YUMURTA ve BEYAZ ET ÜRETİMİNDE İYİ TARIM UYGULAMALARI ankara / 2014 Zİr. Yük. Müh. Dİlek Erdİn Elİvar Ürün TS EN 45011 AB-0010-U
İYİ TARIM UYGULAMALARI Ülkemiz iyi tarım uygulamaları sertifikasyonu ile 2004 yılında yürürlüğe giren İyi Tarım Uygulamalarına İlişkin Yönetmelik ile tanıştı. Ancak ilk uygulamalar 2007 yılında başladı. Sektörel gelişmeler sadece bitkisel üretimde yürütülen iyi tarım uygulamaları faaliyetlerine, 2011 yılında su ürünleri ve hayvansal üretim kapsamlarının da eklenmesine olanak sağladı. İyi Tarım Uygulamaları; ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi ve HELAL Sertifikasyonu gibi sistem belgelendirme standardı olmayıp, birincil üretim sürecini kapsayan ve Gıda Güvenliği nin ilk basamağı olan bir ön gereksinin programıdır ve ürün belgelendirme kapsamında sertifikalandırılmaktadır. İyi tarım uygulamaları ile yetiştiriciliğin yapıldığı alanlar damızlıktan başlamak üzere kesimhaneye ulaşana kadar olan süreçte kontrol altında tutulmaktadır. Böylece kesim öncesinde yapılan faaliyetlerinde gıda güvenliğine dâhil olduğu belgelendirilebilmektedir. İyi tarım uygulamaları mevzuatı İyi Tarım Uygulamaları Hakkında Yönetmelik (07.12.2010) ilgili talimat ve genelgelerden oluşmaktadır. Hayvansal üretim ile ilgili olarak 14.10.2011 tarihinde yayınlanan genelge (2011/8) ile kontrol noktaları ve uygunluk kriterleri belirlenmiştir ve uygulamaya esas oluşturulmuştur. İlgili yönetmelik ve genelgede (kontrol noktaları ve uygunluk kriterleri) mevcut olan konuların uygunluğunun sağlanması ile iyi tarım uygulamaları faaliyetleri gerçekleştirilebilmekte ve bu durum sertifikalandırılabilmektedir. Bu doküman, yumurta ve beyaz et üreticilerinin iyi tarım uygulamalarına duydukları ilgi nedeniyle, bilgi edinmeleri ve üretim süreçlerinde bu sistemi uygulama kararlarına yardımcı olması ve ışık tutması açısından Uluslararası Belgelendirme Ve Denetim Ltd. Şti. tarafından hazırlanmıştır.
İYİ TARIM UYGULAMALARININ FAYDALARI Tarımda yeni teknolojilerin kullanımına olanak sağlayan, Her türlü tarımsal üretimin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmeyi amaçlayan, Sektörle ilgili mevzuata tam uyumu gerektiren, Gıda güvenliği ve kalitesi konusunda tüketici beklentilerini karşılayan, Besinin kaynağına kadar takip edilebilme imkanı veren, İş sağlığını ve güvenliğini kontrol altında tutan, Pazara kolay ve etkin katılımda tercih edilme sebebi olan, Tarımsal üretim sistemini sosyal açıdan yaşanabilir, ekonomik açıdan karlı ve verimli, insan sağlığını koruyan, hayvan sağlığı ve refahı ile çevreye önem veren bir hale getirmek için uygulanması gereken işlemlerdir. TÜKETİCİ ÜRETİCİ İYİ TARIM UYGULAMALARI PERAKENDECİ TARIM ÇEVRE
KONTROL NOKTALARI VE UYGUNLUK KRİTERLERİ İyi tarım uygulamalarının normatif dokümanları olan kontrol noktaları ve uygunluk kriterleri listeleri genelden özele doğru giden bir özellik göstermektedir. Kanatlı sektörü için durum aşağıdaki şekilde şematize edilebilir. Tabloda farklı renklerle gösterilmiş olan modüller için ayrı listeler oluşturulmuştur. Kalite Yönetim Sistemi, sertifikasyon kapsamına göre dâhil olur veya hariç tutulur. Yetiştiriciliğin yapıldığı alt kapsam dışındaki alt kapsam listeleri uygulanmaz. Ancak hem tavukçuluk hem de hindicilik alt kapsamlarında üretim gerçekleştiriliyorsa, bu durumda her iki alt kapsamında uygulanması gerekmektedir. Yumurta üretimi tavukçuluk alt kapsamı içinde yer almaktadır. BİREYSEL SERTİFİKASYON KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ TÜM ÇİFTLİK TABANI HAYVANSAL ÜRETİM KAPSAMI TAVUKÇULUK ALT KAPSAMI HİNDİCİLİK ALT KAPSAMI GRUP SERTİFİKASYONU
