Denizbank Anonim irketi ve Konsolidasyona Tabi Balı Ortaklıklarının 30 Eylül 2004 Ara Hesap Dönemine likin Olarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu çin Hazırlanan Sınırlı Denetim Raporu Cevdet Suner Denetim ve Yeminli Mali Müavirlik Anonim irketi 8 Kasım 2004 Bu rapor 72 sayfadır.
I. Baımsız Sınırlı Denetim Raporu II. Kamuya açıklanacak konsolide mali tablolar ile bunlara ilikin açıklama ve dipnotlar hakkında 17 sayılı teblie göre hazırlanan raporlama paketi
Denizbank Anonim irketi ve Konsolidasyona Tabi Balı Ortaklıkları nın 1 Ocak 30 Eylül 2004 Hesap Dönemine Ait Baımsız Sınırlı Denetim Raporu Denizbank Anonim irketi Yönetim Kurulu na: Denizbank Anonim irketi nin (Banka) ve Konsolidasyona Tabi Balı Ortaklıkları nın 30 Eylül 2004 tarihi itibariyle hazırlanan konsolide bilançosu ile aynı tarihte sona eren dokuz aylık döneme ait konsolide gelir tablosunu sınırlı denetime tabi tutmu bulunuyoruz. Rapor konusu konsolide mali tablolar Banka yönetiminin sorumluluundadır. Baımsız denetimi yapan kurulu olarak üzerimize düen sorumluluk, gerçekletirilen sınırlı denetime dayanarak konsolide mali tablolar üzerine sınırlı denetim raporu sunmaktır. Banka nın bir önceki hesap dönemleri olan 31 Aralık 2003 ve 30 Eylül 2003 tarihleri itibariyle hazırlanan konsolide mali tabloları bir baka baımsız denetim firması tarafından sırasıyla denetim ve sınırlı denetime tabi tutulmutur. Denetim firmasının 31 Aralık 2003 ve 30 Eylül 2003 tarihleri itibariyle hazırlanan konsolide mali tablolar ile ilgili olarak sırasıyla 26 Mart 2004 ve 14 Kasım 2003 tarihli raporlarında olumlu görü beyan edilmitir. Sınırlı denetim, 4389 sayılı Bankalar Kanunu uyarınca yürürlüe konulan hesap ve kayıt düzeni ile muhasebe standartlarına ve baımsız denetim ilkelerine ilikin düzenlemelere uygun olarak gerçekletirilmitir. Bu düzenlemeler, sınırlı denetimin, mali tablolarda önemli bir yanlılıın bulunup bulunmadıına dair sınırlı bir güvence verecek ekilde planlanmasını ve yapılmasını öngörür. Sınırlı denetim, temel olarak mali tabloların analitik yöntemler uygulanarak incelenmesi, doruluunun sorgulanması ve denetlenenin yönetimi ile görümeler yapılarak bilgi toplanması ile sınırlı olduundan, tam kapsamlı denetime kıyasla daha az güvence salar. Tam kapsamlı bir denetim çalıması yürütülmemesi nedeniyle bir denetim görüü bildirilmemektedir. Gerçekletirmi olduumuz sınırlı denetim sonucunda, iliikteki mali tabloların, Denizbank Anonim irketi ve Konsolidasyona Tabi Ortaklıkları nın 30 Eylül 2004 tarihi itibarıyla mali durumunu ve aynı tarihte sona eren dokuz aylık döneme ait faaliyet sonuçlarını Bankalar Kanunu nun 13 üncü maddesi gereince yürürlükte bulunan düzenlemelerde belirlenen muhasebe ilke ve standartlarına uygun olarak doru bir biçimde yansıtmadıına dair önemli herhangi bir hususa rastlanmamıtır. stanbul, 8 Kasım 2004 Cevdet Suner Denetim ve Yeminli Mali Müavirlik Anonim irketi Yüksel Özay Sorumlu Ortak, Badenetçi
DENZBANK A.. NN 30/09/2004 TARH TBARYLE HAZIRLANAN VE BAIMSIZ SINIRLI DENETME TAB TUTULAN KONSOLDE MAL TABLOLARI,BUNLARA LKN AÇIKLAMA VE DPNOTLARI LE BAIMSIZ SINIRLI DENETM RAPORU Bankanın Yönetim Merkezinin Adresi Büyükdere Caddesi No: 106 34394 ESENTEPE STANBUL Bankanın Telefon ve Fax Numaraları Tel :0.212.355 08 00 Fax: 0.212.267 27 24 Bankanın Elektronik Site Adresi www.denizbank.com Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından düzenlenen Kamuya Açıklanacak Mali Tablolar le Bunlara likin Açıklama ve Dipnotlar Hakkında 17 Sayılı Teblie göre raporlama paketi aaıda yer alan bölümlerden olumaktadır: ANA ORTAKLIK BANKA HAKKINDA GENEL BLGLER ANA ORTAKLIK BANKANIN KONSOLDE MAL TABLOLARI LGL DÖNEMDE UYGULANAN MUHASEBE POLTKALARINA LKN AÇIKLAMALAR KONSOLDASYON KAPSAMINDAK GRUBUN MAL BÜNYESNE LKN BLGLER KONSOLDE MAL TABLOLARA LKN AÇIKLAMA VE DPNOTLAR DER AÇIKLAMA VE DPNOTLAR BAIMSIZ SINIRLI DENETM RAPORU Bu raporlama paketi çerçevesinde mali tabloları konsolide edilen balı ortaklık ve itiraklerimiz aaıdadır. Balı Ortaklıklar 1. DenizBank AG,Wienna 2. Euro Deniz Off Shore Bank LTD 3. Ekspres Yatırım Menkul Deerler A.. 4. Tari Menkul Deerler A.. 5. Deniz Yatırım Menkul Kıymetler A.. 6. CJSC Denizbank Moskow 7. Deniz Portföy Yönetimi A.. 8. Çarı Menkul Deerler A.. tirakler Konsolide mali tablolar ile bunlara ilikin açıklama ve dipnotlar Muhasebe Uygulama Yönetmelii ve ilgili Tebliler ile Bankamız kayıtlarına uygun olarak,aksi belirtilmedii müddetçe milyar Türk Lirası cinsinden paranın cari satın alma gücüne gore yeniden ifade edilerek hazırlanmı olup,baımsız sınırlı denetime tabi tutulmu ve iliikte sunulmutur. Bilgin ASLAN Reha ÇOBANOLU Hakan ATE Can TAPULAT Genel Muhasebe Genel Müdür Yönetim Kurulu Üyesi ç Denetimden Müdürü Yardımcısı Genel Müdür Sisteminden Sorumlu Yönetim Kurulu Üye
BRNC BÖLÜM Genel Bilgiler I. Ana ortaklık bankanın hizmet türü ve faaliyet alanına ilikin açıklama ve dipnotlar II. Ana ortaklık bankanın dahil olduu gruba ilikin açıklama ve dipnotlar KNC BÖLÜM Konsolide mali tablolar I. Konsolide bilanço II. Konsolide bilanço dıı yükümlülükler tablosu III Konsolide gelir tablosu ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Muhasebe Politikaları I. Sunum esaslarına ilikin açıklama ve dipnotlar II. Banka ile konsolidasyon kapsamında bulunan ortaklıklara ilikin bilgilerin sunumu III Vadeli ilem ve opsiyon sözlemeleri ile türev ürünlere ilikin açıklamalar IV. Finansal araçların netletirilmesine ilikin açıklama ve dipnotlar V. Faiz gelir ve giderine ilikin açıklama ve dipnotlar VI. Ücret ve komisyon gelir ve giderlerine ilikin açıklama ve dipnotlar VII. Alım satım amaçlı menkul deerlere ilikin açıklama ve dipnotlar VIII. Satı ve geri alı anlamaları ve menkul deerlerin ödünç verilmesi ilemlerine ilikin açıklama ve dipnotlar IX Vadeye kadar elde tutulacak menkul deerler, satılmaya hazır menkul deerler ve banka kaynaklı krediler ve alacaklara ilikin açıklama ve dipnotlar X. Banka kaynaklı krediler ve alacaklar ve ayrılan özel karılıklara ilikin açıklama ve dipnotlar XI. erefiye ve dier maddi olmayan duran varlıklara ilikin açıklama ve dipnotlar XII. Maddi duran varlıklara ilikin açıklama ve dipnotlar XIII. Kiralama ilemlerine ilikin açıklama ve dipnotlar XIV. Karılıklar ve arta balı yükümlülüklere ilikin açıklama ve dipnotlar XV. Çalıanların haklarına ilikin yükümlülüklere ilikin açıklama ve dipnotlar XVI. Vergi uygulamalarına ilikin açıklama ve dipnotlar XVII. Borçlanmalara ilikin ilave açıklamalar XVIII Ödenmi sermaye ve hisse senetleri stouna ilikin açıklama ve dipnotlar XIX. Aval ve kabullere ilikin açıklama ve dipnotlar XX. Devlet teviklerine ilikin açıklama ve dipnotlar XXI. Raporlamanın bölümlemeye göre yapılmasına ilikin açıklama ve dipnotlar XXII. Yabancı para varlık ve borçlar XXIII Balı ortaklık ve itirakler. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Mali Bünyeye ilikin bilgiler I. Finansal araçların kullanım stratejisi ve yabancı para cinsinden ilemlere ilikin açıklamalar II. Konsolide sermaye yeterlilii standart oranına ilikin açıklama ve dipnotlar III. Konsolide kredi riskine ilikin açıklama ve dipnotlar IV. Konsolide piyasa riskine ilikin açıklama ve dipnotlar
