İçindekiler (Detaylı) Önsöz İçindekiler (Özet) İçindekiler (Detaylı) Tablolar Listesi Grafikler Listesi Şekiller Listesi Ayrım I Genel Çerçeve: Temel Kavramlar ve Kuramlar 1 Bölüm 1. Para 3 1.1. Tanımı ve Anlamı 3 1.2. Paranın İşlevleri 5 1.2.1. Değişim Aracı Olarak Para 5 1.2.2. Hesap Birimi (Değer Ölçütü) Olarak Para 6 1.2.3. Değer Saklama Aracı Olarak Para 7 1.3. Paranın Tarihi: Ödeme Sisteminin Gelişimi 7 1.3.1. Antik Çağda Para 7 1.3.2. Tek ve Çift Metal Para Sistemleri 8 Kutu 1.1. Gresham Kanunu: Kötü Para İyi Parayı Kovar! 9 1.3.3. Temsili ve Karşılıksız (İtibari) Para Sistemleri 10 1.3.4. Modern Para Sistemi 11 Kutu 1.2. Banka, Bankacı, Banknot ve Çek 12 1.4. Para Arzı ve Parasal Büyüklüklerin Tanımları 13 1.5. Ekonomik Faaliyetler, Değişkenler ve Olgular Açısından Paranın Gücü 15 Kutu 1.3. Para, Gelir ve Servet 16 1.5.1. Para, Toplam Fiyat Düzeyi ve Enflasyon 16 1.5.2. Para, Toplam Üretim, Büyüme Hızı ve Ekonomik Trend 18 1.5.3. Para ve Faiz Oranları 19 1.5.4. Para, Kamu Maliyesi, Bütçe Açıkları ve Finansmanı 21 Kutu 1.4. Finansal ve Fiziksel Aktiflerin Likiditesi 23 Kaynaklar (1) 23 1. Bölüme Ek: Gelir ve Üretim Hesaplamaları, Fiyat Göstergeleri ve Döngüler 25 E1.1. Gelir 25 E1.2. Üretim 28 E1.2.1. Üretim Sektörleri 28 E1.2.2. Üretim Açıkları ve Kapasitesi 28 E1.2.3. Sanayi Üretiminin Ölçülmesi 28 E1.3. Fiyat Ölçütleri, Enflasyon ve Beklenen Enflasyon 29 E1.3.1. Enflasyon, Deflasyon ve Fiyatlar Genel Düzeyi 29 E1.3.2. Fiyat Endeksleri 29 E1.3.3. Endeksler ve Deflatörlerin Fark ve Üstünlükleri 30 E1.3.4. Fiyat Endekslerini Hesaplama Yöntemleri 31 E1.3.5. Beklenen Enflasyon Reel Faiz Oranları ve Fisher Denklemi 33 E1.4. Nominal ve Reel Büyüklüklerin Farkı 35 E1.5. Ekonomik Döngüler 35 Bölüm 2. Finans Sisteminin Genel Görünümü 39 2.1. Oyuncular ve Oyunun Amacı: Finansman Gereksinimi ve Karşılanması 40 2.1.1. Fon Fazlası ve Fon Açığı Olanlar 40 2.1.2. Tasarruf ve Yatırım 41 Kutu 2.1. Ekonomiler Arası Gelişmişlik Farklılıkları ve Fon Açığı Olanların Değişen Profili 42 Kutu 2.2. Yatırımın Farklı Anlamları 43
2.1.3. Fon Transferi Süreci: Finansal Sistemin Temel Fonksiyonu 48 Kutu 2.3. Sistem Yaklaşımı Çerçevesinde Finansal Sistem 49 2.2. Oyun Alanı: Finansal Piyasalar 50 2.2.1. Para ve Sermaye Piyasaları 50 2.2.2. Birincil ve İkincil Piyasalar 52 2.2.3. Örgütlü ve Örgütsüz Piyasalar 52 2.3. Profesyonel Oyuncular: Finansal Aracılar 53 2.3.1. Dolaylı Finansmanın Avantajları 54 2.3.2. Mevduat Toplayan Kuruluşlar 55 2.3.3. Mevduat Toplamayan Kuruluşlar 57 2.4. Oyun Araçları: Finansal Araçlar 60 2.4.1. Para Piyasası Araçları 60 2.4.2. Sermaye Piyasası Araçları 61 2.5. Oyunun Kuralları ve Hakemler: Finansal Düzenleme ve Denetleme 61 2.6. Deplasmanda Oynamak: Uluslararası Finansal Sistem 64 Kaynaklar (2) 64 Ayrım II Finansın Temelleri: Kavramlar ve Kuramlar 67 Bölüm 3. Finansın Temel Kavramları 69 3.1. Paranın Maliyeti: Faiz Oranları, Kar Payı, Sermaye Kazancı ve Getiri 69 3.1.1. Paranın Maliyetini Etkileyen Unsurlar: Ödünç Verilebilir Fonlar Kuramı nın Temelleri 71 3.1.2. Faiz Oranları ve Getiri Oranları Arasındaki Fark 73 3.2. Aktif Talebi ve Aktif Talebi Fonksiyonu 73 Kaynaklar (3) 75 Bölüm 4. Risk ve Getiri: Finansal Kararlarda Tercih Sorunu 77 4.1. Olasılık Dağılımı: Olmak ya da Olmamak 77 4.2. Beklenen Getiri Oranı ve Risk 78 4.3. Beklenen Getirinin Ölçülmesi: Ağırlıklı Ortalama 80 4.4. Riskin Ölçülmesi: Standart Sapma 82 Kutu 4.1. Normal Dağılım İçin Olasılık Alanları ve Çan Eğrisi 85 4.5. Riskten Kaçınma ve Gerekli Getiri 86 4.6. Portföyün Riski ve Getirisi: Sermaye Aktif Fiyatlama Modeli nin Temelleri 88 Kutu 4.2. Bireysel ve Kurumsal Yatırımcılar İçin Portföyün Anlamı 89 4.6.1. Kovaryans ve Korelasyon Katsayısı 90 4.6.2. İki Aktiften Oluşan Portföyde Riskin ve Getirinin Ölçülmesi 91 4.6.2.1. İki Aktiften Oluşan Portföyde Beklenen Getiri 91 4.6.2.2. İki Aktiften Oluşan Portföyün Riski 91 4.6.2.3. Risk, Kovaryans ve Korelasyon 91 4.6.3. Çok Aktifli Portföylerde Risk ve Getiri 96 4.6.4. Risksiz Aktifin Portföye Eklenmesi 99 4.6.5. Piyasa Portföyü ve Ayırma Teoremi 100 4.6.6. Sermaye Piyasası Doğrusu 101 4.6.7. Münferit Menkuller İçin Risk ve Beklenen Getiri 101 4.6.7.1. Beta 102 4.6.7.2. Menkul Piyasa Doğrusu 103 4.7. Sistematik ve Sistematik Olmayan Risk 103 Kaynaklar (4) 106 Bölüm 5. Faiz Oranları 109 5.1. Faiz Oranının Tanımı ve Ölçümü 109 5.2. Borçlanma Araçları 110 5.3. Kredilerde Faiz Oranı, Şimdiki Değer ve Gelecek Değer 111 5.3.1. Tek Dönemli Basit Kredi 111 5.3.2. Çok Dönemli Basit Kredi 111 5.3.2.1. Sabit Faiz Durumu 111