BELGELENDİRME SÜRECİ BASAMAKLARI AŞAMA AÇIKLAMA SORUMLULAR 1- KURULUŞUN SERTİFİKASYON KARARINI VERMESİ İyi Tarım Uygulamaları üretim modeline geçmek isteyen üreticiler, öncelikle iziksel altyapılarını değerlendirmek koşuluyla mevcut üretim sistemlerinin İyi Tarım Uygulamalarına uygunluğu ve mevcut sistemlerini adapte edip edemeyeceklerini değerlendirmelidirler. KURULUŞ 2- BAŞVURU VE SÖZLEŞMENİN YAPILMASI ye yapılan başvurunun kabul edilmesi ile paralel olarak sözleşmeye aktarılması. Resmi yazışma ve bildirimlerim yapılması karar aşamasından sonra tamamlanır. KURULUŞ & 3- İYİ TARIM UYGULAMALARI SİSTEMİNİN UYGULANMASI Bu aşamada kuruluş kendi personeli için düzenleyeceği İyi Tarım Uygulamaları Eğitimi ile kendi sistemini oluşturabileceği gibi bir sistem danışmanından da hizmet sağlayabilir. Tüm bunlarla birlikte kuruluş ' den ön denetim talebinde bulunabilir. Ön denetim serti ikasyon denetimi öncesinde sistemin sağladığı uygunluğun değerlendirilmesi için önemlidir. KURULUŞ & DANIŞMAN & 4- BELGELENDİRME DENETİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ Belgelendirme denetimi, kuruluşun denetime hazır olduğunu ' ye bildirmesi ile yapılan görüşmeye bağlı olarak belirlenen en uygun günde gerçekleştirilir. Gerçekleşen denetimde tespit edilen bulgulara bağlı olarak denetçinin yazdığı rapordaki uygunsuzlukların giderilmesi için 28 günlük süre verilir. ların verilen sürede kapatılmaması, süreci askıya alınmaya taşır. Askıya alma süresi 3'er aylık 2'şer periyot şeklinde toplam 6 aydır. İkinci 3 aylık periyot yeniden denetim gerektirir. KURULUŞ & 5- BELGELENDİRME KARARININ VERİLMESİ Kuruluş uygunluk seviyelerini sağladığında (1. derece kontrol noktaları için %100, 2. derece kontrol noktaları için %95) Denetçi raporundaki tavsiye göz önünde bulundurularak belgelendirme kararı alınır. 6- SERTİFİKANIN YAYINLANMASI Serti ikanın yayınlanması ile 12 aylık kullanım hakkına sahip olan kuruluşa, belge kullanımıyla ilgili belge, logo ve marka kullanma talimatları iletilir. 7- GÖZETİM DENETİMLERİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ Serti ika geçerlilik süresinde, grup serti ikasyonlarında denetlenen üreticilerin yarısı kadar sayıdaki üretici denetlenir. Mevzuatta belirtilen yüzdelik dilimine giren bireysel üreticilerde gözetim denetimi ile denetlenir.
İYİ TARIM UYGULAMALARI BELGELENDİRME SÜRECİ Belgelendirme Başvuru sunun Yapılması Başvuru Dokümanlarının Alınması Başvuru Dokümanlarının İncelenmesi Başvuru Dokümanları Tamam mı? Eksikliklerin Tamamlanması Başvurunun Değerlendirilmesi Uygun mu? Belgelendirme Sürecinin Ertelenmesi / İptali Teklifin Hazırlanması Onaylandı mı? Belgelendirme Sürecinin İptali Sözleşmenin Yapılması Sözleşmenin ve Denetim Planı nın ilgili Tarım, Gıda ve Hayvancılık İl Müdürlüğüne Gönderilmesi. Üretici Dokümanlarının Alınması Var mı? Düzeltici Faaliyet Kanıtlarının Sunulması Denetim Ekibinin Atanması Denetimin Planlanması Saha Denetimi Kapatıldı mı? Yeterlilik Denetimi (Masa Başı Denetim) Ürün(ler)den Numunelerin Alınması ve LAB. a gönderilmesi Denetim Raporunun Hazırlanması Denetim Raporu nun ilgili Tarım, Gıda ve Hayva ncılık İl Müdürlüğüne Gönderilmesi. Bulguların Sunulması Var mı? Takip Denetimi Gerekli mi? Takip Denetiminin Yapılması Düzeltici Faaliyetlerin Yerinde Değerlendirilmesi Numune Analiz Sonuçları Uygun mu? Düzeltici Faaliyet Kanıtlarının Sunulması Kapatıldı mı? Tavsiyenin Belgelendirme Komitesine Sunulması Eksikliklerin Giderilmesi Belgelendirme Kararı Olumlu mu? A Eksikliklerin Değerlendirilmesi
A Belgenin Basımı Belgenin gönderilmesi Belge ile ilgili Detayların Web Sitesinde Yayınlanması T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Teşkilatına Raporlama Gözetim Denetimi Denetim Raporunun Hazırlanması Denetim Raporu nun ilgili Tarım, Gıda ve Hayvancılık İl Müdürlüğüne Gönderilmesi. Var mı? Düzelti ci Faaliyet Kanıtlarının Sunulması Kapatıldı mı? Belgenin Askıya Alınması veya İptal Edilmesi Belge Geçerliliğinin Sürdürülmesi
İYİ TARIM UYGULAMALARI REFERANSLARIMIZDAN BAZILARI Anadolu Bulvarı ATB İş Merkezi G Blok No.160 Macunköy, Yenimahalle/Ankara Tel: 312 397 82 00 Faks: 312 397 82 10 ctr@ctr.com.tr