V. Konsolide kur riskine ilikin açıklama ve dipnotlar VI. Konsolide faiz oranı riskine ilikin açıklama ve dipnotlar VII. Konsolide likidite riskine ilikin açıklama ve dipnotlar VIII. Finansal varlık ve yükümlülüklerin rayiç deeri ile gösterilmesine ilikin açıklama ve dipnotlar IX. Bakalarının nam ve hesabına yapılan ilemler, inanca dayalı ilemlere ilikin açıklama ve dipnotlar X. Faaliyet bölümlerine ilikin açıklama ve dipnotlar BENC BÖLÜM Konsolide Mali Tablolara likin Açıklanması Gereken Hususlar I. Konsolide bilançonun aktif kalemlerine ilikin olarak açıklanması gereken hususlar II. Konsolide bilançonun pasif kalemlerine ilikin olarak açıklanması gereken hususlar III Konsolide gelir tablosuna ilikin olarak açıklanması gereken hususlar IV. Konsolide nazım hesaplara ilikin olarak açıklanması gereken hususlar V. Konsolide özkaynak deiim tablosuna ilikin olarak açıklanması gereken hususlar VI. Konsolide nakit akım tablosuna ilikin olarak açıklanması gereken hususlar VII. Banka birleme ve devirleri ile bankalarca iktisap edilen ortaklıkların muhasebeletirilmesine ilikin olarak açıklanması gereken hususlar VIII. Bankanın dahil olduu risk grubu ile ilgili olarak açıklanması gereken hususlar IX Enflasyon muhasebesine ilikin olarak açıklanması gereken hususlar X. Bankanın yurtiçi, yurtdıı, kıyı bankacılıı bölgelerindeki ube veya itirakler ile yurtdıı temsilciliklerine ilikin olarak açıklanması gereken hususlar XI. Bilanço sonrası hususlara ilikin olarak açıklanması gereken hususlar ALTINCI BÖLÜM Dier Açıklama ve Dipnotlar I. Bankanın faaliyetine ilikin dier açıklamalar YEDNC BÖLÜM Baımsız Denetim Raporu I. Baımsız denetim raporuna ilikin olarak açıklanması gereken hususlar II. Baımsız denetçi tarafından hazırlanan açıklama ve dipnotlar
ekilde 30 Eylül 2004 tarihindeki satınalma gücü cinsinden ifade edilmitir.) BRNC BÖLÜM Genel bilgiler I. Ana ortaklık Banka nın hizmet türü ve faaliyet alanları: 30 Eylül 2004 tarihi itibariyle yurtiçindeki 186 ve yurtdıındaki 1 ubesi ile hizmet vermekte olan Denizbank A.. (Banka), bir özel sektör mevduat bankasıdır. Ana sözleme nin 4. maddesinde belirtildii üzere Banka nın faaliyet alanları aaıda sıralanmıtır: - Her türlü mevduat kabul edebilir ve bankacılık ilemleri yapabilir. - lgili mevzuat ve Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri dahilinde her türlü sermaye piyasası araçları üzerinde ilemler yapabilir. - Ulusal ve uluslararası finansman kuruluları ile kredi ve istihbarat anlamaları yapabilir. Konsorsiyum ve sendikasyonlara katılabilir. - Türk Lirası ve döviz cinsinden her türlü kısa, orta ve uzun vadeli krediler açabilir, garantiler verebilir. - Sigorta irketi kurabilir, sigorta acentelii yapabilir, mevcut veya kurulacak sigorta irketlerine katılabilir. - Banka nın faaliyet konularında kanun, kararname veya sözlemelerle tahsis ve temin edilecek fonları amaçları dorultusunda kullanabilir. - Konusu ile ilgili her çeit sözlemeleri ve hukuki ilemleri yapabilir. Taahhütname, senet ve sair belgeleri imzalayabilir, muhabirlikler tesis edebilir. - htiyacı olan her türlü menkul ve gayrimenkul mallarla her çeit hakları satın alabilir, imal veya inaa edebilir, sair ekillerde iktisab edebilir, kiralayabilir gerektiinde bunları kısmen veya tamamen bakalarına satabilir, devredebilir veya kiraya verebilir. Bunlar üzerinde her çeit ayni hak tesis ve fekkedebilir. - Faaliyetlerinin gerektirdii her türlü ikraz ve istikrazda bulunabilir. - Faaliyetlerine ilikin olarak kefalet, rehin, ipotek, iletme rehni vesair her çeit nakdi ve ayni teminat alabilir, bunları devir ve fekkedebilir. - Yerli ve/veya yabancı ortaklıklar kurabilir ve mevcut ortaklıklara katılabilir. - Yürürlükteki mevzuat çerçevesinde her türlü bankacılık alanına giren tüm faaliyetleri icra edebilir. Ana ortaklık Banka nın sermayesi 27 Eylül 2004 tarihinde tescil edilerek 202,000 TL den 290,000 TL ye arttırılmıtır. Arttırılan 88,000 TL tutarın 50,369 TL tutarındaki kısmı halka arz yoluyla nakden ve 37,631 TL tutarındaki kısmı ise Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde oluan Yeniden Deerleme Fonu ndan salanmıtır. Halka arz yoluyla 72,500 TL nominal deerli 72,500,000,000 adet hisse senedi satıa sunulmutur. Sözkonusu hisse senetlerinin 50,368,526,000 adedi Banka nın ihraç ettii hisse senetlerinden, 22,131,474,000 adedi ise Zorlu Holding in sahip olduu hisse senetlerinin satıından teekkül etmitir. Halka arz yoluyla satılan hisse senetlerinin 27,500,000,000 adedi yurtiçinde 45,000,000,000 adedi de yurtdıında satılmıtır. Ana ortaklık Banka nın hisse senetleri 1 Ekim 2004 tarihinden itibaren stanbul Menkul Kıymetler Borsası nda ilem görmeye balamıtır. Banka nın hisselerinin %25 i halka açıktır. 1
II. Ana ortaklık Banka nın dahil olduu grup: Banka nın sermayesinde dorudan hakimiyeti olan sermaye grubu Zorlu Grubu dur. Özelletirme Yüksek Kurulu; 20 Mart 1997 tarih ve 97/5 sayılı kararı ile Denizbank A.. hisselerinin %100 ünün özelletirilmesine karar vermi, bu kararı takiben Zorlu Holding A.. ile Özelletirme daresi Bakanlıı arasında 29 Mayıs 1997 tarihinde hisse satı sözlemesi imzalanmı ve Banka 25 Austos 1997 tarihinde faaliyetlerine balamıtır. 2
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Muhasebe politikaları I. Sunum esaslarına ilikin açıklama ve dipnotlar Mali tablolar ile bunlara ilikin açıklama ve dipnotlara ilikin uygunluk beyanı Ana ortaklık Banka, iliikte yer alan 30 Eylül 2004 tarihli enflasyona göre düzeltilmi konsolide mali tabloları ile bunlara ilikin açıklama ve dipnotlarını, 4389 sayılı Bankalar Kanunu nun Hesap ve Kayıt Düzeni balıklı 13. maddesi hükümleri gereince Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından 22 Haziran 2002 tarih, 24793 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanıp 1 Ekim 2002 tarihinde yürürlüe konulan Muhasebe Uygulama Yönetmelii ve bu yönetmelie ilikin olarak yayımlanmı muhasebe standartları teblilerinde belirlenen esaslara uygun olarak hazırlamıtır. II. Banka ile konsolidasyon kapsamında bulunan ortaklıklara ilikin bilgiler liikteki konsolide mali tablolar, Muhasebe Uygulama Yönetmelii nin 15 sayılı Teblii (MUY 15) Konsolide Mali Tabloların Düzenlenmesi, Balı Ortaklık, Birlikte Kontrol Edilen Ortaklık ve tiraklerin Muhasebeletirilmesi