu hücrelerin yüzey hesab yap l rsa, küçük hücrelerin yüzeyleri 1-4 mikrometrekare aras ndayken, büyük hücrelerin 64-81 mikrometrekare aras nda olduklar görülür (fiekil 1.2). Aradaki fark, görüntü kalitesine (ayn oranda olmasa da) büyük ölçüde yans r. Alg lay c yüzeyinin büyüklü ü, bir baflka üstünlük daha sa lar: Her bir hücrenin ayn büyüklükte olmas durumunda, iki farkl alg lay c dan daha genifl yüzeyli olan daha yüksek çözünürlü e sahip olacakt r. Genellikle üretim teknolojisinden 2 m kaynaklanan belirli hücre büyüklükleri (1,7 µm, 2,2 µm, 4,3 9 m µm, 6,4 µm, 9 µm gibi) söz konusudur ve üretilecek alg lay - c n n boyu ve çözünürlü ü için bu de erlerden hareket edilir. Dolay s yla ayn üretim tekni iyle (örne in 6,4 mikrometre ile) küçük yüzeyli 6 milyon piksellik bir alg lay c ya da daha büyük yüzeyli 24 milyon piksellik bir alg lay c üretilebilir. Piksel baz nda incelendi inde, teorik olarak bu iki alg lay c n n benzer kalitede görüntü oluflturmas beklenir ancak say sal teknolojide, alg lay c hücre büyüklü ünün yan s ra görüntü kalitesini etkileyen baflka etkenler de söz konusu oldu u için uygulamada çok farkl sonuçlar elde edilebilir. Bu etkenlerin bafl nda optik, yaz l m ve ifllemci gelmektedir. Alg lay c lar, üretim zorluklar na ba l olarak belli standart boyutlarda üretilir. Zaman zaman özel üretim boyutlar na rastlan lsa da maliyeti yükseltti i için çok fazla ye lenmez ve Tablo: 1-1 deki standart boyutlardan biri seçilir. Boyutlardan söz ederken maalesef her zaman ngiliz ölçü birimi olan inç söz konusudur. Asl nda dikdörtgen fleklindeki alg lay c n n köflegen uzunlu u baz al n r. Ancak durumu daha da zorlaflt rmak istercesine, 1950 lerdeki televizyon kameralar n n tüplerinde kullan lan 1/2, 2/3 gibi standart boyutlar kullan lmaya devam edilmektedir. Ancak söz konusu boyutlar alg lay c n n köflegen uzunlu u de il, eski cam tüplerin d fl çaplar n tan mlamaktad r. Anlafl lmas güç olsa da eski bir standart n günümüz teknolojisindeki karfl l anlam na gelen bu ifade flekli, çap n yaklafl k üçte ikisi olan alg lay c köflegenini tan mlamak için kullan l r. Boyutlar büyüdükçe tip ler yerine adlar ya da k saltmalar kullan ld dikkat çekmektedir. 5 Mikrometre: Metrenin milyonda biri, yani milimetrenin binde biri uzunlu undaki ölçü birimi. K saltmas : µm. Yaln zca birkaç µm geniflli indeki her bir alg lama hücresinin asl nda ne kadar küçük oldu unu daha iyi anlamam z sa layan uzunluk ölçüsü birimidir. fiekil 1.2 Büyük yüzeyli alg lama hücreleri özellikle az fl kl ortamlarda, küçük yüzeyli alg lama hücrelerine göre daha kaliteli görüntüler üretebilmektedir.
6 Say sal Foto raf Makineleri fiekil 1.3 Küçük boyutlu foto raf makinelerinde kullan lan alg lay c lar tan mlamak için kullan lan, inç cinsinden çap de eri gerçek boyutlar yans tmamaktad r; gerçek boyutlar daha da küçüktür. 5.37 mm 6.72mm 4.03 mm 7.17 mm 8.80 mm 8.93mm 5.32 mm 11.00mm 1/2.7 1/1.8 2/3 6.60 mm Tablo 1.1 Alg lay c lar n tipleri ve boyutlar Alg lay c Boyutlar (mm) Tip En/Boy oran Çap (mm) Köflegen En Boy 1/3.6" 4:3 7.056 5.00 4.00 3.00 1/3.2" 4:3 7.938 5.68 4.53 3.41 1/3" 4:3 8.467 6.00 4.80 3.60 1/2.7" 4:3 9.407 6.72 5.37 4.03 1/2.5" 4:3 10.160 7.18 5.76 4.29 1/2.3" 4:3 11.044 7.70 6.16 4.62 1/2" 4:3 12.700 8.00 6.40 4.80 1/1.8" 4:3 14.111 8.93 7.17 5.32 1/1.7" 4:3 14.941 9.50 7.60 5.70 2/3" 4:3 16.933 11.00 8.80 6.60 1" 4:3 25.400 16.00 12.80 9.60 4/3" (Four Thirds) 4:3-22.50 18.00 13.50 1.5" (Foveon X3) 3:2-24.90 20.70 13.80 1.7" (APS-C) 3:2-26.68 22.20 14.80 1.8" (APS-C) 3:2-28.26 23.50 15.70 2"(APS-H) 3:2-33.75 28.10 18.70 35mm (Full Frame) 3:2-43.30 36.00 24.00 Leica S 3:2-54.08 45.00 30.00 Orta Format 4:3-54.86 43.90 32.90 Orta Format 4:3-61.36 49.10 36.80 Orta Format 4:3-67.36 53.90 40.40 Alg lay c boyutlar ile bu alg lay c lar n önünde kullan lan objektiflerin ayd nlatma daireleri aras nda bir iliflki bulunmaktad r. Objektifin net görüntü daire çap, arkas nda bulunan alg lay c y tamamen kaplamak zorundad r. Bu durumda alg lay c n n köflegeni, önünde kullan lan normal objektifin net görüntü daire çap na eflit olmal d r. Herhangi bir boyuttaki alg lay c için normal objektif tan m da flöyle yap labilir: Net görüntü daire çap n n odak uzunlu una eflit oldu u objektiftir. Bu bilgi kullan larak, alg lay c boyutu bilinen tüm foto raf makineleri için normal objektif tan m yap labilir ve her foto raf makinesinin üzerindeki objektifin nas l bir görüntü üretebilece i tahmin edilebilir. Objektifin gövde ile bütünle-
