MİKROKANALLAR VE MİKROTÜPLERDE TEK FAZLI ISI AKIŞINDA EKSEN BOYUNCA ISI İLETİMİ EKTİSİNİN ANALİZİ

Benzer belgeler
MİKROTÜPLERDE VE MİKROKANALLARDA TEK FAZLI AKIŞKANLARDA KONVEKSİYONLA ISI TRANSFERİ

TAŞINIMIN FİZİKSEL MEKANİZMASI

İKİ LEVHA ARASINDAKİ LAMİNER AKIŞTA DEĞİŞKEN DUVAR KALINLIĞININ ISI TRANSFERİNE ETKİSİNİN SAYISAL ANALİZİ

HAVA ARAÇLARINDAKİ ELEKTRONİK EKİPMANLARIN SOĞUTULMASINDA KULLANILAN SOĞUTMA SIVILARININ PERFORMANSA BAĞLI SEÇİM KRİTERLERİ

YAMUK KESİTLİ KANAL İÇERİSİNDE LAMİNER AKIŞTA HİDRODİNAMİK VE ISIL OLARAK GELİŞMEKTE OLAN ISI TRANSFERİ PROBLEMİNİN SAYISAL OLARAK İNCELENMESİ

Corresponding author: Özet. Bu çalışmada yamuk kesit alanına sahip bir kanal içerisindeki hidrodinamik olarak

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2

Yrd. Doç. Dr. Tolga DEMİRCAN. Akışkanlar dinamiğinde deneysel yöntemler

KAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar

MİKRO BORULARDA BASINÇ DÜŞÜŞÜ

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ISI TRANSFERİ LABORATUARI

Suyun bir yerden bir başka yere iletilmesi su mühendisliğinin ana ilgi konusunu oluşturur. İki temel iletim biçimi vardır:

ÇEV-220 Hidrolik. Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT

1. HAFTA Giriş ve Temel Kavramlar

Fiziksel bir olayı incelemek için çeşitli yöntemler kullanılır. Bunlar; 1. Ampirik Bağıntılar 2. Boyut Analizi, Benzerlik Teorisi 3.

YALOVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ UYGULAMALI MÜHENDİSLİK MODELLEMESİ

ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ

AKIŞKANLAR MEKANİĞİ. Doç. Dr. Tahsin Engin. Sakarya Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü

DUBLEKS EV GEOMETRİSİNE SAHİP KAPALI ORTAMLARDA FARKLI ISITMA YÖNTEMLERİNİN DOĞAL TAŞINIMLA ISI TRANSFERİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN SAYISAL ANALİZİ

İ çindekiler. xvii GİRİŞ 1 TEMEL AKIŞKANLAR DİNAMİĞİ BERNOULLİ DENKLEMİ 68 AKIŞKANLAR STATİĞİ 32. xvii

HİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

Tabandan Isıtılan Kapalı bir Hacim İçerisine Yerleştirilen Açılı Plakanın Doğal Taşınım ısı Transferine Etkisi

MAK 210 SAYISAL ANALİZ

DEĞİŞKEN FİZİKSEL ÖZELLİKLİ AKIŞKAN İLE ISI TAŞINIMINA MANYETİK ALANIN ETKİSİNİN SAYISAL OLARAK İNCELENMESİ

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ

Momentum iletimi. Kuvvetin bileşenleri (Momentum akısının bileşenleri) x y z x p + t xx t xy t xz y t yx p + t yy t yz z t zx t zy p + t zz

Yatay Katmanlı Topraklarda Katman Fiziksel Özelliklerinin Toprak Sıcaklığına Etkisi

Isı transferi (taşınımı)

R1234YF SOĞUTUCU AKIŞKANININ FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ İÇİN BASİT EŞİTLİKLER ÖZET ABSTRACT

Orifis, Nozul ve Venturi Tip Akışölçerler

Bölüm 2: Akışkanların özellikleri. Doç. Dr. Tahsin Engin Sakarya Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü

9.14 Burada u ile u r arasındaki açı ve v ile u θ arasındaki acının θ olduğu dikkate alınarak trigonometrik eşitliklerden; İfadeleri elde edilir.

ÜÇ BOYUTLU SINIR TABAKA AKIŞLARININ KARARLILIK ÖZELLİKLERİNİN DOĞRUSAL KARARLILIK TEORİSİ YAKLAŞIMI İLE BELİRLENMESİ

Bölüm 4 Zamana Bağlı Isı İletimi

EFFECTS OF CONJUGATE HEAT TRANSFER AND VISCOUS DISSIPATON FLOW OVER ON A VERTICAL PLATE

İçindekiler 1 GENEL KAVRAM ve TANIMLAR 2 TEMEL YASALAR ve KORUNUM DENKLEMLERİ vii

