YÖNTEM ve YAPILABĠLĠRLĠK
YAPILABİLİRLİK Yönetim Düzeni (İş Paketleri;Görev Dağılımları ve Süreleri) Ekipman/ortam yönünden
YÖNTEM
YÖNTEM Seçilecek yöntemler ve kullanılacak materyal araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olmalıdır
BİLİMSEL YÖNTEM Bilimsel Problemi Ortaya Koyun Problemin Çözümüne Yönelik Temel Literatür Taramasını Yapın Yöntem Bir Hipotez Oluşturun Hipotezinizi bir deney ile test edin Nedir? Verinizi Analiz Edin ve Bir Sonuç Çıkarın Sonuçlarınızı Rapor Edin Hipoteziniz Doğru mu?
Yöntem Nasıl Yazılmalıdır Yöntem kısmı, projenizi değerlendiren kişiye araştırmada konu edindiğiniz problemi nasıl çözeceğinizi anlatan bölüm olduğundan dolayı çok önemlidir. Bu kısım çalışma planınızı ve projenizi tamamlamanız için gerekli faaliyetlerinizin neler olduğunu tanımlayacaktır. Bu bölüm okuyucunun metodunuzun anlamlı olduğunu anlamasına yetecek kadar detayda bilgi içermelidir. Kalitatif çalışmalarda yaygın bir şekilde kabul görmüş ve tüm yönleri ile açıklanmış kriterler olmadığından, geleneksel kantitatif çalışmalara nazaran daha ayrıntılı hazırlanmalıdır. Daha da önemlisi kalitatif çalışmalarda veri toplama işlemleri kantitatif araştırmalara nazaran sonuçlara çok daha fazla etki yapmaktadır.
YÖNTEM Araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olarak incelenmek üzere seçilen parametreler sıralanmalıdır Amaç ve kapsamla uyumlu olması da gereken bu parametrelerin incelenmesi için uygulanacak yöntem ile kullanılacak materyal net bir biçimde tanımlanmalıdır Yapılacak ölçümler ya da derlenecek veriler, kurulacak ilişkiler ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır. DİKKAT! Projenin yapılmış imajı verecek ayrıntılardan kanılmalıdır
YÖNTEM Yaklaşımın tasarımı ve seçilen yöntemler amaçlara ulaşmaya uygun olmalıdır Yöntemler belirgin ve tutarlı bir şekilde ayrıntılı olarak açıklanmalı ve/veya literatüre standart metodlara atıflar yapılmış olmalıdır Seçilen yöntemler hipotezi test etmek için gerekli değişkenleri içermeli Hipotez ile ilgili gerekirse ön çalışma yapılmalı Seçilen yöntemlerle ilerleme kaydedilememesi durumunda çare olabilecek alternatifler (B Planı) belirlenerek açık bir şekilde ifade edilmelidir.
Sorunun Çözümünde Kullanılacak Kaynak Taraması Projenin yöntem bölümünde kullanılacak materyalin ve tekniklerin seçiminde de kaynak taraması yapılır. Bu amaçla taradığımız kaynaklara yöntem bölümleri ve eğer var ise kaynağı hazırlayan yazarların yöntemle ilgili önerileri dikkate alınmalıdır. Kullanacağınız standart yöntemler hakkında literatür verilmelidir.
PROJENĠN YÖNTEMĠ ĠLE ĠLGĠLĠ KRĠTERLER YÖNTEM YÖNÜNDEN
YÖNTEM YÖNÜNDEN
YÖNETİM DÜZENİ (İŞ PAKETLERİ), GÖREV DAĞILIMLARI VE SÜRELERİ
ARAŞTIRMA OLANAKLARI Önerilen kuruluşta var olan ve projede kullanılacak altyapı olanakları Doğru ve tam yazılmalıdır Özellikle proje kapsamında istenen teçhizat olmamalıdır Hangi teçhizatın hangi amaçla kim tarafından kullanılacağı belirtilmelidir Araştırmacılar başka üniversitede iseler onların imkanları da belirtilmelidir
EKİPMAN Projenin yürütüleceği birimin altyapısı/ortamı/olanakları yeterli olmalıdır Proje kapsamında istenilen ekipman ek ekipman mahiyetinde ve mevcut altyapı ve proje ile uyumlu olmalıdır İstenilen ekipman uzun süreli ve birden fazla projede kullanıma uygun olmalıdır
PROJENİZİN Yöntem Yönetim Düzeni Çalışma Takvimi Kısmında yer alan İş Planının, projenin geri kalanında yerine getirmeyi taahhüt ettiklerinizi tam olarak kapsadığından emin olun!
