TRAKYA CAM SANAYİİ A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN TARİHİ İTİBARİYLE ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI NA UYGUN OLARAK HAZIRLANAN KONSOLİDE MALİ TABLOLAR
Trakya Cam Sanayii A.Ş. Yönetim Kurulu na BAĞIMSIZ SINIRLI DENETİM RAPORU 1. Trakya Cam Sanayii A.Ş nin ( Şirket ) ve bağlı ortaklıklarının (hep birlikte Grup ) 30 Haziran tarihi itibariyle hazırlanan ara dönem konsolide bilançosu ile aynı tarihte sona eren ara döneme ait konsolide gelir, özsermaye değişim ve nakit akım tablolarını incelemiş bulunuyoruz. Söz konusu mali tablolar tarihi itibariyle Türk Lirasının satın alma gücüyle ifade edilmiştir. Hazırlanan bu mali tablolardan Grup yönetimi sorumludur. 2. İncelememiz, Uluslararası Denetim Standartları tarafından öngörülen sınırlı denetim ilkelerine uygun olarak yapılmıştır. Sınırlı denetim, esas olarak ara mali tabloların hazırlanışındaki sistemi anlamaya yönelik olarak şirket personelinden elde edilen mali ve muhasebe bilgilerinin değerlendirilmesini ve bunlar üzerinde uygulanan analitik incelemeleri kapsayan çalışmaları içermektedir. Ara dönem konsolide mali tablolar üzerinde yapılan sınırlı denetim çalışmalarının kapsamı, mali tabloların bütünü üzerinde bir görüş oluşturmak amacı ile genel kabul görmüş denetim ilkelerine göre yapılan tam kapsamlı denetim çalışmalarına oranla oldukça sınırlı tutulmuştur. Bu nedenle, tam kapsamlı bir denetçi görüşü beyan etmemekteyiz. 3. Grup, tarihinde sona eren ara hesap dönemine ait ilişikteki konsolide mali tablolarını Uluslararası Finansal Raporlama Standartları nı ( UFRS ) esas alarak ilk kez 31 Aralık 2003 tarihinde hazırlamıştır. Dolayısıyla, ilişikte tarihinde sona eren altı aylık dönem için hazırlanan ara dönem konsolide gelir tablosu, özsermaye değişim tablosu ve nakit akım tablosu ile ilgili dipnotlar 2003 tarihinde sona eren altı aylık ara dönem ile karşılaştırmalı olarak sunulmamıştır. 4. Sınırlı incelememize göre, karşılaştırmalı olarak verilemeyen mali tablolar hariç olmak üzere ekli konsolide ara dönem mali tablolarda Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ile uygun olması için yapılması gerekli herhangi bir düzeltmeye rastlanmamıştır. DENETİM SERBEST MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Member Firm of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU Hüseyin Gürer Sorumlu Ortak, Baş Denetçi İstanbul, 10 Eylül
30 HAZİRAN TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLAR İçindekiler Sayfa KONSOLİDE BİLANÇOLAR...... 1-2 KONSOLİDE GELİR TABLOSU... 3 KONSOLİDE ÖZSERMAYE DEĞİŞİM TABLOSU... 4 KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOSU... 5 NOT 1 GRUP UN YAPISI VE FAALİYET ALANLARI... 6-7 NOT 2 KONSOLİDE MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMA ESASLARI... 7-11 NOT 3 UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ....11-18 NOT 4 NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER... 19 NOT 5 ALIM SATIM AMAÇLI FİNANSAL VARLIKLAR... 20 NOT 6 TİCARİ ALACAKLAR... 20 NOT 7 İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE OLAN BAKİYE VE İŞLEMLER... 21-25 NOT 8 STOKLAR... 26 NOT 9 DİĞER ALACAKLAR VE DÖNEN VARLIKLAR... 26 NOT 10 MALİ DURAN VARLIKLAR... 27 NOT 11 MADDİ DURAN VARLIKLAR... 28 NOT 12 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR... 29 NOT 13 MALİ BORÇLAR... 30-32 NOT 14 TİCARİ BORÇLAR... 33 NOT 15 DİĞER BORÇLAR VE GİDER TAHAKKUKLARI... 33 NOT 16 VERGİ... 33-37 NOT 17 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI... 37 NOT 18 TAAHHÜTLER VE YÜKÜMLÜLÜKLER... 38 NOT 19 SERMAYE VE YASAL YEDEKLER... 39 NOT 20 NET SATIŞLAR... 40 NOT 21 SATIŞLARIN MALİYETİ... 40 NOT 22 FAALİYET GİDERLERİ... 40 NOT 23 FİNANSMAN /GİDERLERİ... 41 NOT 24 DİĞER GİDERLER... 41 NOT 25 İŞLETME SERMAYESİNDE GERÇEKLEŞEN DEĞİŞİM 42 NOT 26 DİĞER YATIRIM FAALİYETLERİNDEN GERÇEKLEŞEN DEĞİŞİM 42 NOT 27 YABANCI PARA POZİSYONU 43 NOT 28 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN HUSUSLAR... 45 NOT 29 MALİ TABLOLARIN ONAYLANMASI... 45
30 HAZİRAN TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO (Tutarlar, Türk Lirası nın deki satın alma gücü ile olarak ifade edilmiştir (not 2)). DÖNEN VARLIKLAR Not 31 Aralık 2003 Nakit ve nakit benzeri değerler 4 81,322,433 72,348,908 Alım-satım amaçlı finansal varlıklar 5 195,913 200,605 Ticari alacaklar (net) 6 67,585,543 70,275,906 İlişkili şirketlerden alacaklar 7 43,959,493 71,270,848 Stoklar (net) 8 65,421,894 61,897,639 Diğer alacaklar ve dönen varlıklar (net) 9 1,572,965 661,065 Dönen Varlıklar Toplamı 260,058,241 276,654,971 DURAN VARLIKLAR Uzun vadeli alacaklar 1,766 1,464 Mali duran varlıklar (net) 10 152,660,014 151,951,311 Maddi duran varlıklar (net) 11 619,958,163 620,818,386 Maddi olmayan duran varlıklar (net) 12 927,566 786,496 Duran Varlıklar Toplamı 773,547,509 773,557,657 AKTİF (VARLIKLAR) TOPLAMI 1,033,605,750 1,050,212,628 1 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
30 HAZİRAN TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇO (Tutarlar, Türk Lirası nın deki satın alma gücü ile olarak ifade edilmiştir (not 2)). KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Not 31 Aralık 2003 Kısa vadeli mali borçlar 13 49,818,410 32,681,754 Ticari borçlar 14 8,175,830 19,444,139 İlişkili şirketlere borçlar 7 69,692,361 51,359,304 Alınan sipariş avansları 2,112,790 2,453,726 Diğer borçlar ve gider tahakkukları 15 6,747,613 16,058,907 Ödenecek kurumlar vergisi 16 6,890,058 10,584,201 Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Toplamı 143,437,062 132,582,031 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR Uzun vadeli finansal borçlar 13 56,074,272 67,233,943 Gelecek yıllara ait gelirler 3 e 691,696 - Uzun vadeli borçlar 22,176 21,226 Kıdem tazminatı karşılığı 17 22,112,664 22,180,605 Ertelenmiş vergi karşılığı 16 106,797,478 95,058,500 Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Toplamı 185,698,286 184,494,274 ÖZKAYNAKLAR Sermaye 19 227,600,000 227,600,000 Sermayeye yapılan düzeltmeler 112,553,319 112,553,319 Yasal yedekler 102,698,955 93,294,925 Yabancı ülkelerdeki iştiraklerin çevrim farkları (18,785) (2,789) Satışa hazır finansal varlıklardan gelen değerleme fonları 2,534,045 3,889,251 Birikmiş karlar 230,773,368 201,427,512 Net dönem karı 28,329,500 94,374,105 Özkaynaklar Toplamı 704,470,402 733,136,323 PASİF (KAYNAKLAR) TOPLAMI 1,033,605,750 1,050,212,628 TAAHHÜTLER VE YÜKÜMLÜLÜKLER 18 2 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
