T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı MÜKELLEF HAKLARIYLA İLGİLİ UYGULAMALAR, SORUNLAR VE ÖNERİLER 13 Aralık 2014
MÜKELLEF HAKLARI Mükellef Hakları: Vergilendirme sürecinde devlet ile mükellef arasındaki hukuki ilişkide mükelleflere tanınan haklar manzumezi (1) (1) GÖKBEL D., Mükellef Hakları, (Anadolu Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Eskişehir, 2000, ss. 32-36, 38-39, 41-42, 9. 2
MÜKELLEF HAKLARI BİLDİRGESİ Bu bildirge, Türk Gelir İdaresinin mükellef odaklı, kaliteli hizmet sunma anlayışı içerisinde, saygılı ve dürüst olma temel ilkesiyle çalışmaya, vergi ödemenin sadece bir yükümlülük değil vatandaş olma ve sorgulama hakkı olduğu bilinciyle kendisinden hizmet alan herkesi memnun etmeye ve sorunları çözmeye olan bağlılığını onaylar. Bu nedenle; Açık, güvenilir, zamanında ve yeterli bilgi ile hizmet vereceğiz. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu çerçevesinde öğrenmek istediğiniz her bilgi için doğru insanlarla temasa geçmeniz konusunda sizleri yönlendireceğiz. Vergi konusundaki gelişmeleri sürekli güncellenen internet sayfamızla ve basılı yayınlarla sizlere en kısa zamanda duyuracağız. Ücretsiz e-posta sistemimize kaydolmanız durumunda vergisel gelişmeleri kaynağından ve anında öğrenmiş olacaksınız. Şahsi ve gizli bilgilerinize saygılıyız. Bu bilgileri Vergi Usul Kanunu nun öngördüğü haller dışında açıklamayacağız ve kullanmayacağız. Vergi ile ilgili yükümlülüklerinizin yerine getirilmesinde sizlere her türlü kolaylığı sağlayacağız. Yaptığımız işlemlerde ve gerçekleştirdiğimiz düzenlemelerde vergi kanunlarının adil, hukuksal, tarafsız ve rekabeti koruyucu bir şekilde uygulanmasını esas alacağız. Vergi incelemelerinde kanunları doğru, tarafsız ve tutarlı bir şekilde uygulayacağız. İncelemenin her aşamasında sizi bilgilendireceğiz. Şikayetlerinizi gerçek kimlik ve iletişim bilgilerinizle iletmeniz halinde, en kısa sürede sonuç ile beraber size döneceğiz. 3
Genel Haklar, MÜKELLEF HAKLARI Özel Haklar (Vergi Kanunlarında Yer Alan Haklar), Olarak ikiye ayrılmaktadır. 4
MÜKELLEF HAKLARI (GENEL HAKLAR) Mükelleflerin genel kanunlara dayanarak vatandaşlıktan ileri gelen haklarıdır Dilekçe Hakkı ve Bilgi Edinme Hakkı Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı 3071 Sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun. 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu. 1905 Sayılı Kanuna göre İhbar ikramiyesi talep etme hakkı. TBMM ye bağlı olan Kamu Denetçiliği idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler. (Anayasa Md. 73.) Dava Açma Hakkı Temsil Hakkı Eşit Muamele Görme Hakkı 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu. Vergi ile ilgili işlemlerin mükelleflerin yanı sıra, vekil ya da temsilci veya 3568 sayılı Yasada sayılı meslek mensupları tarafından da yapılabilmesi. Vergi Kanunlarında uygulama birliğinin sağlanması. Mükellef Memnuniyeti Adil, eşit ve saygılı hizmet alma hakkı. 5
MÜKELLEF HAKLARI (GENEL HAKLAR) Dilekçe Hakkı ve Bilgi Edinme Hakkı 3071 Sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun, 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, 1905 Sayılı Kanuna göre İhbar ikramiyesi talep etme hakkına ilişkin dilekçeler alınarak, Gerekli değerlendirmeler yapılmakta ve konusuna göre işlemlerin sonuçlanması sağlanmaktadır. 6