PROJENİZİN Yöntem kısmında basit hatalardan kaçınınız. Bu alanda gözünüzden kaçan basit ancak önemli bir husus hakemlerin dikkatini çekecektir. Yöntem, materyal ve enstrümantasyonlar güncel olmalıdır Yapılacak analiz/işlemler için projede en az bir çalışan olmalıdır Daha önceki çalışmalarınızla bu analiz/işlemde uzmanlığınızı mutlaka belirtiniz
EKĠP
Belirli bir ekip tarafından, belirli bir amacı gerçekleştirmek için, belirli bir başlangıç ve bitiş süresinde, belirlenmiş hedefler doğrultusunda, belirli kaynak kullanılarak, gerçekleştirilen faaliyetler bütününe proje diyoruz. Bir projenin yürütülmesi; genellikle içinde çok değişik disiplinlerden, organizasyonlardan vb. gelen kişilerden oluşan takım çalışması sayesinde olur, başka kuruluş ve kişilerle çalışmayı gerektirir.
Bir Proje Ġçin Doğru Ekip Nasıl Oluşturulur? Ekip oluşturmak, ortak bir amaç etrafında toplanmış bir grup insanı, kendi aralarında, liderleriyle, dış paydaşlarla yardım organizasyonla daha etkin çalışmalarını sağlamak için, ekip etme işlemidir.
Proje Personeli Kimlerden Oluşmaktadır? Proje yürütücüsü Araştırmacı Bursiyer Yardımcı personel Danışman
Proje Yürütücüsü Doktora derecesine sahip akademisyen, İdari görevi olmayan tam zamanlı bir bilim insanı, aynı anda en fazla iki projede yürütücü bir projede yürütücü, iki projede araştırmacı veya dört projede araştırmacı olarak görev alabilir. Bir yürütücünün aynı dönemde iki projesi birden başlatılamaz. Rektör, Rektör Yardımcısı, Dekan, Enstitü veya Yüksekokul Müdürü, Başhekim, Genel Sekreter, Genel Müdür veya Daire Başkanı bir projede yürütücü olarak görev alamaz, ancak araştırmacı olabilirler.
Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) tarafından yürütülmekte olan programlar kapsamındaki projelerde görev alabilme limitlerinde önemli iyileştirmeler yapıldı. Yürütücü olmaya engel idari görevi olmayan diğer idari görevlilerin (*) projelerde görev alabilme limitleri kaldırıldı. Bu görevleri yürüten bilim insanları, hiç bir idari görevi olmayan tam zamanlı bir bilim insanı ile aynı limitlere sahip olacak (1007 programı hariç). Ayrıca, hiç bir idari görevi olmayan tam zamanlı bir bilim insanının projelerde görev alabilme limitleri de %50 oranında arttırıldı. Bundan böyle; hiç bir idari görevi olmayan tam zamanlı bir bilim insanı; aynı anda en fazla, her bir destek programı kapsamında EK'teki tabloda belirtilen görev alınabilme limitlerinin aşılmaması koşuluyla TÜBİTAK destekli (**) üç projede yürütücü veya altı projede araştırmacı veya bir projede yürütücü dört projede araştırmacı veya iki projede yürütücü iki projede araştırmacı olarak yer alabilecek. Bunlara ek olarak, HORIZON 2020 kapsamında proje başvurusu yapmış ve eşik değeri geçmiş olan araştırmacılara ise; 1001/1003/1007 programlarından herhangi birinde bir proje yürütücüsü daha olma hakkı sağlanacak. Uygulama, 01/03/2014 tarihinden sonra proje başvurusunda bulunacak araştırmacılarımız için geçerli olacak. önümüzdeki dönemlerde sunacağınız projelerde başarılar diler, saygılar sunarız. - TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (*) Dekan, Dekan Yrd., Yüksek Okul Müdürü, Yüksek Okul Müdür Yrd., Meslek Yüksek Okul Müdürü, Meslek Yüksek Okul Müdür Yrd., Genel Sekreter, Enstitü Müdürü, Enstitü Müdür Yrd., Bölüm Başkanı, Araştırma Enstitüsü Müdürü, Daire Başkanı, Merkez Müdürü (**) Hızlı destek ve uluslararası projelerdeki görevler hariç.