5.3.2.2. Değişken Faiz Durumu 112 5.3.2.3. Faiz Geliri Üzerinden Vergi Alınması Durumu 112 5.3.3. Sabit Ödemeli Krediler 113 5.4. Tahvillerin Fiyatı ve Net Hasılası 113 5.4.1. İskontolu Tahviller 113 5.4.2. Kuponlu Tahviller 114 5.4.3. Tahvillerde Faiz Oranlarının Alternatif Ölçütleri 115 5.4.3.1. Cari Kazanç 115 5.4.3.2. İskonto Temelinde Kazanç 115 5.4.4. Tahvillerde Toplam Getiri veya Getiri Oranı 115 5.5. Nominal ve Reel Faiz Oranları 116 Kaynaklar (5) 117 Bölüm 6. Faiz Oranlarının Davranışlarının Açıklanması 119 6.1. Ödünç Verilebilir Fonlar Teorisi: Tahvil Piyasası Yaklaşımı 120 6.1.1. Tahvil Talep Eğrisinin Türetilmesi 120 6.1.2. Tahvil Arz Eğrisinin Türetilmesi 120 6.1.3. Tahvil Piyasasında Arz ve Talep 121 6.1.4. Tahvil Piyasası ve Ödünç Verilebilir Fonlar Piyasası Arasındaki İlişki 121 6.1.5. Tahvil Talebi Eğrisinin Yer Değiştirmesine Yol Açan Unsurlar 123 6.1.6. Tahvil Arzı Eğrisinin Yer Değiştirmesine Yol Açan Unsurlar 125 6.1.7. Faiz Oranının Davranışının Analizi İçin Tahvil Piyasasının Kullanımı 125 6.1.7.1. Beklenen Enflasyon Oranı ve Fisher Etkisi 125 6.1.7.2. Ekonomik Döngülerin Etkisi 126 6.2. Likidite Tercihi Teorisi: Para Piyasası Yaklaşımı 127 6.2.1. Likidite Tercihi Modelinde Servetin Rolü 127 6.2.2. Para Talebi ve Para Talebi Eğrisi 128 6.2.3. Para Arzı Eğrisi 129 6.2.4. Faiz Oranı ve Para Piyasası Dengesinin Belirlenmesi 129 6.2.5. Likidite Tercihi Teorisinde Faiz Oranı Değişmeleri 132 6.2.6. Para Arzı ve Faiz Oranları Arasındaki İlişki 133 Kaynaklar (6) 134 Bölüm 7. Faiz Oranlarının Risk ve Vade Yapısı 135 7.1. Faiz Oranlarının Risk Yapısı 136 7.1.1. Risk ve Faiz Oranları Arasındaki İlişki 136 7.1.2. Risk Priminin Teorik Açıklaması 136 Kutu 7.1. Tahvil Değerleme Sistemi 137 7.2. Faiz Oranlarının Likidite Yapısı 138 7.2.1. Likidite ve Faiz Oranları Arasındaki İlişki 138 7.2.2. Likidite Priminin Teorik Açıklaması 138 7.3. Faiz Oranlarının Vergi Yapısı 139 7.3.1. Vergi Oranları ile Faiz Oranları Arasındaki İlişki 139 7.3.2. Vergi Priminin Teorik Açıklaması 139 7.4. Faiz Oranlarının Vade Yapısı 141 7.4.1. Beklentiler Hipotezi 141 7.4.2. Bölümlenmiş Piyasalar Teorisi 143 7.4.3. Tercih Edilen Ortam ve Likidite Primi Teorileri 144 7.4.4. Gelecekteki Kısa Dönemli Faiz Oranlarının ve Ekonomik Koşulların Tahmin Edicileri Olarak Kazanç Eğrileri 145 Kutu 7.2. Risk Türleri 147 Kaynaklar (7) 148 Bölüm 8. Hisse Senedi Değerlemesi: Rasyonel Beklentiler Teorisi ve Etkin Piyasalar Hipotezi 149 8.1. Hisse Senedinin Fiyatının Hesaplanması 150 8.1.1. Tek Dönemli Değerleme Modeli 150 8.1.2. Genelleştirilmiş (Çok Dönemli) Kar payı Değerleme Modeli 150 8.1.3. Gordon Büyüme Modeli 151 8.1.4. Aktif Fiyatları Piyasada Nasıl Belirlenir? 151
8.2. Rasyonel Beklentiler Teorisi 152 8.2.1. Alternatif Beklenti Yaklaşımları 152 8.2.2. Optimal Kestirimler ve Rasyonel Beklentiler 153 8.2.2.1. Optimal Kestirimler 153 8.2.2.2. Optimal Kestirimler Olarak Rasyonel Beklentiler 153 8.2.3. Beklentilerin Rasyonel Olmamasının Nedenleri 154 8.2.4. Beklenti Davranışına Rasyonel Beklentilerin Yansımaları 154 8.3. Etkin Piyasa Hipotezi: Finansal Piyasalarda Rasyonel Beklentiler 154 8.3.1. Etkin Piyasa Hipotezi 154 8.3.2. Etkin Piyasa Hipotezinin Daha Baskın Bir Türü 155 8.4. Etkin Piyasa Hipotezinin İspat Edilmesi 156 8.4.1. Hipotezin Lehindeki Kanıtlar 156 8.4.2. Hipotezin Aleyhindeki Kanıtlar 156 8.4.3. Etkin Piyasa Hipotezinin Genel Bir Değerlendirmesi 157 Kaynaklar (8) 158 Ayrım III Finansal Aracılar: Yapıları, İşleyişleri ve Yönetimleri 159 Bölüm 9. Finansal Aracılığın Ekonomik Analizi ve Aracılı Finansmanın Fon Transferi Sürecindeki Önemi 161 9.1. Ekonomik Faaliyetlerin Dışsal Finansmanı 161 9.2. İşlem Maliyetleri ve Finansal Yapı 162 9.2.1. Dolaylı (Aracılı) Finansmanın Yararları 162 9.2.2. İşlem Maliyeti Türleri ve Bunları Azaltma Yöntemleri 163 9.3. Orantısız Bilgilenmenin Yol Açacağı Riskin Düşürülmesi 163 9.3.1. Orantısız Bilgilenme, Yanlış Seçim ve Ahlaki Tehlike Sorunları 163 9.3.2. Orantısız Bilgilenme ve Limonlar Sorunu 164 9.3.3. Yanlış Seçim ve Finansal Yapı 164 9.3.4. Yanlış Seçim Sorununun Çözümüne Yardım Eden Araçlar 165 9.3.4.1. Bilginin Özel Şirketlerce Üretimi ve Satışı 165 9.3.4.2. Finansal Aracılık 165 9.3.4.3. Teminatlar ve Net Değer 166 9.4. Ahlaki Tehlike ve Borçlanma ile Öz Kaynak Finansmanı Arasındaki Tercih 166 9.4.1. Ahlaki Tehlike ve Bürokratik Davranış Teorisi 166 9.4.2. İşveren Temsilcisi Sorunun Çözümüne Yardım Eden Araçlar 166 9.4.2.1. Bilginin Özel Şirketlerce Üretimi ve Satışı 167 9.4.2.2. Finansal Aracılık 167 9.4.2.3. Borçlanma Anlaşmaları 167 9.4.4. Ahlaki Tehlike ve Borç Piyasaları 167 9.4.5. Ahlaki Tehlike Sorununun Çözümüne Yardım Eden Araçlar 168 9.4.5.1. Kışkırtıcı Dürtülerle Uyumlu Net Değer 168 9.4.5.2. Sınırlandırıcı Taahhütlerin Konulması, İzlenmesi ve Uygulanması 168 9.4.5.3. Finansal Aracılık 168 Kaynaklar (9) 169 Bölüm 10. Finansal Aracıların İşleyişinin ve Yönetiminin Temelleri 171 10.1. Bir Şirket Olarak Finansal Aracı 172 10.1.1. Kaynak-Kullanım Esasları 172 10.1.2. Amaç Fonksiyonları 174 10.2. Finansal Aracıların Diğer Şirketlerden Farkları 174 10.2.1. Bilanço Yapısı Farkları 174 10.2.2. Bilanço Yönetimi Farkları 175 10.3. Finansal Aracıların Öncelikli Görevleri 177 10.4. Finansal Aracıların Aktif Pasif Yönetiminin Temelleri 178 10.4.1. Gelir veya Kullanım Boyutu 179 10.4.2. Gider veya Kaynak Boyutu 181
