KUTU KONSTRÜKSİYONLU MOBİLYADA DİŞLİ KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİN EĞİLME DİRENCİ ÖZET

Benzer belgeler
Dekorasyon Programı, 03500, Afyon, TÜRKİYE

Çeşitli Bağlantı Elemanları ile Üretilen L Tipi Demonte Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Kapasitesi

Farklı Birleştirme Teknikleri ve Değişik Kalınlıklardaki Levhalarla Üretilmiş Kutu-Tipi Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Taşıma Kapasitesi

Çeşitli Masif ve Kompozit Ağaç Malzemelerin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi

L- Tipi Mobilya Köşe Birleştirmelerde Malzeme Çeşidi ve Birleştirme Tekniğinin Moment Taşıma Kapasitesine Etkisi

Ahşap ve Plastik Kavelalı Kutu Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Kapasitelerinin Karşılaştırılması

Hasan EFE*, Ali KASAL**, Taner DİZEL*

Tek ve Çift Zıvanalı Ahşap Doğrama Köşe Birleştirmelerinde Diyagonal Çekme Performansının Belirlenmesi

Masif Ağaç ve Plastik Kavela ile Birleştirilmiş H-Tipi Kutu Mobilya Birleştirmelerinin Kesme Kuvveti Kapasitelerinin Karşılaştırılması

KENARLARI MASİFLİ VE MASİFSİZ MDF LEVHALARINDA KAVELA ÇAPLARININ ÇEKME DİRENCİNE ETKİLERİ

YONGA LEVHA İLE BİRLEŞTİRİLEN KENAR MASİFİNİN YAPIŞMA DİRENCİNE KULLANILAN TUTKALIN ETKİSİ

Sarıçam dan Üretilen Masif Panellerin Bazı Özellikleri

Zıvanalı Ahşap Doğrama Köşe Birleştirmelerinin Diyagonal Basınç Performansının Belirlenmesi

KAMA DİŞLİ GÖNYEBURUN KÖŞE BİRLEŞTİRMELERDE AĞAÇ TÜRÜ VE DİŞ TİPİNİN DİYAGONAL BASMA DİRENCİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Farklı Ağaç Malzemelerde Çekme Yönü Ve Tutkal Çeşidinin Kavela Çekme Direncine Etkilerinin Belirlenmesi

BAZI MASİF VE KOMPOZİT AĞAÇ MALZEMELERİN KAVELA TUTMA PERFORMANSLARININ BELİRLENMESİ

Mobilyada MDF Profillerden Üretilen Çerçevelerin Dirençleri Üzerine Birleştirme Yöntemlerinin Etkisi

Lood Carrying Capacity of Corner Joint Case Furnutire on the Melamine-Faced Chipboard Construction

Bazı Ağaç Malzemelerin Vida Tutma Mukavemetlerinin Belirlenmesi

AHŞAP ESASLI LEVHALARDAN ÜRETİLMİŞ KUTU MOBİLYA L- TİPİ KÖŞE BİRLEŞTİRMELERDE BİRLEŞTİRME TEKNİĞİNİN MOMENT TAŞIMA KAPASİTESİNE ETKİLERİ.

Masif ve Lamine Ağaç Malzemelerin (LAM) Alyan Vida Tutma Mukavemeti

Comparison of Some Physical and Mechanical Properties of Polyvinil Cloride (Pvc) Panels As An Alternative toconventional Case Furniture Materials

FARKLI ÖLÇÜLERDE KÖŞE DESTEK ELEMANI KULLANILMIŞ T-TİPİ KAVELALI MOBİLYA BİRLEŞTİRMELERİNİN MOMENT VE KESME KUVVETİ TAŞIMA KAPASİTELERİ

KABİN TİPİ DEMONTE MOBİLYA KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİNDE DELGİ PLANLARININ MOMENT DEĞERİNE ETKİLERİ

Alternatif Panel Mobilya Malzemesi Olarak Polivinil Klorür (Pvc) Levhalardan Üretilmiş Kutu Mobilya Köşe Birleştirmelerinin Moment Kapasiteleri

Vakumlu Membran Preste Üretilmiş Ahşap Lamine Elemanların Yapışma Performanslarının Belirlenmesi

Ahşap Boy Birleştirmelerde Farklı Bağlantı Tekniklerinin Çekme Mukavemetlerinin Karşılaştırılması

Kereste ile ilgili yürürlükteki Standardlar

MOBİLYA KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİNDE KULLANILAN FARKLI BİRLEŞTİRME ELEMANLARININ DİYAGONAL ÇEKME DİRENCİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Kabin Tipi Demonte Mobilyalarda Birleştirmelerin Eğilme Momenti Üzerine Kavela ve Minifiksin Etkisi

Ekrem DENİZ YÜKSEK LİSANS TEZİ

Mobilya köşe birleştirmelerinde demonte tipi bağlantı elemanlarının moment kapasitesine etkileri

EĞİLME MOMENTİNE MARUZ ÇERÇEVE KONSTRÜKSİYONLU L TİPİ KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİN PERFORMANSLARININ İNCELENMESİ

