VOB- MKB ENDEKS FARKI VADEL filem SÖZLEfiMES

Transkript

1 VOB- MKB ENDEKS FARKI VOB- MKB ENDEKS FARKI VADEL filem SÖZLEfiMES

2

3 VOB- MKB ENDEKS FARKI VADEL filem SÖZLEfiMES Copyright Vadeli fllem ve Opsiyon Borsas A.fi. Aral k 2010

4 çindekiler Giri 3 VOB- MKB Endeks Fark Vadeli lem Sözle mesi 4 Ne Al n p Sat lmaktad r? 5 Sundu u Avantajlar 6 MKB Endeks Farkı De erine Bakı 8 Sözle me Özellikleri 10 lem Örnekleri 11

5 V O B - M K B E N D E K S F A R K I V A D E L fi L E M S Ö Z L E fi M E S Girifl Yat r mc lar taraf ndan yo un ilgi gösterilen ve ülkemizdeki en likit yat r m arac olarak kabul edilen VOB- MKB 30 endeks vadeli i lem sözle mesinin yan nda Borsam zda i lem gören bir di er endeks vadeli i lem sözle mesi de VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle mesidir. "VOB- MKB Endeks Fark " vadeli i lem sözle mesi ile bu iki endeks vadeli i lem sözle mesine bir yenisi eklenmekte ve Borsam zda i lem gören endeks vadeli i lem sözle melerindeki ürün çe itlili i artmaktad r. Bu yeni ürün sadece endeks de erinin yönüne de il, ayn zamanda iki endeks de erinin fark na yönelik yat r m imkan vermesiyle di er endeks vadeli i lem sözle melerinden farkl la makta ve yat r mc lara daha dü ük ba lang ç teminat ile cazip yat r m olanaklar sunmaktad r. Ayn anda iki farkl dayanak varl a yat r m yapma imkan sunan ve ürünler aras yay lma (spread) i lemi sa layan bu sözle menin, ülkemiz sermaye piyasalar na yeni bir bak aç s getirmesi beklenmektedir. 3

6 V A D E L fi L E M V E O P S Y O N B O R S A S I VOB- MKB Endeks Fark Vadeli fllem Sözleflmesi MKB 30 ulusal hisse senedi endeks de erinden, MKB 100 ulusal hisse senedi endeks de erinin ç kar lmas ile bulunan de erin dayanak varl k oldu u VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi iki endeks de eri aras ndaki farka yat r m yapma imkan sunan yeni bir türev üründür. VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinin i leme aç lmas yla Borsam zda i lem gören tüm endeks vadeli i lem sözle melerinin vade yap s paralel hale getirilmi tir. Böylece VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinin ilgili vade ay na ili kin fiyat, yine ilgili vade ay na ait VOB- MKB 30 endeks vadeli i lem sözle mesi fiyat ile VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle mesi fiyat aras ndaki fark yans tacakt r. Bu sözle meyle birlikte, VOB- MKB 30, VOB- MKB 100 ve VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi de erleri dolayl olarak birbirleri baz nda ifade edilebilecektir. Bu durum Borsam zda arbitraj amaçl i lem yapmak isteyen yat r mc lara yeni bir yat r m alan sunmaktad r. 4

