T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) İNŞAAT TEKNOLOJİSİ DESTEK SACI MONTAJI VE TAHLİYE KANALI AÇMA ANKARA 2006
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.
İÇİNDEKİLER GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1...3 1. DESTEK SACI MONTAJINI YAPMA...3 1.1. Destek Sacı Montajı...3 1.1.1. Tanımı...3 1.1.2. Önemi...4 1.2. Montaj Yapmanın Kuralları...5 1.3. Destek Sacı Montajının Yapılması...6 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ...7 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...8 ÖĞRENME FAALİYETİ 2...9 2. SU TAHLİYE KANALLARINI AÇMA...9 2.1. Su Tahliye Kanalı...9 2.1.1. Tanımı...9 2.1.2. Önemi...9 2.2. Su Tahliye Kanalı Açma Kuralları...9 2.2.1. Pencere, Kasa Kanat ve Yatay Ara Kayıtlara Kanal Açma....9 2.2.2. Kapı Kanat ve Yatay Orta Kayıtlara Açma....11 2.3. Su Tahliye Kanalının Açılması...12 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ...13 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...14 ÖĞRENME FAALİYETİ 3...15 3.KİLİT VE KOL YERLERİNİ AÇMA...15 3.1. Kilit Yeri Açma...15 3.1.1.Tanımı...15 3.1.2. Önemi...15 3.1.3. Kilit Yeri Açma Kuralları...15 3.1.4. Kilit Yerinin Açılması...16 3.2. Kol Yeri Açma...16 3.2.1.Tanımı...16 3.2.2. Önemi...16 3.2.3. Kol Yeri Açma Kuralları...17 3.2.4. Kol Yerinin Açılması...17 DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ...18 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...19 MODÜL DEĞERLENDİRME...20 CEVAP ANAHTARLARI...21 KAYNAKLAR...22 i
AÇIKLAMALAR KOD 582YIM053 AÇIKLAMALAR ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI SÜRE ÖN KOŞUL YETERLİK MODÜLÜN AMACI İnşaat Teknolojisi P.V.C. Doğrama İmalat ve Montajcılığı Destek Sacı Montajı ve Tahliye Kanalı Açma Destek sacı montajı ve tahliye kanalı açma ile ilgili uygulamalı öğrenme materyalidir. 40/32 (+40/32 uygulama tekrarı yapmalı) Profil ve sacları kesme modülünü başarmak Destek sacı montajı yapmak ve tahliye kanalı açmak. Genel Amaç: Gerekli ortam sağlandığında destek sacı montajı ve tahliye kanalı açmayı kuralına uygun olarak yapabileceksiniz. Amaçlar: Profile destek sacı montajını kuralına uygun yapabileceksiniz. Su tahliye kanallarını kuralına uygun açabileceksiniz. Kilit ve kol yerlerini kuralına uygun açabileceksiniz. EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ORTAM: P.V.C. doğrama atölyesi DONANIM: Destek sacı montajı ve tahliye kanalı açma aşamasında gerekli olan makine, alet ve donanımlar. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Her faaliyet sonrasında o faaliyetle ilgili değerlendirme soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda size ölçme aracı (uygulama, soru-cevap) uygulayarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir. ii
GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Coğrafî konumu itibariyle her yönden stratejik öneme sahip olan ülkemiz bu özelliği nedeniyle geçmişten günümüze kadar tıpkı büyük önder Mustafa Kemal Atatürk ün gençliğe hitabında dikkat çektiği gibi İstikbalde dahi seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhili ve harici bedhahların olacaktır uyarısını doğrulayan kötü niyetli iç ve dış güçlerin tehditlerine maruz kalmıştır. Bu tehditler genel olarak siyasî ve maddi çıkarlar ekseninde oluşmuştur. Günümüzde de bazı kesimler maddi kazançları uğruna insanların hayatına mal olabilecek ihmalleri hiçe sayarak hizmet sunmaya