ISI,MADDELERİ ETKİLER
Isı Alır Genleşir, Isı Verir Büzülür Maddelere verilen ısı,sıcaklığı artırırken maddelerin boyutlarında da değişime neden olur.isının etkisiyle maddelerin boyutlarındaki bu değişime GENLEŞME diyoruz. Maddeler ısıtılınca ne kadar genleşirse ısıtılmadan önceki sıcaklığına döndü ünde o kadar büzülür. Son sıcaklık ile ilk sıcaklık arasındaki fark,fazla olduğu zaman genleşme de fazla olur.farklı maddelerin sıcaklıkları aynı oranda artırılsa bile genleşme oranları farklı olabilir. Yani genleşme miktarı maddenin cinsine bağlıdır.
Günlük yaşantımızda kullandığımız maddelerin çoğu,sıcaklıkları arttığı zaman genleşir.aynı maddeler,sıcaklıkları azaldığı zaman büzülür.bu değişiklikleri çoğunlukla fark edemeyiz.çünkü genleşme ve büzülme miktarları gözle görülmeyecek kadar küçük ve yavaştır. BAZI GENLEŞME OLAYLARI: Soba ilk defa yakılırken boruları,kalorifer yanarken de bağlantı yerleri çıtırdar. Ağzına kadar suyla dolu çaydanlıktaki su kaynamaya başladığında taşar. Termometrenin sıvısı sıcaklık arttıkça yükselir. Kavanoz kapakları ısıtılınca daha kolay açılır.
Gözle görülmese de binalar durmadan genleşip büzülür.bunun sebebi,metal ve beton gibi maddelerin sıcaklığa bağlı olarak genleşmesi ya da büzülmesidir. Bilim insanları,gazların genleşmesinden yararlanarak,insan taşıyabilen balonlar yapmışlardır. Balondaki hava ısıtıldığında genleşir,balonun içinde genleşen hava, dışarıdaki havaya göre hafifleşir. Bunun sonucunda havanın bir kısmı dışarı çıkar ve balon yükselir.balonun içindeki hava soğurken balon alçalır.
SIVILAR HER SICAKLIKTA BUHARLAŞIR MI? Kirlenen giysilerimizi temizlemek için yıkarız. Yıkanan giysilerimizi kurutmak amacıyla asarız. Islak bir cismin kuruması için onu ıslatan sıvının buharlaşması gerekir. Bu durumda buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir, diyebilir miyiz? Havanın bulutlu ve serin olduğu zamanlarda bile giysilerimiz geç de olsa kurur. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir. Sıcaklık yükseldikçe sıvıların buharlaşması hızlanır.
YOĞUŞMA Yeryüzündeki suların güneş ışınlarının etkisiyle buharlaştığını biliyoruz. Su buharının soğuk hava ile karşılaşınca çok küçük damlacıklara dönüştüğünü hatırlayalım.bu damlacıklar bulutları oluşturur. Aynı şekilde banyo yaparken oluşan buhar sebebiyle aynanın üzerinde su damlacıkları meydana gelir.
Sıvının sıcaklığı belli bir noktaya ulaştığında her yerinden kabarcıklar çıkmaya başlar. Örneğin, ısıtılan suyun sıcaklığı arttıkça buhar oluşumu hızlanır. Bir süre sonra kabın içinde kabarcıklar oluşmaya başlar. Sıcaklık 100 C a yaklaşınca suyun her yerinden kabarcıklar çıkmaya başlar. Bu kabarcıklar suyun yüzeyine ulaşarak havaya karışır. Sıvının her yerinden kabarcıklar hâlinde hızlı buharlaşması olayına KAYNAMA denir.
BUHARLAŞMA Sıvı, ısı alarak gaz haline geçer. Buharlaşma, her sıcaklıkta gerçekleşir Buharlaşma, sıvının yüzeyinde olur. Buharlaşan sıvının sıcaklığı değişebilir.
KAYNAMA Her kaynama, aynı zamanda bir buharlaşmadır. Kaynama, belli sıcaklıkta gerçekleşir. Sıvının her yerinde gaz haline geçiş vardır. Kaynama süresince sıcaklık değişmez.
Maddeler, bulundukları ortam ile ısı alışverişine girerek hal değiştirmeye başlar.katı maddelerin ısı alarak sıvı hale geçmesine ERİME adı verilir. Tersine, sıvı haldeki maddelerin ısı vermesi sonucu katı hale geçmesi olayına ise DONMA denir. Isı alan madde erimeye, ısı veren madde de donmaya başlar.