FOREST FIRES UNDER CLIMATE SOCIAL AND ECONOMIC CHANGES IN EUROPE, THE MEDITERRANEAN AND OTHER FIRE-AFFECTED AREAS OF THE WORLD AKDENİZ VE DÜNYANIN YANGINLARDAN ETKİLENEN DİĞER BÖLGELERİNDE İKLİM, SOSYAL VE EKONOMİK DEĞİŞİMLER KAPSAMINDA ORMAN YANGINLARI www.fumeproject.eu Doç. Dr. Ali KAVGACI Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü - Antalya
PROJE KONSORSİYUMU 1) Universidad de Castilla-La Mancha UCLM (Spain) - KOORDİNATÖR 2) Centro de Estudios Ambientales del Mediterráneo CEAM (Spain) 3) Università degli Studi della Tuscia UNITUS (italy) 4) Centre National de la Recherche Scientifique CNRS (France) 5) Postdam-Institut für Klimafolgenforschung PIK (Germany) 6) Fundaçao da Faculdade de Ciencias Universidade de Lisboa FFCUL (Portugal) 7) Joint Research Centre of the European Commission JRC (EC) 8) Centro Euro-Mediterraneo per i CambiamentiClimatici CMCC (Italy) 9) Università degli Studi di Sassari UNISS (Italy) 10) Centre Nacional du Machinisme AgricoleDes Eaux Forets CEMAGREF (France) 11) National and Kapodistrian University of Athens NKUA (Greece) 12) University of Ioannina UIO (Greece) 13) Lunds Univesitet ULUND (Sweden) 14) Universidad de Cantabria, UC (Spain) 15) Institut de Recherche pour le Développement IRD (France) 16) Ilmatieteen Laitos FMI (Finland) 17) Consiglio Nazionale delle Ricerche CNR-IBIMET (Italy) 18) Mediterranean Agronomic Institute of Zaragoza IAMZ-CIHEAM (Spain) 19) Agencia Estatal Consejo Superior Investigaciones Científicas CSIC (Spain) 20) Tecnologías y Servicios Agrarios, S.A. TRAGSATEC (Spain) 21) Instituto Superior de Agronomia ISA (Portugal) 22) Centre for European Policy Studies CEPS (Belgium) 23) Université F. Abbas de Sétif-Laboratoire d Optique Appliquée UFAS (Algeria) 24) Institute National de Recherches en Gènie Rural, Eaux et Forêst INRGREF (Tunisia) 25) National Meteorological Service Morocco NCCMR (Morocco) 26)Southwest Anatolia Forest Research Institute SAFRI (Turkiye) 27) South African National Biodiversity Institute SANBI (South Africa) 28) US Forest Service Pacific Southwest, Research Station USDA-PSRS (USA) 29) Northern Arizona University NAU (USA) 30) The University of Arizona UARIZ (USA) 31) US Geological Service, Western, Ecological Research Center USGS-WERC (USA) 32) University of Wollongong UWO-WERC (Australia) 33) Universidad Austral de Chile UACH (Chile) Proje Konsorsiyumu 5 kıtada yer alan 17 ülkeyi temsilen 33 kurumdan meydana gelmektedir.
AMAÇ FUME, Avrupa ve dünyanın yangınlardan etkilenen diğer bölgelerinde meydana gelen yangınlar üzerinde etkili faktörleri (iklim ve sosyo-ekonomik) ve alan kullanımdaki değişimlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesini hedeflemektedir. Buradan elde edilecek bilgi ve yangınlar üzerine etkili iklim ve sosyoekonomik faktörlerin geleceğe yönelik oluşturulacak projeksiyonları yardımıyla, yangın rejimi, vejetasyon ve peyzajın gelecek projeksiyonlarının oluşturulması amaçlanmaktadır. Değişen yangın rejimiyle mücadele edebilme doğrultusunda uygulanabilir seçenekleri değerlendirmek için, yangına hassas bölgelerin yönetimi, yangını önleme ve yangınla mücadele konularındaki mevcut süreç ve uygulamaların gözden geçirilmesi planlanmaktadır. Bu ise Avrupa düzeyinde ekonomik maliyet ve politikaların değerlendirilmesini kapsamaktadır.