Standardı hükümleri uyarınca düzenlenmitir. Ana ortaklık Banka nın hisselerine dorudan ya da dolaylı paylarla sahip olduu Deniz Yatırım Menkul Deerler A.., Ekspres Yatırım Menkul Deerler A.., Tari Yatırım Menkul Deerler A.., Eurodeniz Off-shore Bank Limited, Deniz Portföy Yönetimi A.., Denizbank AG, Denizbank Moscow ve Çarı Menkul Deerler A.. konsolidasyon kapsamına alınmı olup, detaylı açıklama 5.I.10 numaralı bölümün 2.4 numaralı paragrafında verilmitir. Bununla birlikte, yine Banka nın balı ortaklıkları olan Deniz Destek Oto Kiralama Temizlik Hizmetleri ve naat A.. ve Intertech Bilgi lem ve Pazarlama Ticaret A.. gerek mali büyüklüünün Banka nın mali tabloları için hesaplanan önemlilik sınırının çok altında olması gerekse mali olmayan balı ortaklık olması sebebiyle konsolidasyona dahil edilmemitir. Ayrıca, dier bir balı ortaklık olan Anadolu Kredi Kartı Turizm ve Ticaret A.. gerek mali büyüklüünün Banka nın mali tabloları için hesaplanan önemlilik sınırının çok altında olması ve gerekse kredi kartlarına ilikin yasa taslaının henüz yürürlüe girmemi olması sebebiyle konsolidasyona dahil edilmemitir. Bu sebeple söz konusu balı ortaklıklar iliikteki mali tablolarda maliyet deeri ile gösterilmektedir. Muhasebe Uygulama Yönetmelii nin 15 sayılı Konsolide Mali Tabloların Düzenlenmesi, Balı Ortaklık, Birlikte Kontrol Edilen Ortaklık ve tiraklerin Muhasebeletirilmesi Standartı Hakkında Tebli ine göre Grup; ayrı tüzel kiilik altında faaliyet gösterseler dahi, aynı sermayedar grubun sermayesini veya yönetimini dorudan veya dolaylı olarak kontrol ettii, Türkiye de kurulu banka ana ortaklıı altında; ana faaliyet konuları para ve sermaye piyasaları ile sigortacılık olan ve bu konulardaki özel kanunlara göre izin ve ruhsat ile faaliyet gösteren yurtiçinde ve yurtdıında kurulu ortaklıklardan oluan topluluu tanımlamaktadır. Bu sebeple konsolide mali tablolara ilikin dipnotlarda, ana ortaklık Banka ile konsolidasyon kapsamında bulunan balı ortaklıkları; Deniz Yatırım Menkul Deerler A.., Ekspres Yatırım Menkul Deerler A.., Tari Yatırım Menkul Deerler A.., Eurodeniz Off-shore Bank Limited, Deniz Portföy Yönetimi A.., Çarı Menkul Deerler A.., Denizbank AG ve Denizbank Moscow birlikte DFS Grup olarak ifade edilmilerdir. 8
1. Balı ortaklıklarla ilgili olarak; Konsolidasyon kapsamına alınan Balı ortaklıkların mali tablolarını Banka nın mali tablolarına konsolidasyonu Tam Konsolidasyon yöntemi ile yapılmıtır. Bu yöntem, konsolide mali tablolara dahil edilen balı ortaklıkların aktif, pasif, gelir, gider ve bilanço dıı kalemlerinin yüzde yüzünün Ana ortaklık Banka nın aktif, pasif, gelir, gider ve bilanço dıı kalemleri ile birletirilmesini ve azınlık haklarının bilanço ve gelir tablosunda ayrı kalem olarak gösterilmesini öngörmektedir. Balı ortaklıkların konsolidasyonu sırasında uygulanan konsolidasyon ilkeleri; 1.1 Ana ortaklık Banka nın balı ortaklıklardaki yatırımının defter deeri ile balı ortaklıkların sermayeleri netletirilmitir. 1.2 Konsolidasyon kapsamına alınan balı ortaklıklar ile Ana ortaklık Banka nın birbirleriyle yaptıkları her türlü ilem ve bu ilemlere ilikin hesaplar karılıklı olarak silinmitir. Konsolidasyonda kullanılan mali tabloların tamamı 30 Eylül 2004 tarihi itibariyle düzenlenmi mali tablolar olup, benzer ilemler ve benzeri koullardaki olaylar için aynı muhasebe politikalarının uygulanmasının salanması amacıyla balı ortaklıkların mali tabloları üzerinde gerekli uyumlatırma düzeltmeleri yapılmıtır. DFS Grup un konsolide mali tablolarının hazırlanması amacıyla yapılan konsolidasyon düzeltmeleri sırasında herhangi bir fark domamıtır. 2. tirak yatırımlarıyla ilgili olarak; Konsolidasyon kapsamında mali itirak bulunmamaktadır. 3. Birlikte kontrol edilen ortaklıklarla ilgili olarak; Birlikte kontrol edilen ortaklık bulunmamaktadır. 4. Devir, birleme ve hisse edinimi ilemlerinde uygulanan ilkeler; Hisse edinim ve birleme ilemlerinin (iktisap) muhasebeletirilmesi satın alma yöntemi ile yapılmıtır. Satın alma yönteminin amacı, iktisap edilen ortaklıın, varlık alımlarına uygulanan ilkeler uygulanarak muhasebeletirilmesidir. Bu yönteme göre iktisap edilen, satın alma maliyeti üzerinden kaydedilir. Maliyet ise iktisabın temelinde yatan karılıklı deiim ilemine göre belirlenir. ktisap tarihinde iktisap edilenin bilançosunda kayıtlı olan varlık ve yükümlülüklerin belirlenmesinden sonra ulaılan tutar ile iktisap maliyeti arasındaki fark, iktisap sebebiyle ortaya çıkan erefiye olarak bilançonun aktifinde gösterilir. 9
III. Vadeli ilem ve opsiyon sözlemeleri ile türev ürünlere ilikin açıklamalar MUY 1 Finansal Araçların Muhasebeletirilmesi Standardı hükümleri uyarınca riskten korunma aracı olarak deerlendirilmeyen vadeli döviz alım-satım sözlemeleri, swap, opsiyon ve futures ilemleri alım satım amaçlı ilemler olarak sınıflandırılmaktadır. Vadeli döviz alım satım sözlemelerinin rayiç deeri iç fiyatlama modelleri kullanılarak hesaplanmakta, ortaya çıkan gerçeklememi kar ve zarar tutarları cari dönem gelir tablosuna yansıtılmaktadır. DFS Grup un ana sözlemeden ayrıtırılmak suretiyle oluturulan veya riskten korunma amaçlı türev ürünleri yoktur. DFS Grup un türev ilemleri aırlıklı olarak, yabancı para pozisyon riskini azaltmak ve yabancı para pozisyonunun kompozisyonunu korumak amacıyla yapılan, vadeli döviz alım-satım sözlemelerinden olumaktadır. Türev ilemlerin ilk olarak kayda alınmasında elde etme maliyeti kullanılmakta ve bunlara ilikin ilem maliyetleri elde etme maliyetine dahil edilmektedir. Ayrıca, türev ilemlerden doan yükümlülükler ve alacaklar sözleme tutarları üzerinden nazım hesaplara kaydedilmektedirler. Türev ilemler kayda alınmalarını izleyen dönemlerde iç fiyatlama modelleri yöntemi ile deerlenmekte ve bulunan deerin pozitif veya negatif olmasına göre bilançoda sırasıyla, Faiz ve gelir tahakkuk ve reeskontları ve Faiz ve gider tahakkuk ve reeskontları içerisinde gösterilmektedir. Yapılan deerleme sonucu alım-satım amaçlı türev ilemlerde meydana gelen farklar konsolide gelir tablosunda Dier faaliyet gelirleri hesabına yansıtılmaktadır. IV. Finansal araçların netletirilmesi liikteki konsolide mali tablolarda finansal varlık ve yükümlülüklerin netletirilmesine ilikin bir ilem yapılmamıtır. Ayrıca nazım hesaplarda yer alan kalemlere ilikin de bu tür bir netletirme ilemi yapılmamıtır. Finansal varlıklar ve borçların, yasal olarak netletirilmesinin mümkün olması ve varlık ve yükümlülüün net tutarlar üzerinden tahsil edilme veya ödenme niyetinin olması halinde söz konusu finansal varlık ve yükümlülükler bilançoda net tutarlarıyla gösterilebilecektir. V. Faiz gelir ve gideri Etkin faiz oranı yöntemi kullanılarak hesaplanan faiz gelirleri ve giderleri tahakkuk esasına göre muhasebeletirilmektedir. 