Trichomonas vaginalis Tanısında Direkt Mikroskobik İnceleme, Giemsa, Akridin Oranj ve İki Kültür Yönteminin Karşılaştırılması Ali Kudret ADİLOĞLU*, Ufuk ÖNDE*, Nilgün ACAR* * S.B. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarı, ANKARA ÖZET Trichomonas vaginalis (T. vaginalis) viral patojenler hariç, seksüel yolla bulaflan patojenler aras nda en s k görülen mikroorganizmad r. T. vaginalis tan s nda direkt mikroskobik inceleme (DM ), sitolojik yayma, boyama yöntemleri, kültür yöntemleri, serolojik yöntemler ve moleküler biyolojik yöntemler kullan lmaktad r. Günümüzde klinik uygulamada; en çok DM, alt n standart olarak kültür yöntemleri, tarama amaçl ise sitolojik yayma uygulanmaktad r. Bu çal flmada S.B. Ankara E itim ve Araflt rma Hastanesi, Jinekoloji Poliklini i ne baflvuran 150 kad n ve S.B. Deri ve Zührevi Hastal klar Hastanesi ne, içkili gazinoda çal flan ve rutin kontrolleri için baflvuran 119 kad n olmak üzere toplam 269 kad nda T. vaginalis s kl, ve izolasyonunda kullan lan DM, Giemsa, akridin oranj (AO) boyalar ve modifiye Diamond (MD) ve modifiye thioglikolatl (MT) besiyerleri karfl laflt r lm flt r. Onalt tanesi (16/150) (%10.66) tek eflli kad nlardan; 18 tanesi ise (18/119) (%15.12) çok eflli kad nlardan olmak üzere toplam 34 vakada (34/269) (%12.6) T. vaginalis izole edilmifltir. Karfl laflt r lan yöntemlerden MD en yüksek duyarl l kta (%94.1) bulunmufltur. Daha sonra DM %76.5 oran ile ikinci, MT besiyeri ise %70.6 oran ile üçüncü duyarl yöntem olarak bulunmufltur. Giemsa boyas %58.8 duyarl l kta, AO boyas ise kullan lan yöntemler aras nda en düflük duyarl l kta (%41.2) bulunmufltur. Bütün yöntemlerin özgüllü ü %100 olarak saptanm flt r. Sonuç olarak; DM en pratik ve ucuz yöntem olmas na ra men düflük duyarl l kta bulunmufltur. Giemsa ve AO boyalar n n da direkt mikroskobi yöntemine üstünlükleri yoktur. Bu yüzden DM sonuçlar negatif olan olgular, MD gibi yüksek duyarl l a sahip bir kültür yöntemiyle tekrar incelenmelidir. Anahtar Kelimeler: Trichomonas vaginalis, Direkt mikroskobik inceleme, Kültür Flora 2000;5(1):61-66 61
Adiloğlu AK, Önde U, Acar N. Trichomonas vaginalis Tanısında Direkt Mikroskobik İnceleme, Giemsa, Akridin Oranj ve İki Kültür Yönteminin Karşılaştırılması SUMMARY Comparison of Direct Microscopic Examination, Giemsa, Acridine Orange and Two Culture Methods for Detection of Trichomonas vaginalis Trichomonas vaginalis (T. vaginalis) is the most prevalent sexually transmitted nonviral pathogen. Direct microscopic examination (DME), cytologic smear, staining methods, culture, serologic and molecular biologic techniques are used for the diagnosis of T. vaginalis infections. Today DME is the most frequently used technique in clinical practice; culture methods are accepted as gold standard and cytologic smear is used as a screening test. In this study we compared the incidence of T. vaginalis with DME, Giemsa and acridine orange (AO) stains and modified Diamond (MD) and modified thioglycolate (MT) culture media in 269 women; of whom 150 applied to gynecology clinic for cervicitis complaint and 119 working at night clubs and applied to sexually transmitted diseases clinic for their routine control. We isolated a total of 34 (34/269, 12.6%) T. vaginalis strains. Sixteen of them (16/150, 10.66%) were isolated from single partnered women and 18 (18/119, 15.2%) strains were isolated from multiple partnered women. Among the compared