30 HAZİRAN TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE GELİR TABLOSU (Tutarlar, Türk Lirası nın deki satın alma gücü ile olarak ifade edilmiştir (not 2)). Not 1 Ocak - Net satışlar 20 230,654,629 Satışların maliyeti 21 (150,702,887) Brüt kar 79,951,742 Faaliyet giderleri 22 (36,771,159) Faaliyet karı 43,180,583 Finansman giderleri (net) 23 (3,036,478) Diğer giderler (net) 24 (3,032,672) İştiraklerden temettü gelirleri 5,931,764 Parasal kazanç 11,264,886 Vergi öncesi kar 54,308,083 Vergi 16 -Cari vergi gideri (7,087,622) -Ertelenmiş vergi gideri (18,890,961) Net kar 28,329,500 Hisse başına kar (TL) (*) 3. t 124.47 (*) Şirket in beher nominal hissesi 1,000 TL ye göre hesaplanmıştır. 3 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
30 HAZİRAN TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE ÖZ SERMAYE DEĞİŞİM TABLOSU (Tutarlar, Türk Lirası nın deki satın alma gücü ile olarak ifade edilmiştir (not 2)). Sermaye Sermayeye Yapılan Düzeltmeler Yasal Yedekler Satışa Hazır Finansal Varlıklardan Gelen Değerleme Fonları Yabancı Para Çevrim Farkları Geçmiş Yıllar Karları Toplam 1 Ocak itibariyle bakiye 227,600,000 112,553,319 93,294,924 3,889,252 (2,789) 295,801,617 733,136,323 Yasal yedeklere transferler 9,404,031 (9,404,031) - Ödenen temettü (55,624,218) (55,624,218) Satılmaya hazır finansal varlıkların rayiç değerlerindeki artış (1,355,207) (1,355,207) Yabancı para çevrim farkları (15,996) (15,996) Net dönem karı 28,329,500 28,329,500 itibariyle bakiye 227,600,000 112,553,319 102,698,955 2,534,045 (18,785) 259,102,868 704,470,402 4 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
30 HAZİRAN TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOSU (Tutarlar, Türk Lirası nın deki satın alma gücü ile olarak ifade edilmiştir (not 2)). 01.01-30.06. Not İŞLETME FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMI Net dönem karı 28,329,500 Net dönem karını işletme faaliyetlerinden sağlanan nakit akımına getirmek için yapılan düzeltmeler: Maddi duran varlıkların amortisman 11 26,014,119 Maddi olmayan duran varlıkların itfa giderleri 12 71,639 Mali duran varlıklar üzerindeki değer düşüklüğü gideri 10 529,794 Krediler üzerindeki faiz tahakkuku 1,305,372 Kıdem tazminatı karşılığındaki değişim 17 1,355,930 Şüpheli alacaklar karşılığındaki değişim 6 (19,432) Tahakkuk eden kur farkı gideri 846,967 Faiz gelirleri (3,412,649) Parasal kazancı ile netleştirilmiş vergi tahakkuku 16 18,826,600 İşletme sermayesindeki değişim öncesi faaliyetlerden elde edilen nakit akımı 73,847,840 İşletme sermayesinde gerçekleşen değişimler 25 22,733,375 Faaliyetlerden elde edilen nakit 96,581,215 Ödenen vergiler 16 (10,781,765) Ödenen faizler (3,260,411) Ödenen kıdem tazminatları 17 (1,423,870) İşletme faaliyetlerinden elde edilen nakit 81,115,169 YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMI Alınan Faizler 3,225,319 Yatırımlardaki değişim (net) 101,210 Mali duran varlıklardaki değişim - Maddi duran varlık alımları 11 (25,287,200) Maddi olmayan duran varlık alımları 12 (200,866) Satılan maddi duran varlıkların net defter değeri 11 121,463 Satılan maddi olmayan duran varlıkların net defter değeri 14 Yabancı ülkelerdeki faaliyetlerden çevrim farkı değişimi (15,996) Mali duran varlıklardan gelirler (2,593,703) Diğer yatırım faaliyetlerinde gerçekleşen değişim 26 692,343 Yatırım faaliyetlerinde kullanılan nakit (23,957,430) FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMI Yeni alınan mali borçlar 8,410,840 Geri ödenen mali borçlar (478,816) Ödenen temettüler (55,624,219) Sermaye ve emisyon primlerindeki artış - Finansal faaliyetlerde kullanılan nakit (47,692,195) NAKİT VE NAKİT BENZERİ DEĞERLERDEKİ NET DEĞİŞİM 9,465,544 DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERİ DEĞERLER 4 72,348,908 Nakit ve nakit benzeri değerler üzerindeki faiz tahakkuku etkisi (492,019) DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERİ DEĞERLER 4 81,322,433 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 5
1. GRUP UN YAPISI VE FAALİYET ALANLARI Grup, ana ortaklık Trakya Cam Sanayii A.Ş. ( Şirket ) ve hisselerinin çoğunluğuna veya etkin yönetimine sahip bulunduğu 2 bağlı ortaklıktan oluşmaktadır. Trakya Cam Sanayii A.Ş. ( Şirket ) 17 Ocak 1978 tarihinde kurulmuş olup, 1981 yılında üretime başlamıştır. Türkiye İş Bankası A.Ş.'nin kontrolü altında bulunan Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. (TŞCFAŞ) şirketler topluluğuna bağlı olan bir kuruluş olup, temel camlar, otocamı ve işlenmiş camlar üretimi ve satışıyla iştigal etmektedir. Şirket in Kırklareli (Lüleburgaz) Kocaeli (Çayırova) ve Mersin de üretim tesisleri bulunmaktadır. Grup operasyonlarının önemli bir kısmını Şişecam Holding Şirketleri ile gerçekleştirmektedir. Grup un ortakları, iştirakleri, bağlı ortaklıkları ve diğer ilişkili şirketleri aşağıdaki gibidir: ORTAKLAR Türkiye İş Bankası A.Ş. (*) Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Anadolu Cam Sanayii A.Ş. Cam Pazarlama A.Ş. (İş Bankası) (Şişecam Holding) (Anadolu Cam) (Cam Pazarlama) MALİ DURAN VARLIKLAR Camiş Madencilik Sanayii A.Ş. Paşabahçe Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş. Soda Sanayii A.Ş. Cam Elyaf Sanayii A.Ş. Çayırova Cam Sanayii A.Ş. İstanbul Porselen San. A.Ş. Camiş Elektrik Otoprodüktör Grubu A.Ş. TOPLULUK ŞİRKETLERİ Paşabahçe Eskişehir Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş. Camiş Makine Kalıp Sanayii A.Ş. Camiş Menkul Değerler A.Ş. (***) Cam Ambalaj Pazarlama A.Ş. (**) Camiş Sigorta Hizmetleri A.Ş. Camiş Ambalaj Sanayii A.Ş. Cam Ürünleri İşleme Ve Ticaret A.Ş. Denizli Cam Sanayii A.Ş. Paşabahçe Mağazaları A.Ş. Camiş Lojistik Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. Camiş Limited Ferro Döküm San. ve Tic. A.Ş. Oxyvit Kimya Sanayii Ve Ticaret A.Ş. Solvay Şişecam Holding A.G. (Austria) Mepa Merkezi Pazarlama A.Ş. Şişe Cam Bulgaria Ltd. Madencilik Sanayii ve Tic.A.Ş (Camiş Madencilik) (Paşabahçe Cam) (Soda Sanayi) (Cam Elyaf) (Çayırova Cam) (İstanbul Porselen) (Camiş Elektrik) (Paşabahçe Eskişehir) (Camiş Makine ve Kalıp) (Camiş Menkul) (Cam Ambalaj Pazarlama) (Camiş Sigorta) (Camiş Ambalaj) (Cam Ürünleri İşleme) (Denizli Cam) (Paşabahçe Mağazaları) (Camiş Lojistik) (Camiş Limited) (Ferro Döküm) (Oxyvit) (Solvay) (Mepa) (Şişecam Bulgaria) (Madencilik Sanayi) (*) İş Bankası 2003 yılında Şirket sermayesindeki ortaklık payını Şişecam a devretmiştir. (**) 2003 yılında faaliyetlerine son vermiştir. (***) 2003 yılında Topluluk hisseleri İşbank a satılmıştır. 6