30 Eylül 2004 ve 31 Aralık 2003 tarihleri itibariyle 30 Haziran 2001 tarih ve 24448 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 4672 ve 4491 sayılı kanunlar ile deiik 4389 sayılı Bankalar Kanunu nun 3. maddesinin 11. fıkrası ve 11. maddesinin 12. fıkrası hükmüne istinaden yayımlanan Bankalarca Karılık Ayrılacak Kredilerin ve Dier Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Karılıklara likin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik ile 31 Ocak 2002 tarih ve 24657 mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanmı olan Bankalarca Karılık Ayrılacak Kredilerin ve Dier Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Karılıklara likin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelikte Deiiklik Yapılmasına likin Yönetmelik uyarınca donuk alacak haline gelen kredilerin faiz reeskontları iptal edilmekte ve söz konusu krediler yine aynı mevzuat uyarınca canlı krediler içinde sınıflandırılıncaya veya tahsil edilinceye kadar faiz reeskontu yapılmamaktadır. Dövize endeksli kredilerin ve menkul kıymetlerin kur farkları faiz gelir ve giderleri içinde muhasebeletirilmektedir. VI. Ücret ve komisyon gelir ve giderleri Komisyon ve bankacılık hizmet gelirleri tahsil edildikleri dönemde gelir kaydedilmekte, bu gelir kalemleri dıında dier tüm gelir ve giderler tahakkuk esasına göre kayıtlara intikal ettirilmektedir. 10
VII. VIII. IX. Alım-satım amaçlı menkul deerler Alım-satım amaçlı menkul deerler bilançoya ilk olarak ilem maliyetleri de dahil olmak üzere maliyet deerleri ile yansıtılmaktadır. Alım-satım amaçlı menkul deerler, kayda alınmalarını müteakiben rayiç deerleri ile deerlemeye tabi tutulmakta ve oluan kazanç ve kayıplar, kar/zarar hesaplarına intikal ettirilmektedir. Alım-satım amaçlı menkul deerlerin elde etme maliyeti ile rayiç deerlerine göre deerlenmi deerleri arasındaki pozitif farklar bilançodaki faiz gelir ve reeskontları, negatif farklar ise menkul deerler deer düü karılıı hesabına yansıtılmaktadır. DFS Grup, alım-satım amaçlı menkul deerler arasında bulunan hisse senetlerinin deerlemelerinden kaynaklanan kar ve zararları, MUY 1 Finansal Araçların Muhasebeletirilmesi Standardı na uygun olarak, gelir tablosuna yansıtmaktadır. Alım-satım amaçlı menkul deerlerin elde tutulması esnasında kazanılan faizler, faiz gelirleri içerisinde gösterilmektedir. Bilanço tarihleri itibariyle Türk Lirası devlet iç borçlanma senetlerinin rayiç deerleri, deerleme günü stanbul Menkul Kıymetler Borsası nda (MKB) ilem gören menkul kıymetler için MKB de oluan son gün aırlıklı ortalama fiyatları, ilem görmeyen menkul kıymetler için ise T.C. Merkez Bankası fiyatları kullanılarak tespit edilmitir. Eurobond ve yabancı para devlet tahvilleri, bilançoya, ilk olarak ilem maliyetleri de dahil olmak üzere maliyet deerleri ile yansıtılmakta ve kayda alınmalarını müteakiben rayiç deerleri ile deerlemeye tabi tutulmaktadır. Rayiç deere esas tekil eden fiyat oluumlarının aktif piyasa koulları içerisinde gerçeklemedii durumlarda rayiç deerin güvenilir bir ekilde belirlenmedii kabul edilmekte ve iç verim yöntemine göre hesaplanan iskonto edilmi deer rayiç deer olarak dikkate alınmaktadır. Hisse senetleri için ise bilanço günü dahil geriye doru 5 igünü boyunca oluan günlük aırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalamaları kullanılmıtır. Satı ve geri alı anlamaları ve menkul deerlerin ödünç verilmesi ilemleri Repo anlaması çerçevesinde müterilere satılan devlet tahvili ve hazine bonoları iliikteki konsolide bilançonun aktifinde Alım Satım Amaçlı Menkul Deerler, Satılmaya Hazır Menkul Deerler ve Vadeye Kadar Elde Tutulacak Menkul Deerler içerisinde, repo ilemlerinden elde edilen fonlar ise konsolide bilançonun pasifinde Repo lemlerinden Salanan Fonlar içerisinde gösterilmektedir. lgili repo anlamaları ile belirlenen satım ve geri alım fiyatları arasındaki farkın döneme isabet eden kısmı için gider reeskontu hesaplanmaktadır. Repo ilemlerinden elde edilen fonlar için, hesaplanan faiz gider reeskontları konsolide bilançonun pasifleri arasındaki Repo lemlerinin Faiz ve Gider Reeskontları hesabında izlenmektedir. Bilanço tarihi itibariyle konsolide mali tablolarda 120,369 TL (31 Aralık 2003: 74,243 TL) ters repo ilemlerinden alacak bulunmaktadır. 30 Eylül 2004 ve 31 Aralık 2003 tarihleri itibariyle ödünce konu edilmi menkul deer bulunmamaktadır. Vadeye kadar elde tutulacak menkul deerler, satılmaya hazır menkul deerler ve banka kaynaklı krediler ve alacaklar Vadeye kadar elde tutulacak menkul deerler, vadesine kadar saklamak amacıyla elde tutulan, fonlama kabiliyeti dahil olmak üzere vade sonuna kadar elde tutulabilmesi için gerekli koulların salanmı olduu, sabit veya belirlenebilir ödemeleri ile sabit vadesi bulunan ve banka kaynaklı krediler ve alacaklar dıında kalan finansal varlıklardır. Vadeye kadar elde tutulacak menkul deerler Ana ortaklık Banka yönetimi tarafından belirlenerek mali tablolarda sınıflandırılmı olup, finansal varlıkların ilgili sınıflaması anılan varlıkların edinilmesi esnasında Ana ortaklık Banka yönetiminin kararı neticesinde yapılmaktadır. Satılmaya hazır menkul deerler, banka kaynaklı krediler ve alacaklar ile vadeye kadar elde tutulacak menkul deerler ve alım satım amaçlı menkul deerler dıında kalan finansal varlıkları ifade etmektedir. 11
Satılmaya hazır menkul deerlerin iskonto ve primleri iç verim oranının hesaplanmasında dikkate alınarak faiz gelirinin bir parçası olarak gelir tablosuna yansıtılır. Satılmaya hazır menkul deerlerin faiz reeskontları kâr /zarar ile ilikilendirilmekte, rayiç deer farkları ise özkaynak kalemleri arasında bulunan Menkul Deerler Deer Artı Fonu hesabına kaydedilmektedir. Satılmaya hazır menkul deerler elden çıkarıldıında, birikmi rayiç deer uyarlamaları kar ve zarar tablosuna yansıtılmaktadır. Banka kaynaklı krediler ve alacaklar, borçluya para, mal veya hizmet salama yoluyla yaratılan finansal varlıkları ifade etmektedir. Finansal varlıkların sınıflandırma ilemi, ilgili finansal varlıın edinilmesi sırasında yapılmaktadır. Vadeye kadar elde tutulacak menkul deerler ve banka kaynaklı krediler ve alacakların ilk kaydı maliyet deerleri ile kayıtlara yansıtılmaktadır. Vadeye kadar elde tutulacak menkul deerler, deer azalıı için ayrılan karılık düüldükten sonra, iç verim oranı yöntemi kullanılarak iskonto edilmi maliyeti ile muhasebeletirilmitir. Vadeye kadar elde tutulacak menkul deerlerin deer azalıı için ayrılan herhangi bir karılık bulunmamaktadır. Önceden vadeye kadar elde tutulacak menkul deerler arasında sınıflandırılan ancak, sınıflandırma esaslarına uyulmadıından iki yıl boyunca bu sınıflandırmaya tabi tutulmayacak