LAMİNER ZORLANMIŞ KONVEKSİYON ŞARTINDA İKİ PARALEL LEVHA ARASINA YERLEŞTİRİLEN ENGELLERİN AKIŞ VE ISI TRANSFERİNE ETKİSİNİN SAYISAL OLARAK İNCELENMESİ

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan

Hidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz

HAVALANDIRMALI BİR KANALDAKİ ELEKTRONİK ELEMANIN DOĞAL KONVEKSİYONLA SOĞUTULMASININ SAYISAL OLARAK İNCELENMESİ

Abs tract: Key Words: Meral ÖZEL Nesrin İLGİN

KAYMALI YATAKLAR II: Radyal Kaymalı Yataklar

DEÜ Makina Mühendisliği Bölümü MAK 4097

Numerical Investigation of the Effect of Needle Tilting Angle on Irrigant Flow Inside the Tooth Root Canal

ÇİFT CAMLI PENERELERDE ISI GEÇİŞİNİN İNCELENMESİ

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

Uluslararası Yavuz Tüneli

KAYMALI YATAKLAR. Kaymalı Yataklar. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM

Isı Kütle Transferi. Zorlanmış Dış Taşınım

BİR KÖŞE AKIŞI ETRAFINDAKİ ZORLANMIŞ TAŞINIMLA ISI TRANSFERİNE ISIL IŞINIMIN ETKİSİ THE EFFECT OF RADIATION ON FORCED CONVECTION FLOW AROUND A WEDGE

Bölüm 8: Borularda sürtünmeli Akış

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ISI TRANSFER LABORATUVARI SUDAN SUYA TÜRBÜLANSLI AKIŞ ISI DEĞİŞTİRİCİSİ

GERİ BASAMAK AKIŞININ NÜMERİK ANALİZİ

Radyatör Arkalarına Yerleştirilen Yansıtıcı Yüzeylerin Radyatör Etkisi

KALIN CİDARLI ÜNİFORM AKIŞLI BİR BORUDA, ISIL GİRİŞ BÖLGESİ GEÇİCİ REJİM BİRLEŞİK ISI TRANSFERİ

7. HAFTA ZAMANA BAĞLI ISI İLETİMİ

KYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ

Akışkanların Dinamiği

YARI-KÜRESEL ENGEL KONULAN BİR KANAL İÇERİSİNDE ISI GEÇİŞİ VE AKIŞIN SAYISAL İNCELENMESİ

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR

Akışkanların Dinamiği

KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I BERNOLLİ DENEYİ. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1

ISI TRANSFERİ PROBLEMLERİNİN ANSYS WORKBENCH İLE HIZLI ANALİZİ VE KAYDIRILMIŞ LEVHADA ÖRNEK UYGULAMA

ISI TEKNİĞİ PROF.DR.AHMET ÇOLAK PROF. DR. MUSA AYIK

YÜKSEK FROUDE SAYILARINDA ÇALIŞAN HİDROFOİLLER ÜZERİNDE SERBEST SU YÜZEYİ ETKİSİ ÖZET

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK490 Makine Laboratuarı Dersi Akışkanlar Mekaniği Deneyi

KARARSIZ HAL ISI TRANSFERİ

ÇEV-220 Hidrolik. Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT

GÖZENEKLİ BİR ORTAMDAKİ DÜŞEY PLAKA ÜZERİNDEN OLAN AKIŞA BİRLEŞİK ISI TRANSFERİ VE ISI ÜRETİMİNİN ETKİSİ

8. HAFTA ZAMANA BAĞLI ISI İLETİMİ

Borularda Akış. Hesaplamalarda ortalama hız kullanılır.

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ Bölüm 1 DAİRESEL HAREKET Bölüm 2 İŞ, GÜÇ, ENERJİ ve MOMENTUM

Mikro Kanallarda Basınç Düşüşü ve Isı/Kütle Aktarımı:

Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği (HAD)

MAK104 TEKNİK FİZİK UYGULAMALAR

5. Boyut Analizi. 3) Bir deneysel tasarımda değişken sayısının azaltılması 4) Model tasarım prensiplerini belirlemek

Işınım ile Isı Transferi Deneyi Föyü

Selçuk Üniversitesi. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı. Venturimetre Deney Föyü

Sistem Özellikleri 10/7/2014. Basınç, P Sıcaklık, T. Hacim, V Kütle, m Vizkozite Isıl İletkenlik Elastik Modülü

Dr. Osman TURAN. Makine ve İmalat Mühendisliği Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi ISI TRANSFERİ

Hareket Kanunları Uygulamaları

Bölüm 7 ENTROPİ. Bölüm 7: Entropi

Abs tract: Key Words: Meral ÖZEL Serhat ŞENGÜR

KARE KESİTLİ YATAY BİR KANALDA LAMİNER KARIŞIK KONVEKSİYON AKIŞIN İNCELENMESİ Abuzer ÖZSUNAR

7. BÖLÜMLE İLGİLİ ÖRNEK SORULAR

MÜHENDİSLİK MEKANİĞİ (STATİK)