1. GRUP UN YAPISI VE FAALİYET ALANLARI (devamı) Konsolidasyona dahil edilen şirketler: Konsolide mali tablolar açısından konsolidasyona dahil edilen şirketlerin faaliyet konuları, faaliyet grupları ve Grup un sermayeleri içindeki doğrudan ve dolaylı iştirak payları aşağıda verilmiştir: Şirket ünvanı Faaliyet Konusu Kayıtlı Olduğu Ülke Faaliyet Grubu Trakya Cam Investment BV Yatırım Hollanda Düzcam Trakya Glass Bulgaria E.A.D. Üretim Bulgaristan Düzcam Doğrudan sahiplik oranı 2003 Efektif Doğrudan sahiplik sahiplik oranı oranı Efektif sahiplik oranı Şirket Ünvanı % % % % Trakya Cam Investment BV 100 100 100 100 Trakya Glass Bulgaria E.A.D. - 100-100 2. KONSOLİDE MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMA ESASLARI Türkiye de Grup, yasal defterlerini ve muhasebe kayıtlarını Türk Ticaret Kanunu ( TTK ) ve vergi mevzuatına uygun olarak tutmakta; mali tablolarını Sermaye Piyasası Kurulu ( SPK ) tarafından yayımlanan genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak hazırlamaktadır. Grup un yurtdışında kurulu olan müşterek yönetime tabi iştirakleri muhasebe kayıtlarını bulunduğu ülkenin yasal mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadır. SPK, 15 Kasım 2003 tarihinde Seri XI No: 25 sayılı Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ i yayımlamış bulunmaktadır. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2005 tarihinden sonra sona eren ilk ara mali tablolardan geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bununla birlikte, dileyen işletmeler 31 Aralık 2003 veya izleyen tarihler itibariyle sona eren yıllık veya ara hesap dönemlerinden başlamak üzere Seri XI No: 25 sayılı Tebliğ hükümlerini uygulayabilmektedir. Sözkonusu Tebliğ in Otuzdördüncü Kısım - Genel Hükümler, mali tablo yükümlülüklerine ilişkin geçici birinci maddesinde belirtildiği üzere, mali tabloların Seri XI No: 25 sayılı Tebliğ hükümlerine göre zorunlu olarak düzenleneceği ilk hesap döneminin başına kadar geçen süre zarfında Uluslararası Finansal Raporlama Standartları na ( UFRS ) göre mali tablo ve raporların düzenlenmesi ve kamuya açıklanması, Seri XI No: 25 sayılı Tebliğ de öngörülen mali tablo hazırlama ve ilan yükümlülüklerinin yerine getirilmesi hükmündedir. 7
2. KONSOLİDE MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMA ESASLARI Buna istinaden Grup, 31 Aralık 2003 tarihinde sona eren hesap döneminden başlayarak mali tablolarını UFRS ye uygun olarak hazırlamayı ve kamuya açıklamayı benimsemiştir. Ekli mali tablolar, yasal kayıtları esas alınarak düzenlenmiş olup, UFRS ye göre gerçek durumu göstermek amacıyla Türk Lirası nın satın alma gücündeki değişimlerle ilgili olanlar dahil olmak üzere yapılan bazı düzeltme ve sınıflamaları da içermektedir. Ekli mali tabloların hazırlanmasında kullanılan esaslar aşağıda ve Not 3 te açıklanmıştır. Enflasyon muhasebesi: tarihi itibariyle, Şirket ve Türkiye de kayıtlı bağlı ortaklıklarının mali tablolarınında Türk Lirası nın genel satın alım gücündeki değişmeler nedeniyle yapılan düzeltmelerde, UMS 29 ( Hiperenflasyonist Ekonomilerde Finansal Raporlama ) esas alınmıştır. UMS 29, hiperenflasyonist ekonomilerin para birimi ile hazırlanan mali tabloların bilanço tarihindeki ölçüm biriminden gösterilmesini ve genel fiyat endeksinin kullanılarak daha önceki dönemlere tekabül eden bakiyelerin de aynı birimden gösterilmesini öngörmektedir. UMS 29 un uygulanmasını gerektiren durumlardan biri, üç yıllık kümülatif enflasyon oranının yaklaşık 100% veya üzerinde olmasıdır. Türkiye de Devlet İstatistik Enstitüsü ( DIE ) tarafından yayımlanan toptan eşya fiyat endeksi baz alındığında söz konusu kümülatif oran tarihi itibariyle sona eren üç yıllık dönem için, %110.3 olmuştur. Enflasyona göre yapılan düzeltmeler, SPK nun Seri: XI, No:20 sayılı Tebliğ ekinde yayımlanan fiyat endeksleri kullanılarak bulunan katsayılar esas alınarak hesaplanmıştır. 30 Haziran tarihi itibariyle ekte sunulan mali tabloların düzeltilmesinde kullanılan söz konusu endeks ve katsayılar aşağıda belirtilmiştir: sonu itibariyle son üç yıllık döneme ilişkin endeks ve düzeltme katsayıları aşağıdaki gibidir; Endeks Katsayı 2001 31 Aralık 2001 3,795.6 4,951.7 2.1031 1.6121 2002 5,572.0 1.4326 31 Aralık 2002 6,478.8 1.2321 2003 7,222.2 1.1053 31 Aralık 2003 7,382.1 1.0814 7,982.7 1.0000 8
2. KONSOLİDE MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMA ESASLARI (devamı) Enflasyon muhasebesi: (devamı) Türk Lirası nın Amerikan Doları karşısındaki yıllık değişiminin, Türkiye deki toptan eşya fiyat endeksiyle karşılaştırılması aşağıdaki gibidir: Yıl: 31 Aralık 2003 2003 2002 Dolar kuru artış oranı %6.5 (%14.6) (%9.3) %25.3 TEFE Enflasyon Oranı %8.14 %13.9 %29.6 %46.8 tarihi itibariyle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından açıklanan dolar kuru (piyasa kuru) 1 USD = 1,485,911 TL dır (31 Aralık 2003: 1,395,835). UMS 29 endeksleme işlemlerinin ana hatları aşağıdaki gibidir: Bilanço tarihi itibariyle cari satın alma gücü ile gösterilenler dışındaki tüm kalemler ilgili genel fiyat endeksi (TEFE) katsayıları kullanılarak endekslenmiştir. Önceki yıllara ait tutarlar da yine aynı şekilde endekslenmiştir. Parasal aktif ve pasif kalemler, bilanço tarihinde cari olan satın alma gücü ile ifade edildiklerinden endekslemeye tabi tutulmamışlardır. Parasal kalemler nakit para ve nakit olarak alınacak veya ödenecek kalemlerdir. Parasal olmayan aktif ve pasifler satın alma veya ilk kayda alınma tarihinden bilanço tarihine kadar olan süre içerisinde genel fiyat endeksinde meydana gelen değişikliklerin alım maliyetlerine ve birikmiş amortisman tutarlarına yansıtılması suretiyle yeniden ifade edilmiştir. Böylece sabit kıymetler, iştirakler ve benzeri aktifler piyasa değerlerini geçmeyecek şekilde alım değerleri üzerinden endekslenmiştir. Amortismanlar da benzeri şekilde yeniden düzeltilmişlerdir. Özkaynakların içerisinde yer alan tutarlar, bu tutarların şirkete katıldığı veya şirket içerisinde oluştuğu dönemlerdeki genel fiyat endekslerinin uygulanması neticesinde yeniden düzeltilmiştir. Gelir tablosunda yer alan tüm kalemler, gelir ve gider hesaplarının mali tablolara ilk olarak yansıtıldıkları dönemler üzerinden hesaplanan katsayılar ile endekslenmişlerdir. Net parasal pozisyon üzerinden genel enflasyon neticesinde oluşan kazanç veya kayıp, parasal olmayan aktiflere, özkaynak kalemlerine ve gelir tablosu hesaplarına yapılan düzeltmelerin farkıdır. Net parasal vaziyet üzerinden hesaplanan bu kazanç veya kayıp net kara dahil edilmiştir. 9
