ÖABT 2015 Soruları yakalayan komisyon tarafından hazırlanmıştır. ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ ÖABT SOSYAL BİLGİLER SORU BANKASI Tamamı Çözümlü
Komisyon ÖABT SOSYAL BİLGİLER DİĞER ALANLAR VE ALAN EĞİTİMİ ISBN 978-605-318-060-9 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. 2015, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kurulusun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da baska yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Mart 2015, Ankara Yayın-Proje Yönetmeni: Demet Tamer Dizgi-Grafik Tasarım: Ahmet Kip Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Ayrıntı Basım, Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A Yenimahalle/ANKARA (0312-394 55 90) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 13987 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi 0312 430 67 50-430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24-434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net
ÖN SÖZ Sevgili Öğretmen Adayları, Bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) SOSYAL BİLGİLER Öğretmenliği Alan Bilgisi Testi (ÖABT-SOSYAL BİLGİLER) kapsamındaki soruları çözmek için gerekli bilgi, beceri ve teknikleri edinmeniz ve soruları kolaylıkla çözebilmeniz amacıyla farklı soru çeşitleri ile kendinizi geliştirmeniz sürecinde siz değerli öğretmen adaylarımıza kılavuzluk etmek için hazırlanmıştır. Kitabın hazırlık aşamasında, sınav kapsamındaki temel alanlarda kapsamlı alanyazın taraması yapılmış, bu kitabın gerek ÖABT de gerekse gelecekteki meslek hayatınızda ihtiyacınızı maksimum derecede karşılayacak şekilde ve ÖABT'de çıkan ve çıkacak sorularla paralel sorular içerecek nitelikte olması hedeflenmiştir. On dört bölümden oluşan kitabımız, toplamda 900 soru içeren testlerden oluşmaktadır. Detaylı, güncel ve anlaşılır bir dilde yazılan çözümlü anlatımları ve açıklamaları ile bu özgün sorular, ÖABT'de çıkacak sorularla konu ve tarz itibariyle birebir örtüşmektedir. Ayrıca kitabımızda, testlerin karışık değil de konu başlıklarıyla ayrı ayrı verilmiş olması, hangi konuda eksikliğiniz olduğunu görmenizi ve konu anlatımlı kitabımıza başvurarak bu eksiklilerinizi tamamlamanızı sağlayacak ve size yol gösterecektir. Yoğun bir araştırma ve çalışma süreci ile hazırlanmış olan bu kitapla ilgili görüşlerinizi ve önerilerinizi bizimle pegem@pegem.net aracılığı ile paylaşabilirsiniz. Geleceğimizi güvenle emanet ettiğimiz siz değerli öğretmenlerimizin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerinde katkıda bulunabilmek ümidiyle...
İçindekiler SİYASET BİLİMİ SİYASET BİLİMİ - I...3 ÇÖZÜMLER -I...7 SİYASET BİLİMİ - II...9 ÇÖZÜMLER - II...13 SOSYAL BİLGİLERİN TEMELLERİ SOSYAL BİLGİLERİN TEMELLERİ - I...17 ÇÖZÜMLER...20 SOSYAL BİLGİLERİN TEMELLERİ - II...22 ÇÖZÜMLER - II...26 SOSYAL BİLGİLERİN TEMELLERİ - III...29 ÇÖZÜMLER - III...32 SOSYAL BİLGİLERİN TEMELLERİ - IV...34 ÇÖZÜMLER - IV...38 SOSYAL PSİKOLOJİ SOSYAL PSİKOLOJİ - I...43 ÇÖZÜMLER - I...47 SOSYAL PSİKOLOJİ - II...50 ÇÖZÜMLER - II...54 ARKEOLOJİ ARKEOLOJİ - I...59 ÇÖZÜMLER - I...63 ARKEOLOJİ - II...65 ÇÖZÜMLER -II...69
