İÇİNDEKİLER 1.Fuar Sektörünün Tarihçesi 2.Fuar Kavramı 3.Fuarların Temel Fonksiyonları 4.Fuar Türleri 1
Fuarcılık ve Fuar Organizasyonu Fuar Sektörünün Tarihçesi Fuar Kavramı Fuarların Temel Fonksiyonları Fuar Türleri 2
1. Fuar Sektörünün Tarihçesi Fuarcılığın başlangıcı olarak panayırlar kabul edilmektedir. Panayırların M.Ö. 18. yy. da Hindistan ın TYR kentinde M.Ö. 9. yy. da da Mezopotamya uygarlıklarında ve Anadolu da Hitit uygarlıklarında önemli sosyal ve ticari bir etkinlik olduğu bilinmektedir. Hıristiyanlık öncesi dönemlerde Atina da çeşitli panayırlar kurulmaktaydı. Bu panayırlar ticari olmaktan çok sosyal bir içeriğe sahiptir. Bu oluşumların başında da Atina Olimpiyatları gelmektedir. 3
1. Fuar Sektörünün Tarihçesi Dünya genelinde ticaretin gelişmesiyle birlikte panayırlar, şehir devletleri arasındaki ilişkilerin gelişmesine neden olmuştur. Öncelikle su ve daha sonra da Romalılarla gelişen karayolları, mal akışının boyutunu geliştirdiği için bu tür pazarlamanın önemi daha da artmıştır. Özellikle, karayolu yapımında yolların belirli merkezlerde toplanması ve bunların su veya deniz yoluyla bağlantılı olması, belli ticaret merkezlerini oluşturmuştur. Bu merkezler zaman geçtikçe yeryüzünde ürün sağlama ve dağıtım merkezleri olmuştur. 4
1. Fuar Sektörünün Tarihçesi Bu merkezler daha çok İtalya, Fransa, İspanya ve İngiltere gibi denizle bağlantılı şehirleri bulunan ülkelerin bu liman yerleşim yerleri olarak ortaya çıkmışlardır. Bu dönemlerde Fransa da Champagne Fuarları (427) bilinen en önemli fuarlardandı. Fransa da Kral Dagobert (629) de Paris de bugünkü anlayışa çok yakın Saint Denis günleri için fuar kurulmuş ve bu fuar 1789 a kadar sürmüştür. Bu fuar daha sonraları Lendit ismini almıştır. Artık Fransa da hemen hemen her Saint günleri için bir fuar düzenlenmeye başlanmıştır. 5
1. Fuar Sektörünün Tarihçesi İtalya daki fuarcılığın gelişimi, Saint günlerinin etkinliğinden daha çok Akdeniz de ithalat-ihracat limanlarının olmasından kaynaklanmıştır. Genova bu duruma en güzel örneklerden biridir. Almanya da en eski ve hala önemini yetirmemiş fuar; Leipzig (1268) fuarıdır. Daha sonraları diğer kentlerede yayılmıştır. Bugün Auma ya göre eskiden günümüze kadar faaliyet gösteren 18 kadar fuar vardır. 6
1. Fuar Sektörünün Tarihçesi Leipzig Fuarı; 7
1. Fuar Sektörünün Tarihçesi Zamanla fuarlardaki dini etkinlik zayıflamıştır. Asıl amaç olarak, teknolojinin ve ulaşımın gelişmesiyle birlikte fuarların ticari fonksiyonu ön plana çıkmıştır. Fuarlar vasıtasıyla bölgeler ve uluslar arası ilişkiler de yeni boyutlar kazanmış, globalleşmeyle birlikte dünya ticaretinin gelişmesine katkılar sağlanmıştır. Bu gelişim süreci, Birinci Dünya Savaşına değin sürmüştür. Savaş dönemlerinde fuarcılıkta etkin bir duraklama görülmektedir. İkinci Dünya Savaşından sonra yeniden doğan fuarcılıkta birleştiricilik ön planda görülür. Hümanizm, katılımcılık ve birleştiricilik anlayışı fuarcılığın temel felsefesini oluşturur. 8
