e in A þ t ý m Ou Sedtion Expeience on Mentlly Retded Ptients l n i j i O O i g Mentl Retde Hstldki Sedsyon Deneyimleimiz h c s Re l Mentl Retdsyon ve Sedsyon / Mentl Retdtion nd Sedtion Metin Alkn 1, Güly Kip 2, Şziye Şhin 3, Mustf Snc Atç 3, Yeliz Kılınç 3 1 Gzi Ünivesitesi Tıp Fkültesi Anesteziyoloji ve Renimsyon Bölümü, 2 Gzi Ünivesitesi Diş Hekimliği Fkültesi Pedodonti Bölümü, 3 Gzi Ünivesitesi Diş Hekimliği Fkültesi Ağız Diş ve Çene Cehisi Bölümü, Ank, Tükiye Özet Amç: Günümüzde dentl tedvilein büyük bi kısmı lokl nestezi ltınd ypılbilmektedi. Anck mentl etde hstld olduğu gibi koopesyon kuulmdığı zmnld bu tedvilein ypılbilmesi için sıklıkl sedsyon vey genel nestezi geekebilmektedi. Bu çlışmd sedsyon ltınd diş tedvilei ypıln mentl etde olgulın etospektif olk incelenmesi mçlnmıştı. Geeç ve Yöntem: Çlışmmızd 2010-2012 tihlei sınd sedsyon ltınd diş tedvilei ypıln 214 mentl etde olgunun kyıtlını etospektif olk inceledik. Demogfik veile, nestezi süelei, kullndıklı ntiepileptik ilç onlı, sedsyon düzeylei, sedsyon mcıyl kullnıln nestezik jnl, hngi dentl tedvinin uygulndığı sedsyon süecinde ve sonsınd göülen yn etkile incelendi. Bulgul: Çlışmmızd incelenen 214 olgunun yş otlmsı 22,49±9,54, kdın/ekek onı 109/105, ASA I/ II/III sısıyl 43/157/14 olk belilendi. Hstlımızın %16.8 i (n=36) bi %29.9 u (n=54) ise biden fzl ntiepileptik ilç kullnıyodu. Sedsyon düzeylei; miniml sedsyon %6.5 (n=14), ot deecede sedsyon %35 (n=75) ve dein sedsyon %58.4 (n=125) olk belilenmişti. En çok kullnıln nestezik jn %41.1 onıyl (n=88) midzolm-ketmin kombinsyonu idi. En sık uygulnn tedvi ise %58.4 (n=125) onınd tek bşın diş çekimiydi. Hstlın %3.7 sinde (n=8) postopetif bulntı-kusm, iki hstd işlem sısınd solunum depesyonu, iki hstd bonkospzm ve bie hstd sısıyl postopetif jitsyon, dein bdikdi, lejik eksiyon gelişti. Ttışm: Diş hekimliğinde uygun nestezik ilç ve yöntemin seçimiyle mentl etde hstld solunum ve efleksle bskılnmdn sedsyon uygulmsının güvenli bi şekilde uygulnbileceği knısındyız. Anht Kelimele Mentl Retdsyon; Sedsyon; Engellile için Diş Bkımı Abstct Aim: The mjoity of dentl tetments cn be pefomed unde locl nesthesi. Howeve, sedtion o genel nesthesi e often equied fo mentlly etded ptients pesenting lck of coopetion. The im of this study ws to etospectively evlute the outcomes of mentlly etded ptients teted unde sedtion. Mteil nd Method: The ecods of the 214 mentlly etded ptients tht wee teted unde sedtion between 2010-2012 wee etospectively evluted. The etospective dt included demogphic vibles, duition of nesthesi, nti-epileptic dugs used, level of sedtion, nesthetic gents, the type of dentl tetment nd dvese events duing nd fte sedtion. Results: In this study the men ge of ptients ws 22,49±9,54. The femle/mle tio ws 109/105. The numbe of ASA I, II, III ptients wee 43, 157 nd 14 espectively. 