BİLİMSEL ARAŞTIRMA BASAMAKLARI PROBLEMİ (KONUYU) BELİRLEME LİTERATÜR TARAMASI HİPOTEZ OLUŞTURULMASI ARAŞTIRMA VE ANALİZ YÖNTEMLERİNİN BELİRLENMESİ VERİ TOPLANMASI VE ANALİZİ BULGULARIN YORUMLANMASI ARAŞTIRMA SÜRECİNİN BULGULARININ RAPOR EDİLMESİ
BİLİMSEL PROBLEMİN SEÇİLMESİ Proje konusu seçerken şu soruların cevapları aranmalıdır: Proje yapmam için bir gerekçem var mı? Projemin amacı nedir? Yapacağım proje ile dünyada, ülkemde ve yaşadığım bölgede hangi soruna çözüm getireceğim? Daha önce böyle bir projenin yapılıp yapılmadığından nasıl emin olacağım? Seçtiğim proje konusu, gerçekten bir soruna tekabül ediyor mu? Yapacağım proje hangi bakımdan özgündür? Proje konusu özgün olsa bile, acaba kullandığım yöntem bilimsel midir? Projenin bilime ve topluma katkısı ne olacaktır? Projede imkan ve limitlerim nelerdir?
Güncel Özgün ARAŞTIRMA KONUSUNUN ÖZELLİKLERİ Araştırılabilir Faydalılık - Yaygın Etki Yapılabilirlik - Zaman ve Maliyet
Genel olarak bir araştırma problemi Bilime yenilik getirme Yeni bilimsel yöntem geliştirme Bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulama
Örnek 1: Ortamda bulunan argon gazının bonsai bitkisinin çiçeklerine etkisi nedir? (Yanlış Önerme) Örnek 2: Bonsai bitkisinin çiçekleri argon ortamında daha hızlı açar mı? (Doğru Önerme) Araştırma: Bonsai bitkisinin sulama şartları, güneş ışığı miktarı ve ortamındaki argon oranı Hipotez: Eğer bonsai bitkisi % 5 oranında argon ortamında yetiştirilirse çiçekleri daha hizlı açar. Deney: 3 grup bonsai bitkisi sabit güneş ışığı ve sulama miktarı ile ortamda argon olmadan, %5 argon olduğunda ve %10 argon olduğunda yetiştirilir. Gözlem: 2 haftanın sonunda 3 grup bonsaiden hangisinin daha hızlı çiçek açtığı takip edilir. Sonuç: %5 argon ortamındaki bonsai bitkisinin daha hızlı çiçeklendiği gözlemlendi (hipotez onaylandı). ya da her 3 grup ta da çiçek açma hızında herhangi bir değişiklik olmadı (hipotez reddedilir).
AMAÇ VE HEDEFLER PROJENİN AMACI Karşılaşılan bir soruna çözüm getirmek Yeni bir bilgi ortaya koymak Ekonomik yarar sağlamak Yeni yöntemler ortaya koymak
Projenin amacı/amaçları ve erişilmek istenen sonuçlar net olarak belirtilmelidir. Proje konusunun önemi vurgulanıp amaç-proje çıktıları ilişkilendirilmelidir. Çok uzun veya çok kısa olmamalıdır. Başlık ve özgün değerle uyumlu olmalıdır. İyi, kötü, az, çok, muhteşem gibi kelimeleri kullanmaktan kaçınılmalıdır. * Prof. Dr. Nevin AYTEMİZ in notlarından derlenmiştir.
PROJENİN HEDEFLERİ Seçilen amaca yönelik ulaşılacak sonuçların belirlenmesi Hedef 2 Hedef 1 Hedef 3 Amaç
AMAÇ, projenin ulaşmaya çalıştığı nihai sonuçtur. Bu proje neden yapılıyor? sorusunun cevabıdır. HEDEF, projenin ulaşmaya çalıştığı somut amaçlardır. Hedefler zorlayıcı olmalı ama ulaşılamaz olmamalıdır. Aynı zamanda ölçülebilir de olmalıdır, bu sayede, hedeflere ulaşma konusundaki ilerleme gözlemlenebilir ve gerekirse düzeltmeler yapılabilir.
Amaçlar uzun vadelidir, hedefler ise genellikle kısa ya da orta vadede gerçekleştirilir. Hedefler daha çok yakın zaman dilimi için geçerlidir ve sayısal ölçeklerle belirlenir. Kullanılan sayısal ölçekler net ve somut olmalıdır. Amaç ise uzun vadeye yayılmış, genel ve soyut bir kavramdır. Bir amaca ulaşmak için çeşitli hedefler konulabilir, amaç bütün olarak hedeflerin toplamından oluşmaktadır.
SMART Spesific (Özel) Measurable (Ölçülebilir) Accurate (Tutarlı) Realistic (Gerçekçi) Time Bound (Zamana Bağlı)
* Prof. Dr. Nevin AYTEMİZ in notlarından derlenmiştir.
FAYDALI BİLGİLER - ÖN HAZIRLIK İdeal proje hazırlama süreci ortalama 3-6 ay olmalıdır. Proje metninin hazırlanması ve nihai hale getirilmesi için yaklaşık 6 haftalık bir süreye ihtiyaç vardır Projenin yazımı başvurudan, mümkünse, en az 1 ay önce bitirilmeli ve proje ekibi, proje önerisini başvuru öncesi birkaç defa okumalıdır. Projenin yazımında akıcı, anlaşılır ve Türkçe kurallara uygun bir dil kullanılmalıdır. İngilizce özetinizin, Türkçe özetin tam karşılığı olduğundan emin olun. Projenizi resim, grafik ve özet tabloları ile destekleyin. Projenizin içeriğini iyi organize edin, net ifadeler kullanın. Eksik ya da aşırı bilgi vermekten kaçının. Yazım hatalarına dikkat edin, tekrarlar ve tutarsız ifadelerden kaçının. * TÜBITAK ARDEB proje eğitimi sunumundan alıntı yapılmıştır.
TEŞEKKÜRLER