İHBAR VE İNCELEME TALEPLERİNE İLİŞKİN DİLEKÇELER Vergi kayıp ve kaçağına ilişkin ihbarlar, Grup Müdürü Başkanlığında oluşturulan 3 kişilik İhbar ve İnceleme Taleplerini Değerlendirme Komisyonu tarafından değerlendirildikten ve Vergi Dairesi Başkanı tarafından onaylandıktan sonra işleme konulmaktadır. Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunda; Dilekçe sahibinin adı-soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresi bulunmayanlar, Belli bir konuyu ihtiva etmeyenler, Yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olanların incelenemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Amaç, dilekçe sahibinin haklarını korumak kadar, dilekçede adı geçen kişi ve kurumlara yönelik haksız iddialar nedeniyle mağdur edilmelerini önlemektir. 7
İHBAR VE İNCELEME TALEPLERİNE İLİŞKİN DİLEKÇELER İhbar ve İnceleme Taleplerini Değerlendirme Komisyonu tarafından gerekli değerlendirme yapılarak, İnceleme için yeterli bilgi ve belge bulunanlar incelemeye sevk edilmekte, Yaygın ve yoğun vergi denetimi ile sonuçlandırılabilecekler ilgili birime gönderilmekte, Başka bir idari makamın görev alanına giren başvurular dilekçe sahibine bilgi verilerek ilgili idari makama iletilmekte, İnceleme için yeterli bilgi ve belge içermeyen dilekçeler, dilekçe sahibine bilgi verilerek hıfz edilmekte, İhbar ve şikayet sahibinin adı-soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresi bulunmayanlar, belli konuyu ihtiva etmeyen kişi, kurum ve olaylarla doğrudan bağlantı kurulmaksızın genel nitelikli ifadeler taşıyanlar hıfz edilmektedir. 8
MÜKELLEF HAKLARI (ÖZEL HAKLAR) Mükelleflerin vergi kanunlarının uygulanması sırasında karşılaştıkları özel durumlar ve işlemler ile ilgili olarak sahip oldukları haklardır. Uzlaşma Hakkı Pişmanlık Hakkı Düzeltme Talebi Hakkı Şikayet Yolu İle Müracaat Hakkı Ödeme Emrine İtiraz Hakkı Vergi Mahremiyeti Hakkı Tecil-Taksitlendirme Hakkı Vergi İncelemesi Sırasındaki Haklar Cezalarda İndirim Hakkı Vergi Ödeme Hakkı Özelge Talep Hakkı Mahsup ve İade Talep Hakkı 9
BURSA VDB MÜKELLEF SAYILARI TOPLAM GELİR VERGİSİ (1=2+5) 152.744 GERÇEK USUL GELİR VERGİSİ TOPLAM (2=3+4) 135.963 GELİR VERGİSİ (GERÇEK USUL) (3) 77.128 GMSİ (4) 58.835 BASİT USUL GELİR VERGİSİ (5) 16.781 KURUMLAR VERGİSİ (6) 23.943 GV + KV TOPLAMI (7=1+6) 176.687 KATMA DEĞER VERGİSİ (8) 97.031 GV STOPAJ (MUHTASAR) (9) 101.030 TESSCİLLİ ARAÇ SAYISI (10) 648.738 10
BURSA VDB MÜKELLEF HAKLARINA İLİŞKİN İSTATİSTİKLER (2014 Yılı 11 Aylık Sonuçlar) Başvuru Sayısı Uzlaşma Hakkı 3.603 Pişmanlık Hakkı 3.106 Cezalarda İndirim Hakkı 15.341 Özelge Talep Hakkı 444 Mahsup ve İade Talep Hakkı 32.397 6552 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Başvurular 201.771 11
KARŞILAŞILAŞILAN SORUNLARIN NEDENLERİ Mükelleflerin bilgi eksikliği, Süresinde başvuru yapılması gerekli işlemler için süresinde başvuru yapılmaması, Usule uygun başvuru yapılmaması, Mükelleflerin kendi ödevlerini yerine getirmemesi nedeniyle karşılaşılan sorunlar, 12