2. Fuar Kavramı Fuar sözcüğü Latince bayram, dini tören anlamına gelen Feria kelimesinden, Fransızca Foire yolu ile dilimize geçmiştir. Fuar, belli zamanlarda, belli yerlerde ticari mal sergilemek amacıyla açılan büyük sergilerdir. Günümüzde fuarlar da sadece ticari mallar değil, hizmetler ve eğlence de tanıtılmakta ve pazarlanmaktadır. Fuarlar, ticari mal ve hizmetlerin sergilenmesi ve dolayısıyla pazarlanmasını amaçlayan, belli zamanlarda, belli yerlerde ve belli sürelerde halkın eğlenceli vakit geçirmesini de sağlayan büyük pazarlardır. 9
2. Fuar Kavramı Bir başka tanıma göre de fuarcılık olarak isimlendirilen organizasyon; doğru yerde doğru zamanda doğru kişileri buluşturma çabasıdır. Doğru yer ve doğru zaman sektörlere göre değişkendir. Örneğin; tekstil üreticileri için, otomobil üreticileri ve turizm sektöründeki otelciler için doğru zamanlar çok farklıdır. Doğru yer, sektörlerin ihracat şansının fazla olduğu pazarlara göre şekillenmektedir. Doğru kişiler ise değişmeyen bir unsur olup, fuar ne zaman ve nerede olursa olsun iyi bir tanıtım ile sağlanabilir ve olmazsa olmaz özelliği taşır. 10
3. Fuarların Temel Fonksiyonları Diğer sosyal ve iktisadi olay ve kavramlarda olduğu gibi fuar konusunda da onu ayrıcalıklı kılan kendine özgü özellikleri olduğu gibi, yine kendine özgü hedefleri ve bu hedefleri sağlayan fonksiyonları da vardır. Fuarların kendine özgü bu fonksiyon özelliklerini, onların ayrıcalıklı işlevsel yapı ve karakterlerini göz ardı etmeden incelemek gerekmektedir. 11
3. Fuarların Temel Fonksiyonları Fuarların, serbest rekabet ortamı içerisinde birincil ve ikincil olmak üzere iki temel fonksiyonunu görürüz. Bunlar; 1.fuarlar, katılımcılar için pazarlama öğesidir. 2.fuarlar, katılımcılar için iş ilişkisi kurma, alış-veriş yapma bilgilenme ve hoşça vakit geçirme yerleridir. 12
3. Fuarların Temel Fonksiyonları Birincil oluşumdaki katılımcılar; üretimini, malını veya hizmetlerini fuar nedeniyle ve ticari amaçla satan veya tanıtanlardır. Bu bakımdan katılımcılar, fuar olgusunun aynı mekanda serbest rekabet koşulları altında oluşmasını sağlayanlardır. Katılımcılar, fuar yoluyla kendi pazar paylarını artırdığı, promosyonlarını geliştirdiği gibi, fuarın yapıldığı kente de ekonomik ve sosyal yarar sağlar. Bu nedenle fuarlar, bulundukları yere katma değer sağlayan ve katılımcıların mal ve ürünleriyle hizmetlerini sergiledikleri bir pazarlama olayıdır. 13
3. Fuarların Temel Fonksiyonları İkincil hedef olarak görülen talepçiler; fuarda yer alan katılımcılarla ticari ilişki kurmak, geliştirmek, işlerine yeni boyutlar kazandırmak isteyen ve ayrıca gelişen pazar yapısı ve teknoloji hakkında bilgilenmek isteyen kişi ya da işletmelerdir. Fuarlar, bu fonksiyonuyla alıcıyla satıcıların serbest rekabet ortamında buluştukları yerlerdir. Fuarların asıl amacı budur. 14
3. Fuarların Temel Fonksiyonları Fuarları Oluşturan Sosyal Yapılar Organizatörler ve Denetleyiciler Katılımcılar Ziyaretçiler Ve Talepçiler 15
4. Fuar Türleri Fuarlar, bulundukları yerler ve sektörel bazdaki içerikleri açısından farklılıklar ve türler oluşturmaktadır. Fuarları bu açıdan incelediğimizde aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler: 1. Bulundukları yer ve hitap ettiği kitleye göre; 2. Sektörel yapıya bağlı olarak, içerik ve kapsamlarına göre; olmak üzere 2 ana grupta incelenebilirler. 16