METAL BİRLEŞTİRME ELEMANI VE KAVELALI BİRLEŞTİRME KULLANILARAK ELDE EDİLEN MASİF SANDALYE İSKELETLERİNİN YORULMA PERFORMANSLARININ BELİRLENMESİ

Ankara Mobilyacılar Sitesinde Üretilen Mobilyaların Kalite ve Performanslarının Belirlenmesi

T-Tipi Mobilya Birleştirmelerinde Çeşitli Birleştirme Yöntemlerinin Çekme Mukavemetine Etkileri

Kavisli Lamine Ahşap Elemanların Diyagonal Çekme Dirençlerinin Belirlenmesi. Determination of the Diagonal Tensile Strength of Curved Laminated Wood

SERT LİF LEVHALARIN FİZİKSEL VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNE SICAKLIK VE BASINCIN ETKİSİ

L tipi köşe birleştirmelerinde epoksi reçinesinin eğilme moment üzerine etkisi

T-Tipi Mobilya Birleştirmelerinde Ağaç Türü, Tutkal Çeşidi ve Zıvana Ölçülerinin Çekme Kuvveti Kapasitesine Etkileri

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

ÇEŞİTLİ ÖLÇÜLERDE ZIVANA KULLANILMIŞ T-TİPİ MOBİLYA BİRLEŞTİRMELERİNİN MEKANİK DAVRANIŞ ÖZELLİKLERİNİN SONLU ELEMANLAR ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ

T-Tipi Mobilya Birleştirmelerinde Ağaç Türü ve Birleştirme Yönteminin Moment Taşıma Kapasitesi ve Elastikiyet Üzerindeki Etkileri

MOBİLYA ÜRETİMİNDE KULLANILAN TİCARİ MDF LEVHALARIN ÖZELLİKLERİ

FARKLI TUTKALLARLA LAMİNE EDİLMİŞ AHŞAP MALZEMELERİN MEKANİKSEL ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ. Osman PERÇİN, Günay ÖZBAY, Mustafa ORDU

YABANCI ÇITALI KUTU KONSTRÜKSİYONDA LEVHA VE TUTKAL ÇEŞİDİNİN DİYAGONAL BASINÇ VE ÇEKME DİRENCİNE ETKİLERİ

Bazı Lamine Ağaç Malzemelerden Hazırlanmış T-Tipi Birleştirme Elemanlarının Çekme Kuvveti Performanslarının Belirlenmesi

AĞAÇ LEVHALARDAN YAPILAN VİDALI BİRLEŞTİRMELİ RAFLARIN YÜZEYE DİK (LATERAL) YÜK TAŞIMA PERFORMANSLARI

Sandalye çerçevelerinin sonlu elemanlar analizi. Finite element modeling of chair frames. Tuğba Yılmaz a,*, Ergün Güntekin a

Avni ÜSTÜNDAĞ YÜKSEK LİSANS TEZİ MOBİLYA VE DEKORASYON EĞİTİMİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Bazı Ahşap Esaslı Levhalarda Kaplama Yapışma Direncinin Belirlenmesi

Mukavemet 1. Fatih ALİBEYOĞLU. -Çalışma Soruları-

Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 1, Yıl: 2003, ISSN: , Sayfa:

KAYMA GERİLMESİ (ENİNE KESME)

OKALİPTÜS (E. camaldulensis) AĞACININ FARKLI YÜKSEKLİKLERİNDEN ALINAN TOMRUKLARDAN ÜRETİLMİŞ KONTRPLAKLARIN BAZI MEKANİK ÖZELLİKLERİ

AHŞAP TUTKALLI BİRLEŞMELERDE YAPIŞMA PERFORMANSINA SICAKLIK ARTIŞININ ETKİLERİ ÖZET

Farklı Zımparalarla Zımparalanmış ve Poliüretan Tutkalı ile Yapıştırılmış Bazı Ağaç Malzemelerin Yapışma Dirençleri

Vakumlu ve Klasik Kurutma Yöntemlerinin Ahşap Malzemenin Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerine Etkisinin Belirlenmesi

MONTAJA HAZIR MOBİLYA BİRLEŞTİRMELERİNİN PERFORMANSLARI. Ergün GÜNTEKİN

Bor Yağının Ağaç Malzemenin Bazı Mekanik Özelliklerine Etkisi. Effect of Some Mechanical Properties on Wood Materials Impregnated with Waste Boron Oil

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering

ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ LABORATUARLARINDA YAPILABİLEN ANALİZ VE TESTLER ORMAN ÜRÜNLERİ KİMYASI VE TEKNOLOJİSİ ANABİLİM DALI

Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 1, Yıl: 2005, ISSN: , Sayfa:

DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

STATIK MUKAVEMET. Doç. Dr. NURHAYAT DEĞİRMENCİ

Karbon ve Cam Lifi ile Güçlendirilmiş Lamine Sarıçam (Pinus sylvestris L.)