çalışmaktalar! Özellikle bu ihmaller insanlık tarihinden bugüne kadar olmazsa olmaz bir ihtiyaç olan inşaat sektöründe yapılınca çok daha korkunç sonuçlar doğurmaktadır. Maalesef gerekli bilgi ve birikimden yoksun, aynı zamanda işin ehli olmayanlar kaliteli işçilik, kaliteli ve emniyetli malzeme miktarı kullanımını göz ardı ederek piyasada boy göstermişler ve sonucunda da yakın geçmişimizde tanık olduğumuz üzere gerek deprem nedeniyle gerekse de inşaatın yapım aşamasında insanlarımızın bir hiç uğruna yaşamlarını yitirmelerine sebep olmuşlardır. Uluslararası standardların altında yapılan kalitesiz üretimler ülkemizin ihracatını ve saygınlığını olumsuz etkilemekte bu da ekonomimize yansımaktadır. Örneğin modül konumuz olan destek sacını inceleyecek olursak; Avrupa da kullanılan destek sacı kalınlığı 1,5 mm. iken bizde genel olarak 1,2 mm kalınlığında kullanılmaktadır. Aradaki 0,3 mm lik alınlık farkı bile Avrupa standardına uygun olmadığı için bu ülkelerde kabul görmemektedir. Kaldı ki, ülkemizde Ne koparırsam kârdır mantığı ile hareket eden bazı firmalar müşterinin taleplerini göz ardı ederek 0,60 mm 0,70 mm 0,80 mm kalınlığında destek sacı satıyorlar. Yine başka bir örnekte, aynı özelliklere, renge ve fonksiyonlara sahip iki makinenin 1800 ile 600 gibi iki farklı fiyatla satılması aradaki fiyat farkının ise AB standardı olan CE işaretinden kaynaklanması kaliteye duyulan güvenin, verilen önemin değerini gözler önüne sermektedir. Hayatın hangi alanında olursa olsun kaliteyi, başarıyı kalıcı ve etkili olacak şekilde yakalamak için çok çalışmak gerekmektedir. Şimdi eğer, yarınlarımızı düşünüyor ve geleceğe umutla bakmak istiyorsak; planlı, gayretli ve azimli çalışmamız gerektiğini unutmamalıyız. Geleceğimizin teminatı olan sizlerin geçmişten ders alarak standardlarımızı dünya standardı haline getirmeniz temennisi ile 1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 1 PVC profile destek sacı montajını kuralına uygun olarak yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Standardlara uygun olarak üretilmeyen destek saclarının neden olduğu olumsuzlukları araştırınız, PVC doğramaların hazırlığı aşamasında kullanılan araç gereçleri inceleyerek elde ettiğiniz verileri sınıfta arkadaşlarınıza sununuz. 1. DESTEK SACI MONTAJINI YAPMA 1.1. Destek Sacı Montajı 1.1.1. Tanımı PVC profillerin içerisine konulan ve mukavemetini artıran, sıcak daldırma metoduyla TSE normunda daldırma galvanizli sacdan rollforming makinelerde imal edilen demirlere destek sacı denir. Resim 1: Destek sacı Resim 2: Kasa kanat uygu. Resim 3: Kasa kanat uygu. Resim 4: İstiflenmiş destek sacı Resim 5: İstiflenmiş destek sacı 3
Ham maddenin rulo olarak devreye girdiği ve mamul maddenin, yani galvaniz kaplanmış sacın yine rulo olarak alınabildiği kontinü sistemde; sacın yüzeyi yüksek ısılı fırının içinden geçirilerek temizlenmekte, sac tavlanarak yumuşatılmakta ve galvaniz kaplanmaya hazır hale getirilmektedir. Daha sonra erimiş çinko potasının içine giren bant sac, pota çıkışında yüzeyindeki kaplama miktarı ayarlandıktan sonra, ürünün özelliğine göre bir seri soğutma işleminden geçirilmektedir. Bir sonraki aşamada ise, galvanizli bant kenar dalgalanmalarının giderildiği, gerdirerek düzeltme işlemine tabi tutulmakta ve son olarak da beyaz pasa karşı korunmayı sağlamak için pasivasyona tabi tutularak bobin halinde sarılmaktadır. Aynı