finansal varlıklar bulunmamaktadır. Vadeye kadar elde tutulacak menkul deerlerden kazanılmı olan faizler, faiz geliri olarak kaydedilmekte olup, konsolide gelir tablosunda Menkul Deerlerden Alınan Faizler - Vadeye Kadar Elde Tutulacak Menkul Deerlerden Alınan hesabında izlenmektedir. Vadeye kadar elde tutulacak menkul deerlerle ilgili alınan kar payları bulunmamaktadır. Vadeye kadar elde tutulacak menkul deerlerin alım-satım ilemleri menkul deerlerin teslim tarihine göre muhasebeletirilmektedir. Bilanço tarihleri itibariyle DFS Grup, 18 Haziran 2001 tarihinde gerçekleen borç takası ihalesi neticesinde edinmi olduu Türk Lirası menkul kıymetleri, T.C. Merkez Bankası tarafından açıklanan fiyatlar ile deerlemitir. X. Banka kaynaklı krediler ve alacaklar ve ayrılan özel karılıklar Banka kaynaklı kredilerin ilk kaydı elde etme maliyeti üzerinden yapılmaktadır. Kayda alınmalarını izleyen dönemde banka kaynaklı krediler ve alacaklar iç verim oranı yöntemi kullanılarak deerlenmitir. Kullandırılan nakdi krediler, MUY 1 Finansal Araçların Muhasebeletirilmesi Standardı nın banka kaynaklı krediler ve alacakların muhasebeletirilmesi ile ilgili olarak getirmi olduu düzenlemeler uyarınca muhasebeletirilmektedir. Bu dorultuda; döviz kredileri evalüasyon ilemine tabi tutulmakta ve kur deerlemesi sonucu oluan deerleme farkları konsolide gelir tablosunda Kambiyo Kar/Zarar içerisinde muhasebeletirilmektedir. Dövize endeksli krediler hesaplara intikal ettikleri tarihteki Türk Lirası deerlerle muhasebeletirilmekte ve bu krediler için hesaplanan kur deerleme farkları faiz gelirleri hesabında izlenmektedir. Kredilerin faiz reeskontları iç verim oranı yöntemi ile hesaplanmaktadır. Ana ortaklık Banka yönetimi tarafından düzenli aralıklarla yapılan kredi portföyü incelemeleri neticesinde kullandırılan kredilerin tahsil edilemeyeceine ilikin bulguların tespiti halinde söz konusu krediler, 30 Haziran 2001 tarih ve 24448 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Bankalarca Karılık Ayrılacak Kredilerin ve Dier Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Karılıklara likin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik ile 31 Ocak 2002 tarih ve 24657 mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayınlanmı olan Bankalarca Karılık Ayrılacak Kredilerin ve Dier Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Ayrılacak Karılıklara likin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik te Deiiklik Yapılmasına likin Yönetmelik in öngördüü üzere takip hesaplarına intikal ettirilmekte ve bu kredilere özel karılık ayrılmaktadır. Ayrılan özel karılıklar konsolide gelir tablosuna yansıtılmaktadır. 12
Söz konusu kredilerle ilgili cari dönem içinde ayrılan karılıklara ait tahsilatlar konsolide gelir tablosunda Krediler ve Dier Alacaklar Karılıı hesabına, önceki dönemlerde karılık ayrılmı olan kredilere ait anapara tahsilatları Dier Faaliyet Gelirleri hesabına, faiz gelirleri ise Takipteki Alacaklardan Alınan Faizler hesabına kaydedilmektedir. XI. erefiye ve dier maddi olmayan duran varlıklar Bilanço tarihleri itibariyle iliikteki konsolide mali tablolarda erefiye hesabı bulunmamaktadır. Tüm maddi olmayan duran varlıklar MUY 3 Maddi Olmayan Duran Varlıkların Muhasebeletirilmesi Standardı uyarınca kayıtlara maliyet bedelinden alınmakta ve enflasyona göre düzeltilmi maliyet tutarları ile izlenmektedir. lk defa düzeltme ilemine tabi tutulacak amortismana tabi varlıkların maliyetine ilave edilmi varsa kur farkı, finansman giderleri ve yeniden deerleme artıı ilgili varlıın maliyetinden düülerek bulunan yeni deer üzerinden enflasyona göre düzeltme ilemi yapılmıtır. Ana ortaklık Banka kayıtlarında bulunan maddi olmayan duran varlıklardan, 1 Ocak 2003 tarihinden önce alınanları için, dorusal amortisman yöntemine göre %20 oranında, bu tarihten sonra alınanlar için ise %40 oranında azalan bakiyeler metoduna göre amortisman ayrılmaktadır. Maddi olmayan duran varlıklar tahmini faydalı ömürleri olan be yıl boyunca itfa edilmektedir. Varlıın faydalı ömrünün tespiti, varlıın beklenen kullanım süresi, teknik, teknolojik veya dier türdeki eskime ve varlıktan beklenen ekonomik faydayı elde etmek için gerekli olan bakım masrafları gibi hususlar deerlendirilerek yapılmaktadır. Kullanılan amortisman oranı ilgili aktiflerin faydalı ömürlerine yaklaık olarak tekabül etmektedir. Faydalı ömrün tespiti MUY 3 Maddi Olmayan Duran Varlıkların Muhasebeletirilmesi Standardı nın 18. maddesinde yer alan esaslar dorultusunda gerçekletirilmitir. Devam eden bilgisayar yazılımları ile ilgili maliyetler maddi olmayan duran varlıklar içerisinde sınıflandırılmaktadır. Bilgisayar yazılımlarını gelitirirken yapılan harcamalar yazılımın ilk maliyetine eklenmekte olup, bu kıymetler için ayrılan amortisman oranı %20 olarak belirlenmitir. Yurt dıı balı ortaklıklardan Denizbank AG bilgisayar yazılımlarının amortisman oranını %33 olarak belirlemitir. Ana ortaklık Banka nın maddi olmayan duran varlıkları, 30 Eylül 2004 tarihinde sona eren dokuz aylık dönemden önceki dönemlerde Vergi Usul Kanunu na göre tam yıl esası gerei amortismana tabi tutulmutur. MUY 14 Teblii uyarınca bilanço tarihi itibariyle aktifte bir hesap döneminden daha az bir süre bulunan maddi olmayan duran varlıklara ilikin olarak, bir tam yıl için öngörülen amortisman tutarının, varlıın aktifte kalı süresiyle orantılanması suretiyle bulunan tutar kadar amortisman ayrılması gerekmektedir. Maddi olmayan duran varlıkların amortisman hesaplamaları 30 Eylül 2004 tarihinde sona eren dokuz aylık döneme ait mali tablolarda MUY 14 Teblii uyarınca yapılmı ve uygun ekilde gelir tablosuna yansıtılmıtır. Cari dönemde düzeltilen bu hatanın konsolide mali tablolara etkisi Beinci Bölüm de bulunan III-Gelir tablosuna ilikin olarak açıklanması gereken hususlar dipnotunda açıklanmıtır. 13