ANTROPOLOJİ ANTROPOLOJİ - I...73 ÇÖZÜMLER - I...77 ANTROPOLOJİ - II...80 ÇÖZÜMLER - II...84 SOSYOLOJİ SOSYOLOJİ - 1...89 ÇÖZÜMLER - I...93 SOSYOLOJİ - II...96 ÇÖZÜMLER - II...100 FELSEFE FELSEFE - I...105 ÇÖZÜMLER - I...109 FELSEFE - II...111 ÇÖZÜMLER - II...115 EKONOMİ EKONOMİ - I...119 ÇÖZÜMLER - I...123 EKONOMİ - II...125 ÇÖZÜMLER - II...129 BİLİM, TEKNOLOJİ VE SOSYAL DEĞİŞME BİLİM, TEKNOLOJİ VE SOSYAL DEĞİŞME - I...133 ÇÖZÜMLER - I...136 BİLİM, TEKNOLOJİ VE SOSYAL DEĞİŞME - II...138 ÇÖZÜMLER - II...141 BİLİM, TEKNOLOJİ VE SOSYAL DEĞİŞME - III...143 ÇÖZÜMLER - III...146
BİLİM, TEKNOLOJİ VE SOSYAL DEĞİŞME - IV...148 ÇÖZÜMLER - IV...151 SANAT VE ESTETİK SANAT VE ESTETİK - I...155 ÇÖZÜMLER - I...159 SANAT VE ESTETİK - II...161 ÇÖZÜMLER - II...165 İNSAN İLİŞKİLERİ VE İLETİŞİM İNSAN İLİŞKİLERİ VE İLETİŞİM - I...169 ÇÖZÜMLER - I...173 İNSAN İLİŞKİLERİ VE İLETİŞİM - II...175 ÇÖZÜMLER - II...179 GÜNÜMÜZ DÜNYA SORUNLARI GÜNÜMÜZ DÜNYA SORUNLARI - I...183 ÇÖZÜMLER - I...187 GÜNÜMÜZ DÜNYA SORUNLARI - II...189 ÇÖZÜMLER - II...193 GÜNÜMÜZ DÜNYA SORUNLARI - III...195 ÇÖZÜMLER - III...199 SOSYAL PROJE GELİŞTİRME SOSYAL PROJE GELİŞTİRME - I...203 ÇÖZÜMLER - I...207 SOSYAL PROJE GELİŞTİRME -II...209 ÇÖZÜMLER - II...213
ALAN EĞİTİMİ ÇÖZÜMLÜ TEST - I...217 ÇÖZÜMLER - I...221 ÇÖZÜMLÜ TEST - II...224 ÇÖZÜMLER - II...228 ÇÖZÜMLÜ TEST - III...231 ÇÖZÜMLER - III...235 ÇÖZÜMLÜ TEST - IV...237 ÇÖZÜMLER - IV...241 ÇÖZÜMLÜ TEST - V...243 ÇÖZÜMLER - V...247 ÇÖZÜMLÜ TEST - VI...249 ÇÖZÜMLER - VI...253 ÇÖZÜMLÜ TEST - VII...255 ÇÖZÜMLER - VII...259 ÇÖZÜMLÜ TEST - VIII...261 ÇÖZÜMLER - VIII...265 CEVAP ANAHTARI...267
SİYASET BİLİMİ
3 SİYASET BİLİMİ - I 1. Doğrudan demokrasi, yurttaşların günümüzde olduğu gibi başkalarınca temsil edilmediği, siyasal kararların alınmasında ve uygulanmasında doğrudan yer aldığı bir sistemdir. Bu sistemin Antik Yunan daki polislere dayandığı bilinmektedir. Aşağıdakilerden hangisi Yunan polislerinde doğrudan demokrasinin uygulanmasının temel nedenidir? A) Küçük ölçekli yerleşimler olmaları B) Eşitlikçi yapıları C) Yurttaşların polise bağlılıkları D) Toprak mülkiyetinin reddedilmiş olması E) Yurttaşlar dışında siyasal bir anlamının olmaması 4. 1215 tarihinde imzalanan ve kralın soylular ve Kilise üzerindeki yetkilerini sınırlandıran Magna Carta yı doğuran temel neden aşağıdakilerden hangisidir? A) Kilisenin baskısı B) Kaybedilen savaşlar C) Uluslararası ilişkiler D) Soyluların güçlenmesi E) Toplumsal değişme 5. Siyasal düşünce tarihi içinde Roma hukuk sisteminin temel kavramlarına yapılan atıfların nedeni aşağıdakilerden hangisinde açıklanmaktadır? 