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

ISI TRANSFERİ. Doğal Taşınım

KYM 101 KİMYA MÜHENDİSLĞİNE GİRİŞ PROBLEM SETİ

5.NEWTONIAN VE NEWTONIAN OLMAYAN AKIŞKANLARIN VİSKOZİTESİNİN BELİRLENMESİ (ROTASYONEL REOMETRE)

1.1. Giriş GİRİŞ ve TEMEL KAVRAMLAR

İÇERİSİNDE GÖZENEKLİ BLOKLAR BULUNAN KANALDA KARIŞIK KONVEKSİYONLA ISI TRANSFERİNİN SAYISAL OLARAK İNCELENMESİ

Transkript:

ULIBTK 07 16. Ulusal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi, 30 Mayıs-Haziran 007, KAYSERİ MİKROKANALLAR VE MİKROTÜPLERDE TEK FAZLI ISI AKIŞINDA EKSEN BOYUNCA ISI İLETİMİ EKTİSİNİN ANALİZİ Barbaros ÇETİN 1, Başar BULUT, Almıla YAZICIOĞLU, Hafit YÜNCÜ, Sadık KAKAÇ 3 1 Vanderbilt University Mechanical Engineering Department, Adres, Telefon, Faks, e-posta: (Times New Roman 11 punto) ODTÜ Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü, Telefon: (31) 4374901/318, Faks: (35) 4375784, e-posta:gamzegenc@erciyes.edu.tr 3 University of Miami Mechanical Engineering Department, Telefon: (35) 4374901/318, Faks: (35) 4375784, e-posta:gamzegenc@erciyes.edu.tr Adres, Telefon, Faks, e-posta: (Times New Roman 11 punto) ÖZET Bu çalışmada, mikrokanallarda, sıkıştırılamaz, iki boyutlu, hidrodinamik olarak gelişmiş, ısıl olarak gelişmekte olan, tek fazlı laminer akışta ısı transferi analizi, ve eksenel yönde gerçekleşen ısı iletiminin ısı transferine olan etkisi sayısal olarak incelenmiştir. Mikrokanalın, iki paralel plakadan oluştuğu, akışın kaygan-akış (slip-flow) rejiminde olduğu ve duvarların sabit sıcaklıkta bulunduğu sınır koşulu kabul edilmiştir. Sayısal analiz için, sonlu farklar yöntemi kullanılmıştır. Akışkan için, termofiziksel özellikler sabit olarak kabul edilmiş olup hesaplamalardaki sürtünme kaybı terimi ihmal edilmiştir. Tam gelişmiş hız dağılımı analitik olarak hesaplanmış, enerji denklemi ise sonlu farklar yöntemi uygulanarak, sayısal olarak çözülmüştür. Düşük basınçlarda ve mikro-nano seviyelerdeki akışlarda önemli bir etken olan seyrelme etkisi (rarefaction effect), momentum ve enerji denklemlerinde sınır şartı olarak ele alınmış ve sıcaklık dağılımı ile yerel Nu sayısı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Eksen boyunca gerçekleşen ısı iletimi etkisi, Pe sayısı değeri ile ters orantılı bir eğilim göstermektedir. Değişik seyrelme değerlerinde (Kn sayısı değerlerinde), Pe sayısına bağlı olarak, eksen boyunca ısı iletiminin, ne düzeyde etkili olduğu incelenmiş ve bu sonuçlar neticesinde ihmal edilip edilemeyeceği araştırılmıştır. Farklı Br ve κ sayısı değerleri için aynı işlemler gerçekleştirilmiş, sonuç olarak, Pe>50 değerleri için eksen boyunca ısı iletiminin ihmal edilebilecek düzeyde olduğu, ancak Pe<10 değerlerinde, ihmal edilemeyecek bir etki yarattığı gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Mikrokanallarda Isı Transferi; Seyrelme Etkisi; Kaygan Akış; Eksen Boyunca Isı İletimi; ABSTRACT In this study, the heat transfer and the effect of axial conduction to heat transfer for incompressible, two-dimensional, singlephase, hydrodynamically developed, thermally developing, laminar flow are analyzed numerically. The microchannel geometry consists of two parallel plates, the flow is assumed to be in the slip-flow region and the walls of the microchannel are assumed to be kept at constant temperature. For the numerical analysis, the finite difference method is used. The thermophysical properties of the fluid and the friction effect are assumed to be constant. The fully developed velocity profile is solved analytically, while the energy equation is calculated numerically, using the finite difference method. The rarefaction effect, which is very important in low pressures and micro-nano scales, is taken into account as boundary condition in the momentum and energy equations, and its effects on the temperature distribution and the local Nu number are investigated. The axial conduction is inversely proportional to the Pe number. For different rarefaction values (Kn number values), depending on the Pe number, the effects of axial conduction term are investigated and referring to these results it is discussed whether this term can be neglected or not. The same procedure is applied for different Br and κ numbers. As a result, for Pe>50, the axial conduction term is observed to be negligible, while as Pe number becomes smaller (Pe<10), axial conduction term