16.8% of the ptiens (n=36) ws on one nti-epileptic dug egimen, while 29.9% of the ptiens (n=54) ws on moe thn one nti-epileptic dug egimen. The sedtion levels wee detemined s miniml sedtion (6.5%, n=14), modete sedtion (35%, n=75) nd deep sedtion (58.4%, n=125) espectively. The midzolm-ketmine combintion ws the most pefeed nesthetic egimen (41.1%, n=88). Single dentl extction ws the most pefomed dentl tetment (58.4%, n=125). Postopetive nuse nd vomiting ws encounteed in 3.7% of ptients (n=8). Respitu depession occued in 2 ptients. Two ptients developed bonchospsm, while one ptient developed postopetive gittion, deep bdycdi nd llegic ection espectively. Discussion: We e of the opinion tht sedtion cn be pefomed sfely by choosing the ppopite dug nd method without depessing espition nd eflexes. Keywods Intellectul Disbility; Sedtion; Dentl Ce fo Disbled DOI: 10.4328/JCAM.2111 Received: 23.10.2013 Accepted: 09.11.2013 Pinted: 01.07.2015 J Clin Anl Med 2015;6(4): 423-7 Coesponding Autho: Metin Alkn, Gzi Ünivesitesi Tıp Fkültesi, Anesteziyoloji ve Renimsyon Bölümü 06500 Beşevle, Ank, Tükiye. T.: +90 3122026739 GSM: +905323855924 E-Mil: metolkn@gmil.com Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 1 423
Mentl Retdsyon ve Sedsyon / Mentl Retdtion nd Sedtion Giiş Mentl etdsyon tüm ıklı ve bütün sosyl sınıflı etkileyen bi duum olk kşımız çıkmkt ve Düny Sğlık Ögütü veileine göe düny nüfusunun yklşık %3 ünü etkilemektedi [1]. Hstld kötü beslenme, yetesiz ğız hijyeni ve süekli kullndıklı ilçlın yn etkileine bğlı olk dentl poblemle sık göülmektedi. Hem koopesyon kuulmmsındn hem de sldıgn dvnışldn dolyı tedvilei, htt muyenelei bile sedsyon vey genel nestezi ltınd ypılmktdı [2]. He ne kd bu hstl günübilik hst gubu olk kbul edilmeleine ğmen, genel nestezi sonsı mevcut medikl poblemleden kynklı, gelişebilecek peopetif kompliksyonldn dolyı çoğu zmn hstlı ynı gün tbucu etmek imknsız olbilmektedi. Mentl etde hstld yygın olk konjenitl klp hstlıklı, konik spisyonl ve egüjitsyonl bğlı sık kciğe enfeksiyonlı, sntl sini sisteminde epilepsi, medikl tedvi geektien psikiytik poblemle, koopesyon yetesizliği, işitme ve göme kybı, plizi ve spstik pezile sıklıkl göülmektedi. Değişmiş bş-boyun ntomisine ek olk spinl defomitele, kontktüle, sevikl eklemlede heket kısıtlılığı, ks koodinsyon poblemlei hem zo hvyolu hem de zo dm yolu olk kşımız çıkmktdı [2]. Dolyısıyl mentl etde hstld zo hvyolu vlığı ve sistemik poblemlein çokluğundn dolyı genel nestezi günübilik cehi giişim olk kbul edilen bu hst gubund sıkıntılı sonuçl doğubilmektedi. Biz kendi kliniğimizde bu hstlın dentl tedvileini sedsyon ltınd geçekleştimekteyiz. Bu mklede, 2010-2012 yıllı sınd Gzi Ünivesitesi Diş Hekimliği Fkültesi Ağız Diş ve Çene Cehisi An Bilim Dlı nd sedsyon ltınd dentl tedvilei ypıln, mentl etde olgulın etospektif incelenmesi mçlnmıştı. Geeç ve Yöntem Çlışmmızd 1 Ock 2010 ile 31 Alık 2012 tihlei sınd Gzi Ünivesitesi Diş Hekimliği Fkültesi Ağız Diş ve Çene Cehisi Bölümü nde sedsyon ltınd değişik nedenlele diş tedvilei ypıln tüm mentl etde hstlın kyıtlı veilei etospektif olk incelenmişti. Kyıtlınd bilgi eksikliği ve bilgilendiilmiş hst onmlı olmyn hstl