2. Aristoteles e göre bütün toplulukların aynı erdeme sahip olmamaları ve çevresel, ekonomik ve psikolojik koşullarının da farklı olması dolayısıyla tüm topluluklara hitap edecek bir devletten söz etmek mümkün değildir. Bu da farklı yönetim biçimlerine gerek duyulması anlamına gelmektedir. Aşağıdakilerden hangisi Aristoteles e göre, farklı yönetim biçimleri arasından en erdemli olanıdır? A) Demokrasi B) Oligarşi C) Aristoktasi D) Tiranlık E) Teokrasi A) Roma hukuk sistemi günümüze değin geçerliliğini koruyan bir güce sahiptir. B) Siyaset bilimine önemli katkıları bulunan düşünürler Roma döneminde yaşamışlardır. C) Roma dönemi farklı yönetim biçimleri arasındaki mücadelelere tanık olmuştur. D) Devleti soyut bir varlık ve birlik olarak kavramanın temelleri Roma da atılmıştır. E) Siyaset biliminin tarihçesi Roma dönemine ve hukukuna dayanmaktadır. 3. Orta Çağ siyasi tarihini nitelendirdiği kabul edilen kavram feodalitedir. Aşağıdakilerden hangisi feodalite kavramını açıklamaktadır? A) Otoritenin yokluğu B) Otoritenin çokluğu C) Otoritenin genişlemesi D) Otoritenin azalması E) Otoritenin bozulması 6. İktidarı ele geçirmek ve sürdürmek için her türlü aracın kullanılabileceğini kabul eden ve bundan dolayı iktidar mücadelelerinin ve siyasetin ahlakla olan ilişkisini kesen yaklaşımlara genel olarak verilen ad aşağıdakilerden hangisidir? A) Karşı reform B) Gallikanizm C) Liberalizm D) Nihilizm E) Makyavelizm
4 7. Var olan bozuk siyasal düzenlere karşı, iyi bir siyasal düzenin ya da toplumun mümkün olduğunu ve bunun için de insan aklının en önemli kılavuz ve araç olduğunu savunan düşünce grubunu aşağıdakilerden hangisi tanımlamaktadır? A) Hümanizm B) Reform C) Ütopyacı Düşünüş D) Demokrasi E) Rönesans 11. İktidarın yönetici tarafından kötüye kullanılmasını ve özgürlüklerin yok edilmesini önlemek amacıyla, Montesquieu tarafından ortaya atılan ve günümüzde de kullanılmakta olan ilke aşağıdakilerden hangisidir? A) Egemenliğin bölünmezliği B) Halk egemenliği C) Yasaların üstünlüğü D) Güçler ayrılığı E) Genel oy 8. Genel olarak devletin kötülüğünden hareketle, insanların devlet olmadan daha eşitlikçi, adil ve mutlu bir düzen içinde yaşayacağını kabul eden, bu nedenle devleti ele geçirmek gibi hedefleri önemsemeyen yaklaşımlar siyaset biliminde aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılmaktadır? A) Liberalizm B) Sosyalizm C) Komünizm D) Anarşizm E) Kolonyalizm 9. Mutlak monarşilerde iktidarın kaynağı kilise ve dinden devlet iktidarına geçmiştir. Devlet iktidarı karşısında hiçbir siyasal aktörün üstünlük iddiasından bulunamayacağı bir döneme geçilmiştir. Bu durum aşağıdaki kavramlardan hangisinin doğmasına neden olmuştur? A) Egemenlik B) Meşruiyet C) Hakimiyet D) Siyasi güç E) Laiklik 10. Toplum sözleşmesi kuramında siyasal iktidar aşağıdakilerden hangisini temel almaktadır? A) İnsanların eşitliğini B) İnsanların eşit olmamasını C) Doğa durumunu D) Güçler ayrılığını E) İhtiyaçları 12. Rousseau ya göre, eşitsizliğin ve bunun neden olduğu tüm kötülüklerin açıklanabilmesi için doğa durumunun net bir biçimde açıklanması gerekmektedir. İnsanların ilkel doğa durumundan çıkarak topluluklar oluşturmaları ile eşitsizliğin ilk biçimi meydana gelmiştir. Rousseau nun düşüncesine göre bu ilk eşitsizlik durumu aşağıdakilerden hangisi ile birlikte ortaya çıkmıştır? A) İşbölümü B) Güç mücadelesi C) Özel mülkiyet D) Devletin doğuşu E) Sınıflaşma 13. Günlük