methods MD was found to be the most sensitive one (94.1%). The followings were DME with 76.5% and MT with 70.6% sensitivity. Giemsa stain had a 58.8% sensitivity, and AO stain being the least sensitive of the compared methods had a 41.2% sensitivity. All methods had 100% specificity. As a result; although DME is more handy and less expensive, it was found to have low sensitivity. Giemsa and AO stains were not superior to DME. So, patients with negative DME results must be confirmed with a highly sensitive culture method. Key Words: Trichomonas vaginalis, Direct microscopic examination, Culture Trichomonas vaginalis bir protozoon olup, kadınlarda vajinit ve servisit, her iki cinste ise üretrit etkenidir. Cinsel yolla bulaşmaktadır ve her yıl dünyada 180 milyon kadın T. vaginalis ile infekte olmaktadır [1]. T. vaginalis infeksiyonu basit bir paraziter infeksiyon gibi görülmesinin aksine birçok hastalığa zemin hazırlamaktadır. T. vaginalis, hamilelik sırasında infekte olan kadınlarda erken membran rüptürü, erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerin doğmasına neden olmakta, ayrıca kadınlarda doğum sonrası görülen, ateş ve kötü kokulu akıntı ile seyreden post-partum sendromla ilintili bulunmaktadır. Servikal kanser, atipik pelvik inflamatuvar hastalık ve infertilite T. vaginalis ile infekte olanlarda daha sık görülmektedir. T. vaginalis infeksiyonu vajen ve servikse lenfosit ve makrofaj gibi HIV ile infekte hücrelerin toplanmasına neden olmakta ve bu virüsün bulaşını kolaylaştırmaktadır [2,3]. T. vaginalis viral patojenler hariç, seksüel yolla bulaşan patojenler arasında en sık görülen mikroorganizmadır [4]. Kadınlarda T. vaginalis ile infeksiyon vakalarının hızı değişik gruplarda %10 ile 90 arasında değişmektedir [1,5-7]. T. vaginalis te asemptomatik taşıyıcı hızı %40-50 lere varmaktadır ve sadece klinik semptomlara dayanılarak tanı konulduğunda vakaların %80 e yakını belirlenememekte, %29 una ise yalancı pozitif tanı konmaktadır [8,9]. Bu, hem hastaların tedavi olamamalarına neden olmakta, hem de parazitin bulaştırılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu yüzden T. vaginalis tanısının sadece semptomlar ve fizik muayene ile konmaması, hekimlerin mutlaka laboratuvar tekniklerine başvurmaları önerilmektedir. Trikomonyazis tanısında direkt mikroskobik inceleme, sitolojik yayma, boya yöntemleri, kültür yöntemleri, serolojik yöntemler ve moleküler biyolojik yöntemler kullanılmaktadır [3,10]. Direkt mikroskobik inceleme, bugün klinik uygulamada en çok kullanılan ve en ekonomik yöntem olmasına rağmen, kültür yöntemlerinin direkt mikroskobiden daha duyarlı olduğu ve T. vaginalis tanısında altın standart olarak kabul edildiği bildirilmektedir [6]. Çalışmamızın amacı T. vaginalis tanısına yönelik en uygun yöntemin bulunmasıdır. Yöntemin kısa zamanda sonuç vermesi, yüksek duyarlılık ve özgüllükte olması, ekonomik ve maliyet-etkin olması aranılan ideal şartlardır. Özellikle düşük sayıda T. vaginalis ile seyreden infeksiyonlarda ve hastalığın iyileşme döneminde T. vaginalis miktarı azaldığından bu protozoonun izolasyonunda daha duyarlı yöntemler gerektiği bildirilmektedir [11]. 62 Flora 2000;5(1):61-66