2. KONSOLİDE MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMA ESASLARI (devamı) Enflasyon muhasebesi (devamı) 30 Aralık 2003 Tarihli ve 25332 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 5024 sayılı Kanun ile 1 Ocak Tarihinden itibaren Enflasyon Muhasebesi Esaslarının uygulanmasını esas alan vergi mevzuatı yürürlüğe girmiştir. Kanunda Toptan Eşya Fiyat Endeksindeki (TEFE) artışın, son 36 ayda %100 den ve son 12 ayda %10 dan yüksek olması halinde kurumlar vergisi matrahının enflasyon muhasebesi düzeltmesini de dikkate alacak şekilde hesaplanması öngörülmektedir. tarihi itibariyle son 36 aylık fiyat endeksi artışın %110.31 ve son 12 aylık artışın %10.53 olarak gerçekleşmesi nedeniyle, Kanun da öngörülen enflasyon muhasebesi uygulama şartları oluşmuştur. Haziran sonu itibariylede Kanun da öngörülen enflasyon muhasebesi uygulama şartlarının gerçekleşmesi nedeniyle, Ocak Haziran dönemi geçici vergisi enflasyon muhasebesi düzeltmeleride dikkate alınarak hesaplanmıştır. Konsolidasyon: Konsolide mali tablolar Not 1 de açıklandığı gibi Grup ve Grup tarafından idare edilen şirketlerin finansal tablolarını kapsamaktadır. Grup içi satış ve alışlar, Grup içi alacaklar ve borçlar ile Grup içi iştiraklerin elimine edilmesi için düzeltmeler yapılmıştır. Grup un doğrudan veya dolaylı olarak %50 sinden fazlasına iştirak ettiği veya oy hakkına sahip olması nedeniyle işlemleri üzerinde kontrol yetkisine sahip olduğu bağlı ortaklıklar tam olarak konsolide edilmektedir. Grup, bağlı ortaklık konumundaki şirketin finansal ve operasyonel politikalarını yürütme gücüne sahip olması nedeniyle, bağlı ortaklığın faaliyet sonuçlarından pay alır. Grup ve konsolide edilen bağlı ortaklıkları arasında gerçekleşen önemli işlemler ve bakiyeler konsolidasyon sırasında yok edilir. Finansal ve operasyonel politikalarıyla ilgili kararlarında Grup un önemli ölçüde etki edebildiği tüzel kişilikler, iştirak olarak adlandırılırlar. Grup un %20 ila %50 sini elinde bulundurduğu veya oy hakkına sahip olduğu, ancak faaliyetlerini önemli ölçüde kontrol edemediği iştirakler, özkaynak yöntemiyle muhasebeleştirilirler. Özkaynak yönteminde iştirak net varlık tutarıyla konsolide bilançoda gösterilir ve faaliyeti sonucunda ortaya çıkan Grup payı konsolide gelir tablosuna dahil edilir. İştiraklerin net aktif değerindeki düşüşün geçici olmaması durumunda iştirak değeri, konsolide mali tablolarda azaltılmış değeriyle gösterilir. Konsolidasyonda Grup un yabancı ülkelerdeki iştiraklerinin aktif ve pasifleri bilanço günündeki parite ile Türk Lirası na çevrilir. Gelir ve gider kalemleri ise dönemde gerçekleşen ortalama kur ile Türk Lirası na çevrildikten sonra bilanço tarihi itibariyle Türk Lirası nın satın alma gücü ile ifade edilir. Oluşan kur farkları özkaynak olarak değerlendirilerek yabancı ülkelerdeki faaliyetlerden kaynaklanan kur farkları olarak fon ayrılır. Oluşan çevrim farkları faaliyetin sona erdiği döneme gelir ya da gider yazılır. Grup ça oy hakkı veya hisselerin %20 sinden azına sahip olunan diğer iştirakler enflasyona göre düzeltilmiş maliyetleri üzerinden muhasebeleştirilirler. Gerekli olduğu hallerde değer düşüklüğü karşılığı ayrılır. 10
2. KONSOLİDE MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMA ESASLARI (devamı) Konsolidasyon (devamı) Bir şirketin Grup tarafından satın alımı gerçekleştiğinde ilgili bağlı ortaklığın aktif ve pasifleri, alım günü itibariyle gerçeğe uygun değerleriyle ölçülür. Azınlıkların payı, aktif ve pasiflerin gerçeğe yakın değerlerinin azınlık payı oranında hesaplanmasıyla elde edilir. Yıl içinde alınan veya satılan iştiraklerin, alımın gerçekleştiği tarihten başlayan veya satışın gerçekleştiği tarihe kadar olan faaliyet sonuçları konsolide gelir tablosuna dahil edilir. Gerekli görülen durumlarda bağlı ortaklıkların mali tablolarını diğer grup içi şirketlerinin uyguladığı muhasebe prensiplerine uygun hale getirebilmek için düzeltmeler yapılır. 3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ Ekteki konsolide mali tabloların hazırlanmasında kullanılan önemli muhasebe prensipleri aşağıdaki gibidir: a. İlişkili şirketler Ekteki mali tablolarda Trakya Cam Sanayii A.Ş. nin hissedarları, konsolide olan ve olmayan Grup şirketleri, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Topluluğu şirketleri, bunların yöneticileri ve ilişkili oldukları bilinen diğer gruplar, ilişkili şirketler olarak tanımlanmışlardır. Olağan faaliyetler nedeniyle ilişkili şirketlerle yapılan işlemler genel olarak piyasa koşullarına uygun fiyatlarla gerçekleştirilmiştir b. Yatırımlar Yatırımlar işlem tarihi esasına göre kayıtlı değerleri ile muhasebeleştirilmişlerdir. İlk kayıt tarihinden sonraki raporlama dönemlerinde, Grup un vade sonuna kadar elinde tutma niyet ve gücü olan yatırımlar, iskonto edilmiş maliyet değerleri üzerinden değer düşüklüğü dikkate alınarak değerlenir. Vade sonuna kadar tutulacak finansal varlıklar haricinde kalan yatırımlar ticari amaçla elde tutulan finansal varlıklar ve satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflanır ve bilanço tarihindeki rayiç değerleri ile değerlendirilirler. Ticari amaçla elde tutulan finansal varlıklardan kaynaklanan gerçekleşmemiş kar ve zararlar dönem kar zararında muhasebeleştirilir. Satılmaya hazır finansal varlıklardan kaynaklanan gerçekleşmemiş kar ve zararlar ise, satışa ya da sürekli değer düşüklüğüne karar verilene kadar, özkaynaklar altında muhasebeleştirilir ve satışta ya da değer düşüklüğünde daha önce özkaynaklar içinde oluşan kümülatif kar zarar dönem kar zararına intikal ettirilir. Aktif bir piyasada oluşmuş piyasa fiyatı olmayan ve diğer değerleme yöntemleri kullanılarak piyasa değeri tespit edilemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar ekli konsolide mali tablolarda endekslenmiş maliyet değerleri ile gösterilmiştir. 11