10.4.3. Aracıların Optimal Sermaye Yapıları 183 10.4.4. Finansal Risk ve Kaldıraç 184 10.5. Finansal Aracıların Ücret Temelli Hizmetleri 185 10.5.1. Temel Aracılık Faaliyetlerinden Alınan Ücretler 185 10.5.2. Hizmetlerden Alınan Ücretler 186 10.5.3. İşlemlere Dayalı Hizmet Ücretleri 186 10.5.4. Komisyonculuk Hizmetleri 187 10.6. Finansal Aracıların Karlılıkları 187 Kaynaklar (10) 189 Bölüm 11. Bankacılık Sektörünün Genel Görünümü ve Düzenlemeler 191 11.1. Dünyada ve Türkiye de Bankacılığın Gelişimi 192 11.1.1. Dünyada Bankacılık 192 11.1.2. Türkiye de Bankacılık 195 11.1.2.1. Osmanlı Döneminde Bankacılık 195 11.1.2.2. Cumhuriyet Döneminde Bankacılık 200 Kutu 11.1. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 201 11.2. Bankacılık Sisteminin Parçaları 210 11.2.1. Mevduat Bankaları: Ticari Bankalar 210 11.2.2. Mevduat Toplamayan Bankalar: Yatırım ve Kalkınma Bankaları 211 11.3. Banka Ölçekleri 211 11.3.1. Ölçek ve Ölçek Ekonomileri 211 11.3.2. Ölçekleri Belirleme Kriterleri 212 11.3.3. Türk Bankacılık Sektöründe Ölçekler 214 11.4. Bankacılık Sistemleri 217 11.4.1. Bireysel ve Kurumsal Bankacılık 217 11.4.2. Evrensel Bankacılık ve Anglosakson Bankacılığı 218 11.4.3. Özel Bankacılık ve Kamu Bankacılığı 219 11.4.4. Holding Bankacılığı 219 11.5. Türk Bankacılık Sektörü 220 11.5.1. Türk Bankacılık Sektörünün Ekonomideki ve Finans Sistemindeki Yeri 220 Kutu 11.2. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) 220 11.5.2. Türk Bankacılık Sektörünün Temel Özellikleri 223 11.5.3. Türkiye de Ticari Bankacılık Alt Sektörü 227 11.5.4. Türk Bankacılık Sektöründe Performans ve Sermaye Yeterliliği 231 11.5.5. Piyasa Yapısı ve Rekabet Şartları 233 11.5.6. Elektronik Bankacılık Faaliyetleri 235 11.6. Türkiye de Bankacılık Sisteminin Denetimi ve Düzenlemeler 238 11.6.1. Türkiye de Bankacılık Düzenlemelerinin Geçmişi 238 11.6.2. Son Dönemde Yapılan Bankacılık Düzenlemelerinin Kapsamı 239 11.6.3. Türkiye de Bankacılığın Gözetimi ve Denetiminden Sorumlu Kurumlar 241 11.6.3.1. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 241 11.6.3.2. Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu (TSMF) 243 11.6.4. Bankacılık Sisteminde Destek Hizmeti Veren Kuruluşlar 246 11.6.4.1. Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. (BKM) 246 11.6.4.2. Bankalararası Takas Odaları Merkezi (BTOM) 249 Kutu 11.3. Türkiye de Çek Takasının Tarihi Gelişimi 250 11.6.4.3. Kredi Kayıt Bürosu A.Ş. (KKB) 251 11.6.4.3.1. Türkiye de Kredi Kayıt Hizmetlerinin Gelişimi 251 11.6.4.3.2. KKB Kredi Referans Sistemi 252 11.6.4.3.3. KBB nin Üyelerine Verdiği Hizmetler 253 Kaynaklar (11) 253 Bölüm 12. Ticari Bankacılık 255 12.1. Ticari Banka Bilançosunun Temel Unsurları 255 12.1.1. Ticari Bankaların Fon Kaynakları: Pasifler 256 12.1.1.1. Mevduatlar 256 Kutu 12.1. Niteliklerine Göre Mevduatlar 258
12.1.1.2. Mevduat Dışı Kaynaklar 259 Kutu 12.2. Sendikasyon Kredileri 259 12.1.2. Ticari Bankanın Fon Kullanımları: Aktifler 261 12.1.2.1. Nakit Değerler 261 12.1.2.2. Krediler 261 12.2. Bir Ticari Bankanın Temel Operasyonları 262 Kutu 12.3. Plasman ve Yatırım Kavramlarının Ayrımı 263 12.3. Ticari Bankalarda Aktif ve Pasif Yönetimi 265 12.3.1. Likidite ve Nakit Yönetimi 266 12.3.1.1. Nakit Yönetimi 267 12.3.1.1.1. Baumol Modeli 267 12.3.1.1.2. Miller ve Orr Modeli 269 12.3.1.2. Likidite Yönetimi ve Karşılıkların Rolü 270 12.3.2. Ticari Bankalarda Başarısızlıktan Korunma 274 12.3.3. Aktif Yönetimi 276 12.3.4. Pasif Yönetimi 279 12.4. Kredi Yönetiminin Temelleri 283 12.4.1. Kredi Yönetimi Yöntemleri 284 12.4.1.1. Eleme ve İzleme 284 12.4.1.2. Uzun Dönemli Müşteri İlişkileri 285 12.4.1.3. Kredi Teminatları 286 12.4.1.4. Kredi Tayınlaması 287 12.4.2. Ticari Bankalarda Kredi İşlemleri 288 12.4.2.1. Kredilendirme Süreci 288 12.4.2.2. Bilgi ve Kredi Standartları 289 12.4.2.3. 5C nin Analizi 289 12.4.2.4. Kredi Sözleşmeleri 290 12.4.2.5. Kredilendirme Sürecinin Sayısal Analizi 290 12.4.3. Banka Kredisi Türleri 292 12.4.3.1. İtfa Edilen Krediler 292 12.4.3.2. Üzerine Eklenen Kredi 292 12.4.3.3. İskonto Faizli Krediler 293 12.4.4. Kredi Kayıpları 293 12.4.4.1. Kredi Portföyünün Çeşitlendirilmesi ve Banka Sermayesinin Yetersizliği 293 12.4.4.2. Kredi Korelasyonu ve Sermaye Yeterliliği 295 Kaynaklar (12) 295 Bölüm 13. Ticari Bankacılıkta Aktif Pasif Yönetimi Teknikleri 297 13.1. Banka Karlılığının Yönetimi 298 13.1.1. Kaldıraç Oranları 298 13.1.2. Devir Hızı Oranları 299 13.1.3. Karlılık Oranları 299 13.1.4. Oranlar Arasındaki İlişkiler 301 13.1.5. Oran Analizinin Sınırları 301 13.2. Geleneksel Aktif Pasif Yönetimi Teknikleri 302 13.2.1. CAMEL Yaklaşımı 302 13.2.1.1. Sermaye Yeterliliği 302 13.2.1.2. Aktif Kalitesi 303 13.2.1.3. Yönetim Kalitesi 303 13.2.1.4. Kazanç Oranı 304 13.2.1.5. Likidite 307 13.2.2. Başabaş Noktası Analizi 308 13.2.3. Kaynak Maliyeti Analizi 309 13.2.3.1. Kaldıraç, Karlılık ve Risk 309 13.2.3.2. Marjinal Borç Maliyeti Analizi 311 13.2.3.3. Öz Kaynak Maliyeti 312 13.3. Çağdaş Aktif Pasif Yönetimi Teknikleri 313 13.3.1. Açık ve Açık Yönetimi 313 13.3.2. Net Faiz Marjı ve Getiri Üzerindeki Etkilerin Analizi: Varyans Analizi 315 13.3.2.1. Faiz Oranı Karışım Analizi 315