XII. Maddi duran varlıklar Tüm maddi duran varlıklar MUY 2 Maddi Duran Varlıkların Muhasebeletirilmesi Standardı uyarınca kayıtlara maliyet bedelinden alınmaktadır. Maddi duran varlıklar, paranın bilanço tarihinde geçerli satın alma gücü cinsinden yeniden düzenlenmesi sonucu bulunan deerleri üzerinden gösterilmitir. lk defa düzeltme ilemine tabi tutulacak amortismana tabi varlıkların maliyetine ilave edilmi varsa kur farkı, finansman giderleri ve yeniden deerleme artıı ilgili varlıın maliyetinden düülerek bulunan yeni deer üzerinden enflasyona göre düzeltme ilemi yapılmıtır. Ana ortaklık Banka nın kayıtlarında bulunan maddi duran varlıklar üzerinden 2003 yılı öncesinde alınan varlıklar için normal amortisman yöntemine göre, 2003 yılından itibaren alınan varlıklar için ise azalan bakiyeler usulüne göre amortisman ayrılmaktadır. Kullanılan amortisman oranları aaıda belirtilmitir: 2003 yılı öncesi alınanlar 2003 ve sonraki yıllarda alınanlar Menkuller - Büro makineleri %20 %40 - %50 - Mobilya / mefruat %20 %20 - %50 - Nakil vasıtaları %20 %40 - %50 - Dier teçhizat %20 %4.44 - %50 Gayrimenkuller %2 %2 Cari dönem bilanço tarihi itibariyle yasal kayıtlarda yer alan binalar ve elden çıkarılacak gayrimenkuller için ekspertiz çalımaları yapılmamıtır. Maddi duran varlıkların elden çıkarılmasından kaynaklanan kar ve zarar, net elden çıkarma hasılatı ile ilgili maddi duran varlıın enflasyon düzeltmesinden sonraki net defter deerinin farkı olarak konsolide gelir tablosunda Dier Faaliyet Gelirleri/Giderleri içerisinde yansıtılmaktadır. Maddi bir duran varlıa yapılan normal bakım ve onarım harcamaları gider olarak muhasebeletirilmektedir. Maddi duran varlıın kapasitesini genileterek kendisinden gelecekte elde edilecek faydayı artıran nitelikteki yatırım harcamaları, maddi duran varlıın maliyetine eklenmektedir. Yatırım harcamaları, varlıın faydalı ömrünü uzatan, varlıın hizmet kapasitesini artıran, üretilen mal veya hizmetin kalitesini artıran veya maliyetini azaltan giderler gibi maliyet unsurlarından olumaktadır. Maddi duran varlıkların üzerinde rehin, ipotek ve dier tedbirler veya bunların alımı için verilen taahhütler bulunmamaktadır. Ana ortaklık Banka nın kayıtlarında bulunan maddi duran varlıklar, 30 Eylül 2004 tarihinde sona eren dokuz aylık dönemden önceki dönemlerde Vergi Usul Kanunu na göre tam yıl esası gerei amortismana tabi tutulmutur. MUY 14 uyarınca bilanço tarihi itibariyle aktifte bir hesap döneminden daha az bir süre bulunan maddi duran varlıklara ilikin olarak, bir tam yıl için öngörülen amortisman tutarının, varlıın aktifte kalı süresiyle orantılanması suretiyle bulunan tutar kadar amortisman ayrılması gerekmektedir. Maddi duran varlıkların amortisman hesaplamaları 30 Eylül 2004 tarihinde sona eren dokuz aylık döneme ait mali tablolarda MUY 14 Teblii uyarınca yapılmı ve uygun ekilde gelir tablosuna yansıtılmıtır. Cari dönemde düzeltilen bu hatanın konsolide mali tablolara etkisi Beinci Bölüm de bulunan III Konsolide gelir tablosuna ilikin olarak açıklanması gereken hususlar dipnotunda açıklanmıtır. 14
XIII. XIV. XV. Kiralama ilemleri Finansal kiralama sözlemelerinin süresi azami 4 yıldır. Finansal kiralama yoluyla edinilen sabit kıymetler maddi duran varlıklar içinde sınıflandırılmakta ve bu sabit kıymetler faydalı ömürleri esas alınmak suretiyle %20 oranında amortismana tabi tutulmaktadır. Finansal kiralama sözlemelerinden kaynaklanan borçlar pasifte Finansal Kiralama Borçları hesabında gösterilmektedir. Finansal kiralama ile ilgili faiz giderleri ve kur farkları gelir tablosuna yansıtılmaktadır. Faaliyet kiralaması konusu sözlemelerin, süreleri bitmeden sona erdirilmesi durumunda, kiralayana ceza olarak ödenmesi gereken tutarlar kiralamanın sona erdii dönemde, nakit ödemeye istinaden, gider olarak muhasebeletirilmektedir. Süresi bitmeden sona erdirilen faaliyet kiralaması sözlemesi bulunmamaktadır. DFS Grup, Kiralayan olma sıfatıyla finansal kiralama ilemleri gerçekletirmemektedir. Karılıklar ve arta balı yükümlülükler Krediler ve dier alacaklar için ayrılan özel ve genel karılıklar dıında kalan karılıklar ve arta balı yükümlülükler, MUY 8 Karılıklar, arta Balı Yükümlülükler ve Varlıkların Muhasebeletirilmesi Standardı uyarınca; karılıklar geçmi olayların bir sonucu olarak ortaya çıktıı anda muhasebeletirilmekte olup, bununla ilgili olarak DFS Grup tarafından yükümlülük tutarının tahmini yapılarak konsolide mali tablolara yansıtılmaktadır. Söz konusu yükümlülük tutarının tahmin edilemedii durumlarda arta balı olarak kabul edilmektedir. arta balı yükümlülükler için artın gerçekleme olasılıı yüksek ise ve güvenilir olarak ölçülebiliyorsa karılık ayrılmakta, güvenilir olarak ölçülemiyorsa ya da artın gerçekleme olasılıı yoksa veya az ise bu yükümlülük dipnotlarda açıklanmaktadır. DFS Grup avukatlarından edinilen hukuk beyanına göre 30 Eylül 2004 tarihi itibariyle DFS Grup aleyhine açılmı olan ve devam eden 11,880 TL, 1,244,750 ABD Doları ve 245,050 Euro tutarında toplam 158 adet dava mevcuttur. Bu davaların önemli bir kısmı ayrılan personel tarafından açılan tazminat davaları ile bazı kira borçlarının tazmini için açılan davalardır. Ayrıca, DFS Grup tarafından açılmı olup devam eden 360,645 Euro, 56,921 TL tutarında, toplam 2,048 adet takip davası mevcuttur. DFS Grup yönetimine göre, devam eden davalar ile ilgili ayrılması gereken herhangi bir karılık bulunmamaktadır. Çalıanların haklarına ilikin yükümlülükler Türkiye de mevcut kanunlar çerçevesinde, Bankalar istifa ya da kötü hal dıında görevine son verdii veya yasal emeklilik süresini dolduran personeline beher çalıma yılı için 30 günlük ücret üzerinden ödeme yapmakla yükümlüdür. Bu kapsamda, cari dönem bilançosunda, personelin ortalama kıdem süresi, iten ayrılma oranı ve kıdem tazminatı tavanı dikkate alınarak maksimum tahmini yükümlülük üzerinden kıdem tazminatı karılıı ayrılmıtır. MUY 10 Banka Çalıanlarının Haklarının Muhasebeletirilmesi Standardı hükümleri, kıdem ve ihbar tazminatı yükümlülükleri için, bilançonun hazırlandıı dönemden önceki son be yıl için yapılan ödemelerin toplam yükümlülük tutarlarına oranları alınarak hesaplanan fiili ödeme oranlarının ortalamasının cari yıl sonu itibariyle toplam yükümlülüe uygulanması suretiyle karılık ayrılmasını öngörmektedir. Bu oran 30 Eylül 2004 tarihi itibariyle %14 olmakla beraber, DFS Grup, personelinin kıdem süresi ve kıdem tazminatı tavanını dikkate alarak maksimum tahmini yükümlülük üzerinden kıdem tazminatı karılıı ayırmıtır. Bilanço tarihinden itibaren 12 aydan daha uzun sürede sözleme süresi dolacak belirli süreli sözleme ile istihdam edilen çalıan bulunmamaktadır. DFS Grup çalıanlarının, üyesi bulunduu vakıf, sandık ve benzeri kurulular yoktur. 15