Trichomonas vaginalis Tanısında Direkt Mikroskobik İnceleme, Giemsa, Akridin Oranj ve İki Kültür Yönteminin Karşılaştırılması Adiloğlu AK, Önde U, Acar N. MATERYAL ve METOD Çalışma Ekim 1997-Mayıs 1998 tarihleri arasında S.B. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarları nda yapıldı. Araştırmaya S.B. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Jinekoloji Polikliniği ne, artmış vajinal akıntı yakınmasıyla başvuran 150 kadın hasta ile aynı tarihlerde Ankara daki içkili gazinolarda çalışan ve rutin kontrolleri için S.B. Deri ve Zührevi Hastalıklar Hastanesi ne başvuran 119 kadın olmak üzere toplam 269 kişi alındı. Araştırma prospektif, kör ve kesitsel olarak uygulanmıştır. Tüm vakalarda direkt mikroskobik inceleme, akridin oranj, Giemsa boyaları ve kültür (modifiye Diamond ve modifiye thioglikolatlı besiyeri) yöntemleri ile T. vaginalis aranmıştır. Herhangi bir yöntem ile T. vaginalis saptanan örnekler pozitif olarak kabul edildi. Herhangi bir yöntem ile pozitif olmasına rağmen diğer bir yöntem ile negatif bulunan örnekler, o yöntem için hatalı negatif kabul edilmiştir. Hastalardan, ön ve arka forniksten üç adet steril uçlu pamuk eküvyonla örnek alındı. Eküvyonlardan biri direkt mikroskobik inceleme için 0.5 ml serum fizyolojik (%0.9 NaCI) içeren tüpe konuldu. Diğeri, hasta başında üç ayrı lama yayılarak akridin oranj ve Giemsa ile boyanmak üzere, üçüncü eküvyon da kültür yapılmak üzere laboratuvara gönderildi. Direkt mikroskobide toplam alanda bir ya da daha fazla hareketli ve morfolojik olarak T. vaginalis tanımına uyan organizma görülen materyaller pozitif olarak kabul edildi. Akridin oranj (AO) boyası (Sigma Chemical Co. St Louis MO) ile boyanan lamlar [12] Olympus BH-2 RFL-T3 epi-floresan mikroskobuyla incelendi. Mikroskopta 12V luk ve 100W lık yüksek basınçlı civa yanıcılı lamba kullanılmaktadır. X200 büyütme ile portakal rengi-kırmızı sitoplazmalı, sarı nükleuslu ve morfolojik olarak T. vaginalis tanımına uygun organizma görülen materyaller X400 büyütme ile tekrar incelenip teyit edildikten sonra pozitif olarak kabul edildi. Giemsa boyası (Merck Diagnostica-GERMANY) ile boyanan lamlar [12] X1000 büyütme ile incelendi ve morfolojik olarak T. vaginalis tanımına uygun organizma görülen materyaller pozitif olarak kabul edildi. Kültür için ayrılan üçüncü eküvyon önceden hazırlanıp steril tüplere konmuş MD ve MT besiyerlerine ekildikten sonra kültürler 37 C de yedi gün inkübe edildi [6]. Ekim yapılmış her iki besiyerinden 2, 4 ve 7. günlerde lam-lamel arası preparatlar hazırlanarak T. vaginalis açısından üreme olup olmadığı incelendi ve kaydedildi. Yedi gün içinde üreme görülmeyen besiyerleri negatif olarak kabul edildi [13]. MD ve MT besiyerlerinin içerikleri ve hazırlanışı Tablo 1 ve 2 de belirtilmiştir. Tablo 1 de belirtilen maddeler MD besiyeri hazırlamak, Tablo 2 de belirtilen maddeler ise MT besiyeri hazırlamak üzere (at serumu ve antibiyotikler hariç) distile sudaki çözeltileri hazırlandı ve 5 dakika 121 C de otoklavda sterilize edildi. Daha sonra 50 C ye soğutuldu ve içine daha önceden sterilize edilmiş at serumu ve antibiyotikler eklenip aseptik şartlarda 5 er ml plastik kapaklı steril cam tüplere Tablo 1. Modifiye Diamond besiyeri [6] İçindekiler Bakteriyolojik pepton (Oxoid Chem. Hampshire ENGLAND) Maya ekstresi (Biolife, Milano İTALY) Maltoz (Merck Diagnostica Darmstadt, GERMANY) Cysteine L-hydrochloride (Merck Diagnostica Darmstadt GERMANY) L-askorbik asit At serumu Amfoterisin B Penisilin G Streptomisin Distile su Miktar 6 g 3 g 1.5 g 0.3 g 0.06 g 30 ml 0.5 mg 250 000 U 0.375 g 225 ml ph: 6.5 ± 0.2 Flora 2000;5(1):61-66 63