7 V O B - M K B E N D E K S F A R K I V A D E L fi L E M S Ö Z L E fi M E S VOB- MKB Endeks Fark Vadeli fllem Sözleflmesi ile Ne Al n p Sat lmaktad r? Bu sözle mede uzun pozisyon alan ki i, VOB- MKB endeks fark n n artaca beklentisini sat n almakta, bir ba ka deyi le VOB- MKB 30 endeks vadeli i lem sözle mesinde uzun, VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle mesinde k sa pozisyon almaktad r. Bu sözle mede k sa pozisyon alan ki i ise, VOB- MKB endeks fark n n azalaca beklentisini sat n almakta, bir ba ka deyi le VOB- MKB 30 endeks vadeli i lem sözle mesinde k sa, VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle mesinde uzun pozisyon almaktad r. Örne in, Borsam zda i lem gören VOB- MKB 30 ve VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle melerinin Aral k vadelerine ili kin al ve sat fiyatlar a a daki gibidir: Sözleflme Al fl Fiyat Sat fl fiyat VOB- MKB 30 Endeks V S 86,750 86,775 VOB- MKB 100 Endeks V S 67,650 67,675 Yukar daki fiyatlar baz al narak Aral k vadeli VOB- MKB Endeks Fark sözle mesi için örtük (z mni) al ve sat fiyatlar a a daki gibi elde edilir. Sözleflme Al fl Fiyat Sat fl fiyat VOB- MKB Endeks Fark V S 19,075 19,125 (86,750-67,675) (86,775-67,650) Yukar da elde edilen örtük (z mni) fiyatlar ayn zamanda VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi ile kar la t r labilecektir. VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesindeki en iyi al ve en iyi sat fiyatlar n n örtük fiyat aral na yak n olu mas beklenir. VOB- MKB 30 endeks vadeli i lem sözle mesi ile VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle mesi aras ndaki fiyat fark n n artmas (azalmas ) bekleniyorsa, daha dü ük bir ba lang ç teminat yat r larak VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinde uzun (k sa) pozisyon al nabilecektir. Bu sözle me ile yat r mc lar hem piyasan n yönüne hem de iki endeksin göreceli performans na göre i lem yapabileceklerdir. VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinde minimum fiyat ad m 0,025 (fiyat ad m de eri 2,5 TL) olarak belirlendi i için daha dü ük bir ba lang ç teminat yat r larak tek fiyat ad m nda VOB- MKB 30 ve VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle meleriyle ayn getiri elde edilebilmektedir. 5

8 V A D E L fi L E M V E O P S Y O N B O R S A S I VOB- MKB Endeks Fark Vadeli fllem Sözleflmesi'nin Sundu u Avantajlar MKB 30 ve MKB 100 endekslerinin aras ndaki farka yönelik ifllem yapabilme imkan ; MKB 30 ve MKB 100 endeks de erlerinin aras ndaki farka yönelik yat r m yapmak isteyen yat r mc n n VOB- MKB 30 ve VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle melerinin birinde uzun di erinde k sa pozisyon almas gerekmektedir. VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi ile yat r mc lar tek bir i lemle MKB 30 ve MKB 100 vadeli i lem sözle melerinin birinde uzun di erinde k sa pozisyon alabileceklerdir.her iki endeksin a a, yukar veya yatay yönlü hareketlerinde iki endeks aras ndaki fark art p azalabilmekte ve bu fark zaman zaman her iki endeksten de etkilenerek de i ik yat r m stratejilerine imkan sa layabilmektedir. Daha düflük bir bafllang ç teminat yla yat r m yapabilme imkan ; VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi ile yat r mc lar tek bir i lemle MKB 30 ve MKB 100 vadeli i lem sözle melerinin birinde uzun di erinde k sa pozisyon alabileceklerdir. VOB- MKB 30 ve VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle melerinin birinde uzun birinde k sa pozisyon almak için gereken ba lang ç teminat her iki sözle menin ba lang ç teminatlar n n toplam d r. Örne in VOB- MKB 30 sözle mesinin ba lang ç teminat 900 TL, VOB- MKB 100 sözle mesinin ba lang ç teminat 700 TL iken, endekslerden birinde uzun di erinde k sa pozisyon al nca yat r lmas gereken toplam ba lang ç teminat miktar TL'dir (900 TL+ 700 TL=1.600 TL). VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi ile ayn i lem 250 TL ba lang ç teminat yat r larak yap labilecektir. Arbitraj imkan ; VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi ayn vadeli VOB- MKB 30 endeks vadeli i lem sözle mesi ile VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle mesi aras ndaki fiyat fark n yans tmaktad r. Bu sözle melerin fiyatlar nda olu acak farkl l klar yat r mc lara arbitraj imkan sunacakt r. Örne in, Aral k vadeli VOB- MKB 30 endeks vadeli i lem sözle mesinin en iyi sat fiyat (piyasa emri ile al m yap labilecek en iyi fiyat) 86,775 iken, ayn vadeli VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinin en iyi sat fiyat 19,100 ise Aral k vadeli VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle mesi en iyi al fiyat n n (piyasa emri ile sat labilecek en iyi fiyat) 67,675 olmas beklenir. VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle mesi için bu fiyat n üzerindeki fiyatlar yat r mc lar aç s ndan arbitraj f rsat do uracakt r. 6

