3.2. Raster Veriler Satırlar Piksel/hücre büyüklüğü Sütunlar 1
Görüntü formatlı veriler Her piksel için gri değerleri kaydedilmiştir iki veya üç bant (RGB) çok sayıda bant Fotoğraf, uydu görüntüsü, ortofoto, taranmış harita vd tiff, jpeg, bmp, sid, img vb CBS de Görselleştirme ve ekranda sayısallaştırma için kullanılan verilerdir 2
3
4
GRID veriler Her hücre için tamsayı veya ondalıklı sayı tarzında bir değer kaydedilmiştir yükseklik arazi kullanımı hava kirliliği deprem riski vb SAM, Vektör-Raster Dönüşümleri Çeşitli uzantılarda, yapılarda olabilmektedir Coğrafi analiz ve sorgulama için kullanılan 5
6
7
8
9
Raster Veri Toplama Yöntemleri Fotoğraf, görüntü çekimi Tarayıcı ile tarama Vektör verilerden dönüşüm Elle giriş 10
Raster Veri Depolama Yöntemleri 1. Matris kodlama (full raster encoding) 2. Satır boyunca kodlama (run-length encoding) 3. Nokta-değer kodlama (value point encoding) 4. Dörtlü ağaç kodlama (quadtree encoding) 5. Zincir kodlama (chain encoding) 6. Blok kodlama (block encoding) 11
Matris kodlama Piksel satır,kolon ve değeri kodlanır Satır boyunca kodlama Satır, değer ve değer tekrarlama sayısı kodlanır 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A D Harita 1. Matris kodlama (100 değer) 2. Satır boyunca kodlama (54 değer) 3. Nokta-değer kodlama (32 değer) Değer Uzunluk Satır A 10 0 Değer Nokta 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A 10 1 A 23 0 A A A A A A A A A A A 4 2 B 29 B 6 2 A 32 1 A A A A A A A A A A A 3 3 B 39 B 7 3 D 43 2 A A A A B B B B B B D 4 4 B 49 3 A A A B B B B B B B B 6 4 D 54 D 5 5 B 59 4 D D D D B B B B B B B 5 5 D 64 5 D D D D D B B B B B D 5 6 C 69 C 5 6 D 74 6 D D D D D C C C C C D 5 7 C 79 7 D D D D D C C C C C C 5 7 D 84 D 5 8 C 89 8 D D D D D C C C C C C 5 8 D 94 D 5 9 C 99 9 D D D D D C C C C C C 5 9 B C Nokta- değer kodlama Değer ve satırlardaki kolon numarası kodlanır 12
Entegrasyon Raster-Vektör analiz ve sorgulama ya raster yada vektör iki veri grubu bir arada sorgulanaz vektör veriler için SQL ve diğer fonksiyonlar raster veriler için hücre bazında işlem yapabilen fonksiyonlar görselleştirme ikisi bir arada kullanılabilir 13
Entegrasyon Ölçek a Ölçek b çeşitli ölçeklerdeki veriler bir dosyada birleştirebilir doğruluk: küçük ölçek 14
Proje-Veri İlişkisi? Nokta/çizgi/poligon/grid İsimler, öznitelikler, ayırt edici öznitelik kodlaması, ilişkiler Koordinat sistemi Doğruluk Topolojik kurallar Sınıflandırma/renklendirme/semboloji Metaveri Yapılacak sorgulamalar, ürünler 15
3.3. Verilerin İşlenmesi, Sorgulamalar, Analizler
Vektör Verilerin CBS Yazılımınca Bilgisayara Aktarılması 17
Çıktı Oluşturulması 18
Çıktılar Harita, grafik, rapor, haritalı rapor vb Format dönüşümü, ölçek ile ilgili dönüşümler 19
Harita Özellikleri Vektör veri katmanları istenen özniteliklerine göre sınıflandırılır, renklerle beraber semboloji belirlenir tarama-çizgi tipi-nokta sembolü/ noktalar/grafik İstenirse raster/grid veriler eklenir 20