dilde farklı anlamlarda kullanılan siyaset kavramı ile ilgili olarak aşağıda yer alan ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Osmanlı Devleti nde siyaset sözcüğü genelde, devlete karşı işlenen suçların cezalandırılması anlamında kullanılmıştır. B) Batı dillerinde siyaset kavramı yerine kullanılan politika sözcüğü devletle ilgili faaliyetler anlamını taşımaktadır. C) Siyaset biliminin bağımsız bir disiplin olarak ortaya çıkması on dokuzuncu yüzyıla kadar gerçekleşememiştir. D) Aristoteles politikayı, en yüksek iyiyi yaşamayı amaçlayan devlete ilişkin tüm faaliyetler olarak tanımlamıştır. E) Siyaseti iktidar mücadelesi olarak görenlerin yanı sıra, düzeni sağlamaya yönelik faaliyetler olarak değerlendirenler de vardır.
5 14. İdeal devlet nasıl olmalıdır? sorusuyla ilgilenen Platon, bu devlete yönelik olarak aşağıdakilerden hangisini savunmuştur? A) Filozofların kral olmasını B) Doğrudan demokrasiyi C) Yöneticilerin eğitim almasını D) Halkın yönetimde söz sahibi olmasını E) İdeal devletin olamayacağını 17. Propaganda, ideoloji aşılama ve psikolojik kontrol gibi uygulamalar aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ilişkilidir? A) Devlet B) Meşruiyet C) Egemenlik D) İktidar E) Yönetim 15. UNESCO nun 1948 tarihinde Paris te düzenlemiş olduğu toplantıda siyaset biliminin kapsamı dört temel konu ile sınırlandırılmıştır. Bu konulardan biri siyasal güçler, toplumsal katmanlar başlığını taşımaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu başlık altında yer alan konulardan biri değildir? A) Siyasal partiler B) Dernekler C) Seçim sistemleri D) Kamuoyu E) Devlet 18. Egemen iktidar, hiyerarşideki en üstün iktidardır. Aşağıdakilerden hangisi bu iktidarın özelliklerinden biri değildir? A) Egemenden daha üstün bir otorite yoktur. B) Egemen iktidar gücünü halktan almaktadır. C) Egemenlik döngüseldir yani yukarıdan aşağıya işleyen tek yönlü bir süreç değildir. D) Egemenlik fiilen sınırlandırılmaktadır. E) Siyasal sistem içindeki kararların tümü egemen iktidar tarafından verilmez. 16. Siyaset kavramının farklı tanımlarına rastlanmakta ve bu tanımların her birinde siyasetin farklı bir boyutuna vurgu yapıldığı görülmektedir. Aşağıdakilerden hangisi siyasete ilişkin olarak yapılan tanımlar arasında yer alamaz? A) Uyuşmazlık durumlarında arabuluculuk yapmaktır. B) Devlet yönetimine ilişkin her türlü faaliyetlerdir. C) İktidarı ele geçirmek için verilen mücadeledir. D) Toplumun genelini ilgilendiren konularda düzenleme yapılmasıdır. E) Toplumda maddi ve manevi değerlerin dağıtılması sürecidir. 19. İhtiyaçlarını karşılama noktasında tek başına yetersiz kalan insan önce toplumu oluşturmuş, toplumsal düzen ve istikrar için de devleti var etmiştir. Devletin doğuşuna dair farklı görüşler vardır. Bu görüşlerden biri sözleşme kuramıdır. Bu kuramın temel katkısı aşağıdakilerden hangisi olmuştur? A) Devlet kurumunu sınırlandırması B) Devlet kavramını net bir biçimde tanımlaması C) Devlete ortaya çıkış tarihini belirlemeye yardımcı olması D) Modern devletlerin oluşmasına temel teşkil etmesi E) İnsan ile devlet arasındaki ilişkiyi açıklaması