ULIBTK 07 16. Ulusal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi, 30 Mayıs-Haziran 007, KAYSERİ becomes dominant and in this case can not be negligible. Keywords: Heat Transfer in Microchannels; Rarefaction Effect; Slip-flow; Axial Conduction. 1.GİRİŞ Mikro-nano seviyelerdeki ısı transferi konusu, özellikle son 10 yılda birçok araştırmacının ilgisini çekerek gelişmiş, ve günümüzde de büyük bir hızla gelişmeye devam etmektedir. Elektromekanik sistemlerin gelişmesi, günümüz teknolojisi ve bilimindeki, cihazların küçültülmesi eğiliminin artması gibi nedenler, bu konuyu olcukça popüler kılmakta ve yine bu konuya olan merakı arttırmaktadır. Elbette teknoloji ve bilimde yaşanan cihazların mikro-nano seviyelere kadar küçültülmesi eğilimi, beraberinde, bilimin birçok dalını ilgilendiren, çözülmeyi ve araştırılmayı bekleyen problemleri de beraberinde getirmiştir. Isı transferi konusu, mikro-nano seviyelerdeki cihazların ısınması, oluşan bu ısının giderilmesi ve sorun teşkil etmemesinin önemi açısından, karşılaşılan bu problemleri çözmeye yönelik bilim dallarından bir tanesidir. Makro düzeylerdeki ısı transferi hesaplamalarında, akışkanın sürekli rejimde olduğu varsayılmaktadır. Ancak, akışkanın geçtiği kanal geometrisi küçüldükçe, sürekli rejim varsayımı da geçerliliğini yitirmeye başlar. Kütlenin, momentumun ve enerjinin korunumu prensipleri birim kütleye uygulanarak, lineer olmayan kısmi diferansiyel denklemler, Navier-Stokes ve enerji denklemleri, elde edilir. Ancak bu denklemler, mikro seviyelerdeki analizler için direkt olarak kullanılamazlar. Akışın mikro seviyelerde gerçekleşmesi durumunda, akışkanın, mikroskobik seviyelerde, oldukça küçük ve birbirinden bağımsız moleküllerden oluştuğu kabul edilmeli ve hesaplamalar bu kabule göre gerçekleştirilmelidir. Sürekli rejim modelinin uygulandığı makro seviyelerdeki analizlerde akışkan için hız, yoğunluk, basın, v.d. özellikler, zaman ve uzaydaki her nokta için ayrı ayrı tanımlanır. Akışkan moleküllerinin birbirlerine çarpmaları sonucu aldıkları ortalama mesafenin (mean-freepath) karakteristik uzunluğa oranı, Knudsen sayısı olarak tanımlanır. Knudsen (Kn) sayısı, sıvılarda moleküllerin, rasgele hareketten ziyade titreşim hareketlerinin üstün olması nedeniyle, özellikle gazlar için önemlidir. Hangi durum olursa olsun, Kn<0.1 için sürekli rejim varsayımı geçerlidir. Knudsen sayısı değerine bağlı olarak akış rejimleri; Kn<0.01 için sürekli akış rejimi; 0.01<Kn<0.1 için kaygan-akış rejimi; 0.1<Kn<3 için geçiş rejimi; Kn>3 için serbest-moleküler rejim. [1] λ Kn = (1) L Bu çalışmada, kaygan-akış rejimi varsayımı kabul edilmiştir. Sürekli akış rejimi için türetilen Navier- Stokes ve enerji denklemleri, uygun sınır şartları kullanılarak modifiye edilerek kaygan-akış rejimi için de kullanılabilirler. Kaygan-akış rejiminde, Kn sayısı düşüktür, ancak seyrelme etkisini ihmal edecek kadar düşük değildir. Bu akış rejiminde, akışkan ve katı parçacıkların çarpışma sıklıkları, akışkan parçacıklar ve katı yüzey arasında termodinamik dengeyi oluşturamaması nedeniyle, katı yüzeye yakın akışkan parçacıkları, katı yüzeyin sıcaklık ve hız değerlerine sahip olamazlar. Akışkan parçacıkları duvar yüzeyinde teğetsel hıza (slip-velocity) ve bir sıcaklık farkına (temperaturejump) sahip olurlar. Bu kayma hızı ve sıcaklık sıçraması etkileri Kn sayısına, akışkanın bazı termofiziksel özelliklerine ve Denklem (-3) de tanımlanan uyuşma katsayılarına bağlıdır. Kayma hızı ve sıcaklık sıçraması koşulları sınır şartlarına dahil edilerek, kaygan-akış rejiminde Navier-Stokes ve enerji denklemleri çözülebilir. Yener vd. (005), mikro seviyelerdeki ısı transferi çalışmaları ile ilgili oldukça geniş bir araştırma çalışması yayınladılar. Çetin (005), mikro seviyede, paralel plakalar arasında ve kaygan-akış rejimindeki hidrodinamik olarak gelişmiş, ısıl olarak gelişmekte olan gaz akışı için, sabit duvar sıcaklığı ve sabit ısı akısı sınır şartlarında, eksen boyunca ısı iletimini ihmal ettiği bir sayısal analiz çalışması yaptı. Bu çalışmada elde ettiği sonuçları, literatürdeki benzer, sayısal ve deneysel çalışmalarla karşılaştırdı. Jeong ve Jeong (006), benzer bir çalışmayı, eksen boyunca ısı iletimi etkisini ihmal etmeden, analitik olarak çözdüler. Çalışmalarında, Nu sayısının, Br ve Kn sayıları ile doğru, Pe sayısı ile ters orantılı bir şekilde değişim gösterdiği sonucuna vardılar. Tiselj vd. (004), mikrokanallardaki eksenel ısı iletiminin ısı transferine olan etkisi üzerine çalıştılar. Düşük Re sayıları için elde ettikleri deneysel ve sayısal sonuçlar, eksenel ısı iletiminin kanal girişinde en yüksek değerde olduğunu, kanal boyunca etkisinin azalarak sıfır değerine ulaştığını göstermektedir.. TEORİK ÇALIŞMA.1 Analiz Bu çalışmada incelenen problemin geometrisi ve koordinat düzlemi, Şekil 1 de gösterilmiştir. Problem analizinde, hidrolik olarak gelişmiş hız dağılımı kabulü yapıldığı için, şekildeki ısıtmasız bölümde akışkanın hidrolik olarak geliştiği varsayılmıştır.