Adiloğlu AK, Önde U, Acar N. Trichomonas vaginalis Tanısında Direkt Mikroskobik İnceleme, Giemsa, Akridin Oranj ve İki Kültür Yönteminin Karşılaştırılması Tablo 2. Modifiye thioglikolatlı besiyeri [6] İçindekiler Thioglikolatlı besiyeri (Merck Diagnostica Darmstadt GERMANY) Maya ekstresi At serumu Amfoterisin B Penisilin G Gentamisin Distile su Miktar 7.50 g 1.75 g 30 ml 0.5 mg 250 000 U 20 mg 225 ml ph: 7.00 ± 0.2 Tablo 3. T. vaginalis teşhisinde kullanılan direkt mikroskobi ve kültür yöntemlerinin epidemiyolojik değerleri Testlerin Direkt Giemsa Akridin Modifiye Modifiye İki besiyerinin nitelikleri mikroskobik oranj thioglikolat Diamond en az birinde inceleme üreme Duyarlılık %76.5 %58.8 %41.2 %70.6 %94.1 %100 Özgüllük %100 %100 %100 %100 %100 %100 Pozitif %100 %100 %93.3 %100 %100 %100 belirleme değeri Negatif %96.7 %94.4 %92.1 %99.2 %95.9 %100 belirleme değeri dağıtıldı. Hazırlanan besiyerleri 15 gün içinde kullanılmak üzere 4-8 C de saklandı. BULGULAR Toplam 34 vakada (34/269) (%12.6) T. vaginalis izole edildi. Bunların 16 tanesi (16/150) (%10.66) tek eşli kadınlardan; 18 tanesi ise (18/119) (%15.12) çok eşli kadınlardan izole edilmiştir. T. vaginalis tanısına yönelik kullanılan yöntemlerin duyarlılık ve özgüllükleri Tablo 3 te gösterilmiştir. DMİ, Giemsa ve AO boyalarının kültür pozitif ve negatif vakalarla karşılaştırılması ise Tablo 4 te gösterilmiştir. Her iki besiyeri ile de pozitif bulunmuş 22 hastanın 20 tanesi DMİ ile, 10 tanesi AO ile, 15 tanesi ise Giemsa boyası ile saptanmıştır. MD besiyeri ile pozitif bulunup MT besiyeri ile negatif bulunan 10 hastanın 6 tanesi DMİ ile, 4 tanesi AO ile, 3 tanesi de Giemsa boyası ile pozitif saptanmıştır. MT besiyeri ile pozitif bulunup MD besiyeri ile negatif bulunan iki hastanın ikisi de yalnızca Giemsa boyası ile pozitif bulunmuştur. TARTIŞMA T. vaginalis te asemptomatik taşıyıcılık hızının %40-50 lere varması, sadece klinik semptomlara dayanılarak tanı konulduğunda vakaların %80 e yakınının belirlenememesine neden olmaktadır [8,9]. Bu da parazitin tanısında güvenilir laboratuvar tekniklerinin kullanımının gerekliliğini göstermektedir. Bu yüzden rutin klinik muayenelerde rahatça kullanılabilen, aynı zamanda kabul edilebilir duyarlılık ve özgüllükte olan laboratuvar tanı yöntemlerinin saptanması gerekmektedir. T. vaginalis tanısında en çok kullanılan, en pratik ve en ekonomik yöntem DMİ dir [6,14]. Ancak, DMİ nin duyarlılığı çeşitli araştırmalarda %38 ile 92 arasında değişmektedir [1,3,7,13]. Toker ve arkadaşları 860 kişilik serilerinde DMİ nin duyarlılığını %73 olarak bulmuşlardır [15]. Ayrıca yapılan araştırmalarda 64 Flora 2000;5(1):61-66
Trichomonas vaginalis Tanısında Direkt Mikroskobik İnceleme, Giemsa, Akridin Oranj ve İki Kültür Yönteminin Karşılaştırılması Adiloğlu AK, Önde U, Acar N. Tablo 4. Direkt mikroskobi, Giemsa ve akridin oranj boyalarının kültür pozitif ve negatif vakalarla karşılaştırılması Hasta sayısı Pozitif hasta sayısı ve oranı MD ve MT DMİ AO Gİ kültür sonuçları n % n % n % n % MD +, MT + 22 8.2 20 7.4 10 3.7 15 5.6 MD +, MT - 10 3.7 6 2.2 4 1.5 3 1.1 MD -, MT + 2 0.7 0 0.0 0 0.0 2 0.7 MD -, MT - 235 87.4 0 0.0 0 0.0 0 0.0 Toplam 269 100.0 26 9.6 14 5.2 20 7.4 MD: Modifiye Diamond besiyeri, MT: Modifiye thioglikolatlı besiyeri, DMİ: Direkt mikroskobik inceleme, AO: Akridin oranj, Gİ: Giemsa, MD +, MT +: Her iki besiyerinde de üreyen, MD +, MT -: Sadece MD de üreyen, MD -, MT +: Sadece MT de üreyen, MD -, MT -: Her iki besiyerinde