6 20. Modern zamanlarda devletle ilgili tartışmaların odağında devletin kişiliği sorunu yer almıştır. Bu konuda varılan sonuç aşağıdakilerden hangisinde doğru bir biçimde ifade edilmiştir? A) Devletin kişiliği yöneticilerle özdeşleşmektedir. B) Devletin kişiliği bağımsızlık ile birlikte kazanılmaktadır. C) Devlet vatandaşlarla bir kişilik kazanmaktadır. D) Devletin kişiliği uluslararası antlaşmalarla temsil edilmektedir. E) Devletin gerçek bir kişiliği yoktur. 23. Demokrasi karşıtı rejimler tezlerini aşağıdakilerden hangisi temelinde şekillendirmişlerdir? A) Demokrasinin etkili olamadığı B) Halkın yönetme yetisinden uzak olduğu C) İnsanların eşit olmadığı D) Nüfusun kalabalık olduğu yerlerde demokrasinin etkisinin azaldığı E) Doğrudan demokrasinin olanaksız olduğu 21. Siyasi iktidarın örgütlenmesi ve kullanılması bakımından başlıca iki devlet türünden söz edilmektedir. Bunlardan biri birleşik devlettir. Aşağıdakilerden hangisi birleşik devletin özelliklerinden biridir? A) Birden fazla yasama, yürütme ve yargı organı bulunmaktadır. B) Siyasi iktidar tek merkezde toplanmıştır. C) Federe devletler merkezî yönetimin şubesi konumundadır. D) Birleşik devlet olarak adlandırılmak için ikiden fazla devletin bir araya gelmesi gerekmektedir. E) Federe devletler isterlerse uluslararası alanda ayrı bir devlet olarak tanınabilmektedir. 24. Siyasal sistemleri ve rejimleri belirlemeye yönelik olarak siyasi düşünce tarihinde çeşitli sınıflandırmalar yapılmıştır. Bu sınıflandırmalardan biri Platon a aittir. Platon a göre ilk yönetim biçimi patriarşidir. Aşağıdakilerden hangisi bu yönetim biçimini tanımlamaktadır? A) İktidarın babanın ya da kabile şefinin elinde olmasıdır. B) Tek bir kişinin yasaya ve geleneklere bağlı olarak toplumu yönetmesidir. C) Yönetime katılımın sadece yurttaş statüsünde olanlar için geçerli olmasıdır. D) Doğuştan üstün yeteneklere sahip olan bir azınlığın yönetimidir. E) Kralların filozof, filozofların da kral oldukları yönetim biçimidir. 22. Siyasal sistem, bir ülkede iktidarla toplum arasındaki ilişkilerin niteliğini ifade etmektedir. Bir ülkenin hangi siyasal sistemi benimsemiş olduğuna dair bilgi edinmek için bazı soruların yanıtlanması gerekmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu sorulardan biri olamaz? A) Siyasi iktidar meşrutiyetini nereden almaktadır? B) Yöneticiler kimleri yönetmektedir? C) Yönetilenler ile yöneticiler arasındaki karşılıklı haklar ve sorumluluklar nelerdir? D) İktidarın sınırı nerede başlayıp nerede bitmektedir. E) Toplumu kim yönetmektedir? 25. Üniter devlet ile ilgili olarak aşağıda verilmiş olan bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Siyasal iktidar tek merkezde toplanmıştır. B) Tüm ülkede aynı hukuk kuralları geçerlidir. C) Taşra kuruluşları iç işlerinde bağımsız iken dış işlerinde merkeze bağlıdır. D) Taşradaki devlet kuruluşları merkezi yönetimin ancak bir şubesi konumundadır. E) Taşra kuruluşları merkezin yönetimi ve denetimi altındadır.