1. Ünite - Sabit Objektifli Basit ve Geliflmifl Küçük Boyutlu Say sal Foto raf Makineleri flik olarak üretildi i tüm foto raf makinelerinde küçük boyutlu alg lay c lar kullan lmaktad r ve bu objektiflerin odak uzakl klar 35mm lik film kullanan (tam çerçeve) foto raf makinelerinden daha k sad r. Hangi oranda daha k sa oldu unu anlamak için tam çerçeve foto raf makinelerinin normal odak uzakl olan 50mm yi, k yaslanmak istenen foto raf makinesinin normal odak uzakl bölmek yeterlidir. Ç kan sonuç odak çarpan olarak bilinen kavramd r. Küçük boyutlu alg lay c lar, yüksek çözünürlük de erleri nedeniyle gerçekten çok küçük boyutta alg lama hücrelerine sahip olmaktad r ve her ne kadar geliflen teknoloji yard m yla sürekli kaliteleri yükselmekte olsa da, asl nda her çözünürlük art fl nda her bir hücrenin fl alg lama kapasitesi olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu durum, özellikle az fl kl ortamlarda gerek duyulan yüksek ISO de erlerinde tüm ç plakl yla ortaya ç kmaktad r. Bütün bu çözünürlük savafllar sürerken, objektiflerin ayn h zda gelifltirilememesi nedeniyle, arzu edilen görüntü kalitesi art fl na bir türlü ulafl lamamaktad r. Öte yandan, artan ifllemci performanslar ve yaz l m deste i sayesinde piyasaya yeni sürülen foto raf makinelerinin görüntü kaliteleri en az ndan geriye do ru gitmemekte, baz modellerde iyi optik tasar mlar sayesinde kalite art fl sa lanabilmektedir. Sabit objektifli küçük say sal foto raf makinelerini incelerken farkl ölçütler kullan labilir. Tasar m, boyut ya da objektif özellikleri gibi ölçütler akla gelse de, en gerçekçi ölçüt foto raf makinesinin as l kullan m amac n n ne oldu u ile ilgilidir. Bu durumda as l kullan m amaçlar fark edilmeden foto raf çekmek olan gizli kamera lar ya da as l kullan m amac haberleflme olan cep telefonlar n da ayr bir grup olarak ele almak olas d r. Kulland n z sabit objektifli foto raf makinesindeki (örne in cep telefonu ya da küçük boyutlu bir model) kulland alg lay c n n büyüklü ünü ö renin. Bu bilgiyi kullan m k lavuzundan ya da üretici firman n internet sitesinden edinebilirsiniz. 7 Foto raf makinenizin objektifi üzerinde yazan odak uzakl bilgisini SIRA kullanarak S ZDE bu objektifin 35mm lik sistemde nas l bir objektife eflde er oldu unu hesaplay n. Gizli Kameralar SIRA S ZDE DÜfiÜNEL M DÜfiÜNEL M kinci Dünya Savafl ve sonras ndaki So uk Savafl y llar boyunca casusluk faaliyetlerinde kullan lmak üzere say s z gizli kamera tasar m yap lm flt r. SORU ngiliz ve SORU Amerikan casusluk filmlerinde boy gösteren gizli kameralar, dönemin teknolojisi olan kimyasal film kullan yordu ve mekanik donan mlara sahipti. Ayr ca, yeterince küçük de ildi ve fl a duyarl l klar düflük oldu u için görüntü kaliteleri çok dü- D KKAT D KKAT flüktü. Oysa günümüzün say sal teknolojisi sayesinde boyutlar çok küçülen ve akla gelebilecek her türlü günlük kullan m arac n n (gözlük, kalem, SIRA S ZDE anahtarl k, dü me vb.) içine yerlefltirilebilen gizli kameralar tamamen sessiz çal flabilmekte ve fo- SIRA S ZDE to raf n yan nda video kayd da yapabilmektedir. AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ 1 Foto raf 1.4 K T A P TELEV ZYON Çok çeflitli modelleri K T A P bulunan gizli kameralar hemen her türlü günlük kullan m aletine TELEV ZYON uygulanabilmektedir. NTERNET NTERNET
8 Say sal Foto raf Makineleri Foto raf 1.5 Kayak, yüzme, sörf gibi sporlarda performans düflürmeyecek flekilde düzenlenmifl olan kameralar genellikle gözlüklerle bütünleflik olarak üretilir. Foto raf 1.6 Kalem fleklinde üretilmifl olan bu gizli kameran n üst bölümünde bir açma kapama dü mesi ve hemen yan nda objektif bulunuyor. Kullan m Amaçlar Bu tür görüntüleme araçlar n n kötü amaçl kullan mlara alet olmalar en önemli sorundur. Askerî ve teknolojik casusluk eylemleri kadar s - navlarda kopya çekme, soygun ve terör sald r lar için bilgi toplama gibi eylemlerde de kullan ld klar bilinmektedir. Öte yandan gizli kameralar her zaman kötü amaçlar için kullan lmamaktad r: Bas n ve polis taraf ndan bilgi edinme ve olumsuzluklar belgeleme amaçl olarak ayr - ca kayak, yüzme ve