MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI"

Murat Bayraktar
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI PERÇİN VE YAPIŞTIRICI BAĞLANTILARI P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU

Perçin; iki veya daha fazla parçanın birbirine çözülemeyecek şekilde bağlanması amacıyla kullanılan, bir başı hazır diğer başı montaj anında biçimlendirilen genellikle silindirik yapılı şekil bağlı

2 Perçin; iki veya daha fazla parçanın birbirine çözülemeyecek şekilde bağlanması amacıyla kullanılan, bir başı hazır diğer başı montaj anında biçimlendirilen genellikle silindirik yapılı şekil bağlı bağlama elemanıdır. Bağlantı parçalarda açılan deliklerin karşı karşıya getirilmesi ve uygunca seçilen perçin çivisinin serbest Avantajları ucunun şişirilmesiyle gerçekleştirilir. Avantajları Sızdırmazlık Farklı malzemelerin bağlanabilmesi Dezavantajları Deliklerin parçaları zayıflatması Parçaların birbiri üzerine bindirilmesi Ağırlık Perçin bağlantıları

Bağlantı parçalarda açılan deliklerin karşı karşıya getirilmesi ve uygunca seçilen perçin çivisinin serbest Avantajları ucunun

3 Başlı Delikli Başsız Perçin çeşitleri

İki aşamada yapılır: Ön Hazırlık Perçin oluşumu Ön Hazırlık: Perçin Delikleri zımba veya matkap ile açılır. Perçinleme İşlemi: Serbest uç dövülerek şişirilir.

4 İki aşamada yapılır: Ön Hazırlık Perçin oluşumu Ön Hazırlık: Perçin Delikleri zımba veya matkap ile açılır. Perçinleme İşlemi: Serbest uç dövülerek şişirilir. Sıcak veya Soğuk dövülür. Sıcak dövmede C kadar ısıtılan perçin parçalara geçirilir ve şişirme işlemi yapılır. Böylece soğuma esnasında parça kısalır ve ek basınç oluşur. Perçinleme işlemi

5 Perçin ölçüleri

6 Parçaların izafi durumlarına göre: Bindirme Alın veya kapaklı Levha sayısına göre: Tek levhalı Çift levhalı Perçin sırasının sayısına göre: Tek sıralı Çift sıralı Üç sıralı Perçin bağlantı şekilleri

Çift levhalı Perçin sırasının sayısına göre: Tek

Perçinlerde Kuvvet iletimi Perçinlerin hesabı iki basit kabule dayanır: Perçin gövdesi deliği tam doldurur Parçalara kuvvet iletimi perçin gövdesi ile olur.

7 Perçinlerde Kuvvet iletimi Perçinlerin hesabı iki basit kabule dayanır: Perçin gövdesi deliği tam doldurur Parçalara kuvvet iletimi perçin gövdesi ile olur. Perçin soğuduğunda perçin gövdesi kısalır ve Fn kuvveti doğar. Bu kuvvet; Perçin başı ile levha Levha ile levha arasında sürtünme kuvveti doğurur. Fs>F olduğunda perçinde ezilme ve kesme olmaz. Perçin bağlantılarında mukavemet ve boyutlandırma

Perçin soğuduğunda perçin gövdesi kısalır ve Fn kuvveti doğar.

8 Perçinde Kesme: F zna em z: perçin sayısı n: tesir sayısı A: perçin şaftının kesiti Perçin bağlantılarında mukavemet ve boyutlandırma

9 Perçinde Ezilme: P F zds Pem s: parça kalınlığı minimum olan alınır. Perçinde Ezilme ve Tek tesirli kesme mukavemeti eşit ise İki tesirli Perçin bağlantılarında mukavemet ve boyutlandırma

10 F kuvveti parçaları çekmeye zorlar ve kenara yakın bölgelerde yırtılma olabilir. Yük doğrultusuna dik zorlanan levhada yırtılma olmaması için Yük doğrultusunda yırtılma kayma gerilmesi nedeniyle olur. F ç s( b zd) F 2zse 1 em em Deliklerin parça üzerinde dağılımı t e e 2.5d 1 2 2d 1.5d Zayıflama faktörü Parça (levha) mukavemeti

yırtılma kayma gerilmesi nedeniyle olur.