çlışm dışı bıkılmıştı. İnceleme sonucund sedsyon ltınd diş tedvilei ypıln 214 mentl etde hst çlışmy dhil edilmişti. Koopesyon kuulmyn ve dentl muyene ve tedvilei ypılmyn mentl etde hstl giişim öncesi değelendiileek fizik muyenelei ypılmış, geekli göüldüğü tktide lbotuv thlillei ve geekli konsültsyonlı istenmişti. Hstlın çoğu zmn v oln epilepsi nedeniyle ldıklı ilçl inceleneek geekli göüldüğü zmn kn seviyeleine bkılmıştı. Kliniğimizde sedsyon uygulnck tüm hstld en z 6 stlik çlık süesi sğlnmış, hst ykınlın uygulnck sedsyon hkkınd bilgilendiilme ypılmış ve gelişebilecek iskle hkkınd geekli çıklmldn son hstlın ysl vsileinden yzılı onm lınmıştı. Anesteziyoloji ve Renimsyon uzmnı tfındn he tülü genel nestezinin uygulnbileceği ve meliythne ştlının kşılndığı sedsyon ünitemizde tüm hstl dentl işlem boyunc peifeik oksijen stüsyonu, klp tım hızlı ve kn bsınçlı monitöize edilmişti. Hstl tıbbi ve uyum duumlın göe değişik nestezik jnl ve yöntemle uygulnmıştı. İşlem boyunc tüm hstld intvenöz knülsyon sğlnmıştı. Hstlın çoğun intvenöz sedsyon, uygun hstld ise sedsyon cihzı ydımıyl (TMS Compny M08 0408 629 Model Numbe: Point Tip B TURKEY ) nzl mske uygulnk inhlsyon yoluyl vey he ikisinin kombinsyonuyl sedsyon sğlnmıştı. Diş çekimi ve endodontik tedvi göen tüm hstld sedsyon bşltıldıktn son işleme bşlnmdn ultkin ile uygun lokl nestezi sğlnmıştı. İşlem sonund hstl yılm ünitesine lınk nestezi sonsı tbuculuk skolm sistemine göe >9 [Postnesthesi Dischge Scoing System (PADS)>9] [3] oln hstl ynı gün tbucu edilmişledi. Hstlın kyıtlı etospektif olk incelenmiş, demogfik veilei, ASA (Ameicn Society of Anesthesiologists) sınıflmsı, nestezi süelei, hstlın kullndıklı ntiepileptik ilçl ve syısı, sedsyonun düzeylei, kullnıln nestezik jnl, uygulnn dentl tedvi, intopetif ve postopetif dönemde göülen yn etkile kydedilmişti. İsttistiksel değelendime SPSS 20,0 pket pogmınd şğıd sılnn testle kullnılk geçekleştiildi. İsttistiksel nliz veilei [otlm±stndt spm, (En z-en çok), n (%)] olk sunuldu. Ypıln tüm isttistiksel nlizlede nlmlılık sınıı olk p<0,05 değei nlmlı kbul edildi. Ölçülebilen pmetelee Kolmogoov-Sminov testi uygulnk dğılımın noml y d noml olup olmdığı belilendi. Syısl eşitliğin sğlnmdığı veile ve noml dğılım göstemeyenlede gupl sınd fk olup olmdığını belilemede bğımsız gupld Kuskl-Wllis testi ile değelendiildi. Fklılık olmsı duumund gupl sı Mnn-Whitney U testi ile kşılştım ypıldı. Cinsiyet, ASA, sedsyon düzeyi, kullnıln nestezik jnl, dentl işlemle ve göülen yn etki veileinin değelendimesi Chi-sque vey Fishe in kesin Chi-sque testlei ile ypıldı. Bulgul Hstlın demogfik özelliklei, ASA sınıflmsı, nestezi süesi Tblo 1 de sısıyl veilmişti. Tblo 1. Gupldki olgulın demogfik özelliklei ve nestezi süesi [Ot±SS (Min-Mks), n] Yş (yıl) 22,49±9,54 (3-64) Boy (cm) 159,28±12,43 (110-185) Ağılık (kg) 57,34±17,88 (10-125) Cinsiyet (E/K) 109/105 ASA(I/II/III) 43/157/14 Anestezi süesi (dk) 44,56±17,09 (15-90) Hstlın peopetif dönemde kullnmış olduklı ntiepileptik ilçlın sıklığı ştııldığınd %53.3 ü (n=114) hehngi bi ntiepileptik ilç kullnmıyodu. Olgulın %16.8 inde (n=36) bi ve %29.9 und (n=54) ise biden fzl ntiepileptik ilç kullnım öyküsü mevcuttu. Hstl uygulnn sedsyon düzeylei Tblo 2 de gösteilmişti. Olgul toplmd %6.5 ine (n=14) miniml sedsyon, %35 ine (n=75) ot deecede sedsyon ve %58.4 üne (n=125) dein sedsyon uygulnmıştı. Down sendomlu 8 hsty d dein sedsyon veilmişti. Coneli de Lnge sendomu, Vn 2424 Jounl Jounl of Clinicl of Clinicl nd Anlyticl nd Anlyticl Medicine Medicine
Mentl Retdsyon ve Sedsyon / Mentl Retdtion nd Sedtion Mentl Retdsyon ve Sedsyon / Mentl Retdtion nd Sedtion Tblo 2. Hstld uygulnn sedsyon düzeylei [n (%)] Mentl etdsyon nedeni bilinmiyo Miniml sedsyon Ot deecede sedsyon Dein sedsyon 13 (7,5) 64 (37) 96 (55,5) Down sendomu - - 8 (100) Coneli de Lnge sendomu - - 1 (100) Vn de Knp hstlığı - - 1 (100) Fgile X sendomu - - 1 (100) Otizm - 6 (33,3) 12 (66,6) Seebl plsi - 1 (20) 4 (80) Şizofeni 1 (25) 1 (25) 2 (50) Willims sendomu - 1 (100) - SSPE - 2 (100) - de Knp hstlığı ve Fgil X sendomlu bie hst lınmış hepsine de dein sedsyon uygulnmıştı. Otizm tnısı konulmuş 6 hsty ot deecede sedsyon ve 12 hsty d dein sedsyon uygulnmıştı. Seebl plsi tnısı oln 1 hsty ot deecede sedsyon ve 4 hsty d dein sedsyon veilmişti. Şizofeni tnısı oln hstldn biine miniml, biine ot deecede sedsyon ve ikisine dein sedsyon uygulnmıştı. Yine Willims sendomlu bi ve SSPE li iki hsty d ot deecede sedsyon uygulnmıştı. Hstl sedsyon mcıyl hngi nestezik jnlın kullnıldığı Tblo 3 te veilmişti. Fklı nestezik ilçlın tek tek Tblo 3. Hstld sedsyon mcıyl kullnıln nestezik jnl [n (%) ] Midzolm 14 (6,5) Ketmin 7 (3,3) Ketmin+Midzolm 88 (41,1) Popofol 11 (5,1) Sevoflun 1 (0,5) Midzolm+Ketmin +Sevoflun 9 (4,2) Ketmin+Midzolm +Sevoflun+N2O 44 (20,6) Midzolm+Sevoflun+ N2O 10 (4,7) Sevoflun+N2O 8 (3,7) Ketmin+Fentnil 5 (2,3) Popofol+Fentnil+ Midzolm 8 (3,7) Midzolm+Fentnil 9 (4,2) N Tblo 4. Hstl uygulnn dentl işlem [n (%) ] Cehi işlem (diş çekimi) 125 (58,4) Otogntik tedvi 8 (3,7) Endodontik tedvi 18 (8,4) Diş çekimi+peiodonti 12 (5,6) Diş çekimi+muyene 1 (0,5) Diş çekimi+endodonti 41 (19,2) Peiodonti+Endodontik tedvi 9 (2,8) Tblo 5. Sedsyon süecinde ve sonsınd göülen yn etkile [n (%)] Yn etki Ø 199 (92,9) Postopetif Bulntı-Kusm 8 (3,7) İşlem sısınd solunum depesyonu 2 (0,9) Postopetif jitsyon 1 (0,5) Bonkospzm 2 (0,9) Alejik eksiyon 1 (0,5) Dein bdikdi 1 (0,5) vey kombinsyonlın uygulndığı hstlın %41.1 ine (n=88) ketmin-midzolm kombinsyonu ve %20.6 sın (n=44) ise ketmin-midzolm-sevoflun-n2o kombinsyonu uygulnmıştı. Hstl hngi dentl tedvinin uygulndığı Tblo 4 te belitilmişti. En sık uygulnn tedvi %58.4 (n=125) onınd ylnız bşın diş çekimi ve %19.2 (n=41) onınd ise diş çekimi+endodontik tedvi geçekleşmişti. Sedsyon süecinde ve sonsınd kydedilen yn etkile Tblo 5 te sunulmuştu. Hstlın %92.9 und (n=199) hehngi bi yn etki göülmezken, postopetif bulntı-kusm %3.7 (n=8) onınd göülmüştü. İki hstd işlem sısınd solunum depesyonu, iki hstd bonkospzm ve bie hstd sısıyl