zamanda isteğe göre dilme, trapez, oluklu, stor, mahya, levha ve tüm PVC üreticilerinin üretim ölçülerine uygun olarak destek sacı üretilmektedir. Resim 6: Yüksek ısılı fırınlarda galvaniz sac Resim 7: Düzeltme işlemine tabi tutulan sac Resim 8: Bobin halinde sarılmış sac ruloları 1.1.2. Önemi Doğrama sistemini ayakta tutan destek sacıdır. Destek sacı pencerede mukavemeti sağladığı için pencerenin omuriliği gibidir. Rüzgâr, kar ve ısı farklılıkları PVC sistemine büyük bir yük getiriyor. Üzerine böyle büyük yükler binen PVC sisteminin, sağlam bir destek sacına ihtiyacı var. 4
Bina inşa edildiğinde kolon ve kiriş hesapları yapılıyor. Kolonları, kasa ve pencerenin dikmeleri; kirişleri de kasa ve kanadın yatay profilleri diye düşünelim. Kirişin ve kolonun içerisindeki demiri eksik ve ince kesitte kullandığınız zaman; o bina dış etkenlerden dolayı zamanla yıpranır ve çöker. Bu durum pencere sistemlerinde de aynıdır. Destek saçlarının sisteme önemli katkıları bulunmaktadır. Bunları şöyle sıralaya biliriz. Plastik profile mukavemet kazandırır. Ses yalıtımına katkıda bulunur. Rüzgâr yüküne karşı direnç sağlar. Sistemin birbirleri arasındaki bağlantılarını kolaylaştırır. Menteşelerin plastik profile bağlantısında kolaylık sağlar. Plastik profilin zamanla doğrusallığını kaybetmesini engeller. 1.2. Montaj Yapmanın Kuralları Destek sacı et kalınlığının uygun seçilmesi gerekmektedir. Özellikle yüksek katlı binalarda (6'ncı kat ve üzeri) ile geniş boyutlu pencerelerde uygun et kalınlığı seçilmeyen destek sacları rüzgar yüklerini karşılamayacak, dolayısıyla plastik profil şekil değiştirecektir. Bu değişim sonucu pencere sisteminin hava ve su girişine sebebiyet verecektir. Destek sacları tam doğrusal olmalıdır. Doğrusal olmayan destek sacları yine aynı şekilde plastik profilin şekil değiştirmesi sonucu, kendi şeklini plastik profile verecektir. Destek sacı ile profil yüzeyi arasındaki boşluk en az 1, en fazla 2 mm. olmalıdır. Eğer boşluk fazla olursa mukavemet azaltmanın yanında, vidalamada da problem olacaktır. Yine aynı şekilde çok sıkı geçme olursa, plastik profil genişler bu da profilin çatlamasına neden olur. Destek sacı tek parça olarak kullanılmalıdır. Plastik profilin kaynak noktalarında uygun erime mesafesi bırakılmalıdır. 90 derecelik kesimlerde profil boyundan 10 mm, 45 derecelik kesimlerde ise 75 mm her uçtan mesafe bırakılmalıdır. En kısa destek sacı, en az iki yerden vidalanmalıdır. Vida aralıkları en fazla 30 40 cm olmalıdır. 3,9 X 16 YSB (yıldız silindirik başlı ) matkap uçlu vida ile vidalanır. Başlangıç noktasında en fazla 15 cm içeriye girerek vida atılmalıdır. Destek sacları kesilirken uçları düzgün ve çapaksız olmalı, bunu sağlamak için testere yüksek devirde çalıştırılmamalıdır. Destek sacı kesinlikle açık havada stoklanmamalıdır. Destek sacının; stoklama alanında yağmur, su ve nemle irtibatı olmamalıdır. Destek saclarının yerle de teması olmamalıdır. Gerekirse paketleme yapılmalıdır. Stoklama bölgesinde aşırı ısı farklılığı olmamalıdır. Destek sacları uzun süre stoklamada bekletilmemelidir. 5
1.3. Destek Sacı Montajının Yapılması Montaj işlemine başlamadan önce gerekli güvenlik önlemleri alınır. İşin boyutları ile profilin tipine uygun destek sacı seçilip ve montaj yapma kurallarına uygun destek sacı PVC profil içine sokularak vida ile monte edilir. Resim 9: Profile monte edilmiş destek sacı Resim 10: Kasa ve kanat profiline monte edilmiş destek sacı 6