13.3.2.2. Varyans Analizi 316 13.3.3. Süre Analizi 317 13.3.3.1. Sürenin Hesaplanması 318 13.3.3.2. Fiyat Esnekliği 318 13.3.3.3. Süre ve Esneklik Arasındaki İlişki 319 13.3.3.4. Süre Analizinin Temel Varsayımları ve Bunlara Yönelik Eleştiriler 319 13.3.3.5. Banka Aktif Pasif Yönetiminde Süre 320 Kaynaklar (13) 322 Bölüm 14. İslami Bankacılık ve Özel Finans Kurumları 323 14.1. İslami Bankacılığın Gelişimi 324 14.2. İslami Bankacılığın Temel Prensipleri 325 14.3. İslami Bankacılığın Yönetsel Esasları 326 14.4. İslami Bankacılığın Statüsü 328 Kutu 14.1. İslami Yatırım Fonları 328 14.5. Türkiye de İslami Bankacılık Uygulaması: Özel Finans Kurumları 329 14.5.1. Türkiye de İslami Bankacılığın Doğuşu ve Gelişimi 329 14.5.2. Özel Finans Kurumlarının Bilanço Yapıları 330 14.5.3. Fon Kaynakları 334 14.5.3.1. Cari Hesaplar 334 14.5.3.2. Katılma Hesapları 334 Kutu 14.2. Özel Finans Kurumları Güvence Fonu 335 14.5.4. Toplanan Fonların Kullandırılması 335 14.5.4.1. Cari Hesaplarda Biriken Fonların Kullandırılması 336 14.5.4.2. Katılma Hesaplarında Biriken Fonların Kullandırılması 337 14.5.4.3. Kar ve Zarara Katılma Hesaplarının İşleyişi 339 Kutu 14.3. Özel Finans Kurumları Birliği (ÖFKBİR) 342 Kaynaklar (14) 343 Bölüm 15. Yatırım ve Kalkınma Bankacılığı 345 15.1. Türkiye de Yatırım ve Kalkınma Bankalarının Gelişimi 346 15.2. Yatırım Bankaları ve Yatırım Bankacılığı 348 15.2.1. Yatırım Bankacılığı Türleri 348 15.2.2. Yatırım Bankacılığı Faaliyetleri 349 15.2.2.1. Halka Arza Aracılık 349 15.2.2.1.1. Halka Arza Aracılık Süreci 349 15.2.2.1.2. Halka Arz İşlemlerinde Dağıtım Kanalları ve Fiyatlandırma 350 15.2.2.1.3. Yatırım Bankalarının Hizmeti ve Risk Almanın Maliyeti 351 15.2.2.1.4. Yeşil Ayakkabı Opsiyonu 352 15.2.2.1.5. Yeni Menkul Değerlere Yatırım 352 15.2.2.2. Birleşmeler ve Devralmalar 353 15.2.2.3. Piyasa Yapıcılık ve Menkul Değer Ticareti 353 15.2.3. Yatırım Bankalarının Bilanço Yapıları 354 15.3. Kalkınma Bankaları ve Kalkınma Bankacılığı 356 Kutu 15.1. Proje ve Program Kredileri 357 15.3.1. Kalkınma Bankalarının Fonksiyonları 358 15.3.2. Tasarrufların Hareketli Kılınması ve Sürdürülebilirlik 359 15.3.3. Kalkınma Bankalarının Bilanço Yapıları 359 15.3.4. Çok Uluslu Kalkınma Bankaları 362 Kutu 15.2. Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) 363 15.4. Türkiye de Yatırım ve Kalkınma Bankacılığı Sektörünün 365 Kısa Bir Değerlendirmesi Kaynaklar (15) 367 Bölüm 16. Sigortacılık: Sigorta Şirketleri ve Emeklilik Fonları 369 16.1. Sigortacılığın Dünyada ve Türkiye de Gelişimi 370 16.2. Sigorta ve Sigorta Şirketlerinin Toplumsal ve Ekonomik Yararları 372 16.3. Sigortacılıkta Risk ve Getiri 373 16.4. Sigorta Şirketlerinin Bilanço Yapıları ve Özellikleri 375
16.4.1. Sigorta Şirketlerinin Bilanço Kalemleri 375 16.4.1.1. Aktifler 375 16.4.1.2. Pasifler 377 16.4.2. Hayat ve Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Finansal Farklılıkları 378 16.4.3. Sigorta Şirketlerine Has Finansal Özellikler 380 16.5. Hayat Sigortası Şirketleri 382 16.5.1. Hayat Sigortası Poliçeleri 382 16.5.1.1. Ömür Boyu Süren Hayat Sigortası Poliçeleri 383 16.5.1.2. Dönemsel Hayat Sigortası Poliçeleri 384 16.5.1.3. Evrensel Hayat Sigortası Poliçeleri 385 16.5.1.4. Emeklilik Ağırlıklı Hayat Sigortası Poliçeleri: Yıllık Ödemeler 385 16.5.1.4.1. Sabit Dönemli Yıllık Ödemeler 386 16.5.1.4.2. Yıllık Hayat Ödemeleri 387 16.5.2. Sağlık Sigortası Poliçeleri 387 Kutu 16.1. Teknik ve Mali Karlar 388 16.6. Mal ve Sorumluluk Sigortası Şirketleri 388 16.6.1. Mal ve Sorumluluk Sigortalarında Prim Hesabı 389 16.6.2. Mal ve Sorumluluk Sigortası Poliçeleri 392 16.6.2.1. Kara Sigortaları Kara Sigortaları 392 16.6.2.1.1. Yangın Sigortaları 392 16.6.2.1.2. Nakliyat (Taşımacılık) Sigortaları 393 16.6.2.1.3. Kaza Sigortaları 393 16.6.2.1.4. Tarım Sigortaları 395 16.6.2.2. Deniz Sigortaları 395 16.6.2.3. Hava Sigortaları 396 16.7. Bireysel Emeklilik Sistemi ve Emeklilik Fonları 396 16.7.1. Emeklilik Fonlarının Rolleri 396 16.7.1.1. Emeklilik Geliri ve Bunun Riskleri 397 16.7.1.2. Vergilerden Korunmakta Bir Araç Olarak Emeklilik Fonları 397 16.7.1.3. Finansal Derinleşme Aracı Olarak Emeklilik Fonları 398 16.7.2. Batıda Uygulanan Emeklilik Planları 398 16.7.2.1. Tanımlanmış Yarar Planları 399 16.7.2.2. Tanımlanmış Katkı Planları 400 16.7.2.3. Diğer Emeklilik Planları 400 16.7.3. Standart Emeklilik Planlarının Riskleri 400 16.7.4. Türkiye deki Bireysel Emeklilik Sistemi ve Emeklilik Fonları Uygulaması 401 16.7.4.1. Bireysel Emeklilik Şirketleri ve Aracıları 402 16.7.4.2. Bireysel ve Grup Emeklilik Sözleşmeleri ve Emeklilik Planları 403 Kutu 16.2. Emeklilik Gözetim Merkezi A.Ş. (EGM) 403 16.7.4.3. Emeklilik Yatırım Fonları 405 16.7.4.4. Katılımcıların Hak ve Yükümlülükleri 406 16.7.5. Emeklilik Fonlarının Finansal Yönetimi 407 16.7.5.1. Pasiflerin Yönetimi 407 16.7.5.2. Aktiflerin Yönetimi 409 16.8. Sigortacıların Sigortası: Reasürans Şirketleri 409 16.8.1. Reasürans Gereksinimi 409 16.8.2. Reasüransın İşleyiş Mekanizması 411 16.8.3. Reasürans Kullanımı 412 16.8.3.1. Tazminat Maliyetlerinin İstikrarı 412 16.8.3.2. Poliçe Düzenleme Esnekliği ve Kapasitesi 412 16.8.3.3. Finansman 413 16.8.3.4. Teknik ve Diğer Destek 413 16.8.4. Reasürans Yöntemleri 413 16.8.4.1. Anlaşmalı Reasürans 413 16.8.4.2. İhtiyari Reasüranslar 414 16.8.4.3. İhtiyari Zorunluluk Reasüransları 415 16.8.4.4. Reasürans Havuzları 415 16.8.5. Reasürans Türleri 415 16.8.5.1. Kota Payı Reasürans 416 16.8.5.2. İhtiyati (Eksedan) Reasürans 417