9 V O B - M K B E N D E K S F A R K I V A D E L fi L E M S Ö Z L E fi M E S MKB 100 endeksine dahil olup MKB 30 endeksine dahil olmayan 70 hisse senedine yat r m imkan ; VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi ile yat r mc lar MKB 30 endeksi d nda kalan MKB 100 endeksine dahil di er 70 hisse senedinin performans na yat r m yapma imkan na kavu acaklard r. Daha az bir yat r mla daha yüksek getiri elde etme imkan ; VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinin fiyat ad m 0,025, bir fiyat ad m n n de eri ise 2,5 TL'dir. Di er endeks vadeli i lem sözle meleri ile paralel olan bu fiyat ad m, VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi ba lang ç teminat n n di er endeks vadeli i lem sözle melerinden çok daha dü ük olmas sebebiyle daha az bir ilk yat r mla daha yüksek bir getiri imkan sa lamaktad r. 7

10 V A D E L fi L E M V E O P S Y O N B O R S A S I MKB Endeks Fark De erine Bir Bak fl Kaynak: Foreks MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi sadece piyasalar n yönünü de il, ayn zamanda endeks de erlerinin birbirine göre de i imini de takip eden yat r mc lara alternatif bir yat r m alan açmaktad r y llar aras nda MKB 30 ve MKB 100 endeks de erlerinin fark ile aras nda de i mi tir krizi sonras endeksler aras ndaki fark 5.000'e kadar dü erken, endekslerin yeniden de er kazanmas yla bu fark 'e kadar ç km t r. Her iki endeksin a a, yukar veya yatay yönlü hareketlerinde iki endeks aras ndaki fark art p azalabilmekte ve bu fark zaman zaman her iki endeksten de etkilenerek de i ik yat r m stratejilerine imkan sa layabilmektedir. Bu yönüyle MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesi piyasalar n yönüne yönelik yat r m yapmak isteyen yat r mc lara yeni yat r m arac sunmakta, sadece piyasalar n yönünü de il, ayn zamanda endeks de erlerinin birbirine göre de i imini de takip eden yat r mc lara alternatif bir yat r m alan açmaktad r. 8

11 V O B - M K B E N D E K S F A R K I V A D E L fi L E M S Ö Z L E fi M E S Fiyat de i im oranlar na bak ld nda MKB 30 ve MKB 100 endeksleri aras ndaki fark n de i im oran her iki endeks de erinin de i im oran ndan daha yüksektir. Böylelikle yat r m amaçl i lem yapacak yat r mc lar için daha dü ük teminatla fiyat oynakl daha yüksek bir yat r m arac nda i lem yapma imkan ortaya ç kmaktad r. Kaynak: Foreks y llar aras nda MKB 30 ve MKB 100 endeks de erleri aras ndaki fark n ortalamas endeks puan olurken, bu fark n ortalama de i imi % 2'dir. Yukar yönlü maksimum de i im %16, a a yönlü maksimum de i im ise %12 olarak gerçekle mi tir. 9

12 V A D E L fi L E M V E O P S Y O N B O R S A S I VOB MKB Endeks Fark Vadeli fllem Sözleflmesi Özellikleri Dayanak Varl k Sözleflme Büyüklü ü (1 Adet Sözleflme) MKB 30 endeksinin de erinden, MKB 100 endeksinin de erinin ç kar lmas ile bulunan de erdir. MKB 30 endeks de erinden, MKB 100 endeks de erinin ç kar lmas ile hesaplanan endeks de erinin 0,1 TL ile çarp lmas ile bulunan de erdir. Fiyat Kotasyonu MKB 30 endeks de erinden, MKB 100 endeks de erinin ç kar lmas ile bulunan de erin ile bölünmü hali virgülden sonra üç basamak halinde kote edilir. (Örnek: 14,825 veya 14,850 gibi). Minimum Fiyat Ad m 0,025 Minimum fiyat ad m n n de eri 2,5 TL'ye kar l k gelmektedir. Vade Aylar ubat, Nisan, Haziran, A ustos, Ekim ve Aral k (Ayn anda içinde bulunulan aya en yak n iki vade ay na ait sözle meler i lem görür. Bu iki vade ay ndan biri Aral k ay de ilse, Aral k vade ay ayr ca i leme aç l r.) Bafllang ç Teminat 250 TL* Günlük Fiyat Hareket Limiti Uzlaflma fiekli Günlük Uzlaflma Fiyat Vade Sonu Uzlaflma Fiyat Son fllem Günü Vade Sonu Farkl vadeli her bir sözle me için belirlenen Baz Fiyat n ±%20'sidir. Nakdi uzla ma Seans sona ermeden önceki son 10 dakika içerisinde gerçekle tirilen tüm i lemlerin miktarlar na göre a rl kl fiyatlar n n ortalamas günlük uzla ma fiyat olarak belirlenir. Son i lem günü Borsa taraf ndan hesaplanan ayn vade ay na ait VOB- MKB 30 vadeli i lem sözle mesinin vade sonu uzla ma fiyat ndan VOB- MKB 100 vadeli i lem sözle mesinin vade sonu uzla ma fiyat n n ç kar lmas ndan elde edilen de erdir. Belirlenen vade sonu uzla ma fiyat en yak n fiyat ad m na yuvarlan r. Her vade ay n n son i günü Her vade ay n n son i günü Pozisyon Limitleri Mutlak pozisyon limiti , oransal pozisyon limiti %10'dur. * lem teminatlar Borsa taraf ndan de i tirilebilir. Sözle me ile ilgili detayl bilgiler için sözle me genelgesine bak n z. 10