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre kendinizin ya da arkadaşınızın yaptığı çalışmayı değerlendiriniz. Gerçekleşme düzeyine göre evet hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz. Dersin adı Amaç Konu DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ PVC Doğrama İmalatı Destek sacı montajını kuralına uygun yapabilme becerisini ölçmek Destek sacı montajı yapabilme GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır 1 Destek sacını hazırladınız mı? 2 Destek sacını profilin içine soktunuz mu? 3 Destek sacını profile vidaladınız mı? Bu değerlendirme sonucunda eksik olduğunuzu tespit ettiğiniz konuları tekrar ederek eksikliklerinizi tamamlayınız. 7
ÖLÇME ÖLÇME VE VE DEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME 1. PVC profillerin içerisine konulan ve mukavemetini artıran, sıcak daldırma metoduyla TSE normunda daldırma galvanizli sacdan rollforming makinelerde imal edilen demirlere verilen isim aşağıdakilerden hangisidir? A) PVC doğrama B) Kanat profili C) Destek sacı D) Hiçbiri 2. PVC doğramalarda destek sacının kullanımı isteğe bağlıdır. A) Doğru B) Yanlış 3. Destek sacı profilin mukavemetini azaltır. A) Doğru B) Yanlış 4. Destek sacı menteşelerin plastik profile bağlantısında kolaylık sağlar. A) Doğru B) Yanlış 5. Destek sacı ile profil yüzeyi arasındaki boşluk en az 1, en fazla 2 mm. olmalıdır. A) Doğru B) Yanlış 6. En kısa destek sacı, en az dört yerden vidalanmalıdır. A) Doğru B) Yanlış 7. Destek sacları uzun süre stoklamada bekletilmemelidir. A) Doğru B) Yanlış DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Başarısız olduğunuz sorularla ilgili öğrenme faaliyetine dönerek eksiklerinizi tamamlayınız. 8
ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 2 PVC profile su tahliye kanallarını kuralına uygun olarak delebileceksiniz. ARAŞTIRMA Standardlara uygun olarak açılmayan su tahliye kanallarının neden olduğu olumsuzluklar ile tahliye delikleri ile ilgili araştırma yapınız, elde ettiğiniz verileri sınıfta arkadaşlarınıza sununuz. 2. SU TAHLİYE KANALLARINI AÇMA 2.1. Su Tahliye Kanalı 2.1.1. Tanımı P.V.C. kapı ve pencerelerin kar, yağmur ve diğer nedenlerle suyla teması sırasında doğrama içerisine sızan suların tahliyesi için kasa ve kanatlardaki yatay alt ve ara kayıtlara açılan kanallara su tahliye kanalı denir. 2.1.2. Önemi Su tahliye kanallarında dış yüzey ile iç yüzey arasındaki yükseklik farkından dolayı, tahliye edilen yağmur suyunun rüzgârın etkisi ile içeri girmesi engellenir. Ayrıca destek sacı bölümüne temas etmeyen bu kanallar havalandırmayı da sağlar. Bu durum PVC doğramanın ve destek sacının hasar görmesini engellemesi bakımından önem taşımaktadır. 2.2. Su Tahliye Kanalı Açma Kuralları 2.2.1. Pencere, Kasa Kanat ve Yatay Ara Kayıtlara Kanal Açma. Alt kasa kayıtı ile yatay ara kayıta su tahliye kanalı açılır. Su tahliye kanalları şaşırtmalı olarak açılmalı ve kanallar arası açıklık 83 mm olmalıdır. (bkz. şekil. 11) Şekil. 11 9
Şablon yardımıyla vakum delikleri delinir. Vakum delikleri cam yatağına giren suyun tahliyesi için şarttır. Su tahliye kanalları Ø 5 mm çapında, L= 25 mm uzunluğunda olmalıdır. (bkz. şekil. 12) Ø 5 L= 25 Şekil. 12: Su tahliye kanalları Vakum delikleri Ø 5 mm çapında, L= 25 mm uzunluğunda olmalıdır.(bkz. şekil. 13) Ø 5 L= 25 Şekil. 13: Vakum delikleri Su tahliye kanalı kasa ve kanat profilinin en uç noktasından yaklaşık 100 mm içeride olmalıdır.(bkz. şekil. 14) Şekil. 14 Orta kayıt profilinde ise su tahliye kanalı kenarlardan 20 mm içeride olmalıdır. (bkz. şekil. 15) Şekil. 15 10