TÜRKİYE'DE ÜRETİLEN ÇEŞİTLİ TİPLERDEKİ AHŞAP EV SANDALYELERİNİN PERFORMANSLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Farklı Tutkallar Kullanılarak Hazırlanan Mobilya Köşe Birleştirmelerinde Diyagonal Çekme ve Basınç Kuvvetinin Belirlenmesi

PETEK DOLGULU LEVHALAR ve FARKLI YAPIM TEKNİKLERİ İLE ÜRETİLMİŞ L TİPİ MOBİLYA KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİN MOMENT TAŞIMA KAPASİTELERİ

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ

Bazı odun türlerinde tanalit-e emprenye maddesinin eğilme direnci ve eğilmede elastiklik modülüne etkileri

Birleşim Araçları Prof. Dr. Ayşe Daloğlu Karadeniz Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

Lamine Edilmiş Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Odununun Bazı Fiziksel ve Mekanik Özellikleri

AĞAÇ MALZEMEDE YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜNE, RENDELEMEDE KESİŞ YÖNÜ, BIÇAK SAYISI VE ÇEŞİDİNİN ETKİLERİ ÖZET

AHŞAP OTURMA ELEMANLARININ MUKAVEMET ANALİZİNDE SONLU ELEMANLAR METODUNUN UYGULANMASI

GÜNLÜK PLAN DİŞLİ KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİ

COMPARING THE RESISTANCE AND BENDING IN THE PLYWOODS WHICH EACH MADE WITH DIFFERENT GLUES. Murat ÖZALP, Abdi ATILGAN, Zafer ESEN, Süleyman KAYA

Montaja Hazır Koltuk İskeletlerinin Mukavemetinin Sonlu Elemanlar Analizi ile Belirlenmesi

Tablalı Mobilyada Köşe Birleştirme İşlemlerinin Diyagonal Basınç ve Çekme Dirençlerine Etkisi

YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI

Tanım: Boyuna doğrultuda eksenel basınç kuvveti taşıyan elemanlara Basınç Çubuğu denir.

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI

BURSA TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ DOĞA BĠLĠMLERĠ, MĠMARLIK VE MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ

YAĞ BAZLI TAHTA KORUYUCUNUN POLYESTER VERNİĞİN YAPIŞMA DİRENCİNE ETKİSİ. Mehmet BUDAKÇI 1, Hüseyin PELİT 1,*

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

MAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız.

idecad Çelik 8 Kullanılan Yönetmelikler

Prof. Dr. Berna KENDİRLİ

Temeller. Onur ONAT Tunceli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

1 MAKİNE ELEMANLARINDA TEMEL KAVRAMLAR VE BİRİM SİSTEMLERİ

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Strain Gauge Deneyi Çalışma Notu

BÖLÜM 2: DÜŞEY YÜKLERE GÖRE HESAP

AKASYA (Robinia pseudoacacia L.) VE MEŞE (Quercus petraea L.) ODUNLARINDA YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜNE KESİŞ YÖNÜ VE ZIMPARALAMANIN ETKİSİ ÖZET

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

KUTU MOBİLYADA ARKALIK PANELİNİN MOBİLYANIN MUKAVEMET VE KARARLILIK PERFORMANSINA ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. Hüseyin YEŞİL

Transkript:

Politeknik Dergisi Journal of Polytechnic Cilt: 6 Sayı: 2 s. 497-503, 2003 Vol: 6 No: 2 pp. 497-503, 2003 KUTU KONSTRÜKSİYONLU MOBİLYADA DİŞLİ KÖŞE BİRLEŞTİRMELERİN EĞİLME DİRENCİ Yalçın ÖRS, Hasan EFE, Ali KASAL Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Mobilya ve Dekorasyon Eğitimi Bölümü 06500 Teknikokullar, ANKARA ÖZET Bu çalışmada, masif ağaç malzeme ve ağaç esaslı kompozit malzemelerden hazırlanan kutu konstrüksiyonlu mobilya dişli köşe birleştirmelerin eğilme dirençleri karşılaştırılmıştır. Bu maksatla; Doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky), sarıçam (Pinus sylvestris Lipsky) ve kavak (Populus x eureamericana) ağaç malzemeler ile okume (Aucoumea klaineana), kavak (Populus x eureamericana) kontrplaklar ve orta yoğunlukta lif levha (MDF) kullanılmıştır. Her malzemeden 10 adet olmak üzere, hazırlanan deney örneklerine ASTM D 143 83 de esaslarına uyularak statik diyagonal çekme ve basınç deneyleri uygulanmıştır. Sonuç olarak, eğilme direnci en yüksek okume kontrplakta, en düşük sırasıyla masif çam ve kavakta elde edilmiştir. Buna göre; kutu konstrüksiyonlu mobilya üretiminde ağaç esaslı kompozit malzemelerin kullanılması teknik ve ekonomik bakımdan önerilebilir. Anahtar Kelimeler : Eğilme direnci, dişli birleştirme, köşe birleştirme, kutu konstrüksiyon, mobilya. BENDING STRENGTH OF THE THROUGH DOVETAIL CORNER JOINTS ON THE CASE CONSTRUCTION OF FURNITURE ABSTRACT In this study, bending strength of the through dovetail corner joints with the case construction of furniture prepared from solid wood and wood based composite materials have been compared. For this purpose, oriental beech (Fagus orientalis Lipsky), pine (Pinus sylvestris Lipsky) and poplar (Populus x eureamericana) were used as the solid wood materials, okoume (Aucoumea klaineana) plywood, poplar (Populus x eureamericana) plywood and medium density fiberboard (MDF) were used as the wood based composite materials. Static diagonal tension and compression tests have been applied to the specimens which are prepared for 10 replications from each material groups according to principles of ASTM D 143 83. As a result, the highest bending strength have been obtained with okoume plywood, while the lowest bending strength values have been obtained with solid pine and poplar, respectively. It can be recommended that using the wood based composite materials in production of case furniture in terms of technical and echonomical factors. Key Words : Bending strength, through dovetail joint, corner joint, case construction, furniture. 1. GİRİŞ Mobilya, dün olduğu gibi bugün de insanların yaşamında önemli bir yere sahiptir. Bileşenlerinin büyük çoğunluğu tablalardan oluşan mobilyalar tabla veya kutu konstrüksiyonlu, masif kayıtların egemen olduğu mobilyalar çerçeve konstrüksiyonlu, iki yapı grubunun ortak olarak kullanıldığı mobilyalar ise kombine konstrüksiyonlu mobilyalar olarak adlandırılmaktadır. Plastik mobilyalarda kabuk konstrüksiyon söz konusudur (1). Uygun mobilya tasarımlarından beklenen, fonksiyonel amaçları yanında kullanıcıların estetik taleplerini de karşılamaktır. Mobilya; üretimi kolay ve pratik olacak şekilde, tasarım gerekliliklerini yerine getirebilen ekonomik malzemelerden, kullanıcılara yapısal bakımdan güvenilir bir hizmet verecek şekilde tasarlanmalıdır. Masif ağaç malzemeye alternatif olarak odun kompozitleri ekonomikliği, kolay ve istenilen miktarda sağlanma kolaylığı yanında, masif ağaç malzemede mevcut büyüme kusurlarını ihtiva etmemesi, çalışmaması, istenilen büyüklükte homojen bir yapıda bulunması gibi avantajları nedeniyle mobilya üretiminde kullanılmaya başlanmıştır. Mobilyayı oluşturan elemanlar ve birleştirmeler, mobilyanın kullanımı esnasında taşıması beklenen yükleri taşıyabilecek şekilde tasarlanmalıdır. Zhang ve Eckelman (1993), yonga levhalar üzerinde tek kavelalı köşe birleştirme elemanlarında kavela çapı ve kavela boyu arttıkça direncin arttığını bildirmişlerdir (2). Zhang and Eckelman (1993), yonga levhalarda iki kavela arası mesafenin 75 mm olması ha- 497

Yalçın ÖRS, Hasan EFE, Ali KASAL/POLİTEKNİK DERGİSİ,CİLT 6, SAYI 2, 2003 linde en yüksek eğilme direncine ulaşılacağını belirlemişlerdir (3). Özen vd. (1996), kutu mobilya köşe birleştirmelerinde kavelalı köşe birleştirmenin en uygun, lambalı birleştirmenin ise en olumsuz mukavemet özellikleri verdiğini bildirmişlerdir (4). Efe (2000), L tipi kavelalı köşe birleştirmelerde, lif levhaların yonga levhalara, 8 mm çaplı kavelaların 10 mm çaplı kavelalara üstünlük sağladığını, yonga levhalarda yivli yüzeyli, lif levhalarda düz yüzeyli kavelaların daha başarılı olduğunu bildirmiştir. Ayrıca, kavela adedindeki artışın çekme direncinde artışa, basınç direncinde ise azalmaya neden olduğunu belirlemiştir (5). Efe ve Kasal (2000), kutu konstrüksiyonlu sabit ve demonte köşe birleştirme elemanlarında çekme direnci bakımından, lif levhaların yonga levhalardan, demonte birleştirmelerin sabit birleştirmelerden daha iyi sonuçlar verdiğini bildirmişlerdir (6). Efe ve Kasal (2000), kutu konstrüksiyonlu sabit ve demonte köşe birleştirmelerin basınç dirençlerinin, demonte ve lif lehadan hazırlanan birleştirmelerde en yüksek olduğunu belirlemişlerdir (7). Bu çalışmada, masif ağaç malzeme ve odun kompozitlerinden okume ve kavak kontrplakları ile orta sert lif levhalardan hazırlanmış, kutu konstrüksiyonlu dişli köşe birleştirmelerin diyagonal çekme ve basınç dirençlerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. 2. MATERYAL VE METOT 2.1. Ağaç Malzemeler Denemelerde, Doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky), kavak (Populus x eureamericana) ve sarıçam (Pinus sylvestris Lipsky) mobilya üretiminde yaygın kullanımı nedeniyle araştırma materyalleri olarak seçilmiş ve piyasadan rasgele seçim yöntemi ile temin edilmiştir. Ağaç malzemenin, liflerinin düzgün, budaksız, ardaksız, normal büyüme göstermiş, reaksiyon odunu bulunmayan, mantar ve böcek zararlarına uğramamış I. sınıf kereste olmasına özen gösterilmiştir. Masif malzemeler kaba ölçülerinde kesildikten sonra, havalandırılan ve direk güneş ışığı almayan bir ortamda aralarına göknar latalar konulup istiflenerek yaklaşık bir sene süreyle bekletilmişlerdir. Kompozit malzeme olarak; 18 mm kalınlığında, TS 46 esaslarına uygun okume ve kavak kontrplaklar ile TS 64 standartlarında orta yoğunlukta lif levha (MDF) kullanılmıştır (8,9). 2.2. Tutkal Örneklerin yapıştırılmasında polivinilasetat (PVAc) tutkalı kullanılmıştır. PVAc tutkalı ile yapıştırmada sıkıştırma basıncı yumuşak ağaçlarda 2-3 kg/cm 2, sert ağaçlarda 5-6 kg /cm 2 olmak üzere yapıştırılan iş, en az 30 dakika sıkılı kalmalıdır. Sıkılı kalma süresi uzadıkça tutkalın bağlama gücü artar (10). Üretici firma tarafından kullanılan tutkal için yoğunluk 1.1 g/cm 3, vizkozite 160-200 cps, PH = 5.00, kül miktarı % 3 olarak verilmiştir. 2.3. Deney Örneklerinin Hazırlanması Her bir deney örneği iki elemandan (A, B) oluşmaktadır. A elemanı 130 x 150 x 18 mm, B elemanı 130 x 132 x 18 mm ölçülerinde kesilmiştir (Şekil 1). Kesilen parçalara yatay freze makinasında dişler açıldıktan sonra elemanlar 150 ± 10 g/m 2 hesbıyla tutkal sürülerek birbirlerine dikey konumda olacak şekilde, işkence yardımıyla preslenmiştir. Örnekler preste 2 saat bekletilmişlerdir. Deneylerde 6 levha türü, 2 yükleme biçimi ve her örnekten 10 adet olmak üzere toplam 120 adet (6 x 2 x 10 = 120) örnek hazırlanmıştır. Örnekler, 20 ± 2 º C ve % 65 ± 5 bağıl nem şartlarındaki iklimlendirme dolabında, ortalama %12 rutubete ulaşıncaya kadar bekletilmiş, rutubet kontrolü için ise TS 2471 de belirtilen esaslara uyulmuştur (11). Şekil 1. Deney örneğinin perspektif görünüşü (Ölçüler mm dir). 498

