TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM TEDBİRE İLİŞKİN ARA KARAR HEKMATULLAH KAMALOV BAŞVURUSU (Başvuru Numarası: 2017/5038) Karar Tarihi: 6/2/2017
BİRİNCİ BÖLÜM ARA KARAR Başkan Üyeler : Engin YILDIRIM : Celal Mümtaz AKINCI Muammer TOPAL M. Emin KUZ Recai AKYEL Raportör Başvurucu Vekili : Sinan ARMAĞAN : Hekmatullah KAMALOV (Özbekistan Vatandaşı) : Av. Sabri SAYAN I. BAŞVURUNUN KONUSU 1. Başvuru, sınır dışı kararının uygulanması hâlinde işkence ve kötü muamele yasağı ile yaşam hakkının ihlal edileceği iddialarına ilişkindir. 2. Başvurucu, sınır dışı işleminin tedbiren durdurulmasına karar verilmesini talep etmektedir. II. BAŞVURU SÜRECİ 3. Başvuru, 23/1/2017 tarihinde Gaziantep Bölge İdare Mahkemeleri aracılığıyla yapılmıştır. 4. İkinci Bölüm İkinci Komisyonunca, başvurucunun tedbir talebinin Bölüm tarafından karara bağlanması gerekli görüldüğünden, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü nün (İçtüzük) 73. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca, kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir. III. OLAY VE OLGULAR 5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir: 6. Başvurucu, 1977 doğumlu olup Özbekistan vatandaşıdır. 7. Başvurucu, 18/11/2009 tarihinde kendisinin, eşi ve çocuklarının ise farklı tarihlerde Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'ne (BMMYK) koruma talebinde bulunduklarını belirtmiş ancak Türkiye ye hangi tarihte ve ne şekilde giriş yaptığı konusunda bilgi vermemiştir. 8. Başvurucunun, 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunumun 54. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (d) bendi uyarınca, Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar'' kapsamında olduğu değerlendirilerek Gaziantep Valiliği Î1 Göç İdaresi Müdürlüğünün 25/11/2016 tarihli ve 2
2338851.101.18.03.2 sayılı kararı ile sınır dışı edilmesine ve idari gözetim altına alınmasına karar verilmiştir. 9. Başvurucunun söz konusu işlemin iptali için açtığı dava Gaziantep 1. İdare Mahkemesinin 27/12/2016 tarihli kararıyla reddedilmiştir. 10. Başvurucu, uluslararası koruma talebinin sonucuna ilişkin bir belge sunmadığı gibi başvurucu avukatıyla yapılan yazışmada, başvurucunun BMMYK nezdinde güncel bir başvurusunun olmadığı belirtilmiştir. 11. Başvurucu, ülkesinde baskıcı bir rejim olduğunu, sınır dışı edilirse işkence ve kötü muameleye maruz kalacağını, hatta infaz edilebileceğini iddia etmiş; Özbekistan da yaşanan insan hakları ihlalleriyle ilgili Uluslararası Af Örgütünün 2014/15 sayılı rapor içeriğinin dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir. 12. Anayasa Mahkemesi, başvurucu tarafından sunulan bilgilerin tedbir hususunu sağlıklı bir şekilde karara bağlamaya yeterli nitelikte olmadığını gözeterek Göç İdaresi Genel Müdürlüğünden 25/1/2017 tarihli müzekkereyle (süreli) başvurucunun durumuyla bilgi ve belge istemiştir. 13. Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün 27/1/2017 tarihli ve 4269 sayılı yazısında, Başbakanlık Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı nın 27/7/2016 tarihli yazısına istinaden ülkemizde terörist faaliyetlere iştirak etmesinin önlenmesi ve çatışma bölgelerine seyahat etmelerinin önlenmesi amacı ile başvurucu hakkında G-87 tahdit kodu girişi yapıldığı belirtilmiştir. IV. İLGİLİ HUKUK 14. 6458 sayılı Kanun un -29/10/2016 tarihli ve 29872 sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 676 sayılı KHK nın 35. maddesiyle değişen- "Sınır dışı etme kararı kenar başlıklı 53. maddesi şöyledir: alınır. "(1) Sınır dışı cime kararı. Genel Müdürlüğüm talimatı üzerine veya resen valiliklerce (2) Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya ycıscıl temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir. (3) Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararma karşı, kararın tebliğinden itibaren on beş gi'm içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gi'm içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıvla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde 5-/ üncü maddenin birinci fıkrasının (b), (d) ve (k) bentleri ile ikinci fıkrası kapsamındakiler hariç' (676 sayılı KHK'nın 35/1. maddesiyle eklenen cümle) yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez." 15. 6458 sayılı Kanun un -676 sayılı KHK nın 36. maddesiyle değişen- Sınır dışı etıııe karan alınacaklar1 kenar başlıklı 54. maddesi şöyledir: "(1) Aşağıda sayılan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır: a) 5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler 3