XVI. Vergi uygulamaları 1. Kurumlar vergisi 24 Nisan 2003 tarihinde yayımlanan 4842 sayılı kanunla yapılan düzenlemeler çerçevesinde, 2003 yılı gelirlerinden balamak üzere kurumlar vergisi oranı %30 olarak uygulanmaktadır. Ancak, 2 Ocak 2004 tarihinde yayımlanan 5035 sayılı kanunla yapılan düzenlemeler çerçevesinde sadece 2004 yılı kazançlarının vergilendirilmesinde uygulanacak kurumlar vergisi oranının %33 olması hükme balanmıtır. 24 Nisan 2003 tarihinden itibaren, 2002 ve önceki yıl karları da dahil olmak üzere, dönem karı, daıtılmaması, sermayeye ilave edilmesi veya tam mükellef kurumlara daıtılması durumlarında stopaja tabi olmazken, tam mükellef gerçek kiilere, kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükellefiyeti olmayanlara, kurumlar vergisi ve gelir vergisinden muaf olanlara, dar mükellef kurumlara (Türkiye de iyeri veya daimi temsilci aracılııyla kar payı elde edenler hariç) ve dar mükellef gerçek kiilere yapılacak kar daıtımı %10 oranında stopaja tabidir (fon payı uygulamasının 31 Aralık 2003 tarihine kadar yürürlükte olması nedeniyle bu tarihe kadar yapılacak olan kar daıtımlarında efektif vergi oranı %11 olmaktadır). Ancak, daıtıma konu dönem karının; 31 Aralık 1998 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançlara, 31 Aralık 2002 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen ve kurumlar vergisinden istisna edilmi kazançlara ve 24 Nisan 2003 tarihinden önceki müracaatlara istinaden düzenlenmi olan tevik belgeleri kapsamındaki harcamalara istinaden hesaplanan ve üzerinden %19.8 stopaj ödenmi yatırım indirimi tutarından kaynaklanan kazançlara isabet eden kısmı stopaja tabi deildir. Vergi mevzuatı uyarınca üçer aylık dönemler itibariyle oluan kazançlar üzerinden %30 (24 Nisan 2003 tarihinden önce %25) oranında geçici vergi hesaplanarak ödenmekte, ödenen tutarlar yıllık kazanç üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilmektedir. 2 Ocak 2004 tarihinde yayımlanan 5035 sayılı kanun çerçevesinde 2004 yılı üçer aylık geçici vergilendirme dönemleri ile ilgili geçici verginin hesabında da %33 oranı dikkate alınmaktadır. Bu tür pein ödenen vergiler, ilgili yılın kurumlar vergisi yükümlülüünden mahsup edilmek üzere aktifte pein ödenmi vergiler hesabında takip edilmektedir. Kurumlar vergisi, ilgili olduu hesap döneminin sonunu takip eden dördüncü ayın on beinci günü akamına kadar beyan edilerek bu ayın sonuna kadar tek taksitte ödenir. 2003 ve önceki yıllarda Kurumlar Vergisi, Vergi Usul Kanunu na uygun olarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulmamı vergiye tabi kar üzerinden hesaplanmıtır. 30 Aralık 2003 tarihinde yayımlanan 5024 sayılı Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununda Deiiklik Yapılması Hakkında Kanun çerçevesinde 1 Ocak 2004 tarihinden itibaren vergiye tabi kazancın enflasyona göre düzenlenmi mali tablolar üzerinden hesaplanması hükme balanmıtır. Bu çerçevede 31 Aralık 2003 tarihli bilançonun söz konusu kanunla getirilen düzenlemeler çerçevesinde düzeltilmi aktif toplamından düzeltilmi sermaye, düzeltilmi hisse senetleri ihraç primleri ve düzeltilmi hisse senedi iptal karları ile borç toplamının çıkarılması sonucu bulunan fark, geçmi yıllar kar/zararı hesabında gösterilecek, bu ekilde tespit edilen geçmi yıl karı vergiye tabi tutulmayacak, geçmi yıl zararı ise zarar olarak kabul edilmeyecektir. Yine 2003 ve önceki hesap dönemlerine ait beyannamelerde yer alan indirilemeyen geçmi yıl mali zararları 2004 ve daha sonraki hesap dönemlerinde mukayyet (kayıtlı) deerleri ile dikkate alınacaktır. DFS Grup un yurtdıındaki balı ortaklıkları Avusturya, Rusya Federasyonu ve Kıbrıs ta faaliyet göstermektedir. lgili ülkelerdeki kurumlar vergisi oranı sırasıyla %34, %24 ve %2 dir. Kurumlar Vergisi Kanunu na göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı amamak kaydıyla dönemin kurumlar vergisi matrahından indirilebilir. Beyanlar ve ilgili muhasebe kayıtları vergi dairesince be yıl içerisinde incelenebilmekte ve vergi hesapları kontrol edilebilmektedir. Dönem karı üzerinden hesaplanan kurumlar ve gelir vergisi karılıkları pasifte Vergi Karılıkları hesabına ve gider olarak da Vergi Karılıı hesabına kaydedilmektedir. 16
30 Aralık 2003 tarihli ve 25332 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5024 sayılı Kanun ile 1 Ocak 2004 tarihinden itibaren enflasyon muhasebesi esaslarının uygulanmasını esas alan vergi mevzuatı yürürlüe girmitir. Kanun a göre Toptan Eya Fiyat Endeksindeki (TEFE) artıın, son 36 ayda %100 den ve son 12 ayda %10 dan yüksek olması halinde kurumlar vergisi matrahı enflasyon muhasebesi düzeltmesini de dikkate alacak ekilde hesaplanacaktır. Bu oranların gerçekleip gerçeklemedii hususuna üçer aylık geçici vergi dönemleri sonlarında bakılacak ve yıl içerisinde herhangi bir geçici vergi dönemi itibariyle enflasyon düzeltmesi yapılmasının gerekli olması halinde, bu düzeltme tüm yıl için, ve geriye yönelik olarak önceki geçici vergi dönemleri dahil uygulanacaktır. 30 Eylül 2004 tarihi itibariyle son 36 aylık fiyat endeksi artıı %88,69 ve son 12 ay için %12,50 olarak gerçeklemitir. lgili kanunda enflasyon muhasebesi esaslarının uygulanmasını gerektiren durumlar arasında yer alan son 36 ayda TEFE artıının %100 ün üzerinde olması artı 30 Eylül 2004 tarihi itibariyle gerçeklememi olmasına ramen, yıl içerisinde herhangi bir geçici vergi dönemi itibariyle enflasyon düzeltmesi yapılmasının gerekli olması halinde, bu düzeltmenin tüm yıl için uygulanacaına dair hüküm sebebiyle Banka 30 Eylül 2004 tarihinde sona eren dokuz aylık ara hesap döneminde oluan enflasyon düzeltmelerinden kaynaklanan farkı vergi hesaplamasında dikkate alarak kayıtlarına yansıtmıtır. 2. Ertelenmi vergiler DFS Grup, uygulanan muhasebe politikaları ve deerleme esasları ile vergi mevzuatı uyarınca belirlenen vergiye esas deeri arasındaki geçici farkları için MUY 18 Vergilerin Muhasebeletirilmesi Standardı uyarınca vergi hesaplamakta ve muhasebeletirmektedir. Konsolidasyona tabi her bir irketin ertelenmi vergi aktif ve pasifleri netletirilmek suretiyle mali tablolara yansıtılmıtır. Ana ortaklık Banka, 10,435 TL tutarında ertelenmi vergi aktifi, 8,867 TL tutarında ertelenmi vergi pasifi hesaplamı ve ertelenmi vergi aktifi ve pasifi netletirmek suretiyle mali tablolara 1,568 TL ertelenmi vergi aktifi olarak yansıtılmıtır. Ertelenmi vergi aktifi bilançoda Dier Aktifler kaleminde gösterilmitir. Konsolide mali tablolarda konsolidasyona tabi farklı balı ortaklıklardan kaynaklanan ertelenmi vergi aktif ve pasifleri netletirilmemitir. 30 Eylül 2004 tarihi itibariyle geçici farklardan kaynaklanan ertelenmi vergi geliri 11,460 TL dir. Ertelenmi vergi geliri, gelir tablosunda Dier Faaliyet Gelirleri kalemi içinde gösterilmitir. Dorudan özkaynaklar ile ilikilendirilen varlıklarla ilgili ertelenmi vergiler özkaynaklar hesap grubuyla ilikilendirilmi ve bu grupta yer alan ilgili hesaplarla netletirilmitir. Ertelenmi vergiler için ayrılmı deer düü karılıı yoktur. XVII. Borçlanmalara ilikin ilave açıklamalar Borçlanmayı temsil eden araçlar; ilem tarihinde elde etme maliyeti ile kayda alınmakta, iskonto edilmi deerleri üzerinden izlenmektedir. liikteki mali tablolarda, yabancı para borçlanma araçları dönem sonu gie alı kuru ile deerlemeye tabi tutulmu, borçlanma tutarlarına ilikin döneme isabet eden faiz gideri tutarları mali tablolara yansıtılmıtır. Borçlanmayı temsil eden yükümlülükler için likidite, faiz oranı ve yabancı para kur riskine karı genel anlamlı korunma teknikleri uygulanmaktadır. Ancak bunlar muhasebeletirme açısından MUY 1 kapsamında riskten korunma ilemleri olarak tanımlanamamaktadır. Bilanço tarihleri itibariyle hisse senedine dönütürülebilir tahvil ihraç edilmemitir. Bilanço tarihleri itibariyle DFS Grup un ihraç etmi olduu borçlanmayı temsil eden finansal araçlar bulunmamaktadır. 17