13 V O B - M K B E N D E K S F A R K I V A D E L fi L E M S Ö Z L E fi M E S fllem Örnekleri Yat r m Amaçl fllem Yap lmas MKB 30 ile MKB 100 endeks de erleri aras ndaki fark n artaca n düflünen yat r mc nas l ifllem yapmal d r? VOB- MKB Endeks Fark sözle mesindeki en iyi al ve en iyi sat fiyatlar n n a a daki gibi oldu unu varsayal m. Sözleflme Al fl Fiyat Sat fl Fiyat VOB- MKB Endeks Fark V S 19,075 19,100 Yat r mc MKB 30 ile MKB 100 endeks de erleri aras ndaki fark n artaca öngörüsüyle ubat vadeli VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinde 19,100'den 100 adet uzun pozisyon al r. Bu i lem için yat r mc TL (250 TL*100) ba lang ç teminat yat r r. Senaryo-1: Gün Sonu Uzlaflma Fiyat n n 19,175 olmas Gün sonunda yat r mc n n öngörüsü do ru ç kar ve yat r mc ald pozisyondan kar eder. Yat r mc n n kar : (19,175-19,100)*100*100 = 750 TL olarak gerçekle ir. 11

14 V A D E L fi L E M V E O P S Y O N B O R S A S I Senaryo-2: Gün Sonu Uzlaflma Fiyat n n 19,025 olmas Gün sonunda piyasa yat r mc n n öngörüsünün tersine hareket eder ve yat r mc ald pozisyondan zarar eder. Yat r mc n n zarar : (19,025-19,100)*100*100 = TL olarak gerçekle ir. MKB 30 ile MKB 100 endeks de erleri aras ndaki fark n azalaca n düflünen yat r mc nas l ifllem yapmal d r? MKB 30 ile MKB 100 endeks de erleri aras ndaki fark n azalaca n dü ünen yat r mc, VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinde k sa pozisyon alarak, endeks de erleri aras ndaki fark n azald durumda kar, tersi durumda ise zarar eder. Yukar daki senaryolara göre VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinde 19,100'den 100 adet k sa pozisyon alan yat r mc birinci senaryoda 750 TL zarar ederken, ikinci senaryoda 750 TL kar eder. 12

15 V O B - M K B E N D E K S F A R K I V A D E L fi L E M S Ö Z L E fi M E S Arbitraj Amaçl fllem Yap lmas VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesiyle yat r mc lar; 1. Ayn vade ay na ait VOB- MKB 30 ile VOB- MKB 100 endeks vadeli i lem sözle melerinin fiyatlar aras ndaki fark baz alarak arbitraj amaçl i lem yapabilirler. 2. Spot MKB 30 ile MKB 100 endeks de erleri aras ndaki farka ta ma maliyeti eklenerek bulunan teorik vadeli fiyat baz alarak arbitraj amaçl i lem yapabilirler. Örnek-1 Borsam zda i lem gören endeks vadeli i lem sözle melerinin ubat vadelerine ait kotasyonlar a a daki gibidir. Sözleflme Al fl Fiyat Sat fl Fiyat VOB- MKB 30 Endeks V S 90,050 90,075 VOB- MKB 100 Endeks V S 70,050 70,075 Yukar daki fiyatlara göre ubat vadeli VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinde arbitraja imkan vermeyen al ve sat fiyatlar 19,975-20,025 olmal d r. 13