de üremeyen. direkt mikroskobide T. vaginalis saptanabilmesi için örneğin 1 ml sinde en az 10 000 protozoon bulunması gerektiği belirtilmiştir [11]. Bu çalışmada, DMİ nin duyarlılığı %76.5 olarak bulunmuştur. Gerek mikroorganizmanın sayısal olarak yetersiz olması, gerekse materyalin alınmasıyla incelenmesi arasındaki sürenin uzaması, protozoonun hareketini kaybetmesine ve dolayısıyla yalancı negatif sonuçlara neden olmaktadır. Buyyonda kültür metodu T. vaginalis tanısında en güvenilir metod olarak bildirilmiştir [7,16]. Ancak kültürün yoğun emek gerektirmesi, sonuç almanın bir haftaya kadar uzayabilmesi ve klinisyenin rahat ulaşabileceği kültür sistemlerinin olmaması bizce, rutin uygulamalarda kısıtlayıcı faktörlerdir. MD besiyeri T. vaginalis tanısında altın standart olarak kabul edilmektedir [6]. Yapılan çalışmalarda besiyerinin duyarlılığı %89 ile %100 arasında değişmektedir [1,5,17,18]. Toker ve arkadaşları 860 kadınlık araştırmalarında MD besiyerinin duyarlılığını %90 olarak [15] ; Schmid ve arkadaşları ise 375 vakalık serilerinde %92 olarak bulmuşlardır [18]. Bu çalışmada MD besiyeri kullandığımız yöntemler arasında %94.1 oranı ile en yüksek duyarlılıkta bulunmuştur. MT besiyeri ile yapılan karşılaştırmalı çalışmaların sınırlı olması nedeniyle bu besiyerinin duyarlılığı ve özgüllüğü ile ilgili veriler yeterli değildir. Yapılan tek çalışmada Poch ve arkadaşları serilerinde MT ve MD besiyerlerini aynı özgüllük ve duyarlılıkta bulmuşlardır [6]. Bizim çalışmamızda MT besiyerinin duyarlılığı %70.6, özgüllüğü ise %100 olarak bulunmuştur. Bu besiyeri ile ilgili sadece bir adet karşılaştırmalı çalışma bulunduğundan besiyerinin rutinde kullanılabilmesi için daha geniş araştırmalara ihtiyaç olduğu düşüncesindeyiz. Kültürün nispeten yavaş sonuç vermesi ve direkt mikroskobi metodunun düşük duyarlılıkta olması boyama metodlarının kullanımını gündeme getirmiştir. Giemsa boyama yöntemi ile parazitin iç yapılarını daha net görebilmek mümkündür [19]. Trikomoniyazis tanısında 1965 yılından günümüze kadar yapılmış araştırmalarda Giemsa boyası ile yapılmış karşılaştırmalı çalışma bulunamamıştır. Bu çalışmada, Giemsa boyasının duyarlılığı %58.8; özgüllüğü %100 olarak bulunmuştur. Akridin oranj, mikroorganizmaların özellikle nükleuslarını boyayan florokromik bir boyadır. Akridin oranjın duyarlılığı araştırmalarda %33 ten %70 lere varan oranlarda değişmektedir [13,20]. Bu çalışmada akridin oranjın duyarlılığı %41.2, özgüllüğü ise %100 olarak bulunmuştur. Bu çalışmada en düşük duyarlılığa sahip yöntemin akridin oranj olduğu saptanmıştır. Yapılan birçok çalışmada da akridin oranj boyasının Gram ve Giemsa boyasına üstünlüğünün olmadığı gösterilmiştir [13]. Sonuç olarak; MD besiyeri duyarlılığı en yüksek yöntem olarak bulunmuştur. Direkt mikroskobi ikinci duyarlı, MT besiyeri üçüncü duyarlı yöntem olarak bulunmuştur. Giemsa ve AO boyalarının ise daha düşük duyarlılıkta olduğu saptanmıştr. Direkt mikroskobi en pratik ve ucuz yöntem olmasına rağmen kültüre göre daha düşük duyarlılıktadır. Bu yüzden direkt mikroskobi sonuçları negatif olan olgular MD gibi yüksek duyarlılığa sahip kültür yöntemleriyle tekrar incelenmelidir. Flora 2000;5(1):61-66 65