Temel Semboloji ve Yazı Öznitelik değerlerine göre sınıflandırma tek değerler kullanım türü, kat adedi, yol sınıfı vb aralıklar yüzölçümü, kat adedi dağılımı vb ikili kombinasyonlar vb 21
Vektör Veri (Lo, Yeung, 2000) 22
Topolojik Özelliklere Dayanmayan Analizler Bu analizler için geometrik verilerin topolojik ilişkilerinin, özelliklerinin depolanmış olması gerekmez Koordinatlar veya VT dosyaları ile çözümlenir 23
Veri Tabanı Sorgulamaları: raporlar SQL 24
İstatistiksel Analiz: tematik harita, raporlar VT tablolarındaki özniteliklerle ilgili toplam, ortalama, maksimum, minimum, standart sapma, kayıt sayısı vb ile grafik verilerin özniteliklerine göre sınıflandırarak ve renklendirerek harita hazırlama İstanbul un İlçe, mahalle ve 2000 yılına ait mahalle nüfuslarının girildiği bir dosyadan ilçelere göre nüfusları toplatarak ilçe bazında nüfus yoğunluğunu gösteren bir harita üretmek 25
Adres Bulma Standart adres kayıtları, noktalardan oluşan grafik dosya ve yollar Geometrik Hesaplar Poligon detayların yüzölçümü ve çevre uzunlukları, çizgi detayların uzunlukları otomatik olarak hesaplanarak öznitelik değerleri olarak yazılmıştır Ekranda belirtilen noktalar arasındaki uzunluk ve yüzölçümleride bu analiz olanakları ile bulunabilir 26
Topolojik Özelliklere Dayanan Analizler Komşuluk (contiguity,adjacency), içerme (containment), bağlantı (connectivity) A B Komşuluk İçerme Bağlantı 27
Detay Temelli Topolojik Fonksiyonlar Bir katmandaki bazı detaylar ile diğer katmandaki detayların arasındaki ilişkiyi bulmak 28
Detay Temelli Birleştirme Analizleri Bir noktanın bir alan detayın içinde kalıp kalmadığını bulmak Hastane yerlerinin, itfaiye istasyonlarının, müşteri portföyünün belirlenmesi vb Dik doğru algoritması: Çift sayı ile kesen noktalar alan detayın dışında 29
Tampon Bölge Belirli bir mesafede detay için poligon katmanı yaratma Noktalar için daire, çizgiler için bant, poligon detaylar için kopyası yeni poligon katman olarak oluşturulabilir Kamulaştırılacak parsellerin tespiti vb 30
Katman Temelli Topolojik Fonksiyonlar Katmandaki tüm detaylar için yapılan işlemlerdir Sonuçta oluşan yeni katmanın da topolojik özellikleri tanımlıdır Ancak probleme yönelik işlemlerin iyi belirlenmesi gerekir Sonuçta istenmeyen küçük yüzölçümlü alan detaylar oluşabilir, bunların düzeltilmesi gerekir 31
Sınıflandırma VT da bir özniteliğin değerleri gruplandırılarak yeni değerleri başka bir özniteliğe atanır, grafik veri (poligon detay) yeni özniteliğe göre birleştirilir (komşu olup aynı değeri taşıyanlar) Dissolve 32
Katman Temelli Birleştirme Analizi Nokta - Poligon Çizgi - Poligon Poligon - Poligon 33
34
35
Şebeke Analizi-Network Analysis Ulaşım, Teknik Altyapı, Akarsular vb için geliştirilmiş sorgulamalar Ulaşım: En kısa yol, güzergah tayini, kaynak tahsisi, navigasyon, araç takibi Teknik altyapı: planlama ve projelendirme, bakım Akarsular: projelendirme, taşma alanları, bakım 36
37
38