KUTU KONSTRÜKSİYONLU MOBİLYADA DİŞLİ KÖŞE... / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 6, SAYI 2, 2003 2.4. Deney Metodu Kutu konstrüksiyonlu mobilyalarda meydana gelen mekanik zorlanmalarda, tablaların yeterli burulma direncine sahip olması ve rijitliği durumunda zorlayıcı diyagonal kuvvetler, mobilya sisteminin düğüm noktalarını birbirine doğru kapatmaya (diyagonal basınç) ve dışa doğru açmaya (diyagonal çekme) çalışmaktadır. Bu çalışmada, kutu mobilyaların köşe birleştirme yerlerindeki açılma ve kapanma gibi deformasyon karakteristiklerini sembolize eden diyagonal çekme ve basınç zorlamaları deney metodu olarak kullanılmıştır (Şekil 2a, 2b). Deneyler 3 tonluk Seidner Eğilme Cihazında basınç kolonunda 6 mm/dak hız sağlanan statik yüklemelerle, ASTM D 143-83 esaslarına uyularak gerçekleştirilmiştir (12). Diyagonal çekme deneylerinde örneklerin mesnet noktalarında sürtünmeyi en aza indirmek için, elemanların bulunduğu zemine paslanmaz çelik levha konulmuştur. a. Basınç yüklemesi b. Çekme yüklemesi Şekil 2. Deneylerin yapılışı. 2.5. Teorik Analiz Diyagonal çekme deneylerinde mesnet noktaları, basınç deneylerinde ise birleştirme noktası kuvvet doğrultusunun dışında olduğu için, köşe birleştirme yerlerinde eğilme (moment) kuvveti (M) meydana gelir. Deney örneklerinde kırılma anındaki kuvvet F max, basınç deneyi örneklerinde, dönme noktasından (C) kuvvet doğrultusuna dik mesafe L b, çekme deneyi örneklerinde ise mesnet noktalarından kuvvet doğrultusuna dik mesafe L ç olmak üzere moment kuvveti (M); Basınç deneyi için M b = F max x L b (Nmm) (2.1) Çekme deneyi için, M ç = F max /2xL ç (Nmm) (2.2) eşitliğinden hesaplanmıştır. Hesaplanan eğilme momenti değerleri Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1. Hesaplanan ortalama eğilme momenti değerleri. Yükleme Tipi Malzeme Türü Eğilme Momenti (Nmm) Doğu Kayını 201061.5 Sarıçam 152545.5 Diyagonal Çekme Kavak 141816 Okume 219721.5 Kavak 174937.5 MDF 194997 Doğu Kayını 265980 Sarıçam 231322 Diyagonal Basınç Kavak 228904 Okume 274040 Kavak 247764 MDF 252278 499