A. Bulundukları Yer ve Hitap Ettiği Kitleye Göre Fuarlar Bulundukları yer ve hitap ettiği kitleye göre fuarlar dört sınıfa ayrılır; i. Yöresel fuarlar, ii. iii. iv. Bölgesel fuarlar, Ulusal fuarlar, Uluslar arası fuarlar. 17
Yöresel Fuarlar Yöredeki ziyaretçi ve katılımcılara hitap eden fuarlardır. Genellikle yöre halkı için, sosyal bir etkinlik olarak algılanabilir. Bu tür fuarlar zengin olmamakla beraber, genellikle perakende stand satışlarını hedef almaktadır. 18
Bölgesel Fuarlar Yöresel fuarlara göre biraz daha büyük olup, hitap ettikleri kitle daha geniştir. Bölgesel fuarların isimlerinde, bölge isimleri belirlenir. Çünkü bu tür fuarlar, zayıf da olsa bütün fonksiyonlarıyla fuarların temel kurallarına uygun olarak organize edilir. Örneğin; Orta Anadolu Kayseri Fuarı, Karadeniz Samsun Fuarı gibi. 19
Ulusal Fuarlar Ulusal fuarlarda hedef kitle; diğer ülkelere de açık olmakla birlikte tüm ülkedeki katılımcılar ve ziyaretçilerdir. Bu tür fuarlar, fuarın yapıldığı yerlerin isimleri ile anılır. Zamanla aynı yerde gerçekleştirilen ülke boyutunda ve uluslararasına aday geleneksel, sosyal ve ekonomik bir aktivite olma özelliği taşırlar. 20
Uluslararası Fuarlar Uluslar arası fuarlar, katılımcı ve ziyaretçi açısından globalleşmiş bir yapı ortaya koymaktadır. Ulusal boyuttaki katılımcılar ve ziyaretçilere de açıktır. Fuarların, uluslar arası fuar niteliğine sahip olması için, ulusal fuar olarak belli bir süre aralıksız faaliyette bulunması ve belirli bir gelişimi göstermesi ve kapasite oluşumunu sağlaması gerekmektedir. Örneğin; Uluslar arası İzmir Fuarı ile ilgili bilgileri http://ief.izfas.com.tr/ websitesini inceleyerek elde edebiliriz. 21
Uluslararası Fuarlar Bir fuarın katılımcısının beklentilerini karşılayabilmesi için öncelikle uluslar arası nitelikte olması gerekir. Fuarlar hem katılımcı hem de ziyaretçi açısından uluslar arası bir platform yaratmalıdır. Aksi halde katılımcı olarak şirket ile iç pazardaki rakiplerini karşı karşıya getiren fuarlar, sadece iç pazar paylarının firmalar arsında yer değiştirmesine yol açar. O nedenle yurt dışımdaki organizasyonlarda fuar katılımcısı firmalar hem uluslar arası pazardaki rakipleri ile hem de onların müşterileri ile bir araya getirilmelidir. 22
İçerik ve Kapsamlarına Göre Fuarlar Fuarlar, sergilenerek sunulan ürünlerin türüne göre sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırma, ürünlerin global yapıları dikkate alınarak yapılabileceği gibi, daha da özelleşerek ve de özgünleşerek belli bir ürüne veya hizmete özel fuarlar da olabilir. Bu durumda fuarları içerik açısından ele aldığımızda; global sınıflandırma ve özgün sınıflandırma olmak üzere iki temel başlık altında inceleyebiliriz. 23
Global Sınıflandırma Fuarların oluşturulmasına neden olan objelerin esas yapıları incelenir. Bu ekonomik olayın unsurları olan üretim ve pazarlama öğelerinin de irdelenmesi sonucu ortaya çıkarılan sınıflandırmadır. Buna göre; global fuar sınıflandırmasını; 1. Tarımsal fuarlar, 2. Endüstriyel fuarlar, 3. Karma fuarlar, 4. Ticari fuarlar, 5. Hizmet fuarları, olmak üzere çeşitlendirerek yapabiliriz. 24