ULIBTK 07 16. Ulusal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi, 30 Mayıs-Haziran 007, KAYSERİ Şekil 1. Problem geometrisi Çalışma analizi, kaygan akış rejiminde yapılmıştır. Kaygan akış rejimindeki kayma hızı ve sıcaklık sıçraması sınır şartları, aşağıdaki gibidir. [ ] FM du us = λ () FM dr r= R FT γ λ T Ts Tw = (3) FT γ + 1 Pr r r= R Denklem () de λ, moleküller arası ortalama uzunluk (mean free path), F M momentum uyuşma katsayısıdır (momentum accommodation factor). F M, gazın ve katı yüzeyin çeşidine, yüzeyin temizliliğine ve pürüzlülüğüne bağlı olarak 0.5 1.0 arasındaki herhangi bir değeri alabilir. F M, mühendislik uygulamalarında kullanılan gaz-katı çiftleri için 1.0 değerine çok yakındır. Bu nedenle de bu çalışmada da F M 1.0 olarak alınmıştır. Denklem (3) de; T s yüzeydeki akışkan moleküllerinin sıcaklığını, γ (=c p /c v ) özgül ısı oranı, λ moleküller ararsı ortalama uzunluk (mean free path), Pr Prandtl sayısı, F T ısıl uyuşma katsayısıdır (thermal acommodation factor). F T nin değeri gazın, yüzeyin cinsine, gazın sıcaklığına, basıncına ve yüzey ile gaz arasındaki sıcaklık farkına bağlı olarak 0 1.0 arasında değişmektedir. Bu değerin ölçümü, ancak deneysel yöntemlerle belirlenir. Denklem () de verilen sınır şartı, momentum denkleminde kullanılarak, hidrodinamik olarak gelişmiş hız profili elde edilir. [ ] u u m ( ( rr) ) 1 + 8 Kn = 1+ 8 Kn (4) Denklem (4) de görüldüğü gibi, duvardaki kayma hızı, kaygan akış rejimi sınır şartı kullanılarak hız profiline eklenmiş ve buna bağlı olarak da hız profili, Kn sayısına bağlı olarak elde edilmiştir. Kn sayısının sıfıra eşitlenmesi, makro seviyelerde elde edilecek hız profilini verecektir. Denklem (3) de verilen sıcaklık sıçraması sınır şartı, enerji denkleminde kullanılarak, iki boyutlu, sıkıştırılamaz, sabit termofiziksel özellikli akışın boyutsuz enerji denklemi ve sınır koşulları aşağıdaki gibi elde edilebilir. T T T d u ν u = α + + x x y Cp dy (5) y = H T = T s (6) y = 0 T = 0 r (7) x = 0 T = Ti (8) Enerji denklemi ve sınır koşullarına, aşağıdaki boyutsuz değerleri uygulayıp, bu denklemleri boyutsuz hale getirebiliriz. T Tw u y θ = u = η = T T u H (9) i w m x μ um ζ = Br = Pe = Re Pr H Re Pr k T T ( ) Denklem (9) de verilen boyutsuz değerler, Denklem (5-8) ye uygulanarak, sabit duvar sıcaklığı şartı için boyutsuz enerji denklemi ve sınır koşulları elde edilebilir. u θ θ 1 θ 1 θ 16Br = + + + η (10) ξ η η η Pe ξ ( 1+ 8 Kn) η = 1, θ θs = κ Kn θη η = 1 η = 0, θ (11) η ζ = 0, θ = 1 Yukarıdaki denklemde κ, sıcaklık sıçraması sınır koşulundaki gaz ve yüzey koşul etkilerini içeren değerdir. Denklem (3) de tanımlanmış olan duvardaki sıcaklık sıçramasının büyüklüğünü gösteren, içinde özgül ısı oranının, Pr sayısının ve ısıl uyuşma katsayısının etkilerini içeren boyutsuz bir parametre olarak aşağıdaki gibi yazılabilir. FT γ 1 κ = F γ + 1 Pr (1) T. Sayısal Çözüm Nümerik çözümü kolaylaştırmak amacı ile kararlı akış, nümerik çözüm için geçici rejimde çözülmüştür. Bunun için, elde edilen enerji denklemi, aşağıdaki boyutsuz zaman tanımı yapılarak geçici hale getirilmiştir. α t τ = (13) H Bu şekilde elde edilen geçici rejimdeki enerji denklemi ve zamana bağlı durumu da içeren sınır koşulları, aşağıdaki gibidir. θ u θ θ 1 θ 1 θ 16Br + = + + + η (14) τ ξ η η η Pe ξ ( 1+ 8 Kn) i w