3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) c. Ticari alacaklar Ticari alacaklar, gerçekleşebilir değerleriyle, UMS 39 uyarınca iç verimlilik oranını kullanarak indirgenmiş maliyet yöntemiyle değerlenmiş net değerlerinden şüpheli alacaklara ilişkin karşılıkların düşülmesi suretiyle gösterilmektedir. Şüpheli alacaklara ilişkin karşılıklar, Grup Yönetimi nce tahsil edilemeyen alacakların tutarı, alınan teminatlar, geçmiş tecrübeler ışığında ve mevcut ekonomik koşullar gözönünde bulundurularak ayrılmaktadır. Tahsil edilemeyecek alacaklar, tahsil edilemeyecekleri anlaşıldığı yılda zarar kaydedilmektedir. d. Stokların değerlemesi Stoklar ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre maliyetin ya da net gerçekleşebilir değerin (piyasa değerinden satış giderlerinin düşülmesi yoluyla hesaplanan değer) düşük olanı ile değerlenmektedir. Maliyet, hammadde, işçilik ve ilgili üretim safhasına uygun genel üretim giderlerini kapsamaktadır. e. Sabit kıymetler Tarihi maliyet değerleriyle gösterilen sabit kıymetler alım tarihinden itibaren endekslenmiştir (yeniden değerleme hariç). Amortisman, sınırsız kullanım ömrü olan arsalar hariç sabit kıymetlerin endekslenmiş değerleri üzerinden ve normal amortisman metoduna göre hesaplanmıştır ve sabit kıymetler aşağıdaki sürelerde itfa edilmektedirler: Ekonomik ömür (Yıl) Binalar 25-50 Yeraltı ve yerüstü düzenleri 50 Makina ve cihazlar 15 Taşıtlar 5 Döşeme ve demirbaşlar 2-10 Haklar 10 Özel maliyetler 4-5 Sabit kıymet satışlarından elde edilen kar ve zararlar, mali tablolarda endekslenerek ilgili gelir ve gider hesaplarına dahil edilmiştir. Sabit kıymetlerin tamir, bakım ve onarımı için harcanan tutarlar gider kaydedilmektedir. Sözü geçen varlıkların büyütülmesi veya geliştirilmesiyle ilgili olarak oluşan bütün giderler ve tamiratın finansmanı için alınan kredilerin dönem faiz giderleri aktifleştirilir ve yukarıda açıklanmış olan amortisman esaslarına bağlı kalınarak amortismana tabi tutulurlar. 12
3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) e. Sabit kıymetler (devamı) Şirket in Bulgaristan da cam üretimi yapmak üzere 2003 yılında kurduğu ve bağlı ortaklığı konumunda olan Trakya Glass Bulgaria EAD ye üretim tesislerinin inşaası için Bulgar Makamlarınca Şirket e arsa hibe edilmiştir. Şirket Bulgar Hükümetince hibe edilen arsaya ilaveten ayrıca bir miktar arsa daha satın almıştır. Hibe edilen arsanın tarihi itibariyle değeri 691,696 dir. Ekli mali tablolarda, Trakya Glass Bulgria EAD nin sahip olduğu toplam arsanın hibe yoluyla elde edilen kısmı UMS 20, Devlet Hibeleri, standardı uyarınca gelecek yıllara ait gelirler hesabına kaydedilmiştir. Fabrika binasının tamamlanmasıyla birlikte, hibe alınan arsa için de fabrika binasının ekonomik ömrüne göre amortisman ayrılmaya başlanacak, buna karşılık pasifteki gelecek yıllara ait gelirler aynı süre boyunca gelir tablosu hesaplarına yansıtılacaktır. f. Varlıkların değer kaybı Ertelenmiş vergi aktifi ve menkul değerler dışındaki tüm uzun vadeli varlıklar, UMS 36 ya göre ( Varlıkların Değer Kaybı ) incelenmektedir. UMS 36 uyarınca, bir varlığın kayıtlı değeri, tahmini ikame değerinden büyük ise değer düşüklüğü karşılığı ayırmak gerekmektedir. İkame değeri, varlığın net satış değeri ile kullanım değerinden yüksek olanı olarak kabul edilir. Kullanım değeri, varlığın sürekli kullanımı sonucu gelecekte elde edilecek tahmini nakit girişlerinin ve kullanım ömrü sonundaki satış değerinin toplamının bugünkü değeridir. g. Borçlanma giderleri Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile doğrudan ilişki kurulabilen faiz giderleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar maliyetine dahil edilmektedir. Diğer tüm finansman giderleri, oluştukları dönemlerde gelir tablosuna kaydedilmektedir. h. Vergi ve ertelenmiş vergiler Türk Vergi Kanunu ana şirket ve bağlı ortaklıklarının konsolide bir vergi iadesi doldurmasına izin vermemektedir. Dolayısıyla, ekteki mali tablolarda yansıtılan vergi karşılıkları konsolide edilen şirketleri ayrı tüzel kişilik bazında dikkate alarak hesaplanmıştır. Mali tablolarda yer alan vergiler, cari yıl vergisi ile ertelenmiş vergilerdeki değişimi içermektedir. Grup, UMS 12 ye ( Vergilendirme yeniden düzenlenmiş) uygun olacak şekilde, dönem sonuçları üzerinden cari ve ertelenmiş vergileri hesaplamaktadır. Hazırlanan mali tablolarda, Grup un yıl sonu itibariyle dönem sonuçlarına dayanılarak tahmin edilen Kurumlar Vergisi yükümlülüğü için karşılık ayrılmaktadır. Kurumlar Vergisi yükümlülüğü dönem sonucunun kanunen kabul edilmeyen giderler ve indirimler dikkate alınarak düzeltilmesinden sonra bulunan matrah üzerinden hesaplanmaktadır. 13
3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) h. Vergi ve ertelenmiş vergiler (devamı) Ertelenmiş vergi aktifi ve pasifi, bazı gelir ve gider kalemlerinin muhasebe ve vergisel açılardan farklı değerlendirilmeleri sonucunda ortaya çıkan zamanlama farklılıklarını baz alarak, yükümlülük metoduna göre hesaplanmaktadır. Ertelenmiş vergi pasifi, oluşan vergilendirilebilir tüm zamanlama farklılıkları için hesaplanmakta olup, ertelenmiş vergi aktifi ise sadece ortaya çıkacak bu aktifin itfa edilebileceği, vergilendirilebilir bir karın gelecekte oluşması beklendiğinde kayıtlara alınmaktadır. Ertelenmiş vergi, varlıkların oluştuğu veya yükümlüklüklerin yerine getirildiği dönemde geçerli olan vergi oranları üzerinden hesaplanır ve gelir tablosuna gider veya gelir olarak kaydedilir. Ödenecek Kurumlar Vergisi tutarları, peşin ödenen Kurumlar Vergisi tutarlarıyla, ilişkili olduğundan şirket bazında netleştirilmektedir. Ertelenmiş vergi aktif ve pasifi de aynı şekilde netleştirilmektedir. i. Kıdem tazminatı karşılığı Türkiye de mevcut kanunlar ve toplu iş sözleşmelerine göre kıdem tazminatı, emeklilik veya işten çıkarılma durumunda ödenmektedir. Kıdem tazminatı karşılığı bilanço tarihi itibarıyla buna hak kazanan bütün çalışanların işine son verilmesi varsayımı ile ödenmesi gerekecek olan yükümlülüğün indirgenmiş toplam tutarıdır. j. Yabancı para işlemleri Grup un yasal kayıtlarında, yabancı para cinsinden (TL dışındaki para birimleri) muhasebeleştirilen işlemler, işlem tarihindeki kurlar kullanılarak Türk Lirası na çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize bağlı varlık ve borçlar bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak Türk Lirası na çevrilmişlerdir. Bu çevrimden ve dövizli işlemlerin tahsil/tediyelerinden kaynaklanan kambiyo karları/zararları gelir tablosunda yer almaktadır. k. Gelir tahakkuku Gelirler oluştuğunda tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmektedir. Net satışlar, iskontolar ve iadeler düşüldükten sonra dönem içinde satılan mamullerin, tarihindeki paranın satın alım gücüyle ifade edilmiş fatura tutarlarını içermektedir. l. Nakit ve nakit benzeri kalemler Nakit ve nakit benzeri kalemler, kasadaki nakit ve bankalardaki vadeli ve vadesiz hesaplardan oluşmaktadır. Vadeli banka mevduatları üzerindeki faiz gelir tahakkuku bilanço tarihi itibariyle iç verimlilik oranını kullanarak indirgenmiş maliyet yöntemiyle hesaplanmıştır. Bilanço tarihi itibariyle tahakkuk etmiş ancak henüz tahsil edilmemiş faiz tutarları kasa ve banka hesabına dahil edilmiştir. 3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) 14