Özgün Sınıflandırma Fuarlar kendi başlarına ve özgün yapısı içinde ekonomik ve sosyal bir etkinlik olarak oluşturulabileceği gibi, başka bir sosyal veya ticari etkinliğin içinde ek bir unsur olarak da oluşturulabilirler. Özgün sınıflandırmada fuarlar, ürünün yapısına ve üreticilerin oluşumuna göre ikiye ayrılırlar. 25
a. Ürün Yapısına Göre Sektörel bazdaki üretim veya imalat türlerine göre oluşan bir fuar sınıflandırmasıdır. Bir başka deyişle, belli bir gruba veya imalatçılara borsa oluşturmak amacıyla düzenlenen fuarlardır. Örneğin; Bilgisayar Fuarı gibi. 26
b. Üreticilerin Oluşumuna Göre Yöresel üretimi pazarlamak için üreticilerin bir ölçüde borsa oluşturmak amacıyla düzenlenen fuarlardır. Bu tür fuarlar çoğunlukla tarımsal karakterde olurlar ve yörenin üretimini sergilerler. 27
2. ÖĞRENME ÇIKTILARI Bu dersin sonunda öğrenci; Fuar Sektörünün Tarihçesini, Fuarların Temel Fonksiyonlarını, Fuar Türlerini Öğrenir. 28
1. BİR SONRAKİ DERS İÇİN ÖNERİLER Fuar organizasyonlarının ne olduğu ve fuar organizasyonlarının amaç ve özellikleri ile ilgili kaynakların incelenmesi. 29
3. KONU DEĞERLENDİRME SORU VE CEVAPLARI DERSİN ADI KONGRE VE FUAR ORGANİZASYONLARI HAFTA NO 4 KONU BAŞLIĞI FUAR KAVRAMI, FONKSİYONLARI VE TÜRLERİ YAYIM TARİHİ 19.10.2012 S1 C1 c Fransa da 427 yılında 45-50 gün ara ile çeşitli şehirlerde kurulan, en önemli fuar aşağıdakilerden hangisidir? a) Saint Denis b) Lendit c) Champagne d) St. Avide e) St. Lazere S2 Aşağıdakilerden hangisi bulundukları yer ve hitap ettiği kitleye göre fuar sınıflandırılmasından biri değildir? C2 e a) Yöresel fuar b) Bölgesel fuar c) Ulusal fuar d) Uluslar arası fuar e) Ticari fuar S3 Bilgisayar Fuarı aşağıdaki fuar sınıflandırmalarından hangisine örnek gösterilebilir? C3 d a) Yöresel fuarlar b) Bölgesel fuarlar c) Endüstriyel fuarlar d) Ürün yapısına göre fuarlar e) Üreticilerin oluşumuna göre fuarlar 30
S4 Aşağıdaki fuar türlerinden hangisinin hedef kitlesi; diğer ülkelere de açık olmakla birlikte tüm ülkedeki katılımcılar ve ziyaretçilerdir? Uluslar arası fuarlar a) C4 e b) c) Yöresel fuarlar Bölgesel fuarlar d) Hizmet fuarları e) Ulusal fuarlar S5 Aşağıdaki ülkelerden hangisinde fuarcılığın gelişimi daha çok Akdeniz de ithalat-ihracat limanlarının olmasından kaynaklanmıştır? a) Fransa C5 c b) Almanya c) İtalya d) İspanya e) İngiltere 31
Ders ile ilgili tüm soru ve görüşleriniz için forum saatinde öğretim elemanıyla iletişime geçiniz. 32
4. ÖNERİLEN KAYNAKLAR 1. Kongre Turizmi ve Fuar Organizasyonları, Yrd. Doç. Dr. Yusuf AYMANKUY, Detay Yayıncılık, 2010. 2.ÖZER Ş., Kongre Turizmi Ve Kapadokya Bölgesindeki Otel İşletmelerinin Kongre Hizmetleri Yönetiminin İncelenmesi: Kayseri Ve Nevşehir İli Örneği, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010. 33
5. KAYNAKÇA 1. Kongre Turizmi ve Fuar Organizasyonları, Yrd. Doç. Dr. Yusuf AYMANKUY, Detay Yayıncılık, 2010. 2. ÖZER Ş., Kongre Turizmi Ve Kapadokya Bölgesindeki Otel İşletmelerinin Kongre Hizmetleri Yönetiminin İncelenmesi: Kayseri Ve Nevşehir İli Örneği, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010. 34