postopetif jitsyon, dein bdikdi, lejik eksiyon tespit edildi. Ttışm Genel olk dentl işlemlein çoğu ofis bzlı otmld sedsyon vey genel nestezi geekmeden lokl nestezi ltınd ypılbilmektedi. Mentl etde hstld ise hem iletişim kuulmmsındn hem de kendileini çeveleyen tnıdık otmdn, ebeveynleinden vey kouyucu vsileinden yılmlı nedeniyle koku ve endişelei tmkt ve sonuçt genellikle sldıgn, uyumlu olmyn kvgcı dvnışl oty çıkbilmektedi. Ayıc sğlık tesisleindeki dh önceki kötü deneyimle bu kygılı ve kokulı tıbilmektedi [4]. Bütün bunlın sonucund bu hstld diş tedvileinin sğlnmsı için çoğu zmn sedsyon vey genel nestezi ihtiycı doğbilmektedi. Mentl etdsyon fiziksel geilik, Down sendomu, Fgil X sendomu, otizm, seebl plsi ve diğe biçok genetik hstlık ile bilikte sık göülmektedi [5]. Benze şekilde sedsyon uyguldığımız hstlımızın 18 inde otizm, sekizinde Down sendomu, beşinde seebl plsi ve bie hstnın d sısıyl Coneli de Lnge sendomu, Fgil X sendomu, Willims sendomu, Vn de Knp hstlığı tnılı mevcuttu. Dolyısıyl bu hstlıklın çoğund mevcut nomlileden dolyı nestezi çısındn sıkıntılı duuml oty çıkbilmektedi. Down sendomu mkoglossi, hipoplstik mndibul/mksill, pltl nomllikle ve mndibule çıkıntındn dolyı sıklıkl zo hv yolu idesi ve kdiyk poblemle ile kşımız çıkmktdı [4, 6]. Mentl-moto etdsyon, kdiyk nomlile ve mikognti gibi defektlele seyeden Coneli de Lnge sendomund zo entübsyon yönünden, Fgil X sendomund ise kdiyk poblemleden dolyı dikktli kdiyk monitöizsyon sğlnmlıdı [6]. Yine mentl-moto etdsyon, zo entübsyon ve elektolit bozukluklıyl seyeden Willims sendomund mlign hipetemi yönünden dikktli olunmlı, kdiyk ve enl fonksiyonl peopetif dönemde dikktlice değelendiilmelidi [6]. Nöodejenetif bi hstlık oln Vn de Knp hstlığınd ise epileptik nöbetle, tksik yüüyüş ve spstisite göülebilmektedi [7]. 3 Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 425
Mentl Retdsyon ve Sedsyon / Mentl Retdtion nd Sedtion Bu hst gubund epilepsi onı genel nüfus popülsyonun göe dh yüksek ond göülebilmektedi [8]. Aynı zmnd hstlın çoğunluğund bi vey biden fzl ntiepileptik ilç kullnımı mevcut olbilmektedi. Kullnıln ntiepileptik ilçl bğlı demtolojik değişiklikle, kognitif bozuklukl, kciğe ve solunum sistemleinde bozuklukl, elektolit dengesizliklei göülebilmektedi [8]. Bizim olgulın %16.8 inde tek %29.9 und biden fzl ntiepileptik ilç kullnım öyküsü mevcuttu. Dolyısıyl hstl peopetif dönemde dikktli şekilde değelendiilmeli, kullndıklı ntiepileptik ilçlın düzenli kullnılıp kullnılmdığı sogulnmlı, geekli göülüse kn seviyeleine bkılmlı ve yn etkilei sogulnmlıdı. Ayıc hstlın düzensiz ve çoklu ntiepileptik ilç kullnımındn dolyı sedsyon mcıyl kullndığımız ilçlın dozlının değişebileceği ve etkileinin dh dmtik olbileceği kıldn çıkılmmlıdı. Mentl etde hstl belli lıkll ypıln diş çekimlei, teklnn knl tedvisi ve peiodontl tedvi işlemleinden dolyı kşımız teklnn nestezi uygulmlıyl çıkbilmektedile [2, 9]. Kendi kliniğimizde de sedsyon uygulnn 214 hstnın 125 ine (%58.4) diş çüükleinden dolyı ylnızc cehi çekim işlemi