sörf gibi hobi amaçl sporlarda da ilginç anlar n görüntülenmesi amac yla bu tür kameralardan yararlan lmaktad r. Özellikle araflt rmac gazeteciler taraf ndan yo un olarak kullan lan gizli kameralar sayesinde çok say da yasad fl eylem gün fl na ç kar lmakta ve suçlular adalete teslim edilmektedir. Dolay s yla gizlenmek istenen olumsuzluklar n aç a ç kar lmas gibi do ru bir amaç için kullan ld klar nda gizli kameralar n çok yararl foto raf makineleri oldu u söylenebilir. Belirleyici Özellikleri Gizli kameralar, çok küçük görüntüleme modülleridir ve tek bafllar na de- il, kameral gözlük, kameral kalem, brofl, kol saati, gibi monte edildikleri araçla birlikte sat l rlar. Kullan mlar çok basittir çünkü foto rafç lar için üretilmemifltir. Herkesin kullanabilece i kadar basittir. Herhangi bir fl k kontrol mekanizmas bar nd rmaz; yaln zca foto raf/video fonksiyonu seçimi ve açma/kapama dü mesi vard r. Günümüzde üretilen ve kullan lan gizli kameralardaki alg lay c lar n tipleri 1/3,6 (köflegenleri 5 mm) civar ndad r ve çözünürlükleri de 1 ile 8 milyon piksel aras nda de iflmektedir. Küçük yap lar içinde 4 ya da 8 GB kapasitesinde dâhili bellekleri bulunur ve bellek kart kullanmaz. Kaydedilen görüntüler USB ba lant s yard m yla bilgisayara aktar l r. Pilleri de çok küçük olan gizli kameralar n kay t süreleri flafl rt c flekilde uzundur. 20-24 saate varan sürekli kullan m süreleri, hepimizin kulland foto raf makineleri ya da video kameralardan çok daha uzundur. Bunun nedeni; herhangi bir LCD ekran bar nd rmamalar ve otomatik netleme, zoom gibi fazla elektrik harcayan bileflenlerinin bulunmay fl d r. Kullan c kat-
1. Ünite - Sabit Objektifli Basit ve Geliflmifl Küçük Boyutlu Say sal Foto raf Makineleri 9 k s n n çok s n rl olmas, basit yap l objektiflerinin zoom özelli inin bulunmamas ve görüntü kalitelerinin düflük olmalar nedeniyle gizli kameralar fotografik amaçlarla kullanmak pek mümkün de ildir. Dünyada üretilen en küçük boyutlu alg lay - c lar ve en küçük boyutlu objektiflerin kullan ld gizli kameralar n kaliteleri ne kadar geliflirse geliflsin, her zaman için o günün koflullar nda en düflük kalitede görüntü üreten foto raf makineleri olarak tan mlanmalar kaç n lmazd r. Cep Telefonlar Günlük yaflam m z n vazgeçilmezleri aras nda ilk s rada yer alan cep telefonlar, pek çok fleyi yapabildikleri gibi görüntüleme ifllevini de yerine getirir. Hem foto raf makinesi hem de video kamera ifllevine sahip olan cep telefonlar son derece kolay kullan ml d r. Oldukça küçük boyutlarda görüntü alg lay c lar na sahip olduklar ndan görüntü kaliteleri de di- er foto raf makineleriyle k yasland nda daha düflüktür. Ayr ca çok küçük yap lar içine, etkin hareket dedektörleri ve güçlü motorlar yerlefltirmedeki zorluk nedeniyle otomatik netleme h zlar oldukça düflüktür. Dahas, çok yo un rekabet ve maliyet kayg s nedeniyle h zl bir ifllemci ve yeterli bir tampon bellekten yoksundur. Bu nedenle çekilen foto raf n kaydedilmesi aflamas nda da yeterince h zl de ildir. Foto raf 1.7 Cep telefonlar ile her gün milyonlarca foto raf çekiliyor. Kullan m Amaçlar Temelde, yaln zca bas çek ifllevini yerine getirmek için tasarland klar ndan gerçek anlamda foto rafç l k yapmak için uygun araçlar de ildir. Öte yandan, görüntü kalitesi ve h z bak m ndan geride olsalar da, tüm kullan c lar foto rafç, gazeteci ve kameraman yapt klar için; toplumsal adalet ve düzenin sa lanmas ad na son derece önemli bir kan t oluflturma ve belgeleme ifllevine sahiptir. Ayr ca, teknolojik geliflme ve maliyetlerin azalmas ile gelecekte çok daha nitelikli görüntüler oluflturacaklar kesindir. 12 milyon piksellik 3x optik zoom a sahip modeller, bu geliflmenin habercisidir. Cep telefonlar, çektikleri foto raflar belleklerinde saklaman n ötesinde, istendi inde dünyan n herhangi bir noktas nda bulunan bir baflka telefona gönderme, hatta baz lar elektronik posta olarak gönderme yetene ine de sahiptir. Bu özellikleri, foto raflar n paylafl lmas bak m ndan eflsiz bir kullan m kolayl sunar. Dünyan n herhangi bir noktas nda çekilen bir foto raf n saniyeler içinde bütün dünya ile paylafl lmas olana hemen herkesi muhabir hâline getirmektedir. Foto raf 1.8 3x zoom lu 12 MP lik cep telefonlar n n foto raf performanslar küçük foto raf makinelerinden daha kötü de ildir.