Proje yöneticisinde bulunması gereken özellikler Bir projenin başarısı, proje yöneticisi ve proje ekibindeki personelin yetenekleri ve gösterecekleri performansla doğru orantılıdır. Bu itibarla, proje yöneticisi bir projede hayatî öneme sahiptir. Çünkü projenin oluşmasından sonlandırılmasına kadar tüm aşamalarında en başta yer alan ve projeyi birebir yürüten kişidir, proje yöneticisi. http://www.erpuzmani.com/2009/10/13/erp-proje-ekibinin-olusturulmasi-isletmenin-ihtiyaclarinin-belirlenmesi-butce-olusturulmasi-uygunprojenin-secimi/
Proje yöneticisinde bulunması gereken özellikler Liderlik ve yönetme özelliği, Planlama ve organize yeteneği, Birleştiricilik ve motivasyon özelliği, Müzakere, etkileme ve ikna yeteneği, Beşeri ilişki kurma ve sürdürme becerisi, İletişim becerisi, Koordinasyon becerisi, Disiplin ve problem çözme yeteneği,
Proje yöneticisinde bulunması gereken özellikler Karar verme yeteneği, Gerekli düzeyde detay planlama becerisi, Özellikle proje yönetim metodolojisi ile ilgili ayrıca tercihan faaliyet alanı konu uzmanlığı bazında teknik bilgi ve yetenek, Risk farkındalığı, Panik durum yönetme becerisi, Görev takibi ve hesap sorma kapasitesi, Temel malî beceriler, Yeniliklere açık olma özelliği.
Proje yöneticisinin görev ve sorumlulukları Proje faaliyetlerini planlamak, programlamak ve kontrol etmek, Proje ekibini kurmak ve yönetmek, liderlik etmek, Projenin ihtiyaç duyacağı fizikî mekân, araba, bilgisayar, vb. diğer maddî kaynakları belirlemek ve yönetmek, Ekip personelinin görevlerini ve sorumluluklarını belirleyip bildirmek Ekibin gerekli kaynaklara ulaşmasını sağlamak,
Proje yöneticisinin görev ve sorumlulukları Ekibin koordineli çalışmasından ve proje ile ilgili görevlerini yerine getirmesini sağlamak, Gerekli seviyede detay planlama, İşin planlanan zamanda tahsis edilen bütçe ile ve üzerinde anlaşılan kalite ve süre şartlarına göre teslim edilmesini sağlamak, Projeyi yönetirken karşılaşılabilecek bazı sorunları ve riskleri öngörerek projenin başarısını etkileyecek olumsuzlukları önlemek için gerekli tedbirleri almak, Olumsuzluklar gerçekleştiğinde gerekli müdahalelerde bulunmak, Temel paydaşları düzenli bilgilendirmek, İnsan ilişkilerinin yönetimi,
Proje ekibine personel seçimi kriterleri Proje ekibine alınacak adayların ekip çalışmasına yatkın olup olmaması, teknik bilgi birikimi, daha önceki tecrübeleri, yönetme kabiliyeti gibi bazı kriterler baz alınmalıdır. Ekibe alınması düşünülen personel; 1. Görev bakımından Teknik olarak yetenekli mi? Güncel bilgi ve beceriye sahip mi? Bilgi ve becerileri diğer takım elemanlarını tamamlıyor mu? Yeterli proje yönetimi bilgisine sahip mi? 2. Ekip uyumu bakımından Ekip elemanlarıyla uyumlu çalışabilecek mi? İyi bir iletişimci ve dinleyici mi? Hedeflere ulaşmak için fazladan çalışma arzusu var mı? Yeni fikirlere açık mı? Başkalarının fikrini kabul ediyor mu?
Proje ekibine personel seçimi kriterleri 3. Birey bakımdan Hoşgörülü mü? Daha fazla başarı için istekli mi? Tek başına yapamayacaklarının bilincinde mi? Dürüst mü? Güçlü ve zayıf yönlerini gerçekçi şekilde ortaya koyabiliyor mu?
