Kardio Pulmoner Resusitasyon TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Uz. Dr. Tolga KUNAK Kardiyoloji
KPR Kardiyopulmoner resüsitasyon; spontan kalp atımı, spontan solunum ve beyin fonksiyonlarının tekrar kazandırılma çabasıdır. Kardiyopulmoner arrest, spontan dolaşım ve solunumun durmasıdır.
Zaman - Serebral Perfüzyon KPR ye başlanmazsa 0 4 dk. Beyin hasarı yok 4 10 dk Beyin hasarı başlar > 10 dk Geri dönüşümsüz hasar
KPR de yaşam zinciri Erken tanı- yardım çağır Erken KPR Erken defibrilasyon Erken resüsitasyon sonrası bakım (VF/Nabızsız VT)
KPR de yaşam zinciri Erken KPR Erken defibrilasyon KPR sonrası bakım Beyni ve kalbi korur Yaşam şansı x 2 Hastane dışı arrestlerde 112 arandıktan en fazla 5 dakika sonra yapılmalı AMAÇ: Normal serebral fonksiyon Stabil kardiyak ritim Normal hemodinami
Resüsitasyona: Destek ekibi gelinceye kadar Kazazede normal oluncaya kadar Yorgunluktan tükeninceye kadar devam edilir.
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Bir eylem sıralamasıdır. 1.Assesment (Değerlendirme) 2.Acil yardım sistem aktivasyonu 3.CPR ın C-A-B si 4.Defibrilasyondur.
Değerlendirme Değerlendirme fazı kritiktir. Uygun değerlendirme yapılana kadar CPR yapma!
Olay yerini incele, sonra : RAP R-Responsiveness (cevabı kontrol et) Omuzdan tutarak sars ve seslen İyimisiniz?
RAP A - Activate EMS ( cevapsız ise) 112 yi ara Veya araması için birisini görevlendir P - Position on back Her zaman baş ve spinal kord hasarı olabileceğini unutma Boyun ve spinal kordu destekle
1992 den beri AHA kılavuzunda; O anda yardım ulaşma olanağı yoksa, Kurtarıcının, hastanın bilinçsiz olduğunu saptamasından sonra, ambulans çağırmak için, erişkin hastayı bir süre terketmesi önerilmektedir. Önce Yardım Çağırınız (call first, phone first). Bunun asıl amacı çok hızlı bir şekilde ambulans çağırılması ve ambulansta bulunan Defibrilatör ile mümkün olduğu kadar erken defibrilasyon uygulanmasıdır.
Erken Arama PHONE FIRST Önce Ara Erişkin kişi cevapsız bulunduğunda Yardım çağır/ 112 i ara, PHONE FAST Hızlı Ara Çocuk veya infant cevapsız bulunduğunda Ani veya tanıklı kollaps durumunda 112 i ara Tanık yok cevapsız bulundu 5 siklus CPR sonrası 112 i ara
İlk Müdahale Çevre Güvenliği Bilinç Değerlendirmesi 112 Acil Sağlık Sisteminin Aktivasyonu Airway (Havayolu) Breathing (Solunum) Circulation (Dolaşım) Defibrilation
(C) Dolaşım Nabız Dolaşım bulguları
Dolaşım Cevapsızlığı değerlendir, Dolaşım bulgularını ara: Nabız kontrolu, Diğer dolaşım belirtileri, normal solunum, öksürük, hareket vb. Toplam 10 sn Dolaşım bulguları yok kompresyon
Dolaşım Sadece sağlık personeli nabız kontrolü yapmalıdır (Class IIa)
C: DOLAŞIM Dolaşımın değerlendirilmesi Erişkinde karotis nabzı İnfantta brakiyal / femoral nabız Nabız kontrolü <10 sn.