KARŞILAŞILAŞILAN SORUNLARIN NEDENLERİ Mükellefin Ödevleri Bildirmeler, Defter Tutma, Defter ve Belgelerin İptali, Belge düzenleme, Muhafaza ve ibraz ödevleri, Diğer ödevler. 13
KARŞILAŞILAŞILAN SORUNLARIN NEDENLERİ Mükellefin Ödevleri - Bildirmeler İşe başlama, Değişiklikler, (Adres Değişikliği, İş Değişikliği, İşletmede Değişiklik, Bina ve Arazi Değişiklikleri) İşi bırakma, o 2013 yılında 999 adet, 2014 yılında 617 adet kayıtsız işyeri tespit edilmiştir. o 2013 yılında 2.084 adet, 2014 yılında 2.304 adet re sen terk işlemi yapılmıştır. o Adreslerin güncel olmaması nedeniyle tebligatların yapılamaması. 14
KARŞILAŞILAŞILAN SORUNLARIN NEDENLERİ Mükellefin Ödevleri Defter Tutma, Defter ve Belgelerin İptali, Belge düzenleme, Muhafaza ve ibraz ödevleri, 15
BAŞKANLIĞIMIZIN ÇALIŞMALARI Vergi Haftası Etkinlikleri kapsamında yapılan çalışmalar, (Paneller, resim, şiir yarışmaları, okullarda konferans verilmesi, meslek odaları ve mükelleflerin ziyaret edilmesi vb.) Hizmet içi eğitim çalışmaları, (2013 ve 2014 yıllarında 17 konuda, 1.148 çalışanımız 702 saat eğitime tabi tutulmuştur.) Her yıl Mart ayında Alışveriş merkezlerinde stand açılarak GMSİ beyannamesi verecek olan mükelleflerimiz bilgilendirmiş, mükelleflerimizin talep etmeleri durumunda Beyannamelerini orada alınmıştır. 16
BAŞKANLIĞIMIZIN ÇALIŞMALARI 6552 Sayılı Kanunun tanıtımı kapsamında afişler asılmış, broşürler dağıtılmış, çeşitli toplantılar yapılmıştır. Bu kapsamda İlçeler dahil Meslek Odaları, Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları, Çeşitli Sivil Toplum Kuruluşları ile birlikte 14 ayrı toplantıda sunum yapılmıştır. Borçlu mükelleflerle Başkanlık ve Vergi Dairesi düzeyinde görüşmeler yapılmıştır. Uygulama birliğini sağlama konusunda gerekli hassasiyet gösterilmektedir. 17
YAPILABİLECEK ÇALIŞMALAR Mevzuat çalışmaları, Mükelleflerin bilgilendirilmesi, Meslek Mensupları ve Meslek Odaları ile işbirliği, Diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği, Hizmet içi eğitim çalışmaları, Vergi Dairesinin sorunlarının çözülmesi, eksikliklerin giderilerek güçlendirilmesi. 18
MİSYONUMUZ Toplumsal refahın artırılmasına destek sağlamak üzere yeterli geliri adalet, tarafsızlık, verimlilik ilkeleri çerçevesinde toplamak, vergi sisteminin basitleştirilmesi ve uyumun artırılmasına katkıda bulunmak ve mükellefe kaliteli hizmet sunmaktır. VİZYONUMUZ Her türlü ekonomik yapı ve aktiviteyi geliştiren, kavrayan; güvenilir, etkin, şeffaf, küresel boyutta öncü ve örnek bir idare olmaktır. 19
TEMEL DEĞERLERİMİZ Güvenilirlik, Adalet, Tarafsızlık, Etkinlik (Hız, esneklik ve verimlilik), Saydamlık, Sorumluluk Bilinci, Çözüm Odaklılık, Yetkinlik, Sürekli Gelişim, Katılımcılık. 20
AMACIMIZ Yaptığımız bütün çalışmalarda amacımız, Gelir İdaresi Başkanlığımızın Vizyonu, Misyonu ve Temel Değerlerimiz doğrultusunda mükellef hakları başta olmak üzere azami derecede mükellef memnuniyeti sağlamaktır. 21
AYRINTILI BİLGİ www.gib.gov.tr DANIŞMA VE İLETİŞİM MERKEZİ 444 0 189 CEP TELEFONU İLE BORÇ SORGULAMA SMS-1189 22
TEŞEKKÜR EDERİZ Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı www.bursavdb.gov.tr 444 0 189 www.gib.gov.tr 23