Yalçın ÖRS, Hasan EFE, Ali KASAL/POLİTEKNİK DERGİSİ,CİLT 6, SAYI 2, 2003 Diyagonal basınç örneklerinde L b = 80.6 mm, çekme örneklerinde ise L ç = 93.3 mm olarak hesaplanmıştır. Köşe birleşme yerlerindeki sağlamlık, sadece dişlerin taşıdığı kuvvet olarak kabul edilmiş, elemanların rijitliğinde mesnet noktalarındaki sürtünme ve diğer kuvvetler dikkate alınmamıştır. Elemanların birleşme yerlerinde; dişlerin A ve B nin baş kesitine yapışan kısımlarındaki tutkal hattında normal eksenel çekme gerilmeleri, diş yan yüzeylerindeki tutkal hattında ise kayma makaslama-kesme gerilmeleri meydana gelir. Normal gerilmelerin meydana geldiği yüzeylerden biri baş kesiti olduğundan, burada meydana gelen yapışmanın birleştirmenin sağlamlığına katkısının önemli olmadığı, rijitliğin dişlerin yan yüzeylerindeki yapışma tarafından sağlandığı kabul edilmiştir. Bir başka ifade ile, deney kuvvetlerinin uygulanmasıyla meydana gelen eğilme momentini, birleşme yüzeylerindeki tutkalın kayma direnci karşılamaya çalışmaktadır. 2.6. Çekme ve Basınç Analizi Deney kuvvetlerinin uygulanmasıyla oluşan dış eğilme momentine karşılık, yapışma yüzeylerinde dönme noktalarına (C) göre alan iç momentleri (m) meydana gelir. Buna göre; m b = [ n x (a x b) x σ t x y n ]+[ n y x (b x h) x τ b x y k ] (2.3) m ç = [ n x (a x b) x σ t x y n ] + [ n y x (b x h) x τ ç x y k ] (2.4) eşitlikleriyle hesaplanan alan momentleri, kırılma anında taşınan eğilme momentlerine eşit kabul edilerek, basınç ve çekme yüklemesi altında tutkal hattında meydana gelen kayma direnci değerleri; τ b = M b ( n x a x b x σ t x y n ) / ( n y x b x h x y k ) (N/mm 2 ) (2.5) τ ç = M ç ( n x a x b x σ t x y n ) / ( n y x b x h x y k ) (N/mm 2 ) (2.6) eşitliklerinden hesaplanmıştır. n : Yapışan makta kesit yüzeyi sayısı (13 Adet) a : Diş genişliği (10 mm) b : Diş derinliği (18 mm) σ t : PVAc tutkalının kopma direnci(0.8n/mm 2 ) (13) y n : Baş kesite yapışan kısmın ağırlık merkezinin dönme merkezine uzaklığı (9 mm) n y : Yapışan diş yan yüzeyi sayısı (12 Adet) h : Diş yüksekliği (18 mm) τ b : Basınç yükü altında, tutkal hattında oluşan kayma direnci (N/mm 2 ) τ ç : Çekme yükü altında, tutkal hattında oluşan kayma direnci (N/mm 2 ) y k : Diş yan yüzeyi ağırlık merkezinin dönme merkezine uzaklığı (12,72 mm) Deney örneklerine uygulanan dişlerin geometrisi Şekil 3 de gösterilmiştir. a : Diş genişliği (10 mm) b :Diş derinliği (18 mm) h : Diş yüksekliği (18 mm) Şekil 3. Diş geometrisi (Ölçüler mm dir). 2.7. İstatistiksel Değerlendirme Malzeme çeşitlerinin, diyagonal basınç ve çekme yüklemeleri altında yapışma yüzeylerinde meydana gelen kayma direnci değerlerine etkilerini belirlemek amacıyla tekli varyans analizi (one way anova) kullanılmış, etkilemenin anlamlı çıkması halinde ortalama değerler en küçük önemli fark (LSD : Least significant difference) testi ile karşılaştırılmıştır. 3. BULGULAR 3.1. Diyagonal Basınç Diyagonal basınç yükü altında, deney örneklerinin birleşme yüzeylerindeki tutkal hattında meydana gelen ortalama kayma direnci değerleri Tablo 2 de ve bunlara ilişkin varyans analizi sonuçları Tablo 3 de verilmiştir. 500