10 Say sal Foto raf Makineleri Foto raf 1.9 Çok say da ifllevi bulunan cep telefonlar n n en çok kullan lan ifllevlerinden biri de foto raf ve video çekimidir. SIRA S ZDE DÜfiÜNEL M SORU 2 Belirleyici Özellikleri Cep telefonlar n n as l ifllevleri elbette karfl l kl konuflma yapmakt r. Görüntüleme özelli i ço u cep telefonunda bulunmakla birlikte ürünün as l ifllevini de il, yard mc bir ifllevini yerine getirmektedir. Bu nedenle de hem sat n al rken hem de kullan rken görüntü kalitesi çok da fazla sorgulanmamaktad r. Çok küçültülmüfl olan alg lay c lar ve optik düzenekleri ile kalite bak m ndan daha büyük boyutlu foto raf makinelerine göre dezavantajl durumlar n koruyacakt r. Ancak her zaman yan - m zda bulunmas ve kolay kullan mlar nedeniyle en yayg n olarak kullan lan say - sal foto raf makineleri s n f n oluflturduklar gerçe ini kabul etmek gerekiyor. Bütün cep telefonlar görüntüleme ifllevine sahip de ildir ama günümüzde üretilen ve sat lan modellerin büyük bir bölümü bu özellik vard r. Yak n gelecekte de bu durumun de- iflmesi beklenmemektedir. Cep telefonlar da t pk gizli kameralar gibi yasad fl ve düzen bozucu eylemlerin görüntülenmesinde yo un olarak kullan lmakta ve bu nedenle de en yararl görüntüleme araçlar ndan biri olarak an lmaktad r. Cep telefonlar yaln zca kendi çektikleri görüntüleri de il, baflka foto raf makineleriyle çekilmifl görüntüleri de dünyan n bir baflka noktas na iletebilme yetene- ine sahiptir. Kablo, bluetooth, wi-fi ya da 3G ile cep telefonuna aktar lan say sal görüntüler baflka bir telefon hatt na iletilebilmektedir. Özellikle bas n foto rafç lar taraf ndan kullan lan bu yöntem sayesinde, profesyonel DSLR foto raf makineleriyle çekilen foto raflar dakikalar içinde TV kanallar ya da internet sitelerinde yay mlanabilmektedir. Bu özellikleri nedeniyle cep telefonlar n yararl bir foto raf aksesuar olarak da niteleyebiliriz. Görüntüleme özelli ine sahip cep telefonlar n n büyük bir bölümü microsd olarak bilinen bellek kartlar n kullanabilmektedir. Bu kartlar n bellek kapasiteleri, bunlara yüklenebilecek foto raf ve video görüntülerinin miktar n da belirlemektedir. Büyük kapasiteli bir bellek kart, yeni görüntülerle birlikte daha önce çekilmifl olan görüntülerin de el alt nda bulunmas n sa lar. Öte yandan baz cep telefonlar bellek kart kullanamaz çünkü bu tür bir veri girifl kap lar yoktur. Bunun yerine çeflitli kapasitelerde sabit bellek özelliklerine sahiptir. Bu tür bir cep telefonu sat n almak gerekti inde bellek kapasitesi hesab n n en bafltan yap lmas gerekir. Benzer flekilde pil tüketimi de önemli bir ölçüttür ve kulland n z cep telefonunun pilinin ne kadar süre yetece inin bilinmesi önemlidir. Çok ifllevli yap lar nedeniyle hangi ifllevinin ne kadar süre ile kullan laca önceden tahmin edilemeyebilir ama planlanm fl bir geziye ç karken cep telefonunun flarj n n tam doldurulmas ve flarj cihaz n n mutlaka yan m zda bulundurulmas gerekir. Cep telefonunuzu SIRA S ZDE sat n al rken görüntüleme ve paylafl m özellikleri karar n z ne ölçüde etkiledi? Basit Küçük DÜfiÜNEL M Boyutlu Foto raf Makineleri T pk film kullanan modellerde oldu u gibi say sal foto raf makinelerinde de kolay tafl nan, kolay SORU kullan lan ve fazla foto raf bilgisi gerektirmeyen ama buna karfl n ka- D KKAT D KKAT SIRA S ZDE SIRA S ZDE
1. Ünite - Sabit Objektifli Basit ve Geliflmifl Küçük Boyutlu Say sal Foto raf Makineleri bul edilebilir kalitede görüntüler oluflturabilen foto raf makineleri bu s n f oluflturmaktad r. Tüm küçük boyutlu (kompakt) say sal foto raf makinelerinin en belirgin özelli i, objektif ve flafl n ince, küçük ve hafif gövdeler içine baflar yla yerlefltirilmesidir. Basit küçük boyutlu foto raf makineleri cebe girebilecek kadar ince tasar mlar ve kolay kullan m özellikleriyle di- er küçük boyutlu modellerden ayr l r. Kullan m Amaçlar Basit küçük boyutlu foto raf makineleri yayg n olarak bas çek olarak adland r l r. Bu makinelerin as l kullan c lar, foto rafç - l ktan fazla anlamayanlar n oluflturdu u büyük ço unluktur. Kullan c lar n büyük bir bölümü, yanlar nda kolayl kla tafl yabilecekleri (ceplerine rahatl kla s - abilecek boyutta), kolay kullanabilecekleri hatta kendilerinin çekimde hata yapmalar n önleyebilen foto raf makinelerine ihtiyaç duyarlar. Durum böyle olunca basit küçük boyutlu foto raf makineleri (cep telefonlar ile birlikte) dünyada en yayg n olarak