ve 41 hsty d (%19.2) diş çekimi ile bilikte endodontik tedvi uygulnmıştı. Oniki hst d (%5.6) cehi çekim işlemi ile bilikte peiodontl tedvi gömüşledi. Bu hst gubund hem genel nestezi hemde sedsyon uygulmlı sıklıkl uygulnbilmektedi [5, 10-12]. Genel nestezi ğılıklı olk uygulnmsın ğmen diş tedvisi için %50 N2O/O2 sedsyonun bile %91.4 onınd bşılı olduğu d belitilmişti [13]. Bun ğmen hstlı sedsyon düzeyini deinleştimeden opesyon koltuğund tutmk çoğu zmn imknsız olbilmektedi. Biz kendi kliniğimizde genellikle sedsyon ltınd diş tedvileini sğlmktyız. Böylelikle hem genel nestezinin potnsiyel iskleinden kçınmış hem de hstlın klinikte ytış süeleini oldukç kısltbilmekteyiz. Uyguldığımız sedsyon düzeyi ise hstlın uyum duumlın göe mümkün olduğunc en hfif düzeyde bşlnmış ve geekli olduğund deinleştiilmişti. Sedsyon düzeylei AAPD (Ameicn Acdemy of Peditic Dentisty) [14] tfındn sınıflndııln sedsyon düzeyleine göe tnımlnmıştı. Hstlımızın 14 üne miniml, yetmişbeşine ot deecede ve 125 ine de dein sedsyon uygulnmıştı. Ameik Bileşik Devletlei nde genel hst popülsyonund dentl giişimlede nestezi uygulyıcılı sınd ypıln bi nket çlışmsınd en sık olk intvenöz dein sedsyonun (%40) ptik uygulmd tecih edildiği belilenmişti [15]. Biz kendi kliniğimizde spontn solunumu bskılmyck şekilde değişik nestezik ilçlı tek tek vey çoğu zmnd bu ilçlın fklı kombinsyonlını uygulmktyız. Bu mçl en çok uyguldığımız jnl intvenöz yoldn ketmin ile bilikte vediğimiz midzolm kombinsyonudu (%41.1). Çoğu zmn d bu kombinsyon nzl mske ile spontn solunum kounk sevoflun ve N2O eklenmişti (%20.6). Böylelikle intvenöz jnll bşltıln sedsyondn son hstl nzl mskeyi tolee etmeye bşldıktn son nestezinin idmesi spontn solunum kounk sevoflun ve N2O ile sğlnmıştı. Bzen de sdece sevoflun ve N2O ile inhlsyon yoluyl sedsyon sğlnmıştı. Ayıc popofol ve fentnil de intvenöz sedsyon mcıyl sıklıkl kullnılmıştı. Bu hstld seçilecek nestezik ilçlın konvülziyonlı tetiklemeyecek şekilde seçilmesi geekliliğine ğmen, solunum ve eflekslei kouyucu olmsı d önemlidi. Özellikle de diş hekimliğinde olduğu gibi hvyolunun cehl pylşıldığı duumld bu duum dh d önemli hle gelmektedi. He ne kd mentl etde hstld tmış epilepsi onlındn dolyı ketmin kullnımının sıkıntılı sonuçl doğum potnsiyeli ols d biz kendi kliniğimizde sttus epileptikus tedvisinde bşıyl kullnılmsı [16] geçeğinden de yol çıkk, spontn solunumu bskılmmsı, eflekslei koumsı, çok iyi nestezi deinliği ve nljezik özelliğinden dolyı sıklıkl tecih ediyouz. Çoğu zmnd midzolmın ntikonvülzn özelliğinden fydlnmk için kombine şekilde kullnıyouz. Litetüde de diş hekimliğinde bu hst gubund fklı nestezik jnl kullnılmıştı [4, 5, 10, 12, 13, 17]. Benzodizepinle, nkotik jnl ve popofol intvenöz sedsyon için sıklıkl kullnılmktdı. Midzolm sedsyon, nksiyolizis, ks gevşekliği ve mnezi özellikleinden hiç bu hst gubund tmış konvülziyon ktiviteleinden dolyı ntikonvülzn özelliği nedeniyle özellikle tecih nedeni olbilmektedi [5]. Popofol bolus vey devmlı infüzyon şeklinde uygulnbilmektedi. Ayıc