16.8.5.3. Aşırı Hasar Reasüransı 418 16.8.5.3.1. Her Risk Temelinde 418 16.8.5.3.2. Her Olay Temelinde 419 16.8.5.4. Aşırı Hasar Oranı Reasüransları 419 16.8.6. Prim Değerlemesi ve Poliçe Düzenleme 421 16.8.6.1. Orantılı Reasürans Primleri 421 16.8.6.2. Orantısız Reasürans Primleri 421 16.8.6.2.1. Yakıcı Maliyet Oranları 421 16.8.6.2.2. Hasara Göre Risk Belirlenmesi 422 16.8.6.3. Özel Poliçe Düzenleme Bedelleri 422 16.8.7. Reasürans Piyasası 423 16.8.7.1. Dünya Reasürans Piyasası 423 Kutu 16.3. Lloyd s 423 16.8.7.2. Türk Reasürans Piyasası 424 16.8.8. Reasürans Programlarının Düzenlenmesi 425 16.8.8.1. Mal 426 16.8.8.2. Motor ve Sorumluluk 426 16.8.8.3. Denizcilik ve Havacılık 426 16.8.8.4. Hayat Sigortaları ve Emeklilik 426 16.8.9. Finansal Reasürans 427 16.8.10. Reasürans Şirketlerinin Bilanço Yapıları 428 16.9. Sigorta Şirketlerinin Dağıtım Kanalları 429 16.9.1. Doğrudan Pazarlama Kanalları 430 16.9.1.1. Doğrudan Posta 430 16.9.1.2. Olası Müşterileri Seçme 430 16.9.1.3. Acenteler 430 16.9.1.4. Birlikler 431 16.9.2. Dolaylı Pazarlama Kanalları 432 16.9.2.1. Sigorta Komisyoncuları (Broker lar) 432 16.9.2.2. Yarı Zamanlı Acenteler 432 16.9.2.3. Eve Hizmet Veren Acenteler 433 16.9.3. Hayat Sigortacılığında Dağıtım Kanalları 433 16.9.4. Satış Programları 434 Kutu 16.4. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği (TSRŞB) 434 Kaynaklar (16) 435 Bölüm 17. Finansman Şirketleri 437 17.1. Finansman Şirketlerinin Aktif ve Pasif Kompozisyonları 438 17.2. Ticari Finansman Şirketleri 439 17.2.1. Finansal Kiralama Şirketleri 439 17.2.1.1. Finansal Kiralamanın Tanımı ve Finansal Kiralamaya Konu Olan Mallar 440 17.2.1.2. Dünya da ve Türkiye de Finansal Kiralamanın Gelişimi 441 17.2.1.3. Finansal Kiralamanın Türleri 443 17.2.1.3.1. Uygulama Açısından Genel Ayrım 443 17.2.1.3.2. Türkiye de Finansal Kiralama Türleri 443 Kutu 17.1. Finansal Kiralama Taksitli Satış Ayrımı 445 17.2.1.4. Finansal Kiralamanın Temel Faydaları 446 17.2.2. Faktoring Şirketleri 448 17.2.2.1. Faktoringin Tanımı 449 Kutu 17.2. Uluslararası Faktoring Yöntemleri 451 17.2.2.2. Dünyada ve Türkiye de Faktoringin Gelişimi 451 17.2.2.3. Faktoring Türleri 454 17.2.2.4. Faktoringin Temel Yararları 455 17.2.3. Forfaiting Şirketleri 457 17.2.3.1. Forfaiting in Tanımı ve Konusu 457 17.2.3.2. Forfaitingin Dünya da ve Türkiye deki Gelişimi 459 17.2.3.3. Forfaitingin Türleri 459 17.2.3.4. Forfaitingin Temel Yararları 460 17.3. Tüketici Finansman Şirketleri 461 17.3.1. Tüketici Finansmanının Tanımı ve Konusu 462
17.3.2. Tüketici Finansman Şirketlerinin Dünyada ve Türkiye de Gelişimi 463 17.3.3. Tüketici Finansmanı Türleri 464 17.3.4. Tüketici Finansman Şirketlerinin Temel Yararları 464 Kutu 17.3. İpoteğe Dayalı Konut Finansmanı ve İpotek Şirketleri 466 Kaynaklar (17) 467 Bölüm 18. Sermaye Piyasası Aracıları 469 18.1. Aracı Kurumlar 470 18.1.1. Aracı Kurumların Faaliyetleri 471 18.1.2. Aracı Kurumların Örgüt Yapıları: Merkez ve Merkez Dışı Birimleri 473 18.1.3. Aracı Kurumların Bilanço Yapıları 475 18.2. Yatırım Fonları 478 18.2.1. Yatırım Fonlarının Unsurları 478 18.2.2. Yatırım Fonlarının Sınıflandırılması 479 18.2.3. Yatırım Fonlarının Performansları 480 18.2.3.1. Sharpe Endeksi 481 18.2.3.2. Treynor Endeksi 482 18.2.3.3. Jensen in Alfa sı 482 18.2.3.4. Risk Uyumlu Yatırım Fonu Performansı 483 18.2.4. Türkiye de Yatırım Fonları 483 18.2.4.1. Yatırım Fonlarının Yasal Boyutu 483 18.2.4.2. Türkiye de Yatırım Fonu Kurabilecek Taraflar 485 18.2.4.3. Türkiye deki Yatırım Fonu Türleri 485 18.2.4.4. Yatırım Fonu Katılma Belgeleri 487 18.2.4.5. Yatırım Fonlarının Yönetim İlkeleri 488 18.2.4.6. Yatırım Fonlarının Sağladığı Yararlar 489 Kutu 18.1. Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) 491 18.3. Yatırım Ortaklıkları 491 18.3.1. Yatırım Ortaklığı Türleri 492 18.3.1.1. Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları 492 18.3.1.2. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları 492 18.3.1.3. Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı 493 18.3.2. Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Özel Durumlar 494 18.4. Portföy Yönetim Şirketleri Portföy Yönetim Şirketleri 495 Kaynaklar (18) 497 Ayrım IV Finansal Piyasalar ve Araçlar 499 Bölüm 19. Para Piyasaları ve Para Piyasası Araçları 501 19.1. Para Piyasalarının Gelişimi 502 19.2. Para Piyasalarının Ekonomik Fonksiyonları 504 19.3. Para Piyasası Araçları 505 19.3.1. Hazine Bonoları 505 19.3.2. Finansman Bonoları 506 19.3.3. Repo ve Ters Repo Sözleşmeleri 507 19.4. Türkiye de Para Piyasalarının Yapısı ve İşleyişi 508 19.4.1. TCMB Bünyesindeki Para Piyasaları: Örgütlü Piyasa 508 19.4.1.1.TCMB Bankalararası Para Piyasası 508 Kutu 19.1. TCMB Bankalararası Para Piyasası nın Doğuşu ve Gelişimi 509 19.4.1.1.1. Piyasa Katılımcılarının Yerine Getirmesi Gereken Koşullar 510 19.4.1.1.2. Piyasada Gerçekleştirilen İşlemlerin Türleri 510 Kutu 19.2. Elektronik Fon Transfer Sistemi (EFT) ve Elektronik Menkul Kıymet Transfer Sistemi (EMKT) 513 19.4.1.1.3. Para Piyasası İşlemleri İçin Aranan Teminatlar 514 19.4.1.1.4. TCMB Bankalararası Para Piyasasının İşleyişi 515 19.4.1.2. TCMB Açık Piyasa ve Açık Piyasa İşlemleri 517 Kutu 19.3. TCMB Açık Piyasa İşlemlerinin Yasal Dayanağı: 1211 sayılı TCMB Kanunu nun 52 ve 56. Maddeleri 518 19.4.1.2.1. Piyasa Katılımcılarının Yerine Getirmesi Gereken Koşullar 518