7 ÇÖZÜMLER -I 1. Polislerin sahip olduğu siyasal anlam ve varlık dışında siyasal bir anlamları ve varlıkları bulunmamaktadır. Ancak, bu durum polis ile yurttaşın aynı anlama geldiği şeklinde anlaşılmamalıdır. Aksine, poliste yurttaş sayısından fazla nüfus bulunmaktadır. Bu ise kölelerin ve kadınların yurttaş olarak nitelendirilmemelerinden kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla polislerde eşitlikçi bir sistem söz konusu değildir. Doğrudan demokrasinin uygulanabilmiş olması ise nüfusun azlığına ve küçük ölçekli yerleşimler olmalarına dayanmaktadır. Böylece yurttaş niteliğindeki her bir bireyin kararların alınmasında ve uygulanmasına aktif katılımları mümkün olabilmiştir. 6. İktidarı ele geçirmek ve sürdürmek için her türlü aracın kullanılabileceğini kabul eden ve bundan dolayı iktidar mücadelelerinin ve siyasetin ahlakla olan ilişkisini kesen yaklaşımlara genel olarak Makyavelizm denilmektedir. Cevap E 7. Var olan bozuk siyasal düzenlere karşı, iyi bir siyasal düzenin ya da toplumun mümkün olduğunu ve bunun için de insan aklının en önemli kılavuz ve araç olduğunu savunan düşünce grubu ütopyacı düşünüştür. Cevap C 2. Eşit olmayan bir toplum yapısına inanan Aristoteles, kölelik kurumunu da savunmakta ve eşit olanlara eşit, eşit olmayanlara ise eşitsiz davranmanın adaleti sağlayacağını ifade etmektedir. Ona göre en erdemli yönetim biçimi ise aristokrasidir. Çünkü aristokrasi herkese erdemine göre, orantılı bir eşitlikle davranmaktadır. Cevap C 3. Feodaliteyi nitelendiren en önemli şeylerin başında küçük iktidarlar topluluğunun varlığı gelmektedir. Özellikle devletin güvenlik ihtiyacının karşılanamaması dolayısıyla küçük iktidarların sayısı artmış, bir başka deyişle otorite sayılan güçler çoğalmıştır. Cevap B 4. XII. yüzyıl Avrupa sındaki önemli bazı değişmeler Magna Carta ya giden yolu açmıştır. Ticaretin canlanması ile birlikte kentlerin ve kentli yeni sınıfların önem kazanması, krallıklara bölünmüş olan Avrupa da yönetimin kral merkezli bir anlayışla kavranamayacak ölçüde karmaşıklaşması gibi toplumsal değişmeler bu süreçte etkili olmuştur. Cevap E 5. Roma örneği, hayatına bir kent devleti olarak başlayan bir siyasal birimin nasıl bir imparatorluğa dönüştüğünü ve bu dönüşüm içinde siyasal düşüncenin gelişimini anlamak bakımından önemli bir örnektir. Düşünce tarihine Yunan ölçeğinde özgün bir katkıda bulunmasa bile, devletin soyut bir birlik ve varlık olarak kavranmasının temelleri Roma da atılmıştır. Özellikle bugün bile devlet yerine kullanılabilen res publica (cumhuriyet) kavramı devletin hem kamusal soyut varlığını işaret etmek hem de bu soyut varlığın hukuksal düzeyde nasıl cisimleştiğini anlamak bakımından çok önemlidir. Bundan dolayı, bugün de siyasal düşünce içinde Roma hukuk sisteminin temel kavramlarına sıklıkla atıf yapılmaktadır. Cevap D 8. Devletin olumsuz gözle bakan ve insanların devlet olmadan daha eşitlikçi, adil ve mutlu bir düzen içinde yaşayacağını kabul eden, bu nedenle devleti ele