11 Parçalarda (levha) eğilme

12 Çelik konstrüksiyonda perçin birleştirme ve düğüm noktası Moment etkisinde perçin birleştirme Çelik konstrüksiyonunda perçin bağlantıları

13 Etki eden F kuvvetinin merkeze taşınır. Bir perçine düşen kesme kuvveti: F 1 F z Eğilme momentinden gelen ek kuvvet: Kuvvetler moment uzaklıkları ile orantılıdır: Çelik konstrüksiyonunda perçin bağlantıları

14 Perçin gruplarının ağırlık merkezinin bulunması

15 Şekilde verilen perçin bağlantısının emniyetle taşıyabileceği maksimum kuvveti bulunuz. Levha kalınlığı: 10 mm Perçin çapı: 20 mm Yüzey emniyet basıncı değeri: 22 dan/mm 2 Kayma emniyet gerilmesi: 8 dan/mm 2 Örnek

Yapıştırma bağlantısı; aynı veya farklı iki farklı malzemenin metalik olmayan bir ara malzeme ile çözülmeyecek şekilde birleştirilmesi işlemidir.

16 Yapıştırma bağlantısı; aynı veya farklı iki farklı malzemenin metalik olmayan bir ara malzeme ile çözülmeyecek şekilde birleştirilmesi işlemidir. Parçaların yapıştırılacak yüzeylerine ince tabaka şeklinde sürülen yapıştırıcının kimyasal reaksiyonlar sonucu makro moleküllerinin oluşması ile sertleşmesi söz konusudur. Böylece ana Avantajları malzeme-yapıştırıcı arasındaki yüzeye yapışma kuvveti (adezyon) ve yapıştırıcın kendi molekülleri arasındaki iç mukavemet bağı (kohezyon) oluşması ile etki eden dış kuvvetler karşılanabilmektedir. Avantajları İşlem kolay ve ucuzdur. Ana malzemede delik, çentik açılmaz. Ana malzemede metalurjik değişiklik olmaz. Korozyona karşı korunma görevi yapar. Sönümleme ve izolasyon özelliklerine sahiptir. Farklı malzemelerin birleştirilmesi mümkündür. Dezavantajları Mukavemeti sınırlı ve ömürleri kısadır. Birleştirme için basınç veya ısı gerekir. Yapıştırıcılar kimyasal ve termik etkilere hassastır. Perçin bağlantıları

Böylece ana Avantajları malzeme-yapıştırıcı arasındaki yüzeye yapışma kuvveti (adezyon) ve yapıştırıcın kendi molekülleri arasındaki iç mukavemet bağı (kohezyon) oluşması ile etki eden dış kuvvetler

17 Yapıştırıcı malzemeleri ve özellikleri

18 Yapıştırıcı malzemeleri ve özellikleri

19 Yapıştırıcıdaki kayma gerilmesi

20 Döndürme momenti ile ortaya çıkan kayma gerilmesi Mili göbeğe iletecek moment Milin kesitinde taşınacak moment Yapıştırıcı malzemeleri ve özellikleri

21 Şekilde yapıştırıcı ile bağlanmış plakalar F=1500 dan statik kuvvet ile zorlanmaktadır. Emniyet katsayısı 3 için yapıştırma bağlantısının bindirme uzunluğu nedir. Plakanın malzemesi St37, yapıştırıcının kayma kopma mukavemeti τyk =4 dan/mm 2 Örnek

22 Şekilde gösterilen dişli çark kavrama gövdesine yapıştırıcı ile bağlanmıştır. Emniyet katsayısı 3 için statik ve değişken gerilme halinde bağlantının iletebileceği momenti bulunuz. Yapıştırıcının kayma kopma mukavemeti τyk =1 dan/mm 2 Örnek

Benzer belgeler

Makine Elemanları I. Perçin bağlantıları. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

Makine Elemanları I. Perçin bağlantıları. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü İÇERİK Giriş Perçin Çeşitleri Perçinleme işlemi Perçin bağlantı şekilleri Mukavemet hesapları Örnekler Giriş