19.4.1.2.2. Piyasada Gerçekleştirilen İşlemlerin Türleri 519 19.4.1.2.3. Açık Piyasa İşlemleri İçin Aranan Teminatlar 520 Kutu 19.4. Repo İşlemlerine Teminat Olacak Menkul Kıymetlerin Minimum Değerleri Koşulunun Hesabı 521 19.4.1.2.4. Açık Piyasanın İşleyişi 522 19.4.1.3. TCMB Döviz ve Efektif Piyasası 525 Kutu 19.5. TCMB nin Gösterge Niteliğindeki Kurları Belirlemesi 527 19.4.1.3.1. TCMB Döviz ve Efektif Piyasası nda Alt Piyasalar 528 19.4.1.3.2. TCMB Döviz ve Efektif Piyasası nın İşleyişi 528 19.4.2. Örgütsüz Para Piyasaları 531 19.4.2.1. Bankalararası Para Piyasası 531 19.4.2.2. Bankalararası Döviz Piyasası 532 19.4.2.3. Serbest Döviz Piyasası 532 19.5. Para Piyasalarının Başlıca Katılımcıları 532 19.5.1. Ticari Bankalar 532 19.5.2. Özel Finans Kurumları 533 19.5.3. Aracı Kurumlar 533 19.5.4. Yetkili Müesseseler 533 19.5.5. Devlet: Hazine ve Yerel Yönetimler 535 19.5.6. Merkez Bankası 535 Kutu 19.6. Farklı Ülke Uygulamalarında Diğer Para Piyasası Katılımcıları 536 Kaynaklar (19) 536 Bölüm 20. Sermaye Piyasaları ve Sermaye Piyasası Aracıları 539 20.1. Dünyada ve Türkiye de Sermaye Piyasalarının ve Borsaların Gelişimi 540 20.2. Menkul Değer Borsalarının Ekonomik Fonksiyonları 542 20.3. Borsa Sistemleri 543 20.3.1. Sürekli Müzayede Sistemi 543 20.3.2. Serbest Pazarlık Sistemi 544 20.3.3. Merkezi ve Ademi Merkezi Borsa Sistemleri 544 20.3.4. Bilgisayarlı Sistem 545 20.4. Borsa Emirleri 545 20.4.1. Genel Anlamda Borsa Emirlerinin Sınıflandırılması 546 20.4.2. İMKB de Uygulanan Borsa Emirleri 547 20.5. Sermaye Piyasası Araçları 547 20.5.1. Hisse Senetleri ve Türleri 548 20.5.2. Tahviller ve Türleri 550 20.5.3. Diğer Sermaye Piyasası Araçları 551 20.6. Türkiye de Sermaye Piyasalarının Yapısı ve İşleyişi 552 20.6.1. İ.M.K.B. de Piyasalar ve Pazarlar: Örgütlü Piyasa 553 20.6.1.1. İMKB Hisse Senetleri Piyasası 553 Kutu 20.1. İMKB Hisse Senetleri Piyasası Endeksleri ve Hesaplanması 555 Kutu 20.2. Takas ve Saklama: İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş.(TAKASBANK) 558 20.6.1.2. İMKB Tahvil ve Bono Piyasası 558 Kutu 20.3. İMKB Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) Endeksleri 560 20.6.1.3. İMKB Uluslararası Pazar 561 20.6.1.4. İMKB Vadeli İşlemler Piyasası 563 20.6.2. Bankalararası Tahvil Piyasası: Örgütsüz Piyasa 564 Kutu 20.4. İMKB de Veri Dağıtımı ve Veri Dağıtımı Firmaları 564 20.7. Türkiye de Sermaye Piyasası Aracıları 564 Kutu 20.5. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) 568 Kaynaklar (20) 570 Bölüm 21. Türev Ürünler Piyasası ve Riskten Korunma 571 21.1. Türev Ürün Piyasalarının Gelişimi 572 21.2. Forward ve Future Piyasaları 574 21.2.1. Spot, Forward ve Future Sözleşmelerin Tanımlanması 574 21.2.2. Forward ve Future Piyasaların Kullanım Amaçları 576 21.2.2.1. Hisse Senedi Portföylerindeki Sistematik Riskin Azaltılması 576 21.2.2.2. Fon Maliyetlerinin Garanti Altına Alınması 576
21.2.2.3. Sabit Faizli Kredilerin Fonlanması 577 21.2.2.4. Uluslararası Faiz Oranı Farklılıklarından Kar Sağlamak 577 21.2.2.5. Bilançoların Riskten Korunması 577 21.2.3. Forward Sözleşmelerle Faiz Oranı Riskinden Korunma 578 21.2.4. Forward Faiz Oranı Anlaşmaları 579 21.2.5. Forward Sözleşmelerle Döviz Riskinden Korunma 581 21.2.5.1. Doğrudan Forward Döviz Alım Satımı 583 21.2.5.2. Faiz Arbitrajı 584 21.2.5.3. Kurun Sabitleştirilmesi 585 21.2.6. Future Sözleşmelerle Faiz Oranı Riskinden Korunma 586 21.2.7. Risk ve Getiri Üzerinde Riski Önlemenin Etkileri 587 21.2.8. Futures Sözleşmelerle Döviz Riskinden Korunma 587 21.2.9. Future Sözleşmelerle Kredi Riskinden Korunma 588 21.2.10. Future Sözleşmelerin Fiyatlaması 589 21.3. Opsiyon Piyasaları 590 21.3.1. Opsiyon Terminolojisi 590 21.3.2. Opsiyon Priminin Belirlenmesi 592 21.3.3. Faiz Oranı Riskine Karşı Opsiyon Stratejileri 593 21.3.3.1. Yalın Stratejiler 594 21.3.3.2. Örtülü Stratejiler 597 21.3.4. Tavan, Taban ve Bunların Birlikte Belirlenmesi (Yaka) 598 21.3.5. Faiz Oranı Opsiyonları ile Sabit Getirili Menkul Değerler Opsiyonlarının Karşılaştırılması 600 21.3.6. Opsiyonlarda Sözleşme Sayısının Hesaplanması 601 21.3.7. Opsiyon Fiyatlaması 602 21.3.7.1. İki Terimli (Binom) Fiyatlama Modeli 602 21.3.7.2. Black Scholes Opsiyon Fiyatlama Modeli 604 21.3.7.2.1. Sona Ermekteki Call Opsiyonların Fiyatlandırılması 604 21.3.7.2.2. Sıfır Kullanım Fiyatı ve Vadeye Kadar Sonsuz Zamanla Bir Call Opsiyonun Fiyatlandırılması 604 21.3.7.2.3. Black Scholes Opsiyon Fiyatlama Modeli 605 21.3.7.3. Put Opsiyonların Fiyatlandırılması 608 21.3.8. Opsiyonlarla Riskten Korunma 609 21.3.9. Riski Önlemede Fiyat Duyarlılığı 610 21.4. Swap Piyasası 612 21.4.1. Döviz Swapları 612 21.4.2. Faiz Swapları 613 Kaynaklar (21) 615 21. Bölüme Ek: Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş. 616 E21.1. Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası nın Amaçları 617 Kutu E21.1. Türkiye de Ticaret Borsaları ve İzmir Ticaret Borsası 617 E21.2. Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası nda Piyasa Yapısı 618 E21.3. İşlem Sistemi 618 E21.4. Borsada Seans Saatleri 618 E21.5. Takas İşlemleri ve Takas Merkezi 618 E21.6. Garanti Fonu Uygulaması 619 Bölüm 22. Altın ve Kıymetli Maden Piyasaları 621 22.1. Altın Piyasaları: Arz Talep Yapısı ve Fiyat Oluşumu 622 22.1.1. Dünya Piyasalarında Talep 622 22.1.1.1. Endüstriyel Altın Talebi 623 22.1.1.2. Tasarruf ve Yatırım Amaçlı Talep 624 22.1.1.3. Merkez Bankalarının Altın Talebi 625 22.1.2. Dünya Piyasalarında Arz 626 22.1.3. Dünya Altın Fiyatları 628 22.2. Türkiye de Altın Arzı, Talebi ve Fiyat Oluşumu 630 22.2.1. Türkiye de Altın Talebi 630 22.2.2. Türkiye de Altın Arzı 630 22.2.3. İstanbul Altın Borsası (İ.A.B.) 631