2.2.2. Kapı Kanat ve Yatay Orta Kayıtlara Açma. Alt kanatlara ve yatay orta kayıta su tahliye kanalı açılır. Su tahliye kanalları şaşırtmalı olarak açılmalı ve kanallar arası açıklık 83 mm olmalıdır (bkz. şekil. 16) Şekil. 16 Şablon yardımıyla vakum delikleri delinir. Vakum delikleri cam yatağına giren suyun tahliyesi için şarttır. Su tahliye kanalları Ø 5 mm çapında, L= 25 mm uzunluğunda olmalıdır. (bkz. şekil. 17) Ø 5 L= 25 Şekil. 17: Su tahliye kanalları Vakum delikleri Ø 5 mm çapında, L= 25 mm uzunluğunda olmalıdır. (Bkz. Şekil. 18) Ø 5 L= 25 Şekil. 18: Vakum delikleri Tahliye kanalı kanat profilinin en uç noktasından yaklaşık 135 mm içeride olmalıdır. (bkz. şekil. 19 ) Şekil. 19 11
Orta kayıt profilinde ise su tahliye kanalı kenarlardan yaklaşık 20 mm içeride olmalıdır. (Bkz. Şekil 20 ) Şekil. 20 Ayrıca, su tahliye kanallarının verimli bir şekilde kullanılabilmesi için profil yüzeyinde 15 'lik eğim oluşturularak suyun tahliyesinin hızlandırılması sağlanır. Bu eğim yardımıyla yağmur sonrası herhangi bir su sızıntısı olmaz. Yine özel tasarlanmış su kanallarında, dışa doğru 30 'lik eğim verilerek su toplama haznesi sayesinde su ve nem rahatlıkla dışarı atılır. Şekil. 21 Şekil. 22 2.3. Su Tahliye Kanalının Açılması Su tahliye kanalı açılması sırasında pres ve freze makinelerinden faydalanılır. Pres makinesinde profiller güvenli bir şekilde sabitlendikten sonra su tahliye açma kurallarına uygun olarak freze makinesi ile kanal açma işlemi yapılır. 12
DEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ ÖLÇEĞİ Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre kendinizin yada arkadaşınızın yaptığı çalışmayı değerlendiriniz. Gerçekleşme düzeyine göre evet hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz. Dersin adı Amaç Konu DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ PVC Doğrama ve Kaplamaları Su tahliye kanallarını kuralına uygun olarak açabilmek. Su tahliye kanallarını açma GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır 1 Su tahliye kanalları açılacak PVC profilleri hazırladınız mı? 2 Su tahliye kanalları açılacak PVC profilleri markaladınız mı? 3 PVC Profillere su tahliye kanallarını tekniğine uygun açtınız mı? Bu değerlendirme sonucunda eksik olduğunuzu tespit ettiğiniz konuları tekrar ederek eksikliklerinizi tamamlayınız. 13
ÖLÇME ÖLÇME VE VE DEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME A- OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyebilirsiniz. 1. PVC kapı ve pencerelerin kar, yağmur ve diğer nedenlerle suyla teması sırasında yüzeyde biriken suların tahliyesi için kasa, kanat altlarına ve yatay orta kayıtlara açılan kanallara verilen isim aşağıdakilerden hangisidir? A) Damlalık B) Su tahliye kanalı C) Vakumlama D) Hiçbiri 2. Su tahliye kanalı alt kasalara ve yatay orta kayıta açılır. A) Doğru B) Yanlış 3. Su tahliye kanalları karşılıklı olarak açılmalıdır. A) Doğru B) Yanlış 4. Vakum delikleri Ø 5 mm çapında, L= 25 mm uzunluğunda olmalıdır. A) Doğru B) Yanlış 5. Su tahliye kanalı herhangi bir sivri uçlu aletle açılmalıdır. A) Doğru B) Yanlış DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 14