gelifltirilen, üretilen ve sat lan foto raf makineleri s n f n oluflturmaktad r. Belirleyici Özellikleri Arkadaki LCD sayesinde ön izleme yapmak yani foto raf çekmeden görüntüyü izlemek mümkündür. Günümüzde pek çok modelde yeterince büyük ekranlar bulundu u için ayr ca bir bakaç sistemi bulunmamaktad r. Baz modellerde bulunan küçük bakaçlar da pek kullan fll de ildir. Hem foto raf hem de SIRA video S ZDE çekme özelli i bulunan bu tür modeller, asl nda son derece kullan fll d r ancak foto rafç n n kontrol edebilece i mekanizma say s çok azd r. Zaten kullan c lar n çok büyük bir DÜfiÜNEL M bölümü açma kapama dü mesi ve çekim dü mesinden baflka bir dü meyi kullanmak niyetinde de de ildir. Basit küçük boyutlu modellerin menüleri de genellikle basit ve kolay anlafl l r bir ara yüze sahiptir. SORU Foto raf 1.10 Basit küçük boyutlu foto raf makineleri; küçük, hafif ve kolay kullan lan yap dad r. Foto raf 1.11 Ço u kullan c n n basit küçük boyutlu foto raf makinesini tercih etmesinin nedenleri, kolay tafl nmalar ve ayar gerektirmeyen çekim özellikleridir. SORU 11 SIRA S ZDE DÜfiÜNEL M Basit küçük boyutlu foto raf makineleri çok farkl malzeme, renk ve kullan m D KKAT özelliklerine sahiptir. Her ne kadar bu kitapta ayr alt bafll klara yer verilmemifl olsa da, farkl kaynaklarda D KKAT baz alt kategorilere rastlamak olas d r. Örne in çok ince yap daki tasar mlara ultra küçük SIRA S ZDE SIRA S ZDE boyutlu, daha kal n ve büyük yap dakilere küçük boyutlu ad n veren kaynaklar oldu u gibi, s n rl özelliklere sahip modellere bafllang ç ya da düflük bütçeli, genifl aral kl zoom objektife sahip modellere seyahat ya da uzun zoom gibi adlar veren AMAÇLARIMIZ çeflitli kaynaklar bulunmaktad r. Bütün bu tan mlamalar, kullan c n n tercihini s n rl bir aral kta yapabilmesini AMAÇLARIMIZ sa lamaya yöneliktir ve tüketicinin kulland sözcüklerden yola ç k larak türetilmifllerdir. K T A P K T A P TELEV ZYON TELEV ZYON
12 Say sal Foto raf Makineleri Foto raf 1.12 Basit küçük boyutlu foto raf makinesi modellerinin ço unda optik bir bakaç sistemi bulunmaz. Bulunan modellerde ise bakaç çok küçük oldu u için pek ifllevsel de ildir, ama en az ndan foto raf makinesini gözüne yaklaflt rarak çekim yapma al flkanl ndaki foto rafç lara bir f rsat verir. Foto raf 1.13 Basit küçük boyutlu foto raf makinelerinin bir bölümünde dokunmatik ekran bulunur. Yal n bir tasar ma olanak verdi i için fl k ve seçkin görünen bu modellerin hepsinde ekran n duyarl l ayn de ildir. Foto raf 1.14 Basit küçük boyutlu foto raf makinelerinin en ucuz modellerinde küçük çapl sabit bir objektif, düflük çözünürlüklü bir alg lay c ve küçük bir LCD bulunur. Basit küçük boyutlu foto raf makinelerinin en ucuz modelleri sabit odakl objektiflere sahiptir ve kullan c n n kontrol edebilece i de iflkenler yaln zca ISO, çözünürlük ve beyaz ayar gibi birkaç temel ifllevdir. Basit küçük boyutlu foto raf makinelerinin pahal modellerinde ise genifl aral kl zoom objektifler ve genifl yüzeyli dokunmatik ekranlar yer al r. Bu modellerde ekran n büyüklü ü sayesinde görüntü daha rahat izlenirken bu bölümde herhangi bir dü me bulunmad ndan ekran yüzeyine dokunularak çeflitli ayarlar yap l r. Küçük boyutlu alg lay c lar, düflük fl k koflullar ndaki yetersiz performanslar ve düflük AF h zlar nedeniyle basit küçük boyutlu foto raf makinelerinin kullan c ya tatminkâr bir foto rafç l k duygusu verdiklerini söylemek güçtür. En düflük fiyatl modellerde genellikle sabit odak uzunlu una sahip plastikten yap lm fl objektifler ile küçük ya da düflük çözünürlüklü izleme ekranlar (LCD) bulunur. Tahmin edilebilece i gibi, bu modeller hem konuya yaklaflmada hem de görüntü kalitesinde pek baflar l de ildir. Ama biraz daha yüksek fiyatl modellerde, daha büyük yüzeyli alg lay c lar, daha geliflmifl fl kölçerler, geliflmifl zoom objektifler, daha h zl AF yetenekleri ve daha büyük LCD gibi özellikler sayesinde daha rahat kullan ma ek olarak k smen daha yüksek görüntü kalitesi elde edilebilir. Günümüzde basit küçük boyutlu foto raf makineleri farkl amaçlarla kullan lmaktad r. Yine de küçük ve hafif yap lar sayesinde kolay tafl nabilir olmalar en önem-