XVIII. Ödenmi sermaye ve hisse senetleri stou Hisse senedi ihracı ile ilgili ilemler 5.II.14 nolu dipnotta belirtilmitir. Bilanço tarihinden sonra, hisse senetleriyle ilgili kar payları ilan edilmemitir. XIX. XX. XXI. Aval ve kabuller Aval ve kabuller, olası borç ve taahhüt olarak bilanço dıı yükümlülükler arasında izlenmektedir. Aval ve kabullere ilikin nakit ilem, müterilerin ödemeleri ile ezamanlı olarak gerçekletirilmektedir. Bilanço tarihleri itibariyle aktif karılıı bir yükümlülük olarak gösterilen aval ve kabuller bulunmamaktadır. Devlet tevikleri Bilanço tarihleri itibariyle DFS Grup un kullandıı devlet tevii bulunmamaktadır. Raporlamanın bölümlemeye göre yapılması BDDK tarafından yapılan düzenlemelerle bu bölümde istenen bilgilerin 1 Ocak 2004 tarihinden itibaren hazırlanması istenmektedir, ancak bu bölüm ara dönem mali tablo açıklamalarına tabi deildir. XXII. Yabancı para varlık ve borçlar DFS Grup un yabancı para ile yapmı olduu ilemler, MUY 11 Kur Deiimi Etkilerinin Muhasebeletirilmesi Standardı esas alınarak muhasebeletirilmi olup, 30 Eylül 2004 tarihi itibariyle tamamlanan yabancı para ilemlerden doan kur farkı gelirleri ve giderleri ilemin yapıldıı tarihteki geçerli kurlar üzerinden Türk Lirası na çevrilmekte ve kayıtlara intikal ettirilmektedir. lgili dönem sonlarında, yabancı para aktif ve pasif hesapların bakiyeleri dönem sonu Ana ortaklık Banka kurlarından Türk Lirası na çevrilmi ve oluan kur farkları kambiyo karı ve zararı olarak kayıtlara yansıtılmıtır. lgili dönem sonları itibariyle deerlemeye esas alınan Ana ortaklık Banka döviz alı kurları aaıdaki gibidir: 30 Eylül 2004 31 Aralık 2003 30 Eylül 2003 ABD Doları 1,497,349 1,393,278 1,384,378 Euro 1,848,777 1,757,480 1,615,154 XXIII. Balı ortaklık ve itirakler Konsolidasyona tabi olmayan Türk Lirası balı ortaklıklar enflasyona göre düzeltme ilemine tabi tutulmu deerlerinden varsa deer düüklüü indirilmi tutarlarıyla yansıtılmıtır. Enflasyona göre düzeltilmi deerler, maliyet bedellerinden bu kuruluların oluturmalarına izin verilen yeniden deerleme deer artı gibi fonların sermayelerine eklenmesi nedeniyle elde edilen tutarlar indirildikten sonra kalan tutarları üzerinden, satın alma veya sermaye artırımının tahsil tarihleri dikkate alınarak hesaplanan düzeltme katsayıları kullanılarak bulunmutur. Yabancı para cinsinden balı ortaklıkların düzeltilmi tutarları bu yatırımların döviz cinsinden elde etme maliyetlerinin bilanço tarihindeki döviz kurları kullanılarak Türk Lirasına çevrilmesi suretiyle hesaplanmıtır. Bilanço tarihleri itibariyle borsaya kote olan Türk Lirası itirak MKB de açıklanan bilanço tarihinden önceki son be i gününün aırlıklı fiyatlarının ortalaması üzerinden deerlenmek suretiyle konsolide mali tablolara yansıtılmıtır. 18
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Konsolide bazda mali bünyeye ilikin bilgiler I. Finansal araçların kullanım stratejisi ve yabancı para cinsinden ilemlere ilikin açıklamalar: DFS Grup kaynakları çeitli vade dilimlerinde mevduat ve kısa vadeli dı kaynaklı borçlardan olumaktadır. Salanan kaynaklar genelde sabit oranlı olup, yüksek getirisi olan finansal aktiflerde deerlendirilmektedir. Kaynakların önemli bir bölümü, getiriyi artırmak ve likiditeyi desteklemek amacı ile yüksek getirili ve deiken faizli Türk Lirası ve yabancı para devlet iç borçlanma senetleri ile eurobond gibi enstrümanlar ile dikkatli ve seçici bir yaklaımla kredilere tahsis edilmektedir. Vadesi gelmi bütün yükümlülüklerin karılanabilirliini salayıcı likidite yapısı, fonlama kaynaklarını çeitlendirerek, yeterli düzeyde nakit ve nakde dönüebilir varlık bulundurarak oluturulmaktadır. Kaynakların vade yapısı ile plasmanların vade yapısı ve getirisi piyasa artları elverdiince dikkate alınmakta, uzun vadeli plasmanlarda daha yüksek getiri ilkesi benimsenmektedir. Faaliyet alanları için hesaplanan ortalama getirinin üzerinde getiri elde edilen faaliyet alanı bulunmamaktadır. Önemli tutarda bilanço dıı risk alanı bulunmamaktadır. DFS Grup para ve sermaye piyasalarındaki kısa vadeli kur, faiz ve fiyat hareketleri karısında ve piyasa koullarına göre risk limitleri dahilinde çeitli riskler alabilmektedir. Ana ortaklık Banka nın Risk Yönetimi Sisteminde bu pozisyonlar sürekli olarak izlenmekte; aım ya da piyasa verilerindeki deiimler sonucunda gerekli tedbirler alınmaktadır. Faiz riskinden korunmak için, sabit ve deiken faizli aktifler ile pasifler, vade yapıları da gözetilerek, dengede tutulmaktadır. Gerek döviz cinsi gerekse vade yapıları gözetilerek bilançonun aktif-pasif dengesi günlük olarak izlenmektedir. Kısa süreli alınan pozisyon riskleri ise, forward, swap ve option gibi türev ürünleri ile karılanmaktadır. ABD Doları ve Euro döviz cinslerinin dıındaki döviz cinslerinde risk alınmamakta, müteri ilemleri dolayısıyla alınan pozisyon bilanço büyüklüünün yaklaık %0.01 kadarını atıında, türev ürünleri ile pozisyon kapatılmaktadır. DFS Grup un yabancı iletmelerdeki net yabancı para pozisyonu, Ana ortaklık Banka nın net yabancı para pozisyonu ile birlikte deerlendirilmekte ve oluan her türlü pozisyon risk limitleri çerçevesinde deerlendirilmektedir. II. Konsolide sermaye yeterlilii standart oranı 30 Eylül 2004 tarihi itibariyle konsolide sermaye yeterlilii standart oranı %18.76 (31 Aralık 2003: %17.50) dır. Bu oran ilgili mevzuatta asgari %8 olarak belirlenmitir. 1. Konsolide sermaye yeterlilii standart oranının tespitinde kullanılan risk ölçüm yöntemleri: Konsolide sermaye yeterlilii standart oranının hesaplanması 31 Ocak 2002 tarih ve 24657 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmı Bankaların Sermaye Yeterliliinin Ölçülmesine ve Deerlendirilmesine likin Yönetmelik çerçevesinde yapılmaktadır. Konsolide sermaye yeterlilii standart oranının hesaplanmasında hesap ve kayıt düzenine ilikin mevzuata uygun olarak düzenlenen veriler kullanılır. Ayrıca Bankaların ç Denetim ve Risk Yönetimi Sistemleri Hakkındaki Yönetmelik esaslarına göre piyasa riski tutarı hesaplanarak sermaye yeterlilii standart oranına dahil edilmitir. Özkaynak hesabında sermayeden indirilen deer olarak dikkate alınan tutarlar, risk aırlıklı varlıklar, gayrinakdi krediler ve yükümlülüklerin hesaplanmasına dahil edilmez. Risk aırlıklı varlıkların hesaplanmasında, tükenme ve deer kaybı ile karı karıya olan varlıklar, ilgili amortismanlar ve karılıklar düüldükten sonra kalan net tutarlar üzerinden hesaplara alınır. 19