m. Finansal kiralama Kiracı konumunda Grup Finansal kiralamayla elde edilen varlıklar, alım tarihindeki gerçeğe uygun değerleriyle Grup a ait bir varlık olarak görülür. Kiralayana karşı yükümlülük, bilançoda finansal kiralama yükümlülüğü olarak gösterilir. Toplam finansal kiralama taahhütü ile varlığın gerçeğe uygun değeri arasındaki farkın oluşturduğu finansal giderler, her muhasebe dönemine düşen yükümlülüğün sabit faiz oranı ile dağıtılması suretiyle kiralama süresi boyunca oluştuğu döneme ait gelir tablosuna kaydedilir. n. Finansal enstrümanlar Gerçeğe uygun değer, istekli alıcı ve satıcıların biraraya geldiği piyasalarda bir aktifin başka bir varlıkla değiştirilebileceği veya bir taahhütün yerine getirilebileceği değerdir. Bir finansal enstrümanın piyasa değeri, aktif bir pazarın mevcudiyeti durumunda, satıştan elde edilebilecek tutara veya satın almadan doğabilecek borca eşittir. Finansal enstrümanların gerçeğe uygun tahmini değeri Grup tarafından piyasalara ilişkin bilgiler ve gerekli değerleme yöntemleri kullanılarak belirlenmiştir. Ancak, gerçeğe uygun değerin belirlenmesinde kullanılan piyasa verilerinin yorumlanmasına gerek duyulmaktadır. Bu nedenle, bu raporda sunulan tahminler Grup un varlıklarını elden çıkarması durumunda cari piyasa koşullarında elde edebileceği değerler olmayabilir. Banka mevduatları, alacaklar, teminat mektupları ve akreditifler gibi şarta bağlı taahhütler karşı tarafın anlaşmanın şartlarını yerine getirememesi durumunda, Grup finansal durumunu olumsuz yönde etkileyebilecek önemli finansal enstrümanlardır. Bazı menkul değerlerın maliyet değerine eşit olan kayıtlı değerlerinin, kısa vadeli nitelikleri nedeniyle gerçeğe uygun değerlerine eşit olduğu varsayılmaktadır. Aşağıda her mali enstrümanın gerçeğe uygun tahmini değerlerini belirlemede kullanılan yöntemler ve varsayımlar belirtilmiştir. Kasa ve bankalar: Yabancı para cinsinden olan kasa ve banka bakiyeleri yıl sonu kurundan değerlenmişlerdir. Bilançodaki nakit ile bankadaki mevduatın mevcut değeri, bu varlıkların gerçeğe uygun tahmini değerleridir. Menkul değerler: Borsalarda işlem gören menkul değerler için gerçeğe uygun değerler borsa rayiçleri veya piyasa değerleri kullanılarak bulunur. Piyasa değeri bilinmeyenler için defter değeri gerçeğe uygun tahmini değerleridir. Ticari alacaklar ve ticari borçlar: Tahsili şüpheli alacaklar karşılığı sonrası ticari alacaklar ile ticari borçların bilançodaki mevcut değerleri, belirli kredi süreleri çerçevesinde tutulan alacak ve borçlar bugünkü değerlerine indirgenmiş olanlar dışında, gerçeğe uygun tahmini değerleridir. 3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) 15
n. Finansal enstrümanlar (devamı) İlişkili şirketlerden alacaklar / borçlar: İlişkili şirketlerden alacaklar / borçların bilanço değerleri, belirli kredi süreleri çerçevesinde tutulan alacak ve borçlar bugünkü değerlerine indirgenmiş olanlar dışında, gerçeğe uygun tahmini değerleridir. Kullanılan krediler: Kullanılan krediler, kullanıldıkları tarihte sabitlenen faiz oranlarına tabidir. Ancak LIBOR artı sabit bir oranla alınan krediler daha sonra LIBOR daki geçerli olan faiz oranlarındaki dalgalanmalara göre değişen faiz oranlarına tabidir. Banka kredileri elde edilen nakit tutarından muhasebeleştirilirler. Finansman giderleri tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilir ve oluştukları dönemde ödenmeyen kısım bilançodaki kredi tutarına eklenir. Grup, olağan faaliyetleri sırasında akreditifler vb. gibi bilanço dışı riski bulunan finansal enstrümanlar kullanmaktadır. Grup un bu tür enstrümanlardan kaynaklanabilecek zararları söz konusu enstrümanların sözleşme tutarlarına eşdeğerdir. Tahsilat riski Grup un tahsilat riski esas olarak ticari alacaklarından doğabilmektedir. Grup un önemli tutarlarda az sayıda müşteri yerine, çok sayıda müşteriden alacaklı olması ve alacaklarının önemli bir bölümüne ilişkin olarak alınan teminatlar bulunması nedeniyle önemli bir ticari alacak riski bulunmamaktadır. Ticari alacaklar, Grup yönetimince geçmiş tecrübeler ve cari ekonomik durum gözönüne alınarak değerlendirilmekte ve uygun oranda şüpheli alacak karşılığı ayrıldıktan sonra bilançoda net olarak gösterilmektedir. Likit fonlara ilişkin risk, söz konusu fonların kısa vadeli hazine bonosu ve devlet tahvillerine yatırılması nedeniyle sınırlıdır. Fiyat riski Grup, faaliyet konusu nedeniyle yabancı para birimlerinin Türk Lirası karşısındaki değerlerinin değişimlerine bağlı olarak kur dalgalanmalarına maruz kalmaktadır. Grup un ihracatları ve ithalatları yabancı para cinsinden yapılmaktadır. Kullanılan kredilere ve vadeli mevduatlara ilişkin faiz oranlarının bir bölümü piyasada oluşan faiz oranlarına paralel olarak değişmektedir. Bu nedenle, Grup, iç ve dış piyasalarda faiz dalgalanmalarına da maruz kalmaktadır. Likidite riski Grup genellikle kısa vadeli finansal enstrümanlarını nakite çevirerek; örneğin faaliyetleri sonucu oluşan alacaklarını tahsil ederek, menkul kıymetlerini elden çıkararak, kendisine fon yaratmaktadır. Bu enstrümanlardan elde edilen tutarlar gerçeğe uygun değerleri ile kayıtlarda yer almaktadır. Grup gereken durumlarda, nakit ihtiyacını yurtiçi ve yurtdışı banka ve finansal kurumlardan kredi almak suretiyle sağlamaktadır. 16
3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) o. Netleştirme Menkul değerler ve yükümlülükler, yasal olarak netleştirme hakkı var olduğu takdirde ve net olarak ödenmesi ve/veya tahsili düşünüldüğünde veya varlığın elde edilmesi ile yükümlülüğün yerine getirilmesi aynı zamanda gerçekleştirilecek olduğunda bilançoda net değerleri ile gösterilirler. p. Muhasebe tahminleri Mali tabloların UFRS ye göre hazırlanması sırasında Yönetim in, bilanço tarihi itibariyle mali tablolarda yer alan varlıklar ve yükümlülüklerin bilanço değerlerini, bilanço dışı yükümlülüklere ilişkin açıklamaları, dönem içerisinde oluşan gelir ve giderlerin tutarlarını etkileyebilecek tahmin ve varsayımlarda bulunması gerekmektedir. Gerçek sonuçlar bu tahminlerden farklılık gösterebilmektedir. r. Sınıflamalar Geçmiş yıl konsolide mali tablolarında cari dönemle tutarlı olarak sunulabilmesi amacıyla bazı sınıflamalar yapılmıştır. Bu sınıflamaların faaliyet sonuçlarına bir etkisi yoktur. s. Kar payları Kar payı alacakları, temettü dağıtımının yapılacağı dönemde gelir kaydedilir, kar payı ödemeleri ise ilan edildikleri dönemde kardan dağıtım olarak gösterilir. t. Hisse başına kar 6 aylık ve 2003 yıllarına ilişkin olarak birim hisse başına kar hesaplamaları, 6 aylık ve 2003 yılları için çıkarılan bedelsiz hisselerin etkisi gözönüne alınarak, UMS 33 e uygun olarak yapılmıştır. 6 aylık ve 2003 yılları için ayrıca diğer mali enstrümanlara ilişkin hisse başına kar hesaplanmasını gerektirecek, başka bir mali enstrüman bulunmamaktadır. 17