Göğüs Kompresyonu Seri, ritmik basınç uygulanması 100/dk kompresyon (Class IIa) Kompresyon / Ventilasyon : 30/2 Erişkin ve tek kurtarıcılı çocuk ve infant (Class IIa) İki kurtarıcılı çocuk ve infant KPR 15:2 (Class IIb) Yenidoğan (3:1)
Göğüs Kompresyonu Hasta sert- düz yere yatırılmalı Göğsün ortasında sternum lokalize edilir Bir elin ayasını diğer elin üzerine yerleştirilir Dirsekler bükülmemeli Dakikada >100 bası
Sternum ½ alt yarısına 4-5 cm çökecek şekilde masaj yapılır Göğüs kafesinin eski haline gelmesine fırsat verilmeli Hızlı ve güçlü masaj uygulanmalı(push hard, push fast) 2 dakikada bir masaj yapanı değiştirilmeli, masaja ara verilmemeli
Kompresyon/Ventilasyon oranı: Erişkinde 30/2 Kompresyon oranı=dekompresyon oranı Dakikada ventilasyon sayısı 8-10
(A) Hava Yolu Pozisyon supin pozisyonu Hava yolunun açılması hava yolu obstruksiyonunun en sık nedeni dil Head tilt-chin lift (tüm kurtarıcılar) Class IIa
Jaw thrust Travma şüphesi varlığında sadece sağlık personeli
A-Havayolu Açıklığının Sağlanması Hava Yolu Açma Teknikleri Head Tilt-Chin Lift Boyun ekstansiyonu Çene kaldırılması Jaw Thrust Çene asılması Sadece sağlık personeli
HEAD TILT-CHIN LIFT Havayolu tıkanıklığının en sık nedeni dil Amaç: Dil kökünü kaldırmaktır. Baş bir elle alından geri itilir Diğer elle çene kaldırılır Dil post. farengial duvardan uzaklaştırılır. Travmada kullanılmaz
JAW TRUST Travmada tercih edilir Çene her iki elle angulus mandibuladan öne doğru kaldırılır ve başparmaklarla ağız açılır
A - Hava yolu Ağız içini kontrol edin Yabancı cisim var ise görerek çıkartın
Solunum (B) Bak Dinle Hisset 10 Sn.
Solunum normal Derlenme (Recovery) pozisyonuna al Yardım iste Solunumun kontrolü Derlenme pozisyonu
Size yakın kolu dirsekten 90 derece açı ile yukarı doğru ve avuç içi yukarı bakacak şekilde yerleştir Size uzak kolu göğüs üzerinden el sırtı hastanın size yakın yanağına gelecek şekilde getir Diğer elinizle size uzak bacağı diz üzerinden kavra ve ayak yerde kalacak şekilde yukarı ve kendinize doğru çek Derlenme pozisyonu
(B) Solunum Ağızdan ağıza solunum 2 soluk ver Her biri 1 sn. Class IIa
Solunum Ağız-ağız; ağız-burun Ağız-yüz koruyucusu Ağız-trakeal stoma Ağız-mask Ağız- bag mask (ambu) Cricoid Basınç (Sellick manevrası)
DEFİBRİLASYON!!! Defibrilasyon öncesi göğüs kompresyonu Tek defibrilasyon Bifazik defibrilatörde 150-200 J Monofazik defibrilatörde 360 J VF/VT de yaşam %85-95 Her dakika %7-10 azalır 12 dakika üzerinde %2 hastanede 3 dakika alanda 5 dakika
Resüsitasyon Başarısı = ERKEN DEFİBRİLASYON İlk 5 dakika!!!
Defibrilasyonda Zamanın Önemi Resüsitasyonun başarı şansı Defibrilasyon ile ilgili her geç kalınan dakika için % 7-10 azalıyor 100 90 İsveç Kardiyak Arrest Çalışması % Başarı 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Zaman (dk) Kollaps-Defibrilasyon Zaman (dk) : Kardiyak arrest-defibrilasyon
Başarılı canlandırma: Erken Defibrilasyon Kesintisiz CPR a bağlıdır
Erken Defibrilasyon Tanıklı ani kardiyak arrestte en sık izlenen ilk ritm VF dir. Tedavi elektriksel defibrilasyondur. Zaman geçtikçe başarılı defibrilasyon şansı hızla azalır. Birkaç dakika içinde VF asistoliye döner.