Orman yangınları iklim, sosyoekonomik faktörler ve biyolojik faktörler arasındaki karmaşık ilişkilerin bir sonucudur. Socioeconomics Fire regime Genel Kavramlar ve Etkileri Sosyoekonomik faktörler. Global ekonomiyi etkiler ve bu yolla global ve yerel iklim ile alan kullanımı etkilenir. İklim: Bitki örtüsü ve yangın tehlikesi ve riski üzerinde etkilidir. Geçmiş yangınlar: Peyzajı şekillendirir ve bu şekilde gelecek yangınların zararlarıyla ilişkilidir. Yönetim: Yangınla mücadele ve diğer yönetim ölçütleri. Drivers of change Climate Fire danger Fire size Fire Ignitions LULC Vegetation Landscape fire hazard Fire intensity Ecosystem services Fire prevention and manag. Local level Global level
FUME, değişen iklim, peyzaj ve sosyoekonomik koşullar kapsamında, orman yangınları üzerine olan anlayışı yeniden düzenleme hedefindedir. KAPSAM 1. Geçmişi Anlama MODÜL 1: İklim, peyzaj ve sosyoekonomik yapıdaki değişimler ve bunlarla yangın rejimi arasındaki ilişkilerin ortaya konması. 2. Gelecekteki yangın riskini tahmin etme MODÜL 2: Arazi çalışmaları ve modellemeler yardımıyla bitkiler, vejetasyon, peyzaj ve sonuçta yangınlar üzerinde gelecekte oluşabilecek etkilerin değerlendirilmesi. 3. Değişime uyum MODÜL 3: Yangına hassas alanların yönetimi ile yangınla mücadele ve önlemedeki mevcut süreç ve yapıdan yola çıkarak, gelecekteki yangın değişimiyle baş edebilmeye dair kapasite analizleri gerçekleştirilecektir. 4. Araştırmaların organizasyonu ve bilgi transferinin sağlanması MODÜL 4.
FUME projesinin asıl faydalanıcıları, iklim değişim politikaları da dahil olmak üzere yangın yönetim ve politikalarıyla ilgilenenler olacaktır. BEKLENEN SONUÇLAR Geçmişe yönelik alan kullanım değişimi ve yangın sınırları haritaları. Geçmişteki yangın rejimi ile sosyoekonomik faktörler, iklim ve peyzaj değişimi arasındaki ilişkiden hareketle oluşturulacak modeller. Geleceğe ait alan kullanım değişimi, iklim, sosyoekonomik faktörler ve vejetasyon modelleri. Gelecekteki iklim koşullarına karşın bitkilerin hassasiyetlerinin değerlendirilmesi. Ekstrem koşullar altında mevcut yapı ve süreçlerle yangınla mücadelenin boyutlarının değerlendirilmesi. Gelecekteki iklim değişimi kapsamında restorasyon yaklaşımlarının oluşturulması. Gelecekteki yangın risk ve politikalarında ihtiyaç duyulacak değişimlerin neden olacağı maliyetleri değerlendiren modellerin oluşturulması. Gelecekteki tehlikelerle uğraşan yöneticilere yönelik bilgi transferinin nasıl arttırılacağına ilişkin tecrübeler.
KURUMUMUZUN PROJEDEKİ YERİ Proje kapsamında müdürlüğümüz MODÜL 1 çalışmaları kapsamında yer almaktadır. Çalışma alanı, Serik Aşağı Köprüçay havzasıdır. Toplam alan 205000 ha dır. Bunun yaklaşık 120000 ha ı ormanlarla kaplı iken, yaklaşık 70000 ha ı tarım arazisidir. Ormanların egemen olan ağaç türü kızılçamdır. Çalışmamızda amaç, çalışma alanı özelinde geçmişten günümüze yangın rejimi ve alan kullanım değişimi, iklim değişimi ve sosyoekonomik yapıdaki değişimi belirlemektir. Ayrıca bu değişimlerin yangınlarla olan ilişkisi ortaya konulacaktır. Ayrıca, Serik Taşağıl Orman Yangını sonrası vejetasyondaki değişim belirlenecek ve sonuçlar İspanya ve Şili de yapılan çalışma sonuçlarıyla karşılaştırılacaktır. Serik Aşağı-Köprüçay Havzası
TEŞEKKÜRLER