Başvuru Numarası : 2017/5038 (Tedbir Ara Karan) b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çtkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar c) Türkiye ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar ç) Türkiye 'de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği va da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler f) İkamet izinleri iptal edilenler g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler h) Türkiye ye yasal giriş veya Türkiye 'den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler ı) Hakkında Türkiye 'ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye 'ye geldiği tespit edilenler i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş savılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye 'de kalma hakkı bulunmayanlar j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye 'den çıkış yapmayanlar k) Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler. (676 sayılı KHK nın 36 T maddesiyle eklenen bent) (2) Bu maddenin birinci fıkrasının (h), (d) ve (k) bentleri kapsamında oldukları değerlendirilen uluslararası koruma başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında uluslararası koruma işlemlerinin her aşamasında sınır dışı etme kararı alınabilir. (676 sayılı KHK nın 36/1. maddesiyle değişen 2. fıkra) " V. İNCELEME VE GEREKÇE 16. Başvuru formu ve ekleri incelenip tedbir talebi hakkında gereği düşünüldü: A. Başvurucunun İddiaları 17. Başvurucu, sınır dışı edilirse yaşamı ile maddi ve manevi bütünlüğünün tehlikeye gireceğini, işkence ve kötü muamele görme hatta ölüm riskinin bulunduğunu belirterek tedbir kararı verilmesini talep etmiştir. B. Değerlendirme 18. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun un 49. maddesinin (5) numaralı fıkrası ve îçtüzük ün Tedbir kararı başlıklı 73. maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre; başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike bulunduğunun anlaşılması hâlinde, Bölümlerce resen veya başvurucunun talebi üzerine gerekli tedbirlere karar verilebilir. 19. Anayasa Mahkemesi, sınır dışı işlemlerine karşı yapılan başvurularda, geri gönderilen ülkenin koşullarını dosyaya sunulan bilgi ve belgelerle sınırlı kalmaksızın ulusal ve uluslararası kuruluşların ve hükümetlerin düzenlemiş olduğu insan hakları raporlarından da yararlanmak suretiyle resen araştırmaktadır (Leyla Dogot [TAK], B. No:2015/11252, 10/7/2015, 14; Kıza Kashkoeva [TAK], B. No:2016/9483, 25/5/2016, 17). Bununla birlikte kural olarak menşe ülkede karşılaşılabilecek kişisel risklerin ve buna ilişkin somut bilgilerin başvurucular tarafından Anayasa Mahkemesine ayrıntılı şekilde sunulması gerekir. 4
20. Somut olayda başvurucu, sınır dışı edilmesi hâlinde, ülkesinde baskı ve zulme maruz kalacağını ileri sürmüş ancak bu konuda iddialarını somutlaştıracak hiçbir bilgi ve belge ortaya koyamamıştır. Başvurucunun Özbekistan a sınır dışı edilmesi halinde yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike bulunduğu dosya kapsamından anlaşılamamıştır. 21. Açıklanan nedenlerle tedbir talebinin reddine karar verilmesi gerekir. VL HÜKÜM A. Tedbir talebinin REDDİNE, B. Kararın bir örneğinin başvurucuya ve Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne tebliğine, 6/2/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi. Başkan Üye Üye Engin YILDIRIM Celal Mümtaz AKINCI Muammer TOPAL Uye M. Emin KUZ Uye Recai AKYEL 5