22.2.3.1. İ.A.B. Altın Piyasası 633 22.3. Gümüş Piyasaları: Arz Talep Yapısı ve Fiyat Oluşumu 636 22.3.1. Dünya Gümüş Talebi 636 22.3.2. Dünya Gümüş Arzı 636 22.3.3. Fiyatlar ve Fiyat Oluşumu 636 22.3.4. Gümüşte Forward İşlemler 637 22.3.5. Türkiye de Gümüş Piyasası 637 22.3.5.1. Türkiye de Gümüş Arzı ve Talebi 637 22.3.5.2. Türkiye de Örgütsüz ve Örgütlü Gümüş Piyasaları 638 22.4. Platin Piyasaları 638 22.4.1. Platin Arzı, Talebi ve Fiyatları 638 22.4.2. Türkiye de Platin Piyasası 639 22.5. Vadeli Kıymetli Maden Piyasaları 639 22.5.1. Vadeli Altın Piyasaları 639 22.5.2. İ.A.B. Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası 640 Kutu 22.1. Altın Rafinerileri 642 Kaynaklar (22) 642 Ayrım V Uluslararası Finansal Sistem 643 Bölüm 23. Döviz Kurları ve Yurtdışı Finansal Yatırımlar 645 23.1. Temel Kavramlar ve Tanımlamalar 645 23.2. Paranın Değer Kazanması ve Kaybetmesi 646 23.2.1. Paranın Değer Kazanması 646 23.2.2. Paranın Değer Kaybetmesi 647 23.3. Yabancı Bir Ülkede Yatırım Yapmaktan Beklenen Getirinin Ölçülmesi 647 23.4. Döviz Kurlarının Belirlenmesi 649 23.4.1. Geleneksel Döviz Kuru Modeli 649 23.4.2. Faiz Oranı Paritesi 650 23.4.3. Aktif Modeli 651 23.4.3.1. Yabancı Aktiflerin Beklenen Getiri Eğrisinin Türetilmesi 651 23.4.3.2. Ulusal Aktiflerin Beklenen Getiri Eğrisi 652 23.4.3.3. Döviz Piyasasında Denge 652 23.4.4. Kısa Dönemde Döviz Kurlarını Etkileyen Unsurlar 653 23.4.4.1. Doğrudan Etkisi Olan Unsurlar 653 23.4.4.2. Dolaylı Etkisi Olan Unsurlar: Uzun Dönem Döviz Kurunun Belirlenmesi 654 23.5. Döviz Kurunun Davranışını Açıklamakta Aktif Modelinin Kullanılması 655 Kaynaklar (23) 658 Bölüm 24. Uluslararası Finans Piyasaları 659 24.1. Uluslararası Para Piyasası 660 24.1.1. Sendikasyon Kredileri 660 24.1.2. Euro-Ticari Kağıtlar 660 24.1.3. Kağıt Yayınlama İmkanları 661 24.1.4. Taahhüt Edilmiş İmkanlara Karşı Destekleme İmkanları 661 24.2. Uluslararası Tahvil Piyasası 661 24.2.1. Düz Tahviller 662 24.2.2. Değişken Oranlı Tahviller 662 24.2.3. Hisse Senedi Bağlantılı Tahviller 662 24.2.4. Euro-tahviller 662 24.3. Uluslararası Hisse Senedi Piyasası 663 24.3.1. Alternatif Ticaret Süreçleri 663 24.3.2. Uluslararası Hisse Senedi Piyasası Kapitalizasyonu 663 24.3.2.1. Dünyanın En Büyük Hisse Senedi Piyasaları 663 24.3.2.2. Avrupa Hisse Senedi Piyasaları 664 24.3.2.3. Yükselen Ekonomilerde Hisse Senedi Piyasaları 665 Kutu 24.1. Uluslararası Finans Kurumu 665 24.3.3. Çifte Listeleme, Takas ve Saklama 666
24.3.4. Uluslararası Piyasa Endeksleri 666 Kaynaklar (24) 666 Bölüm 25. Uluslararası Bankacılık 669 25.1. Ulusal Bankaların Yurtdışı Faaliyetleri 670 25.2. Uluslararası Ticari Bankacılık 671 25.2.1. Uluslararası Ticari Bankacılıkta Bağlantı Türleri 672 25.2.1.1. Temsilcilikler 673 25.2.1.2. Muhabir Bankalar 673 25.2.1.3. Acenteler 674 25.2.1.4. Şubeler 674 25.2.1.5. İştirakler ve Bağlı Kuruluşlar 674 25.2.1.6. Konsorsiyumlar ve Ortak Girişimler 675 25.2.1.7. Kıyı Bankacılığı 675 25.2.2. Uluslararası Ticari Bankacılık İşlemleri 677 25.2.2.1. Geleneksel Bankacılık İşlemleri 677 25.2.2.2. Modern Bankacılık İşlemleri 678 25.3. Uluslararası Sermaye Standartları 678 25.4. Uluslararası Kredilendirme 679 25.4.1. Uluslararası Banka Kredilerinin Kaynakları 679 25.4.2. Azgelişmiş Ülkelerde Borç Krizi 680 25.5. Uluslararası Yatırım Bankaları 681 Kaynaklar (25) 682 Bölüm 26. Finans Sisteminde Yeni Yönelimler ve Çağdaş Sorunlar 685 26.1. Finansal Yenileşme Teorisi 685 26.1.1. Sınırlama Teorisi 686 26.1.2. Piyasa, Teknoloji ve Politika Teorisi 686 26.1.3. Düzenleme ve Vergileme Teorisi 687 26.1.4. Piyasa Etkinliği Teorisi 687 26.2. Küresel Finansal Yönelimler 687 26.2.1. Finans Piyasalarının Entegrasyon Düzeyindeki Artış 688 26.2.2. Finansal Aracılarda Dönüşüm: Mega Finansal Aracılar 689 26.2.3. Finansal İşlemlerin ve Ürünlerin Değişen Boyutu: Yeni Piyasalar İçin Yeni Ürünler 691 26.2.3.1. Para Piyasası Ürünlerindeki Gelişmeler 692 26.2.3.2. Sermaye Piyasası Ürünlerindeki Gelişmeler 693 26.2.4. Yeni Risk Anlayışı: Sistemik Riskin Artan Önemi 694 26.2.5. Hukuki Sorunlar: Deregülasyon mu, Reregülasyon mu? 695 Kaynaklar (26) 697 Ayrım VI Finansal Sistemin Ekonomisi 699 Bölüm 27. Merkez Bankası ve Para Arzı Süreci 701 27.1. Merkez Bankacılığının Dünya da ve Türkiye de Gelişimi 701 27.2. Merkez Bankasının Fonksiyonları 703 27.3. Merkez Bankasının Yapısı 704 27.4. Merkez Bankasının Bağımsızlığı 705 27.5. Bürokratik Davranış Teorisi ile Merkez Bankasının Davranışlarının 706 Açıklanması 27.6. Para Arzı Sürecine Giriş 707 27.6.1. Para Arzı Sürecindeki Oyuncular 707 27.6.2. Parasal Taban ve Para Çarpanının Ürünü Olarak Para Arzı 707 27.7. Parasal Taban 707 27.7.1. Merkez Bankasının Analitik Bilançosu 707 27.7.2. Parasal Tabanın Hesaplanması 709 27.7.3. Parasal Tabanı Etkileyen Unsurlar 710 27.7.4. Parasal Taban ve Ödünç Verilemez Parasal Taban 710 27.8. Özel Bankalarca Para Yaratılması 711