ÖĞRENME FAALİYETİ 3 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 3 PVC profile kilit ve kol yerini tekniğine uygun olarak açabileceksiniz. ARAŞTIRMA Standardlara uygun olarak açılmayan su tahliye deliklerinin neden olduğu olumsuzluklar ile tahliye delikleri ile ilgili araştırma yapınız, elde ettiğiniz verileri sınıfta arkadaşlarınıza sununuz. 3.KİLİT VE KOL YERLERİNİ AÇMA 3.1. Kilit Yeri Açma 3.1.1.Tanımı Kilitli kapılarda kilidin kanada monte edilmesi için uygun çaptaki matkap ucu ile yuva açılması işlemine denir. 3.1.2. Önemi Kullanılacak kilidin çeşidine göre kilit yerinin önceden açılması kilidin montajının seri ve düzgün olmasını sağlayacaktır. 3.1.3. Kilit Yeri Açma Kuralları Kilit yeri açmak için uygun çapta matkap ucu kullanılmalıdır (ör. Ø10 mm, Ø 12 mm ) Şekil. 23 Kilit yeri, mastarına uygun olarak işaretlenmelidir. Delme işleminin sağlıklı olması için kanat sabitlenmelidir. Kilitli ispanyoletin harici kilitlerde, kilidin eksenine kol deliği, boyutuna uygun ölçülerde kilit yeri açılır.(bkz. şekil. 24) 15
Şekil. 24 3.1.4. Kilit Yerinin Açılması Kilit deliği açılacak kanat işaretlenip, sabitlendikten sonra kilit yeri uygun çaptaki matkap ile açılır.(bkz. şekil.25 ) 3.2. Kol Yeri Açma 3.2.1.Tanımı Şekil. 25 Kapı ve pencere kanatlarının açılıp kapanması işleminde kullanılan kolların kanada monte edilmesi için uygun çaptaki matkap ucu ile yapılan işlemdir. 3.2.2. Önemi Kullanılacak kolun çeşidine göre kol yerinin önceden açılması kol montajının seri ve düzgün olmasını sağlayacaktır. 16
3.2.3. Kol Yeri Açma Kuralları Kol yeri açmak için uygun çapta matkap ucu kullanılmalıdır (ör. Ø10 mm Ø 12 m) Şekil. 26 Kol yeri, mastarına uygun olarak işaretlenmelidir. Delme işleminin sağlıklı olması için kanat sabitlenmelidir. X ölçüsü, 15 eksenli ispanyolet kullanılıyor ise 35mm., 35 eksenli ispanyolet kullanılıyor ise 55 mm alınmalıdır. (bkz. şekil. 27) Şekil. 27 5-İçe kol, dışa açılım kapılarda 35 eksenli (geniş göbek) ispanyolet kullanılmalıdır. 3.2.4. Kol Yerinin Açılması Kol yeri açılacak kanat işaretlenip sabitlendikten sonra uygun çaptaki matkap ile kol yeri açılır. Şekil. 28 17
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre kendinizin yada arkadaşınızın yaptığı çalışmayı değerlendiriniz. Gerçekleşme düzeyine göre evet hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz. Dersin adı Amaç Konu DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ PVC Doğrama ve Kaplamaları Kilit ve kol yerlerini kuralına uygun olarak açabilmek. Kilit ve kol yerlerini açma GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır 1 Kilit ve kol yatağı hazırlanacak PVC profili hazırladınız mı? 2 Kilit ve kol yatağı hazırlanacak PVC profili markaladınız mı? 3 PVC profile markalanan yerden kilit yeri açtınız mı? 4 PVC profile markalanan yerden kol yeri açtınız mı? 5 PVC profile kilit ve kolu taktınız mı? 6 Kilit ve kolları kontrol edip vida ile sabitlediniz mi? Bu değerlendirme sonucunda eksik olduğunuzu tespit ettiğiniz konuları tekrar ederek eksikliklerinizi tamamlayınız. 18