ULIBTK 07 16. Ulusal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi, 30 Mayıs-Haziran 007, KAYSERİ τ = 0, θ = 1 θ η = 1, θs = κ Kn θη η = 0, θ η η = 1 (15) ζ = 0, θ = 1 Akışkan giriş sıcaklığı ile t=0 anındaki ilk sıcaklığı aynı alınmıştır. Geçici rejimde, zamanın sonsuza giderken elde edilecek çözüm, kararlı rejim için zaten amaçlanan çözümü verecektir. Burada, boyutsuz zamanın artış basamağı kritik bir rol oynamaktadır. Çetin v.d. [ ] aşağıdaki seçilen boyutsuz zaman basamağının yakınsadığını not etmişlerdir. Bu çalışmada da aynı boyutsuz zaman basamağı kullanılmıştır. Δ τ = 0.4 Δ η (16) Sayısal çözüm için, x ve y yönlerinde 100x100 lük bir çözüm alanı tanımlanmış ve sayısal analiz için sonlu farklar yöntemi kullanılmıştır. Mikrokanal boyu, akışın tam gelişmiş hale gelmesini sağlayacak şekilde seçilmiş, bu koşulun gerçekleşme durumu, elde edilen Nu sayısı değerlerine göre, iki yerel Nu sayısı arasındaki farkın 1 den küçük olma durumuna bağlı olarak incelenmiştir. 3. SAYISAL SONUÇLAR Bu çalışmada, mikrokanallardaki iki boyutlu, hidrodinamik olarak gelişmiş, ısıl olarak gelişmekte olan tek fazlı laminer akışta elde edilen ısı transferine, eksen boyunca oluşan ısı iletiminin etkisi incelenmiştir. Sayısal çözüm için, MATLAB programı kullanılarak sonlu farklar yöntemi ile çözüm yapabilecek bir kod geliştirilmiştir. Kaygan-akış (slip-flow) modeli 0<Kn<0,1 aralığında geçerli olduğu için, analiz de aynı aralıkta gerçekleştirilmiştir. Kn=0 makro akışa karşılık geldiği için, sayısal çözümün geçerliliğini test etmek amacıyla Kn=0 değerinde elde edilen sayısal değerler, makro akışta elde edilen analitik çözümlerle kıyaslanmıştır. Eksen boyunca oluşan ısı iletimi etkisi (1 Pe ) boyutsuz değeri ile orantılı bir şekilde artış göstermektedir. Bu nedenle, Pe sayısının değeri, bu analizde önemli bir rol oynamaktadır. Pe>100 değerleri için elde edilen yerel Nu sayısı değerleri, neredeyse hiçbir değişiklik göstermediği için, Pe=100 koşulunun, Pe şartını sağladığı kabul edilmiş ve Pe sayısı için üst sınır olarak Pe=100 alınmıştır. Pe sayısı çok küçük değerlerde ele alındığında (Pe<5), nümerik kodda elde edilen çözümlerde yakınsama ile ilgili olarak bazı problemler çıkmıştır. Bu nedenle, Pe sayısı değerinin alt sınırı olarak Pe=5 koşulu incelenmiş, sayısal analiz, bu aralıkta (5 Pe 100) gerçekleştirilmiştir. Kn ve Pe sayıları dışında, Br sayısı için -0.01, 0, ve 0.01 değerleri; κ sayısı için de 0, 1.667, ve 10 değerleri ele alınmış ve sayısal çözüm, bu değerlerin hepsi için bağımsız olarak çözülmüştür. Elde edilen sonuçlarla, boyutsuz parametrelerin ısı transferine ve eksen boyunca ısı iletimine olan etkileri incelenmiştir. Şekil de, Pe=100 ve Br=0 değerleri için, farklı Kn ve κ sayısı değerlerinde, boyutsuz uzunluğa bağlı olarak elde edilen yerel Nu sayısı değerleri gösterilmiştir. Seyrelme etkisinin olmadığı koşullar için (Kn=0), κ sayısına bağlı olmaksızın, yerel Nu sayısı değeri 7.54 olarak elde edilmiştir; bu değer makro seviyedeki yerel Nu değerini yakalamıştır. κ=0 için, seyrelme etkisi arttıkça, yerel Nu sayısı değerinin de arttığı gözlemlenmiştir. κ değeri arttıkça, yerel Nu sayısı değeri azalmış ve seyrelme etkisine bağlı olarak azalma göstermiştir. κ nın sıfırdan farklı değerleri için, Kn sayısı arttıkça yerel Nu sayısı değeri azalmıştır. Kn=0.1 için yerel Nu sayısı değeri 8.80 olarak ölçülmüştür. Buradaki değerler, Pe için üst limit koşulunda (Pe=100) elde edildiği için, eksen boyunca ısı iletimi etkisinin ihmal edildiği durumlarda, Br=0, κ=0 için karşılaştırılacak üst değerdir. Nitekim, azalan Pe sayısı değerleri için, Br=0, Kn=0, κ=0 koşullarında ve ayrıca Br=0, Kn=0.1, κ=10 değerleri için elde edilen yerel Nu sayısı değerlerinin değişimi, Şekil 3 te gösterilmiştir. Elde edilen sonuçlardan da anlaşılacağı üzere, Aynı Kn ve κ sayılarında, Pe sayısına bağlı olarak yerel Nu sayılarındaki değişim, ihmal edilebilecek derecede az olarak gerçekleşmektedir. O zaman, aynı seyrelme etkisindeki akış için eksen boyunca ısı iletimi teriminin ihmal edilebilir düzeyde olduğu sonucuna varabiliriz. Tablo 1 de, Br=0 koşulunda, farklı Pe, Kn, κ sayıları için elde edilmiş yerel Nu sayısı değerleri gösterilmiştir. Tabloda da görüldüğü üzere, Nu sayısı, Kn ve Pe sayıları ile doğru orantılı, κ sayısı ile ise ters orantılı bir şekilde değişim göstermektedir. Sıcaklık sıçramasının (κ sayısı) etkisi, Nu sayısı üzerinde oldukça etkili olduğu görülmektedir. Ancak, κ sayısını sabit alırsak, değişen Pe ve Kn sayılarına göre elde edilen Nu sayısı değerleri, çok yüksek olmamaktadır. Sonuç olarak, Kn ve Pe sayıları hangi değerde olursa olsun, yerel Nu sayısındaki değişim en fazla %.5 civarında gerçekleşmektedir. O halde, ortalama bir seyrelme etkisindeki akış için Pe sayısındaki değişimin ihmal edilebilir düzeyde olduğu sonucuna varabiliriz.