geçirmek gibi hedefleri önemsemeyen yaklaşımlar anarşizm olarak adlandırılmaktadır. Cevap D 9. Mutlak monarşiler, XVI. yüzyılda artık iktidarlarının ve meşruluklarının kaynağı olarak Kilise nin temsil ettiği dini kabul etmiyorlardı. Çünkü krallar Kilise nin üstünde bir güce kavuşmuşlardı. Tersine, Kilise nin temsil ettiğini iddia ettiği din artık varlığını devlete borçluydu. Aynı şekilde, krallıkta cisimleşen iktidar kişisel olarak kralın iktidarı da değildi. Tersine, kralları kendisinin bir görevlisine indirgeyen krallık ya da devlet iktidarı, başlı başına bir değer taşır hâle gelmişti. İşte bu iktidarın ya da devletin özü Jean Bodin tarafından egemenlik olarak işaret edildi ve egemenlik kavramıyla bu öz çözümlendi. 10. Toplum sözleşmesi kuramı, Platon dan Bodin e uzanan süreç boyunca birçok düşünür tarafından savunulan yaklaşımı, yani siyasal iktidarı insanların eşitsizliği üzerine temellendiren anlayışı ters yüz eder. Bu kuramda siyasal iktidar, insanların doğuştan eşit oldukları kabulü üzerine oturtulur. Bu varsayımdan hareket edilmesiyle de devletin, insanların anlaşarak yarattıkları yapay bir kurum olduğu sonucuna varılır. 11. Montesquieu ya göre, devletin üç gücü olan yasama, yürütme ve yargının tek elde toplanması, o devletin ılımlı bir yapıda olmadığının açık kanıtıdır. Böyle bir mutlak iktidarda, vatandaşları iktidarın aşırı kullanımına karşı koruyabilecek hiçbir güç yoktur. Özgürlüğün korunması için bir fren sistemine yani güçler ayrılığına gerek vardır. Cevap D
8 12. Madencilik ve tarımla birlikte özel mülkiyetin başlaması Rousseau ya göre eşitsizliğin de doğuşuna neden olmuştur. Özel mülkiyetin ardından rekabet, çıkar çatışması, başkalarından üstün olma tutkusu gibi duygular eşitsiz bir durumu beraberinde getirmiştir. Cevap C 13. Siyaset biliminin bağımsız bir disiplin olması on dokuzuncu yüzyılda değil yirminci yüzyılda gerçekleşmiştir. Cevap C 14. Platon, devletin bilge krallar tarafından yönetilmesini veya filozofların kral olmasını savunmuştur. Platon a göre devlet; iktidarı kullanan idareciler, savaşçılar ve üretimi gerçekleştiren çiftçiler ve halk sınıflarından oluşmaktadır. Ahenkli bir devletin olması için bu sınıfların kendi üstlerine düşen görevleri yerine getirmeleri gerekmektedir. 15. Siyasal güçler, toplumsal katmanlar başlığı altında devlet yer almamaktadır. Klasik siyaset biliminin temel konusu ve inceleme alanı olan devlet UNESCO nun sınıflandırmasında ayrı bir başlık hâlinde yer almamakta, devletin farklı boyutları ele alınmaktadır. Cevap E 16. Arapça kökenli bir sözcük olan siyaset eğitmek, yetiştirmek ve yönetmek anlamlarını taşımaktadır. Ancak, arabuluculuk etmek ve uyuşmazlıkları çözümlemek yönetimin bir parçası olmakla birlikte siyaset kavramının genel anlamda tanımının bu şekilde yapılması söz konusu değildir. 