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A- OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyebilirsiniz. 1. Kilitli kapılarda kilidin kanada monte edilmesi için uygun çaptaki matkap ucu ile yuva açılması işlemine verilen isim aşağıdakilerden hangisidir? A) Tahliye kanalı açma B) Kol yeri açma C) Kilit yeri açma D) Hiçbiri 2. Kapı ve pencere kanatlarının açılıp kapanması işleminde kullanılan kolların kanada monte edilmesi için uygun çaptaki matkap ucu ile yapılan işleme verilen isim aşağıdakilerden hangisidir? A) Tahliye kanalı açma B) Kol yeri açma C) Kilit yeri açma D) Hiçbiri 3. Kilit yeri açmak için uygun çapta matkap ucu kullanılmalıdır. A) Doğru B) Yanlış 4. Kilit ve kol yerleri serbestçe işaretlenmelidir A) Doğru B) Yanlış 5. İçe kol, dışa açılım kapılarda 35 eksenli (geniş göbek) ispanyolet kullanılmalıdır. A) Doğru B) Yanlış DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Başarısız olduğunuz sorularla ilgili öğrenme faaliyetine dönerek eksiklerinizi tamamlayınız. 19
MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Öğretmeniniz, modüldeki faaliyetleriniz ve araştırma çalışmalarınız sonunda kazandığınız bilgi ve becerilerinizi ölçme araçlarıyla ölçerek sizin modül ile ilgili durumunuzu değerlendirecek ve sonucunu size bildirecektir. (Size verilen PVC profillere; tekniğine uygun destek sacı monte ediniz. Su tahliye kanallarını açınız. Kilit ve kol yerlerini açıp, kilit ve kolları takınız. ) Dersin adı Amaç Konu PVC Doğrama Yapımı PERFORMANS TESTİ PVC profillere destek sacı takma, su tahliye kanalları açma ve kapı kilit ve kollarını takabilme becerilerini ölçmek PVC profillere destek sacı takma, su tahliye kanalları açma ve kapı kilit ve kollarını takabilmek Adı Soyadı Sınıf Nu Öğrencinin GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır 1 Destek sacını hazırladınız mı? 2 Destek sacını profilin içine soktunuz mu? 3 Destek sacını profile vidaladınız mı? 4 Su tahliye kanalları açılacak PVC profilleri hazırladınız mı? 5 Su tahliye kanalları açılacak PVC profilleri markaladınız mı? 6 PVC profillere su tahliye kanallarını tekniğine uygun açtınız mı? 7 Kilit ve kol yatağı hazırlanacak PVC profili hazırladınız mı? 8 Kilit ve kol yatağı hazırlanacak PVC profili markaladınız mı? 9 PVC profile markalanan yerden kilit yeri açtınız mı? 10 PVC profile markalanan yerden kol yeri açtınız mı? 11 PVC profile kilit ve kolu taktınız mı? 12 Kilit ve kolları kontrol edip vida ile sabitlediniz mi? Not: Zümre öğretmenleri kararı ile öğretmeniniz başka bir performans testi yapabilir. 20
CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ 1 İN CEVAP ANAHTARI 1 C 2 Yanlış 3 Yanlış 4 Doğru 5 Doğru 6 Yanlış 7 Doğru ÖĞRENME FAALİYETİ 2 NİN CEVAP ANAHTARI 1 B 2 Doğru 3 Yanlış 4 Doğru 5 Yanlış ÖĞRENME FAALİYETİ 3 ÜN CEVAP ANAHTARI 1 C 2 B 3 Doğru 4 Yanlış 5 Doğru DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz 21
KAYNAKLAR KÖKSOY Abdullah, Soylar Pen, Tarsus, 2005 ULUSOY Aydın Mitat, Ulusoy Pen, Tarsus, 2005 ÜNAL Hasan Muaz, Yayımlanmamış Ders Notları, Tarsus, 2005 KÖKSALOĞLU Emin Oğuzhan; YILDIZ ALÜMİNYUM DOĞRAMA VE PANJUR, TARSUS 2005 Pakpen Şirketler Grubu, http://www.pakpen.com.tr 2005 Kompen A.Ş, http://kompen.com.tr, 2005 Akansupen, http://www.akansupen.com, 2005 Ardapen, http://www.ardapen.com, 2005 Kamcı Makine San. Tic. Ltd. Şti, http://www.kamcimakima.com, 2005 Fırat Plastik A.Ş, http://www.firat.com, 2005 Erdoğanlar PVC Sistemleri, http://erdoganlar.net, 2005 Akdeniz Kimya, http://www.akdenizkimya.com.tr, 2005 Winsa, http://www.winsa.com.tr, 2005 Prolinepvc, http://www.prolinepvc.com, 2005 www.gulderensac.com, 2005 www.canaluminyum.com.tr, 2005 www.ozelprofil.com.tr, 2005 www.erdemir.com.tr, 2005 KAYNAKLAR 22