KUTU KONSTRÜKSİYONLU MOBİLYADA DİŞLİ KÖŞE... / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 6, SAYI 2, 2003 Tablo 2. Basınç yüklemesi altında oluşan kayma direnci değerleri (N/mm 2 ) Malzeme Çeşidi X min X max X ort S Doğu kayını 4.71 5.36 5.03 0.242 Sarıçam 4.05 4.54 4.33 0.200 Kavak 4.14 4.38 4.28 0.100 Okume kontrplak 4.87 5.52 5.20 0.236 Kavak kontrplak 4.58 4.79 4.66 0.078 MDF 4.46 5.03 4.76 0.221 S : Standart sapma Tablo 3. Malzeme çeşidinin, tutkal hattında meydana gelen kayma direncine etkilerine ilişkin varyans analizi sonuçları. Varyans Kaynakları Kareler Toplamı Serbestlik Derecesi (SD) Kareler Ortalaması F Değeri Önem Düzeyi Gruplar Arası 6.695 5 1.339 36.438 0.001 Gruplar İçi 1.984 54 0.03674735 Toplam 8.679 59 Malzeme çeşidinin, basınç yüklemesi altında birleşme yüzeylerinde meydana gelen kayma direncine etkisi 0.001 hata payı ile anlamlı çıkmıştır. Malzeme çeşidinin kayma direncine etkilerine ait ortalama değerlerin LSD kritik değeri 0.1733 için karşılaştırılması Tablo 4 de verilmiştir. Tablo 4. Malzeme çeşidine göre basınç yüklemesi altında oluşan kayma direnci ortalama değerlerine ilişkin karşılaştırma sonuçları. Malzeme Çeşidi Kayma Direnci (N/mm 2 ) (X) HG Doğu kayını 5.03 A Sarıçam 4.33 C Kavak 4.28 C Okume kontrplak 5.20 A* Kavak kontrplak 4.66 B MDF 4.76 B LSD ± 0.1733 HG : Homojenlik grubu Diyagonal basınç yüklemesi altında birleşme yerlerinde meydana gelen eğilme momentini karşılamada başarı sıralaması; okume kontrplak ve Doğu kayını, daha az başarılı olanlar ise kavak ve sarıçam çıkmıştır. Okume kontrplak Doğu kayını, MDF kavak kontrplak ve sarıçam kavak arasındaki farklar istatistiksel anlamda önemli bulunmamıştır. 3.2. Diyagonal Çekme Diyagonal çekme yüklemesi altında, deney örneklerinin birleşme yüzeylerindeki tutkal hattında meydana gelen kayma gerilmesi değerleri Tablo 5 de ve bunlara ilişkin varyans analizi sonuçları Tablo 6 de verilmiştir Malzeme çeşidinin, çekme yükü altında birleşme yüzeylerinde meydana gelen kayma direncine etkisi 0.001 hata olasılığı için önemli bulunmuştur. Tablo 5. Çekme yükü altında oluşan kayma direnci değerleri (N/mm 2 ). Malzeme Çeşidi X min X max X ort S Doğu kayını 3.57 3.85 3.72 0.103 Sarıçam 2.48 2.96 2.74 0.195 Kavak 2.39 2.63 2.52 0.087 Okume kontrplak 3.95 4.37 4.102 0.180 Kavak kontrplak 3.10 3.29 3.19 0.071 MDF 3.29 3.99 3.60 0.253 501

Yalçın ÖRS, Hasan EFE, Ali KASAL/POLİTEKNİK DERGİSİ,CİLT 6, SAYI 2, 2003 Tablo 6. Malzeme çeşidinin, tutkal hattında meydana gelen kayma direncine etkilerine ilişkin varyans analizi sonuçları. Varyans Kareler Serbestlik Kareler Kaynakları Toplamı Derecesi (SD) Ortalaması F Değeri Önem Düzeyi Gruplar Arası 18.319 5 3.664 138.657 0.001 Gruplar İçi 1.427 54 0.02642 Toplam 19.746 59 Malzeme çeşidinin kayma direncine etkisine ait ortalama değerlerin 0,1452 LSD kritik değeri için karşılaştırılma sonuçları Tablo 7 de verilmiştir. Tablo 7. Malzeme çeşidine göre çekme yüklemesi altında oluşan ortalama kayma direnci değerleri karşılaştırma sonuçları. Malzeme Çeşidi Kayma Direnci (N/mm 2 ) (X) HG Doğu kayını 3.72 B Sarıçam 2.74 D Kavak 2.52 E Okume kontrplak 4.102 A* Kavak kontrplak 3.19 C MDF 3.60 B LSD ± 0.1452 Buna göre, diyagonal çekme yüklemesi altında tutkal hattında en yüksek kayma direnci değerine sahip malzeme okume kontrplak olmuş, en düşük kayma direnci değeri ise kavak malzemede elde edilmiştir. Doğu kayını ile MDF arasındaki fark bilimsel anlamda önemsiz bulunmuştur. 4. TARTIŞMA VE ÖNERİLER Farklı malzemelerden hazırlanmış kutu konstrüksiyonlu mobilya dişli köşe birleştirmeler, grupları itibarıyla farklı mekanik davranış özellikleri göstermişlerdir. Taşınan ortalama eğilme momentleri bakımından, diyagonal çekme ve basınç yüklemeleri altında en mukavemetli malzeme okume kontrplak, en zayıf malzeme ise masif kavak çıkmıştır. Çekme yükü altında taşınan eğilme momenti sonuçları Şekil 4 de basınç yükü altında taşınan eğilme momenti sonuçları Şekil 5 de gösterilmiştir. Eðilme Momenti (Nmm) 240000 220000 200000 180000 160000 140000 120000 Doðu Kayýný Sarýçam Kavak Okume Kavak MDF Şekil 4. Çekme yükü altında taşınan eğilme momenti değerleri. Eðilme Momenti (Nmm) 280000 270000 260000 250000 240000 230000 220000 Doðu Kayýný Sarýçam Kavak Okume Kavak Şekil 5. Basınç yükü altında taşınan eğilme momenti değerleri. Deneylerde taşınan maksimum yük değerleri, çekme örneklerinde basınç örneklerinden % 24 daha yüksek çıkmıştır. Bu yük değerleri eğilme momentine çevrildiği zaman ise basınç yüklemesi altında taşınan moment, çekme yüklemesi altında taşınan momentten % 38 daha fazla bulunmuştur. Bunun sebebi; çekme yüklemesinde moment kolunun daha uzun olması ve iki mesnet noktası olması sebebiyle uygulanan kuvvetin mesnet noktalarında ikiye bölünmesi olabilir. MDF 502