1. Ünite - Sabit Objektifli Basit ve Geliflmifl Küçük Boyutlu Say sal Foto raf Makineleri 13 li özellikleridir. Baz modeller düflük bütçeli aileler için, baz renkli modeller genç kullan c - lar için, baz tasar mlar s rad fl olmay seçenler için, darbe ve suya dayan kl modeller maceray sevenler için, baz fl k tasar mlar da seçkin görünmeyi tercih edenler için üretilmektedir. Üretici firmalar n tasar m kozunu en iyi oynad foto raf makinesi s n f olan basit küçük boyutlu foto raf makineleri; çok çeflitli renk, flekil ve görünüfllerde üretilmektedir. Bu makinelerin hedef kitlesinde yer alan kullan c lar ise foto rafç l ktan fazla anlamayan kifliler olduklar için sat n alma kriteri olarak renk, flekil ve malzemelerden çokça etkilenmekte ve tercihlerini görsel zevklerinden yana kullanmaktad r. Ayr ca üretici firmalar toplam çözünürlük de erini de bir koz olarak kullanmaktad r. Foto rafç l ktan fazla anlamayan kiflilerin yüksek çözünürlük de erini kalitenin bir göstergesi olarak alg lamalar nedeniyle, üretici firmalar küçük boyutlu modellerde sürekli olarak daha yüksek çözünürlükler sunmaktad r. Yayg n olarak kullan lan 1/2.3 tipindeki küçük alg lay c - larda günümüzde 16 milyon piksellik çözünürlükler söz konusudur. Bu kadar küçük yüzeyli bir alg lay c da bu kadar yüksek çözünürlük de eri, her bir alg lama hücresinin çok küçük boyutlara sahip olmas ve fl daha zor alg lamas anlam na gelmektedir. Özellikle az fl kl ortamlarda, yani yüksek ISO kullan m gerekti inde bu durum bir olumsuzluk yaratmaktad r. Bu tür foto raf makinelerini kullananlar n as l ihtiyac yüksek çözünürlük de ildir çünkü bu kullan c lar çektikleri foto raflar büyük boyutta basmak gereksiniminde de ildir. Tam tersine, daha düflük çözünürlük ve daha büyük alg lama hücreleri az fl kl ortamlarda deneyimsiz kullan c lar n daha çok ifline yarayacakt r. Foto raf 1.15 Daha pahal basit küçük boyutlu foto raf makineleri; kullan c ya alüminyum gövde, farkl renk seçenekleri, genifl aral kl ve h zl çal flan bir zoom objektif ile büyük boyutlu ve yüksek çözünürlüklü LCD ekran sunar. Foto raf 1.16 SIRA S ZDE DÜfiÜNEL M SORU Tasar mc lar her be eniye ve kullan m amac na uygun modeller üretmektedir. Kullan c n n gereksinimlerini do ru belirlemesi, do ru tercih yapmas n n gerek SIRA S ZDE flart d r. Ancak pek çok kullan c yaln zca rengini ya da görünüflünü be endi i DÜfiÜNEL M için foto raf makinesi sat n almaktad r. SORU Kolay ya da rahatça kullan labilme, günümüzde tüm foto raf makineleri D KKAT için en çok aranan özelliklerin bafl nda gelmektedir. Kullan fll l artt ran etkenleri küçük boyutlar, ko- D KKAT lay tafl nabilme, h z, genifl aral kl zoom objektif, yak n plan çekim yetene i ve program SIRA S ZDE SIRA S ZDE modlar d r. Kullan fll l k ile kalitenin ters orant l oldu unu, en kullan fll makinenin genellikle en kalitesiz görüntüyü sunmak zorunda kald n unutmay n! AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ K T A P K T A P
14 Say sal Foto raf Makineleri Foto raf 1.17 Basit küçük boyutlu foto raf makinelerinin büyük bir ço unlu u SD ya da MemoryStick ailesinden bellek kartlar kullan r. Ancak bu kartlar n foto raf makinesiyle olan uyumlar iyi araflt r lmal d r. Ayr ca bellek kart sat n al rken, yüksek kapasite kadar h zl veri aktar m özelli i de dikkate al nmal d r. Basit küçük boyutlu foto raf makinelerinin kulland bellek kart tipi de önemli bir ölçüttür. SD (secure digital) ve MemoryStick en çok kullan lan bellek kartlar - d r ama MultiMediaCard ve xd Picture Card da hala baz modellerde kullan lmak zorundad r. SD bellek kartlar n n zaman içinde daha yüksek kapasitelere sahip olan SDHC (high capacity-yüksek kapasite) ve SDXC (extended capacity-geniflletilmifl kapasite) adl versiyonlar piyasaya ç km flt r. Kullan lan foto raf makinesinin SDHC ya da SDXC ile uyumsuz olmas gibi sorunlar yaflanabilmektedir. Benzer flekilde MemoryStick ailesinin de MemoryStick Duo, MemoryStick PRO ve Memory- Stick PRO Duo gibi daha yüksek kapasiteli türleri bulunmaktad r ve bunlar kullanan foto raf makineleriyle uyum sorunlar araflt r lmal d r. Pek çok makine üreticisi firma, foto raf makinesinin üretiminden daha sonra piyasaya ç kan bellek kartlar için çeflitli yaz l mlar (firmware) haz rlayarak bunlar kendi internet sitelerinden yay mlamaktad r. Tüketicinin de bilinçli davranarak zaman zaman bu internet sitesini ziyaret etmesi ve kulland foto raf makinesi ile ilgili yaz l m güncellemelerini indirerek foto raf makinesine yüklemesi gerekir. Söz konusu yaz l mlar yaln zca bellek kart ile ilgili sorunlar de il, görüntü kalitesini iyilefltirici, pefl pefle çekim h - z n artt r c ya da pil ömrünü uzat c