ULIBTK 07 16. Ulusal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi, 30 Mayıs-Haziran 007, KAYSERİ 0 18 16 Br=0, Pe=100 14 Nu Sayısı 4 1 10 8 6 4 0 0.01 0.1 1 Boyutsuz Uzunluk 8.80 7.54 6.11 5.059.733 1.643 K=0,Kn=0 K=0,Kn=0.05 K=0,Kn=0.1 K=1.667,Kn=0 K=1.667,Kn=0.05 K=1.667,Kn=0.1 K=10,Kn=0 K=10,Kn=0.05 K=10,Kn=0.1 Şekil : Br=0, Pe=100 için farklı κ ve Kn değerlerinde, boyutsuz uzunluğa bağlı olarak yerel Nu sayısının değişimi. Tablo 1: Br=0 koşulunda, farklı Pe, Kn, κ sayıları için elde edilen yerel Nu sayısı değerleri. Br=0 Pe=100 Pe=10 Pe=5 κ =0 κ =1.667 κ =10 κ =0 κ =1.667 κ =10 κ =0 κ =1.667 κ =10 Kn=0 7.54 7.54 7.54 7.631 7.631 7.631 7.748 7.748 7.748 Kn=0.05 7.981 6.11.733 8.06 6.181.74 8.164 6.65.759 Kn=0.1 8.80 5.059 1.643 8.355 5.093 1.645 8.444 5.144 1.649 Şekil 4 te, Br sayısının pozitif ve negatif değerleri için elde edilen Nu sayısı değerleri gösterilmiştir. Bunun için, Kn=0.05, κ=1.667 değerlerinde, Br=0.1 ve Br=-0.1 için elde edilen sonuçlar gösterilmiştir. Br sayısındaki değişim, yerel Nu sayısını oldukça değiştirmiş, Br=-0.1 için, boyutsuz uzunluk değerinin çok başlarında, yerel Nu sayısının asimptot değerine ulaştığı görülmektedir. Br=0.1 için, Pe sayısından bağımsız olarak, kanal sonuna doğru, Nu sayılarının aynı değere yakınsadığı gözlemlenmitir. Br=0.1 değerinde, Nu sayısının davranışını incelemek amacıyla Şekil 5 te, Pe=5 için, değişik Kn ve κ sayılarına bağlı olarak, Nu sayısının nasıl bir değiştiği gösterilmiştir. Elde edilen bu sonuçlara göre, Br=0.1, Pe=5 için elde edilen en yüksek yerel Nu sayısı değeri, Kn=0.1, κ=0 için, 18.340 olarak hesaplanmıştır. Yine Kn=0.05, κ=0 için 18.006, ve Kn=0 daki bütün κ değerleri için de 17.491 olarak hesaplanmıştır. Sıçrama sıcaklığı terimini içeren κ sayısı arttıkça, yerel Nu sayısı azalmış, ve en düşük değerine, Kn=0.1, κ=10 koşullarında 1.760, ulaşmıştır. Şekil 3: Br=0 için farklı Kn ve κ sayılarındaki yerel Nu sayısı değerleri. Şekil 4: Kn=0.05, κ=1.667 için; Br=-0.1 ve Br=0.1 değerlerinde hesaplanan Nu sayıları.