dentl tedvi için midzolm ve popofol ile ypıln intvenöz sedsyonun diğe hst guplı kd etkili olduğu nck dh yüksek dozl ihtiyç duyulduğu d bildiilmişti [10]. Postopetif dönemde bulntı ve kusm en yygın göülen poblemleden biisi olk kşımız çıkmkt ve hstlın tbucu olm süesini uztmktdı. Ambultuv cehi giişimlede insidnsının %3.5 ile 4.6 sınd değiştiği bildiilmişti [18]. Dentl tedvilein sğlnmsı mcıyl genel nestezi uygulnn mentl etde hstld d benze şekilde yüksek postopetif bulntı-kusm onlı bildiilmişti [19, 20]. Bizim çlışmmızd d hstlımızın sekizinde (%3.7) postopetif dönemde bulntı ve kusm gelişmişti. İşlem süecinde 2 hstmızd kıs süeli solunum depesyonu gelişmiş ve mske ile ventilsyon sonsı tek spontn solunumlı gei kznılmıştı. Bi hstmızd dein bdikdi (<40 tım/dk) gelişmiş, topin tedvisiyle nomle döndüülmüştü. Yine 2 hstmızd bonkospzm gelişmiş, uygun tedviyle dentl işlem tmmlnmıştı. Bi hstmızd ntihistminik tedvi ile düzelen lejik eksiyon, bi hstd d postopetif dönemde jitsyon gelişmişti. Annthnyn ve k. [4] dentl tedvi mçlı mentl etde 139 hstd genel nestezi ltınd nzotkel entübsyon uygulmışl ve beş hstd zo entübsyon ile kşılşmışl. Benze şekilde Çğın ve k. [20] genel nestezi ltınd dentl tedvilei ypıln 330 mentl etde hstnın etospektif incelemeleinde ltı hstd zo entübsyon geliştiğini bildimişledi. Göüldüğü gibi zo entübsyonun bu hst gubund yüksek olduğu bildiilmekte, böylelikle hstlımızd uyguldığımız gibi spontn solunumu bskılmdn uygulnck sedsyonun genel nesteziye onl dh uygun bi seçenek olbileceği knısındyız. Sonuç olk biz kendi kliniğimizde mentl etde hstlın dentl tedvileini sedsyon ltınd geçekleştimekteyiz. Bu mçl fklı nestezik jnlı tek tek vey değişik kombinsyonld uygulmktyız. Sedsyon düzeyi ise hstlın uyum duumlın göe miniml düzeyden bşlnıp geekli olduğund deinleştiiyouz. Bu bğlmd spontn solunum ve efleksle bskılnmdn seçilecek uygun nestezik jnl diş tedvileinin sğlnmsı mcıyl sedsyon uygulmsının bu hst gubund güvenle uygulnbileceği knısındyız. 4426 Jounl Jounl of Clinicl of Clinicl nd Anlyticl nd Anlyticl Medicine Medicine
Mentl Retdsyon ve Sedsyon / Mentl Retdtion nd Sedtion Mentl Retdsyon ve Sedsyon / Mentl Retdtion nd Sedtion Çık Çkışmsı ve Finnsmn Beynı Bu çlışmd çık çkışmsı ve finnsmn destek lındığı beyn edilmemişti. Kynkl 1. Senz MC, Gomez LM, Goig MR, Cuest US, Mtim MI. Results of mjo mbultoy ol sugey pogm using genel inhltionl nesthesi on disbled ptients. Med Ol Ptol Ol Ci Bucl 2009;14(11):605-11. 2. Eneve GR, Nunn JH, Sheehn JK. A compison of post-opetive mobidity following outptient dentl ce unde genel nesthesi in peditic ptients with nd without disbilities. Int J Pedit Dent 2000;10(2):120-25. 3. Mshll SI, Chung F. Dischge citei nd complictions fte mbultoy sugey. Anesth Anlg 1999;88(3):508-17. 4. Annthnyn C, Sigl M, Godlewski W. Genel nesthesi fo the povision of dentl tetment to dults with developmentl disbility. Anesth Pog 1998;45(1):12-7. 5. Solomowitz BH. Tetment of mentlly disbled ptients with intvenous sedtion in dentl clinic outptient setting. Dent Clin Noth Am 2009;53(2):231-42. 