baz yenilikleri de içerebilmektedir. Söz konusu yaz l m güncellemeleri yaln zca basit küçük boyutlu modeller için de il, üretilen tüm say sal foto raf makineleri için söz konusudur. SIRA S ZDE DÜfiÜNEL M SORU D KKAT SIRA S ZDE 3 Bilinçli bir SIRA tüketici S ZDE olarak foto raf makinenizin güncellemeleri ilgili neler yapman z gerekti ini düflününüz. Geliflmifl DÜfiÜNEL M Küçük Boyutlu Foto raf Makineleri Küçük boyutlu modellerin en üst düzeyindeki baz modeller ileri amatör ve profesyonel foto rafç lar n SORU kullan mlar için tasarland ndan oldukça dayan kl, pahal ve oldukça iyi kalitede görüntü verebilen modellerdir. Geliflmifl küçük boyutlu (kompakt) foto raf makineleri olarak nitelenen bu modeller, genellikle dayan kl malzemelerden üretilmifl gövdelere sahiptir ve kullan c n n de ifltirebile- D KKAT ce i kontrol mekanizmalar n bar nd r r. Menülerinde de çok say da özellik bar nd rd klar ndan, SIRA S ZDE basit küçük boyutlu modellere göre daha karmafl k arayüzlere sahiptir. AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ K T A P K T A P TELEV ZYON TELEV ZYON
1. Ünite - Sabit Objektifli Basit ve Geliflmifl Küçük Boyutlu Say sal Foto raf Makineleri 15 Foto raf 1.18 Geliflmifl küçük boyutlu foto raf makineleri basit modellere göre daha fazla kontrol dü mesi bar nd r r ve neredeyse bir DSLR kadar ifllevseldir. Kullan m Amaçlar Kolay tafl nabilen ama hiç de ucuz olmayan geliflmifl küçük boyutlu foto raf makineleri, foto raf çekerken dikkat çekmek istemeyen profesyonel ya da ileri amatör foto rafç lar taraf ndan kullan l r. Büyük refleks foto raf makineleri ve onlar n önlerinde yer alan iri objektifler; foto raf çekilen kiflilerde korku, tedirginlik ya da çekingenlik gibi olumsuz duygular yaratabilmektedir. Ayr ca refleks foto raf makinelerinin bas n taraf ndan da kullan l yor oluflu, bu tür foto raf makinelerine karfl duyulan tepkinin dozunu artt rmaktad r. Böyle tepkilerle karfl laflmak istemeyen ama t pk bir refleks foto raf makinesinde oldu u gibi her türlü kontrol mekanizmas üzerinde söz sahibi olmak isteyen ciddi foto rafç lar taraf ndan tercih edilen geliflmifl küçük boyutlu foto raf makineleri, son y llarda yo un ilgi görmektedir. Yine de nitelikli bir objektif ve iyi bir alg lay c n n dayan kl bir gövde içinde yer almas, o modelin baflar s için yeterli olmamaktad r. Çünkü ciddi foto rafç lar, iyi bir görüntü kalitesi kadar h za ve az fl kl ortamlardaki performansa da önem vermektedir. Ayr ca geliflmifl küçük boyutlu foto raf makinelerinin ergonomik olarak da beklenen özellikleri karfl lama zorunlulu u bulunmaktad r. Bu nedenle geliflmifl küçük boyutlu foto raf makineleri ele daha iyi oturmalar için basit küçük boyutlu modellere göre biraz daha kal n, biraz daha büyük ve biraz daha a rd r. Cebe rahatl kla girebilecek kadar küçük de ildir. Öte yandan, bu tür foto raf makinelerini tercih eden kullan c lar n saf foto rafç olmalar, ürünün video özellikleri ile fazla ilgilenmemeleri gibi bir sonuç da do urmaktad r.
16 Say sal Foto raf Makineleri Foto raf 1.19 Fotografik performansa önem veren kullan c lar için tasarlanan geliflmifl küçük boyutlu foto raf makineleri fl k geçirgenli i yüksek objektiflere sahiptir. Foto raf 1.20 Tam çerçeve olarak adland r lan 35mm lik sisteme göre daha küçük alg lay c lar kullanan küçük boyutlu foto raf makinelerinin gerçek odak uzakl klar daha küçüktür. Basit bir hesap yap larak bu odak uzakl klar n n 35mm lik sistemdeki eflde erleri belirlenebilir. Geliflmifl küçük boyutlu foto raf makineleri, daha çok portre ve yaflam foto raflar çekmek için kullan l r. Bu nedenle, portre ve yaflam foto raf için yararl olabilecek bir objektife sahip olmalar gereklidir. Bu da ya fl k geçirgenli i yüksek bir asal objektif, ya da genifl aç dan bafllay p k sa teleye uzanan bir zoom objektiftir. Üretici firmalar n büyük alg lay c yüzeyi ve iyi bir asal objektif fleklinde formüle ettikleri çözümlerde genellikle 28 ya da 35 mm eflde eri objektifler yer al r. Burada sözü edilen mm de erleri, gerçek odak uzakl de il, 35 mm lik film kullanan sistemlerde geçerli olan eflde er odak uzakl d r. Objektiflerin üzerinde yer alan de erler ise gerçek odak uzakl klar olan daha küçük de erleri göstermektedir. Üretici firmalar n tercih etti i bir baflka e ilim ise, 35 mm lik sistemde 28-112 ya da 28-135 mm gibi odak uzunlu una eflde er olan odak uzunluklar n kullanan zoom objektiflerdir.