Kesintisiz CPR İleri hava yolu uygulamalrı dışında hiçbir neden için CPR a 10 sn den uzun ara verilmez. İleri havayolu uygulamaları 30 sn içinde sonlandırılmalıdır.
Prekordiyal darbe Tanık olunmuş veya monitörize edilmiş arrestlerde ilk 30 sn içinde yapılabilir. 30 cm yüksekten sternuma sert ve tek vuruş anlamına gelir.
CPR a NE ZAMAN SON VERMELİYİZ? 30 dakika süre ile CPR uygulamasına karşın spontan dolaşım sağlanamadıysa. İstisnalar: Hipotermi, Suda arrest, İlaç aşırı dozu, İntermittant VT/VF saptanıp tedavi edilebilecek diğer nedenler Tesbit edilebilir ve geri döndürülebilir bir neden olmamasına karşın 10 dakikadan daha uzun süredir asistoli varsa. Hastanede oluşan ve şahit bulunmayan arrestlerde VF/VT dışında bir ritm mevcutsa, 10 dakikadır süren resussitasyona rağmen nabız yoksa.
CPR KİMLERE YAPILMAMALI? 1. Irreversibl ölüm bulgularının varlığı: rigor mortis, decapitation, veya dependent lividity 2. Progressiv septik veya kardiyojenik şok nedeni ile maksimum tedavi uygulanmasına karşın vital fonksiyonları bozulmaya devam ederken arrest olan ve düzelmesi beklenmeyen kişiler. 3. Gestesyonel yaşı 23 haftadan küçük, doğum ağırlığı 400g dan küçük, anencephal, 13. Veya 18. Kromozon trizomisi tesbit edilmiş yenidoğanlar 4. Tedaviye yanıt vermeyen end-stage, metastazlı kanser hastaları 5. Beyin ölümü tanısı koyulmuş ve donör olmayan hastalar.
ESKİ 2000 Ventilasyonda; ETT UYGUN ORAN VE DERİNLİKTE Ritim KOMPRESYON kontrolü için CPR a sık ara KOMPRESYON veriliyordu ARASINDA GÖĞSÜN DOLMASINA İZİN VER Defibrilasyon sonrası ritim bakılıyordu GÖĞÜS KOMPRESYONUNA ARA VERMENİN AZALTILMASI İlaçlar; IV veya ETT CPR ASIRI 15:2 VENTİLASYONDAN KAÇINMA Ardışık 3 defibrilasyon EĞİTİMLİ BİR TAKIM UYGUN Defibrilasyon KOŞULLARDA EŞZAMANLI, 200, 200-300, GÖREVİNİ BİLEREK YAPILAN 360J KOMPRESYON, HAVAYOLU YÖNETİMİ, KURTARICI Atropin; 0.04mg/kg SOLUNUM, RİTİM SAPTAMA VE ŞOK UYGULAMA YAPABİLİR. YENİ 2010 ESKİ 2005 ETT Class IIa; LMA ve combitube BAK DİNLE HİSSET KURALI Ritim KALDIRILDI kontrolü için CPR a ara mümkün olduğunca EĞİTİMSİZ KURTARICILAR verilmeyecek SADECE SÜREKLİ KOMPRESYON YAPMALI CPR sonrası ritim bakılacak IV KOMPRESYONDAN ve IO ÖNCE KURTARICI SOLUNUM SIRASI DEGİŞTİ CPR 30:2 ABC YERİNE CAB Tek defibrilasyon DENEYİMLİ KİŞİLER GÖĞÜS Defibrilasyon 360J KOMPRESYONUNA SPONTAN DOLAŞIM GELENE YADA RESÜSİTASYON SONUNA KADAR DEVAM ETMELİ 3 doz ATROPİN YER ALMIYOR
Teşekkürler