3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devam) t. Hisse başına kar (devam) yılı için Şirket hisselerinin ağırlıklı ortalaması ve birim hisse başına kar hesaplamaları aşağıdaki gibidir: Tedavüldeki hisse senedi adedi 227,600,000,000 1 Ocak itibariyle (toplam) Çıkarılan bedelsiz hisseler - Yeniden değerleme fonundan transferler - - Çıkarılan nakit karşılığı hisse senetleri - Tedavüldeki hisse senedi adedi itibariyle (toplam) 227,600,000,000 Tedavüldeki hisse senedinin ağırlıklı ortalama adedi 227,600,000,000 Net kar () 28,329,500 Hisse başına kar (TL) 124.47 18
4. NAKİT VE NAKİT BENZERİ DEĞERLER 31 Aralık 2003 Vadeli mevduatlar 76,491,007 69,377,048 Vadesiz mevduatlar (*) 4,827,169 2,970,607 Kasa 4,110 1,074 Verilen çekler ve ödeme emirleri (-) (137) - Diğer hazır değerler 284 179 81,322,433 72,348,908 (*) Vadesiz mevduatların 1,052,694 lik kısmı 1 Temmuz itibariyle yapılacak olan Haziran ayı maaş ödemeleri nedeniyle blokedir. Vadeli Mevduatlar Vade Vade Para cinsi Faiz oranı(%) Başlangıcı Bitimi EURO 3.25 22/06/ 23/08/ 16,618,575 EURO 3.25 22/06/ 23/08/ 11,079,050 EURO 3.25 30/06/ 01/09/ 9,375,460 EURO 3.25 31/05/ 30/07/ 5,436,049 EURO 3.25 24/06/ 24/08/ 5,435,566 USD 3 26/05/ 26/07/ 5,200,688 EURO 3.25 21/06/ 21/07/ 4,737,872 USD 3 07/06/ 07/07/ 4,489,353 EURO 3.25 28/06/ 31/08/ 3,623,711 EURO 3.25 28/06/ 31/08/ 2,779,232 EURO 3.25 28/06/ 31/08/ 2,780,132 EURO 3.25 28/06/ 31/08/ 1,853,603 USD 3 21/06/ 21/07/ 1,497,411 USD 3 21/06/ 21/07/ 1,493,493 Tahakkuk Eden Faiz 90,812 76,491,007 19
4. NAKİT VE NAKİT BENZERİ DEĞERLER (devamı) Vade Vade 31 Aralık 2003 Para cinsi Faiz oranı(%) Başlangıcı Bitimi EURO 3 23/12/2003 06/02/ 17,088,294 EURO 3 23/12/2003 06/02/ 11,392,196 TRL 25 31/12/2003 01/01/ 9,639,176 EURO 3 13/10/2003 05/01/ 9,488,209 EURO 3 11/12/2003 02/02/ 9,623,951 EURO 3 01/12/2003 08/01/ 2,851,798 EURO 2.75 01/12/2003 08/01/ 2,852,720 EURO 3 01/12/2003 08/01/ 1,902,001 EURO 3 01/12/2003 08/01/ 2,852,721 USD 2.75 19/12/2003 06/02/ 1,149,434 BGN 3.75 12/12/2003 12/01/ 434,992 Tahakkuk Eden Faiz 101,556 69,377,048 5. ALIM-SATIM AMAÇLI FİNANSAL VARLIKLAR 31 Aralık 2003 Ticari amaçla elde tutulan menkul değerler: - Yatırım fonları 195,913 200,605 195,913 200,605 6. TİCARİ ALACAKLAR (NET) 31 Aralık 2003 Ticari alacaklar 61,008,874 59,490,167 Alacak senetleri 7,910,632 12,951,835 Ticari alacak ve alacak senetleri reeskontu (1,334,320) (2,166,382) Verilen depozito ve teminatlar 357 286 67,585,543 70,275,906 Satışlara ilişkin tahsilat süresi ortalama 45 gündür (2003: 45 gün). 20
6. TİCARİ ALACAKLAR (NET) (devamı) Alacak senetlerinin vadeleri aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2003 30 gün içinde tahsil edilecek 4,840,633 8,589,390 31-60 gün arasında tahsil edilecek 2,279,130 3,323,130 61-90 gün arasında tahsil edilecek 443,869 1,035,530 91-120 gün arasında tahsil edilecek 347,000 3,785 7,910,632 12,951,835 7. İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE OLAN BAKİYE VE İŞLEMLER 31 Aralık 2003 İlişkili şirketlerden ticari alacaklar: Cam Pazarlama 26,437,038 27,545,373 İlişkili şirketlerden diğer alacaklar: Camiş Limited 15,943,201 24,862,096 Anadolu Cam 796,869 9,091,955 Cam Elyaf 490,046 - Camiş Elektrik 123,776 - Camiş Lojistik 177,244 - Camiş Ambalaj 20,494 - Camiş Sigorta 12,317 53,179 Çayırova Cam 10,108 27,536 Cam Pazarlama 2,774 520,654 Paşabahçe Cam 1,255 2,379 Denizli Cam 436 - Şişecam - 9,420,425 Ferro Döküm - 3,456 Reeskont (-) (56,065) (256,205) İlişkili şirketlerden toplam alacaklar 43,959,493 71,270,848 21
7. İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE OLAN BAKİYE VE İŞLEMLER (devamı) 31 Aralık 2003 İlişkili şirketlere ticari borçlar: Camiş Limited 13,654,037 12,696,019 Çayırova Cam 2,567,033 2,406,693 Camiş Elektrik 1,687,701 - Şişecam 880,233 497,984 Cam Pazarlama 808,694 - Soda Sanayii 475,627 534,630 Paşabahçe Cam 348,457 294,770 Camiş Sigorta 339,894 151,655 Camiş Lojistik 194,061 - Camiş Madencilik 27,985 - İlişkili şirketlere diğer borçlar: Cam Pazarlama 19,041,050 15,092,656 Şişecam 10,820,144 922,045 Soda Sanayii 9,021,338 8,646,196 Camiş Elektrik 3,650,847 2,782,421 Camiş Limited 2,504,414 - Camiş Madencilik 1,782,581 2,186,001 Camiş Lojistik 803,282 1,509,830 Çayırova Cam 460,878 3,190,399 Paşabahçe Cam 369,552 356,132 Camiş Sigorta 355,944 58,560 Paşabahçe Eskişehir Cam 73,818 3,327 Paşabahçe Mağazaları 2,770 27,543 Cam Elyaf - 76,195 Camiş Ambalaj - 6,314 Anadolu Cam - 1,119 Denizli Cam - 638 Reeskont (-) (377,905) (230,137) Diğer gerçek kişiler 199,926 148,314 69,692,361 51,359,304 22
7. İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE OLAN BAKİYE VE İŞLEMLER (devamı) İlişkili şirketlere satışlar Cam Pazarlama 62,439,039 130,238 62,569,277 İlişkili şirketlerden alımlar Soda Sanayii 14,390,504 Cam Pazarlama 13,435,837 Camiş Madencilik 11,123,082 Camiş Elektrik 9,043,204 Çayırova Cam 1,048,134 Cam Elyaf 30,124 Anadolu Cam 6,993 Paşabahçe Cam 6,076 Paşabahçe Mağazaları 14,051 Camiş Ambalaj 267 49,098,272 İlişkili şirketlerden doğan faiz gelir ve (gideri) Şişecam 476,285 Anadolu Cam 285,526 Cam Elyaf 136,933 Camiş Ltd. 136,424 Denizli Cam 387 Cam Ambalaj 121 Ferro Döküm 32 Cam Pazarlama (743,715) Camiş Elektrik (324,793) Soda Sanayi (314,481) Camiş Madencilik (194,928) Çayırova Cam (71,163) Camiş Lojistik (56,121) Paşabahçe Cam (29,751) Paşabahçe Eskişehir (27,418) Paşabahçe Mağazaları (522) (727,184) 23
7. İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE OLAN BAKİYE VE İŞLEMLER (devamı) Hizmet Gelirleri Paşabahçe Cam 471,485 Camiş Madencilik 28,215 Anadolu Cam 20,524 Şişecam 10,580 Kira Gelirleri 530,804 Paşabahçe Cam 107,378 Camiş Madencilik 103,979 211,357 Kira Giderleri Çayırova Cam 1,715,071 Şişecam 726,004 Cam Pazarlama 9,551 2,450,626 Ödenen hizmet payı Şişecam 4,065,165 Camiş Lojistik 12,399 Camiş Elektrik 1,769 Camiş Madencilik 24,463 4,103,796 Ödenen komisyonlar Camiş Lojistik 1,129,077 Cam Pazarlama 312,334 Şişecam 147,137 1,588,548 24
7. İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE OLAN BAKİYE VE İŞLEMLER (devamı) Alınan komisyonlar Çayırova Cam 150,333 Camiş Sigorta 91,989 Paşabahçe Cam 50,092 Fuar Teşvik Gelirleri 292,414 Cam Pazarlama 96,059 Diğer Gelirler 96,059 Cam Pazarlama 2,169 Camiş Elektrik 7,054 Paşabahçe Mağazaları 1,664 Diğer Giderler 10,887 Denizli Cam 24,907 Anadolu Cam 3,511 Şişecam 1,116 Cam Pazarlama 606 30,140 25