Araştırmacı Bilimsel ve teknik sorumluluğa katılarak görev alan, Üniversitelerde Dr ünvanına sahip olması aranır. Diğer kurumlarda dört yıllık lisans mezunu olması yeterlidir. Kesin raporda ve/veya diğer yayımlarda yazarlar arasında adı geçen, Yürütücü dışındaki kişilerdir.
Yardımcı Personel Tam veya kısmi zamanlı, Sürekli veya geçici olarak görev alan, Kesin raporda adı geçmeyen Uzman, teknik eleman, teknisyen, laborant, işçi ve benzeri personeldir.
Danışman Geçici olarak görev alan araştırmacı veya uzman Projenin %10 undan az bir bölümünde katkı sağlayan kişiler Bursiyer Lisans ve lisansüstü eğitimlerini yapan öğrenciler ile doktoralı kişilerdir.
Proje Ekibi Proje ekibinin, projenin kapsadığı faaliyet ve disiplin(ler) dikkate alındığında nitelik ve nicelik yönünden yeterli ve uygun olması, Proje yöneticisinin/ yürütücüsünün /ekibinin ulusal ve/veya uluslararası geliştirme ve/veya Ar-Ge proje deneyiminin varlığı, Proje yöneticisinin/ yürütücüsünün/ekibinin proje konusu ile ilgili, son yıllarda uluslararası indekslere kayıtlı dergilerde yayını ve/veya patentlerinin varlığı, Proje yöneticisinin/yürütücüsünün/ekibinin proje konusu dışındaki konularda yayını/patentlerinin varlığı/yeterliliği,
Projenin yapılabilirliği ile ilgili kriterler EKĠP YÖNÜNDEN ÇOK ĠYĠ 1. Proje yürütücüsü önerilen projeyi yürütebilecek bilimsel birikime sahiptir. 2. Proje yürütücüsünün proje konusuyla ilgili olarak ulusal ve/veya uluslararası proje yürütme deneyimi vardır. 3. Proje yürütücüsünün proje ile ilgili konularda son yıllarda uluslararası indekslerdeki dergilerde yapılmış yayınları vardır. 4. Proje yürütücünün ulusal ve uluslararası işbirliği deneyimi vardır. 5. Proje yürütücünün danışmanlık/hakemlik/editörlük deneyimi vardır. 6. Proje yürütücüsü, yüksek lisans ve doktora yaptırmış/ yaptırmaktadır. 7. Ekipteki araştırmacıların uluslararası indekslerdeki dergilerde yayınları vardır. 36
37 EKĠP YÖNÜNDEN ĠYĠ Ekipteki araştırmacıların proje yürütme deneyimi vardır. Ekipte yüksek lisans ve doktora yaptırmış araştırmacılar vardır. Ekipteki araştırmacıların uluslararası dergilerde hakemlik/editörlük deneyimi vardır. Ekipteki araştırmacıların ulusal/uluslararası işbirliği deneyimi vardır. Ekipte araştırmacıların arasında kitap (ders kitapları dışında) yazmış araştırmacı vardır. Proje ekibi projenin gerektirdiği sayı ve disiplinlerdendir. Proje ekibinde TÜBİTAK bilim, hizmet ve teşvik ve benzeri ödül almış olan araştırmacılar vardır Tüm ekip üyelerinin görevleri/rolleri ve gereklilikleri/gerekçeleri açıkça belirtilmiştir. Ekipte araştırmacılarla birlikte sonuçları kullanacak uygulayıcılar da bulunmaktadır.
38 ĠYĠ DEĞĠL/YETERSĠZ Yürütücünün önerilen projeye yakın büyüklükte proje yürütme deneyimi yoktur. Yürütücünün proje ile ilgili konulardaki bilgi birikimi yetersizdir. Yürütücünün proje ile ilgili konularda nitelikli yayını bulunmamaktadır. Ekipteki araştırmacıların proje ile ilgili konularda bilgi birikimi yetersizdir. Ekipte, projeye katkısı belirsiz kişiler bulunmaktadır. Çok gerekli olmasına karşın ekipte konusunda uzman bulunmamaktadır.
SORU & CEVAP
TEŞEKKÜR EDERİM Prof. Dr. Salih AYDEMİR Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, OsmanbeyYerleşkesi, Şanlıurfa 07.04.2014/09.04.2014 salihaydemir@harran.edu.tr