16 V A D E L fi L E M V E O P S Y O N B O R S A S I Arbitraj f rsat a a daki durumlarda ortaya ç kacakt r: 1. Ayn anda ubat vadeli VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinde 19,975'den küçük bir sat kotasyonu olmas veya 20,025'ten büyük bir al kotasyonu olmas. Örne in VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesindeki en iyi al ve en iyi sat fiyatlar n n a a daki gibi oldu unu varsayal m. Sözleflme Al fl Fiyat Sat fl Fiyat VOB- MKB Endeks Fark V S 19,925 19,950 Bu durumda 19,950 fiyattan al m yap l rken ayn anda VOB- MKB 30 sözle mesinde piyasa fiyat ndan (90,050) sat, VOB- MKB 100 sözle mesinde piyasa fiyat ndan (70,075) al yap larak 19,975'den sat yap lm ve herhangi bir risk al nmadan bir sözle mede 25 endeks puan kar l 2,5 TL kar edilmi olunur. Ayn ki i bu i lemi 100 adet sözle me için yaparsa kazanc 250 TL olur, ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta VOB- MKB 30, VOB- MKB 100 ve VOB- MKB Endeks Fark sözle melerinde ilgili fiyat kademelerinde toplam miktar 100 olan emir bulunmas d r. 2. VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinde ubat vadeli al ve sat kotasyonlar n n 19,975-20,025 oldu u durumda, ubat vadeli VOB- MKB 30 sözle mesinin sat kotasyonu ile VOB- MKB 100 sözle mesinde al kotasyonu fark n n 19,975'ten küçük olmas veya ubat vadeli VOB- MKB 30 sözle mesinin al kotasyonu ile VOB- MKB 100 sözle mesinde sat kotasyonu fark n n 20,025'ten büyük olmas. Bu örneklerde i lem maliyeti s f r kabul edilmi tir. Örnek-2 Spot MKB 30 endeksi 90,000, MKB 100 endeksi ise 70,000'dir. Bu durumda MKB endeks fark n n de eri 20,000'dir. Faiz oran n n % 14 oldu u ve temettü da t lmad durumda Aral k vadeli (vadesine iki ay kalm ) VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinin teorik vadeli fiyat a a daki formül ile 20,472 olarak bulunmu tur. TeorikVadeliFiyat Spot EndeksFark = e ( faiz oran µ temettu oran) vadeye kalan gün say s 365 Aral k vadeli VOB- MKB Endeks Fark vadeli i lem sözle mesinin fiyat n n 20,472'den farkl olmas durumunda yat r mc lar için arbitraj f rsatlar ortaya ç kacakt r. 14

17 V O B - M K B E N D E K S F A R K I V A D E L fi L E M S Ö Z L E fi M E S Daha Fazla Bilgi çin Borsam z taraf ndan i leme aç lan bu yeni ürün ve özellikleri bu bro ürde anlat lmaya çal lm t r. Bu yeni ürün hakk nda daha fazla bilgi edinmek istiyorsan z talebinizi a a daki mail adresine iletebilir veya web sitesini ziyaret edebilirsiniz. Web: sozlesme@vob.org.tr Telefon: Faks: Önemli Uyar : Bu broflür Vadeli fllem ve Opsiyon Borsas A.fi. taraf ndan sadece bilgi vermek amac yla haz rlanm flt r. Bu broflürde yer alan bilgilerdeki olabilecek hatalardan, eksikliklerden ya da bu bilgilere dayan larak yap lan ifllemlerden do acak her türlü maddi/manevi zararlardan ve her ne flekilde olursa olsun üçüncü kiflilerin u rayabilece i her türlü zararlardan dolay Vadeli fllem ve Opsiyon Borsas A.fi. sorumlu tutulamaz. 15

18 V A D E L fi L E M V E O P S Y O N B O R S A S I Not 16

19

20 Akdeniz Cad. Birsel fl Mrk. No: 14 Alsancak zmir Telefon: Faks: vob@vob.org.tr -