1. Ünite - Sabit Objektifli Basit ve Geliflmifl Küçük Boyutlu Say sal Foto raf Makineleri 17 Foto raf 1.21 Geliflmifl küçük boyutlu foto raf makineleri genellikle 28-112 ya da 28-140mm eflde eri 4-5 katl k zoom objektifler kullan rlar. Belirleyici Özellikleri Geliflmifl küçük boyutlu foto raf makinelerinin en tipik özellikleri; manuel ve yar otomatik pozland rma modlar, fl k geçirgenli i yüksek olan keskin bir objektif, gerçek anlamda diyafram kontrolü, geliflmifl fl k ölçüm modlar ile nitelikli görüntüler oluflturabilen nispeten büyük bir alg lay c d r. Elbette büyük alg lay c daha iyi bir görüntü kalitesi sa layabilmektedir ve baz modellerde DSLR modellerde kullan lan APS-C format nda alg lay c lar yer almaktad r. Küçük bir gövdede büyük bir alg lay c, a r yük tafl mak istemeyen ve dikkat çekmek istemeyen foto rafç - lar için önemli bir üstünlüktür. Geliflmifl küçük boyutlu foto raf makinelerinin belki de en ay rt edici özellikleri, RAW format nda kay t yapabilme yetenekleridir. Genel olarak küçük boyutlu alg lay c kullanan kompakt foto raf makineleri yaln zca JPEG görüntü format na sahipken, geliflmifl küçük boyutlu modeller daha nitelikli görüntü oluflturabilen RAW format n da bir seçenek olarak kullan c ya sunar. Foto rafla ciddi olarak u raflanlar n gayet iyi bildi i gibi, bir s k flt rma format olan JPEG, foto rafç ya çekim sonras nda s n rl bir müdahale olana tan rken ifllenmemifl bir format olan RAW çekim sonras nda foto rafç ya çok daha fazla de ifliklik olana sunmakta ve daha nitelikli bir görüntü oluflturma flans vermektedir. Tasar m ve malzeme seçimi konusunda üretici firmalar farkl yaklafl mlar denemektedir. Baz modeller modern çizgiler ve nispeten ince bir profile sahipken baz modeller geçmifl y llar n analog modellerine öykünen retro tasar mlara sahiptir. Dolay s yla geliflmifl küçük boyutlu say sal foto raf makinelerini d fl görünüfllerine göre de il, sahip olduklar kontrol mekanizmalar ve objektif özellikleri belirlemektedir. Basit yap daki modellerin 3-5 kat üstünde yer alan fiyat da önemli bir ölçüt olarak belirleyici olmaktad r. Geliflmifl küçük boyutlu foto raf makinelerinin üzerinde hangi nitelikte SIRA objektifler S ZDE bulunmaktad r? Be endi iniz modellerin objektiflerini k yaslay n z. Bunu yaparken, alg lay c boyutlar n göz önünde bulundurarak objektiflerin 35mm eflde eri olan odak uzakl klar n hesaplay n z. DÜfiÜNEL M 4 SIRA S ZDE DÜfiÜNEL M SORU SORU D KKAT D KKAT SIRA S ZDE SIRA S ZDE AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ K T A P K T A P
18 Say sal Foto raf Makineleri Foto raf 1.22 Baz firmalar 1940 l y llar n tasar mlar na benzer geleneksel çizgilere sahip, sabit odakl objektif kullanan APS-C büyüklü ünde alg lay c lar kullanan modeller üreterek foto rafç lara farkl bir deneyim sunmaktad r. Ancak bu yüksek kalitenin bedeli de yüksektir. Foto raf 1.23 EVF modeller, görünüm olarak DSLR modellere benzemektedir. Ancak teknik olarak küçük boyutlu foto raf makinelerine daha yak nd r. Elektronik Bakaçl (EVF) Foto raf Makineleri Küçük boyutlu say sal foto raf makinelerinden daha büyük yap da ve t pk video kameralar gibi elektronik bir bakaca sahip olan EVF (electronic viewfinder - elektronik bakaçl ) modeller her durum için tek bir foto raf makinesi tafl mak isteyen foto rafç - lar için çok uygun bir s n - f oluflturur. Üzerlerindeki genifl aral kl zoom objektifleri nedeniyle superzoom, ultrazoom ya da megazoom adlar yla da an lan bu s n ftaki foto raf makineleri ergonomik gövdeleri ile SLR görünümündedirler. Bu nedenle A.B.D de SLR-like ( SLR ye benzer ) ad yla an l r. Küçük boyutlu modeller ile SLR modeller aras nda bir köprü olduklar n düflünenler ise bu modellere bridge (köprü) ad n vermifllerdir. Baz modellerde 6 kat (6x) olan zoom aral, üst düzey modellerde 36 kata (36x) kadar ç kmaktad r.