20. İnsanlık tarihinde uzun bir süre, devletin kişiliği onu yöneten yöneticilerin kişiliği ile özdeşleştirilmiş olsa da, günümüzde devletin gerçek bir kişilik olmadığı açıktır. Ancak, devletin hak ve borç sahibi olabilmesi ve devamlılığının sağlanması açısından hukuki bir kişiliği bulunmaktadır. Cevap E 21. Birleşik devlet, siyasi iktidarın tek merkezde toplanmadığı, birden çok siyasi otorite merkezinin ve dolayısıyla birden çok yasama, yürütme ve yargı organının bulunduğu devletlerdir. İki ya da daha fazla devlet bir araya gelerek birleşik (federal devleti) oluşturmuşlardır. Federe yani kurucu devletler iç işlerinde bağımsız iken dış işlerinde birleşik devlete tabidirler. Dolayısıyla federe devletlerin uluslararası arenada ayrı bir devlet olarak tanınmaları söz konusu değildir. Federal ve federe devletler arasındaki iktidar bölüşümü anayasa ile belirlenmiştir. 22. Bir ülkedeki siyasi sistemin niteliğini belirleyebilmek için toplumu kim yönetecek, siyasi iktidar meşruiyetini yani yönetme hakkını nereden ve kimden alacak, iktidarı kullananlarla yönetilenler arasındaki karşılıklı haklar ve ödevlerin neler olduğu, iktidarın sınırının nerede başlayıp nerede biteceği gibi soruların cevaplanması gerekmektedir. Yönetilenlerin kimler olduğu ise siyasi sistemin belirlenmesinde ipucu verebilecek bir soru değildir. Cevap B 17. Propaganda, ideoloji aşılama ve psikolojik kontrol gibi uygulamalar iktidar kavramı ile ilişkilidir. Bu yolla insanların tercihleri dahi belirlenebilmektedir. İktidarın bu tür uygulamalar yoluyla istenilen kararların çıkmasını sağlaması mümkündür. Bir başka deyişle iktidarı elde etmek ya da elde tutmak için bu tür uygulamalara gidilebilmektedir. Cevap D 18. Egemen iktidar gücünü her zaman halktan almaz. Bu durum sadece demokrasi ile yönetilen devletler için söz konusudur. Örneğin Orta Çağ da olduğu gibi egemenliğin kaynağının Tanrısal irade olduğu sistemler de bulunmaktadır. Cevap B 19. Toplumsal sözleşme temelinde farklı düşünürler tarafından çeşitli kuramlar ortaya atılmıştır. Bu teorilerin merkezinde devletin ne zaman ortaya çıktığı değil neden ortaya çıktığı sorusu yer almaktadır. Devleti insan yapısı bir araç olarak gören bu teoriler sayesinde devlet kurumunun sınırsız bir yaptırıma sahip ve insanüstü bir varlık olmadığı, belli koşullara ve sınırlamalara tabi olduğu görülmüştür. 23. Demokrasi karşıtı rejimler, insanların eşit olmadıkları savı üzerine temellendirilmiştir. Örneğin Platon, insanları yetersizliklerinden dolayı toplum içerisinde iş bölümü yapmış olduklarını belirterek, toplumu yönetme gibi zor ve karmaşık bir görevin ancak doğuştan üstün yeteneklere sahip kişiler tarafından yerine getirilebileceğini savunmuştur. Cevap C 24. Patriarşi, iktidarın babanın ya da klan veya kabile şefinin elinde olmasıdır. Bu yönetim biçiminde meclis ya da yasalar bulunmamaktadır. Baba ya da kabile şefi geleneğe ve kişisel takdirine göre ülkeyi yönetmektedir. 25. Üniter devlet bir başka isimle tekçi devlettir ve bu devlet türünde siyasi iktidar tek merkezde toplanmıştır. Taşradaki kuruluşlar ise merkezi temsil etmektedirler ve gerek iç işlerinde gerekse dış işlerinde merkeze bağlıdırlar. Cevap C