KUTU KONSTRÜKSİYONLU MOBİLYADA DİŞLİ KÖŞE... / POLİTEKNİK DERGİSİ, CİLT 6, SAYI 2, 2003 Kavak kontrplak, taşıdığı eğilme momenti bakımından masif kavak malzemeden % 15 daha iyi çıkmıştır. Bunun sebebi, kavak kontrplak yoğunluğunun masif kavak malzemeden yüksek olması olabilir. Kavak kontrplak aynı ağaç türünden üretilmesine rağmen, kullanılan tutkal karışım çözeltisi (dolgu ve katkı maddeleri) sebebiyle masif kavaktan daha yüksek yoğunluğa sahiptir. Literatürde yapışma direncinin malzemenin yoğunluğuna bağlı olarak arttığı belirtilmektedir (14). Basınç ve çekme yüklemesi altında, okume kontrplak tutkal hattında en yüksek kayma direncine sahip çıkmıştır. Okume kontrplak, Doğu kayınından mukavemetli çıkmıştır. Bu durum, okume kontrplağın, kayın odununa göre daha düşük yoğunlukta olması nedeniyle iç yüzey gerilmelerinin daha az olmasının, tutkalın bağlama gücünü olumlu etkilemesiyle açıklanabilir. Sonuç olarak, kutu konstrüksiyonlu mobilya üretiminde odun kompozitlerinin kullanılmasının teknik ve ekonomik bakımdan faydalı olacağı söylenebilir. Okume kontrplağın kutu konstrüksiyonlu mobilya üretiminde kullanımı önerilebilir. Çekmece kutusu yapımında kavak kontraplak ya da MDF kullanımı, masif malzemelere göre stabilite ve mukavemet açısından daha uygun olabilir. 5. KAYNAKLAR 1. Örs, Y., Efe, H., Mobilya (Çerçeve Konstrüksiyon) Tasarımında Bağlantı Elemanlarının Mekanik Davranış Özellikleri, Tr. J. of Agriculture and Forestry, Vol: 22, s: 21 27, TÜBİTAK, 1998. 2. Zhang, J., L., and Eckelman, C., A., The Bending Moment Resistance of Single Dowel Corner Joints in Case Construction, Forest Product Journal, Vol: 43, No: 6, p: 19 24, 1993. 3. Zhang, J., L., and Eckelman, C., A., Rational Design of Multi Dowel Corner Joints in Case Construction, Forest Product Journal, Vol: 43, No: 11/12, p: 52 58, 1993. 4. Özçifçi, A., Altınok, M., Özen, R., Kutu Mobilyada Bazı Köşe Birleştirmelerin Mukavemet Özelliklerine Ait Deneysel Sonuçların İstatistiksel Analizi ve Değerlendirilmesi, Journal of Scientific Research Foundation, Vol: 1, No: 2, p: 63 70, 1996. 5. Efe, H., Kutu Konstrüksiyonlu Mobilya Köşe Birleştirmelerinde Rasyonel Kavela Tasarımı, G. Ü. T. E. F., Politeknik Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1-2, s: 41-54, 1998. 6. Efe, H., ve Kasal, A., Kutu Konstrüksiyonlu Sabit ve Demonte Köşe Birleştirmelerde Çekme Direnci, G.Ü., Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 8, s: 61-74, 2000. 7. Efe, H., ve Kasal, A., Tabla Tipi Mobilya Köşe Birleştirmelerinde Eğilme Direnci Özellikleri, Z.K.Ü. Karabük Teknik Eğitim Fakültesi, Teknoloji Dergisi, Yıl: 3, Sayı:4, s: 33 45, 2000. 8. TS 46, ( Soyma Plakalı ) Genel Amaçlar İçin, T.S.E., Ankara, 1986. 9. TS 64, Lif Levhalar Sert ve Orta Sert Levhalar, T.S.E., Ankara, 1982. 10. TS 3891, Yapıştırıcılar Polivinilasetat Esaslı Emülsiyon ( Ahşap Malzeme İçin ), (Tadil AMD1: 1992 07 ), T.S.E., Ankara, 1982. 11. TS 2471, Odunda Fiziksel ve Mekanik Deneyler İçin Rutubet Miktarının Tayini, T.S.E., Ankara, 1976. 12. American Society for Testing and Materials, Standart Methods of Testing Small Clear Speciments, Standard D 143-83, ASTM, West Conshohocken, Philadelphia, 1983. 13. Tekin, A., Bazı Ağaç Türlerinde Temel Makinalar ile Açılmış Zıvanaların Diyagonal Basınç ve Çekme Dirençlerinin Belirlenmesi, G.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1999. 14. Örs, Y., Çolakoğlu, G., Aydın, İ. ve Çolak, S., Kayın, Okume ve Kavak Soyma Kaplamalarından Farklı Kombinasyonlarda Üretilen ların Bazı Teknik Özelliklerinin Karşılaştırılması, G. Ü. T. E. F., Politeknik Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 3, s: 257-265, 2002. 503