6. Butle MG, Hyes BG, Hthwy MM, Begleite ML. Specific genetic diseses t isk fo sedtion/nesthesi complictions. Anesth Anlg 2000;91(4):837-55. 7. Sijo H, Nkym H, Ezoe T, Aki K, Sone S, Hmguchi H et l. A cse of meglencephlic leukoencephlopthy with subcoticl cysts (vn de Knp disese): molecul genetic study. Bin Dev 2003;25(5):362-6. 8. Sipes M, Mtson JL, Belv B, Tuygin N, Kozlowski AM, Hoovitz M. The eltionship mong side effects ssocited with nti-epileptic medictions in those with intellectul disbility. Res Dev Disbil 2011;32(5):1646-51. 9. Escibno-Henández A, Gcí-Gus JM, Henández-Gcí I. Evlution of stisfction mong eltives of mentlly disbled ptients who wee uses of dentl ce potocol unde genel nesthesi. Med Ol Ptol Ol Ci Bucl 2012;17(1):83-8. 10. Miywki T, Kohjitni A, Med S, Egus M, Moi T, Higuchi H et l. Intvenous sedtion fo dentl ptients with intellectul disbility. J Intellect Disbil Res 2004;48(Pt 8):764-8. 11. Peott DH, Yuen JP, Andesen RV, Dodson TB. Office-bsed mbultoy nesthesi: out- comes of clinicl pctice of ol nd mxillofcil sugeons. J Ol Mxillofc Sug 2003;61:983-95. 12. Cputo AC. Poviding deep sedtion nd genel nesthesi fo ptients with specil needs in the dentl office-bsed setting. Spec Ce Dentist 2009;29(1):26-30. 13. Fulks D, Hennequin M, Albecke-Gppe S, Mnièe MC, Tdieu C, Bethet A et l. Sedtion with 50% nitous oxide/oxygen fo outptient dentl tetment in individuls with intellectul disbility. Dev Med Child Neuol 2007;49(8):621-5. 14. Ameicn Acdemy on Peditics, Ameicn Acdemy on Peditic Dentisty. Guideline fo monitoing nd mngement of peditic ptients duing nd fte sedtion fo dignostic nd thepeutic pocedues. Pedit Dent 2008;30(7 Suppl):143-59. 15. Boynes SG, Mooe PA, Tn PM J, Zovko J. Pctice chcteistics mong dentl nesthesi povides in the United Sttes. Anesth Pog 2010;57(2):52-8. 16. Hsieh CY, Sung PS, Tsi JJ, Hung CW. Teminting polonged efctoy sttus epilepticus using ketmine. Clin Neuophmcol 2010;33(3):165-7. 17. Rnsfod NJ, Mnley MC, Lewis DA, Thompson SA, Wy LJ, Boyle CA et l. Intnsl/intvenous sedtion fo the dentl ce of dults with sevee disbilities: multicente pospective udit. B Dent J 2010;208(12):565-9. 18. Gupt A, Wu CL, Elkssbny N, Kug CE, Pke SD, Fleishe LA. Does the outine pophylctic use of ntiemetics ffect the incidence of postdischge nuse nd vomiting following mbultoy sugey?: A systemtic eview of ndomized contolled tils. Anesthesiology 2003;99:488-95. 19. Yumu J, Nkt E, Miyt M, Ichinohe T, Kneko Y. Risk fctos fo nuse nd vomiting fte dy ce genel nesthesi in mentlly chllenged ptients undegoing dentl tetment. Bull Tokyo Dent Coll 2011;52(2):113-8. 20. Çğın EY, Efeoğlu C, Blcıoğlu T, Koc H. Mentl Retde Hstld Dentl Tedvi: Retospektif İnceleme. Tukiye Kliniklei J Med Sci 2011;31(4):830-6. How to cite this ticle: Alkn M, Kip G, Şhin Ş, Atç MS, Kılınç Y. Ou Sedtion Expeience on Mentlly Retded Ptients. J Clin Anl Med 2015;6(4): 423-7. 5 Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 427