Adiloğlu AK, Önde U, Acar N. Trichomonas vaginalis Tanısında Direkt Mikroskobik İnceleme, Giemsa, Akridin Oranj ve İki Kültür Yönteminin Karşılaştırılması KAYNAKLAR 1. Kreiger JN, Tam MR, Stevens CE. Diagnosis of trichomoniasis. JAMA 1988;259:1223-7. 2. Laga M, Manoka A, Kivuvu M. Non-ulcerative sexually transmitted diseases as risk factors for HIV-1 transmission in women: Results from a cohort study. AIDS 1993;7:95-102. 3. Petrin D, Delgaty K, Bhatt R, Garber G. Clinical and microbiological aspects of Trichomonas vaginalis. Clin Microbiol Rev 1998;11:300-17. 4. Thomason JL, Gelbart SM. Trichomonas vaginalis. Obstet Gynecol 1989;74:536-41. 5. Draper DR, Parker E, Patterson E. Detection of Trichomonas vaginalis in pregnant women with the In Pouch TV culture system. J Clin Microbiol 1993;31:1061-8. 6. Poch F, Levin D, Levin S. Modified thioglycolate medium: A simple and reliable means for detection of Trichomonas vaginalis. J Clin Med 1996;34:2630-2631. 7. Moldvin RM. Sexually transmitted protozoal infections. Urol Clin North Am 1992;19:93-100. 8. Howard BJ, Keiser JF, Weissfeld AF. Clinical and Pathogenic Microbiology. 2 nd edition, Mosby; St. Louis, Missoui, 1994. 9. Fouts AJ, Kraus SJ. Trichomonas vaginalis. Reevaluation of its clinical presentation and laboratory diagnosis. J Infect Dis 1980;141:137-43. 10. Mathews HM, Healy G. Evaluation of two serological tests for Trichomonas vaginalis infection. J Clin Microbiol 1983;17:840-3. 11. Philip A, Carter-Scott P, Rogers C. An agar culture technique to quantitate Trichomonas vaginalis from women. J Infect Dis 1987;155:304-8. 12. Isenberg HD. Clinical Microbiology Procedures Handbook. 1 st edition, Washington DC: American Society for Microbiology, 1992. 13. Bickley LS, Krisher KK, Punsalang A. Comparison of direct fluorescent antibody, acridine orange, wet mount, and culture for detection of Trichomonas vaginalis in women attending a public sexually transmitted diseases clinic. Sex Trans Dis 1989;16:127-31. 14. Özeren M, Ulusoy M, Tosun I, Üçüncü A, Ekmen Ü, Aydemir V. Trabzon ve yöresinde vajinal akıntı yakınması olan kadınlarda bakteriyel vajinosis görülme sıklığı. Kadın Doğum Dergisi 1996;12:95-7. 15. Toker R, Budak S, İplikçi T. Vajinal akıntısı olan kadınlarda Trichomonas vaginalis yaygınlığının araştırılması. Bülten 74, Sayfa 188. 10. Ulusal Parazitoloji Kongresi 8-12 Eylül 1997. Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Ankara. 16. Beal C, Goldsmith R, Kotby M. The plactic envelope method, a simplified technique for culture diagnosis of trichomoniasis. J Clin Microbiol 1992;30:2265-8. 17. Gelbart SM, Thomason JL, Osypowski PJ. Growth of Trichomonas vaginalis in commercial culture media. J Clin Microbiol 1990;28:962-4. 18. Schmid GP, Matheny LC, Zaidi AA. Evaluation of six media for the growth of Trichomonas vaginalis from vaginal secretions. J Clin Microbiol 1989;27:1230-3. 19. Üstün Ş, Aksoy Ü. EÜ Tıp Fakültesi ve Konak Doğumevi Kadın-Doğum Polikliniği ne Vajinal Akıntı Şikayeti ile başvuran 645 hastada Trichomonas vaginalis in araştırılması, 10. Ulusal Parasitoloji Kongresi, 8-12 Eylül 1997, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Ankara. 20. Greenwood AJ, Pripp PJ, Masson PR, et al. A method for the diagnosis of Trichomonas vaginalis using acridine orange. J Parasitol 1975;61:966-7. Yazışma Adresi: Uzm. Dr. Nilgün ACAR S.B. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarı Cebeci - ANKARA Makalenin Geliş Tarihi: 16.05.1999 Kabul Tarihi: 31.08.1999 FLORA İnfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi nin Düzenli Olarak Elinize Ulaşmas n İstiyorsan z LÜTFEN ABONE OLUNUZ!.. 66 Flora 2000;5(1):61-66