ULIBTK 07 16. Ulusal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi, 30 Mayıs-Haziran 007, KAYSERİ Şekil 5: Br=0.1, Pe=5 için değişik Kn ve κ sayılarında elde edilen yerel Nu sayısı değerleri. Tablo de, Br=0.1, Pe=5 için, farklı Kn ve κ sayılarında hesaplanan Nu sayısı değerleri gösterilmektedir. Daha önce varmış olduğumuz sonuçlara benzer bir eğilim göstermektedir. Kn ve κ değerlerinin sıfır olmadıkları durumlarda, Nu sayısı üzerinde oldukça etkili oldukları da söylenebilir. 4.SONUÇLAR VE ÖNERİLER Yapmış olduğumuz bu çalışmada, sabit duvar sıcaklığı sınır şartındaki, aralarındaki uzaklık mikro seviyelerde olan iki paralel plaka arasından geçen akışın komple bir ısı transferi analizi hedeflenmiştir. Literatürdeki benzer çalışmalarda ihmal edilen eksenel ısı iletimi etkisinin incelenmesini amaçladık. Elde etmiş olduğumuz sonuçlar, yüksek Pe sayıları için (Pe>50) eksenel ısı iletiminin ısı transferine etkisinin ihmal edilebileceğini göstermiştir. Hesaplama değerlerimizde, Pe=5, 10 ve 100 değerlerini kullandık ve genellikle bu değerler arasındaki değişimin de çok yüksek olmadığını gözlemledik. Ancak, Pe sayısı çok düşük seviyelere ulaştıkça (Pe<5), eksenel ısı iletiminin ısı transferine etkisi oldukça yüksek olmakta, ve bu koşuldaki bir akış için ihmal edilemez duruma gelmektedir. 5.KAYNAKLAR Yener, Y., Kakac, S., Avelino, M., Single Phase Forced Convection in Microchannels- State-of Art- Review, Microscale Heat Transfer- Fundamentals and Applications in Biological Systems and MEMS, (edits) Kakac, S., Vasiliev, L., Bayazitoglu, Y., Yener, Y., Kluwer Academic Publisher, The Netherlands, 005. Çetin, B., Mikrotüplerde ve Mikro kanallarda Tek Fazlı Akışkanlarda Konveksiyonla Isı Transferi, ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Lisansüstü Tezi, Makine Mühendisliği, 005. Jeong, H.-E., Jeong, J.-T., Extended Graetz problem including streamwise conduction and viscous dissipation in microchannel. International Journal of Heat and Mass Transfer, 006, 49: 151-157. Tiselj, I., Hetsroni, G., Mavko, B., Mosyak, A., Pogrebnyak, E., Segal, Z., Effect of axial conduction on the heat transfer in micro-channels, Int. J. Heat and Mass Transfer, 47, (004), 551-565. Tablo : Br=0.1, Pe=5 için Kn ve κ sayılarına balğlı olarak hesaplanan Nu sayıları Br=0.1 Kn=0 Kn=0.05 Kn=0.1 κ =0 17.491 18.006 18.340 κ =1.667 17.491 10.56 7.165 κ =10 17.491 3.04 1.760