8. STOKLAR (NET) 31 Aralık 2003 Mamüller 27,649,449 35,109,784 İlk madde ve malzeme 21,578,985 15,569,737 Yarı mamüller 15,134,482 10,565,165 Verilen sipariş avansları 778,943 397,335 Diğer stoklar 275,439 251,256 Ticari mallar 4,596 4,362 65,421,894 61,897,639 9. DİĞER ALACAKLAR VE DÖNEN VARLIKLAR (NET) 31 Aralık 2003 Peşin ödenen giderler 995,827 106,804 Personele verilen avanslar 221,189 - Şüpheli alacaklar 238,831 258,262 Şüpheli alacak karşılığı (-) (238,831) (258,262) Diğer alacaklar 112,461 74,486 Personelden alacaklar 62,389 97,884 Verilen iş avansları 83,632 - Devreden KDV 41,813 14,091 Diğer çeşitli alacaklar 48,467 80,404 İndirilecek KDV 7,187 - Yurtdışı satışlardan kaynaklanan terkin edilecek KDV - 287,396 1,572,965 661,065 26
10. MALİ DURAN VARLIKLAR (NET) 31 Aralık Pay Pay 2003 % % İştirakler Çayırova Cam San. A.Ş. (*) 28.13 29,268,675 28.13 28,961,058 Camiş Elektrik A.Ş. (*) 34.43 28,700,416 34.43 26,414,363 Satılmaya hazır finansal varlıklar Cam Elyaf San. A.Ş. (*) 20.93 32,371,275 20.93 32,371,275 Paşabahçe Cam San. Ve Tic. A.Ş. 7.11 29,848,261 7.11 29,848,261 Soda San. A.Ş. (**) 19.45 21,179,175 19.45 22,717,878 Camiş Madencilik A.Ş. 6.78 22,309,603 6.78 22,309,603 T.Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. (**) 0.08 836,597 0.08 653,067 Cam Pazarlama A.Ş. 2.81 593,787 2.81 593,787 İstanbul Porselen San. A.Ş. 0.03 66,019 0.03 66,019 165,173,808 163,935,311 Değer düşüş karşılığı (***) (12,513,794) (11,984,000) Net 152,660,014 151,951,311 (*) Ekli konsolide mali tablolarda Çayırova Cam ve Camiş Elektrik özkaynak metoduyla muhasebeleştirilmiştir. Cam Elyaf San. A.Ş. Şişecam ın kontrolü altındadır. Grup un iştirak üzerinde önemli etkinliği ve/veya oy kullanma hakkı ve de kontrol gücü bulunmadığından bu iştirak ekli mali tablolarda konsolide edilmemiş, enflasyona göre düzeltilmiş değerleri ile gösterilmiştir. (**) Bu şirketlere ait hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda (İMKB) işlem görmektedir. (***) Değer düşüş karşılığı, Camiş Madencilik A.Ş. ve İstanbul Porselen San. A.Ş. nin endekslenmiş maliyet tutarlarının bu iştiraklerin UFRS ye göre hazırlanmış mali tablolarıyla karşılaştırılması sonucu hesaplanıp muhasebeleştirilmiştir. 27
11. MADDİ DURAN VARLIKLAR (NET) Arazi ve Arsalar Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Binalar Tesis, Makina ve Cihazlar Taşıtlar Demirbaşlar Diğer Maddi Duran Varlıklar Özel Maliyetler Toplam Maliyet değeri 1 Ocak açılış bakiyesi 9,056,685 26,674,230 218,038,238 797,458,405 3,201,688 58,347,554 5,007,412 3,437,785 1,121,221,997 Alımlar (*) 798,668 7,859 36,517 1,758,328 100,255 71,021-22,504 2,795,152 Çıkışlar - - - (1,739,405) (400,606) (55,396) - - (2,195,407) Yapılmakta olan yatırımlardan transferler - - - 12,922,293-257,655 22,376-13,202,322 kapanış bakiyesi 9,855,353 26,682,089 218,074,755 810,399,621 2,901,337 58,620,834 5,029,788 3,460,289 1,135,024,066 Birikmiş amortismanlar 1 Ocak açılış bakiyesi - (5,109,178) (39,765,300) (404,127,425) (2,134,168) (48,769,583) (2,720,317) (2,653,257) (505,279,228) Dönem gideri - (266,795) (2,180,382) (22,129,442) (154,798) (992,587) (206,869) (83,246) (26,014,119) Çıkışlar - - - 1,621,442 397,108 55,394 - - 2,073,944 kapanış bakiyesi - (5,375,973) (41,945,682) (424,635,425) (1,891,858) (49,706,776) (2,927,186) (2,736,503) (529,219,403) Yapılmakta olan yatırımlar ve verilen avanslar - - - - - - - - 14,153,500 itibariyle net defter değeri 9,855,353 21,306,116 176,129,073 385,764,194 1,009,479 8,914,058 2,102,604 723,786 619,958,163 Yapılmakta olan yatırımlar ve verilen avanslar- 31 Aralık 2003 - - - - - - - - 4,875,617 31 Aralık 2003 itibariyle net defter değeri 9,056,685 21,565,052 178,272,938 393,330,980 1,067,520 9,577,971 2,287,095 784,528 620,818,386 (*) 798,668 lik arsa alımlarının 691,696 lik kısmı, Trakya Glass Bulgaria EAD nin cam fabrikası inşaası amacıyla Şirket e Bulgaristan Devleti tarafından hibe edilmiştir. 28
12. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR (NET) Haklar Diğer maddi olmayan duran varlıklar Toplam Maliyet değeri 1 Ocak açılış bakiyesi 2,758,968 1,459 2,760,427 Alımlar 196,731-196,731 Yapılmakta olan yatırımlardan transferler 15,978-15,978 Çıkışlar - - - kapanış bakiyesi 2,971,677 1,459 2,973,136 Birikmiş amortismanlar 1 Ocak açılış bakiyesi (1,972,554) (1,377) (1,973,931) Dönem gideri (71,566) (73) (71,639) Çıkışlar - - - kapanış bakiyesi (2,044,120) (1,450) (2,045,570) itibariyle net defter değeri 927,5557 9 927,566 31 Aralık 2003 itibariyle net defter değeri 786,414 82 786,496 29
13. MALİ BORÇLAR 31 Aralık 2003 Kısa vadeli banka kredileri 34,047,559 19,554,625 Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli anapara taksitleri ve faizleri 15,770,841 13,127,117 Diğer kısa vadeli borçlar 10 12 Toplam kısa vadeli mali borçlar 49,818,410 32,681,754 Uzun vadeli kredilerin uzun vadeli kısmı 56,074,273 67,233,943 Toplam mali borçlar 105,892,683 99,915,697 Finansal borçların geri ödeme vadeleri aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2003 1 yıl içinde ödenecekler 49,818,411 32,681,754 1 2 yıl arasında ödenecekler 17,700,381 18,302,763 2 3 yıl arasında ödenecekler 12,750,175 15,739,768 3 4 yıl arasında ödenecekler 12,750,175 13,225,541 4 yıl ve sonrası ödenecekler 12,873,541 19,965,871 105,892,683 99,915,697 30
13. MALİ BORÇLAR (devamı) Kısa vadeli banka kredileri aşağıdakilerden oluşmaktadır: 31 Aralık 2003 Para Cinsi Faiz Oranı % Döviz Miktarı Faiz Oranı % Döviz Miktarı USD İş Bankası 3.42 4,000,000 6,037,595 EURO Cam Pazarlama 3.45 5,000,000 9,034,340 3.75 2,500,000 4,717,623 TL Cam Pazarlama 15-18 - 4,800,000 20-27 - 5,298,659 TL İş Bankası - - 1,672,146 28-1,081,359 TL İş Bankası 13.1-500,000 33-1,081,359 TL İş Bankası - - - - - 595,411 USD Cam Pazarlama 2.40-3.28 12,000,000 17,830,932 - - - Faiz Tahakkuku: 210,141 742,619 34,047,559 19,554,625 Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli anapara taksit ve faizleri aşağıdakilerden oluşmaktadır: 31 Aralık 2003 Döviz Faiz Döviz Faiz Döviz Miktarı Cinsi Oranı % Miktarı Oranı % USD Private Placement 9.75 2,223,529 3,303,967 9.75 4,611,765 6,960,991 USD IFC 8.06 3,331,429 4,950,207 8.06 3,331,429 5,028,454 USD IFC 4.52-4.90 1,067,223 1,585,798 - - - EURO IFC 5.53-6.01 2,676,253 4,835,636 - - - Faiz Tahakkuku: 1,095,233 1,137,672 15,770,841 13,127,117 31