27.8.1. Merkez Bankası Açık Piyasa Alımları ve Özel Bankanın Kredi Açması 711 27.8.2. Merkez Bankasının Açık Piyasa İşlemleri ve Bankacılık Sistemi 712 27.8.3. Bankacılık Sistemindeki ve Para Arzındaki Değişmelerin Analizi 713 27.8.4. Mevduat Çarpanı 714 27.9. Para Çarpanı 715 27.9.1. Para Çarpanının Türetilmesi 716 27.9.2. Para Çarpanını Belirleyen ve Etkileyen Unsurlar 717 27.9.3. Para Çarpanının Hesaplanması 718 27.10. Merkez Bankasının Para Arzı Üzerindeki Kontrolü 718 27.10.1. Para Çarpanı ve Parasal Tabanın Kontrolü 718 27.10.2. Açık Piyasa İşlemleri 719 27.10.3. İskonto Kredileri 719 Kaynaklar (27) 720 Bölüm 28. Para Politikasının Yönlendirilmesi 723 28.1. Amaçlar, Araçlar ve Hedefler Arasındaki İlişkiler 723 28.2. Para Politikasının Araçları 725 28.2.1. Açık Piyasa İşlemleri 725 28.2.2. Reeskont Politikası 726 28.2.3. Zorunlu Karşılıklar Politikası 727 28.3. Para Politikasının Amaçları 727 28.4. Para Politikasının Hedefleri: Para arzı mı Faiz Oranları mı? 730 28.4.1. Para Arzı Hedefleri ve Faiz Oranları 730 28.4.2. Faiz Oranı Hedefleri ve Para Arzı 730 28.4.3. Ara Hedefler 731 28.4.4. Faaliyet Hedefleri 731 Kaynaklar (28) 732 Bölüm 29. Para Talebi Teorisi 733 29.1. Para Teorisinin Temelleri 733 29.2. Paranın Miktar Teorisi ve Para Talebi 735 29.2.1. Mübadele Denklemi 735 29.2.2. Klasik Miktar Teorisi 735 29.3. Para Talebi Tartışması ve Cambridge Denklemi 736 29.3.1. Cambridge Denklemi 736 29.3.2. Dolaşım Hızı Üzerine Tartışmalar 737 29.4. Keynes in Likidite Tercihi Teorisi 737 29.4.1. Para Talebini Etkileyen Güdüler 737 29.4.2. Keynesyen Para Talebi Fonksiyonu 739 29.4.3. Paranın Dolaşım Hızı ve Keynesyen Para Talebi 739 29.5. Keynesyen Para Talebi Üzerine İleri Çalışmalar 740 29.5.1. Baumol Tobin Modelleri 740 29.5.2. Spekülatif Para Talebi ve Tobin Modeli 740 29.6. Monetarist Yaklaşım 741 29.6.1. Friedman ın Para Talebi Fonksiyonu 741 29.6.2. Monetarist Para Talebinin Özellikleri ve Farklılıkları 741 29.7. Paranın Modern Miktar Teorisi 742 29.8. Para Talebi Üzerine Ampirik Bulgular 743 Kaynaklar (29) 743 Bölüm 30. Keynesyen Gelir Harcama Modeli: Toplam Talep ve Denge Üretim Düzeyi 745 30.1. Temel Varsayımlar 745 30.2. Milli Gelir, Toplam Üretim ve Toplam Talebin Bileşenleri 746 30.3. Tüketim 746 30.4. Planlı Otonom Yatırımlar 747 30.5. Makro Ekonomik Denge ve Dengesizlik 747
30.6. Yatırım ve Otonom Tüketim Çarpanları 748 30.7. Modelin Bütünsel Analizi 749 30.7.1. Gelir-Harcama Modelinde Toplam Talep ve Denge 750 30.7.2. Diğer Çarpanlar ve Etkileri 751 30.8. Toplam Talebi ve Denge Üretim Düzeyini Etkileyen Unsurlar 752 30.9. Modelin ve Çarpanların Cebirsel Olarak Türetilmesi 754 Kaynaklar (30) 755 30. Bölüme Ek: Klasik Makro Modelin Temel Özellikleri 756 Bölüm 31. IS-LM Modeli: Para ve Maliye Politikalarının Analizi 759 31.1. IS Eğrisi 759 31.2. LM Eğrisi 763 31.3. IS-LM Modelinde Denge ve Dengesizlik 765 31.4. Para Politikası 766 31.5. Maliye Politikası 769 31.6. Para ve Maliye Politikalarının Karşılaştırmalı Değerlendirmesi 772 31.6.1. Para ve Maliye Politikalarının Etkileri 772 31.6.1.1. Para Politikasının Etkileri 772 31.6.1.2. Maliye Politikasının Etkileri 772 31.6.1.3. Aşırı Koşullar 773 31.6.2. Amaç Çatışmaları, Zamanlama ve Esneklik 773 31.6.3. Kurallara Karşı Takdir Hakkı 773 31.6.4. Enflasyon Hedeflemesi 774 Kaynaklar (31) 776 31. Bölüme Ek: Monetarizm (Parasalcılık) 777 E31.1. Temel Varsayımlar 777 E31.2. Politika Önerileri 778 Bölüm 32. Toplam Talep Toplam Arz Analizi ve Para Politikası 779 32.1. Keynesyen Toplam Talep Eğrisi 779 32.2. Monetarist Toplam Talep Eğrisi 782 32.3. Uzun Dönem Toplam Arz Eğrisi 783 32.4. Kısa Dönem Toplam Arz Eğrisi 784 32.5. Toplam Arz Toplam Modelinde Denge 787 32.5.1. Kısa Dönem Denge ve Dengesizlik 787 32.5.2. Uzun Dönem Denge ve Dengesizlik 788 32.6. Toplam Talep Toplam Arz Modeline Dayanan Para Politikası 790 Kaynaklar (32) 793 32. Bölüme Ek: Çağdaş Düşünce Okulları ve Politika Önerileri 794 E32.1. Yeni Klasik Görüş 794 E32.1.1. Rasyonel Beklentiler ve Politika Etkisizliği 795 E32.1.2. Reel Döngü Modelleri 795 E32.2. Yeni Keynesyen Görüş 796 Dizin (Türkçe İngilizce) 797 Dizin (İngilizce Türkçe) 817 Ekonomi ve Finans Sistemiyle İlgili Kurum ve Kuruluşlar Listesi 837
Tablolar Listesi Tablo 1.1. Takas Ekonomisi ile Para Ekonomisinde Oluşan Fiyatların Sayıları 6 Tablo 1.2. TCMB nin Para Arzı Tanımları 14 Tablo 1.3. Bazı Gelişmiş Ülkelerin Para Arzı Tanımları 14 Tablo 4.1. Olasılık Dağılımları 77 Tablo 4.2. A ve B Şirketleri için Olasılık Dağılımları 79 Tablo 4.3. Beklenen Getiri Oranlarının Hesaplanması 80 Tablo 4.4. Standart Sapmanın Hesaplanması 83 Tablo 11.1. Türkiye de Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Kurulan İlk Bankalar 196 Tablo 11.2. Türkiye de Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Şube Açan İlk Yabancı Bankalar 197 Tablo 11.3. Türkiye de Kurulan İlk Milli Sermayeli Bankalar 198 Tablo 11.4. 1923-1933 Döneminde Kurulan Milli Yerel Bankalar 199 Tablo 11.5. 1923-1933 Döneminde Türkiye de Şube Açan Yabancı Bankalar 200 Tablo 11.6. 1944-1960 Döneminde Türkiye de Kurulan Bankalar 202 Tablo 11.7. 1960-1992 Döneminde Kurulan Bankalar 204 Tablo 11.8. 1992-2004 Döneminde Türk Bankacılık Sisteminde Tasfiye Süreci: TMSF ye Devredilen Bankalar 207 Tablo 11.9. 2004/9 İtibariyle Türk Bankacılık Sektörü nün Durumu 209 Tablo 11.10 2003 Sonu İtibariyle Bankacılık Sektöründe Ölçekler 215 Tablo 11.11. Karta Dayalı Elektronik Bankacılık Hizmetlerinin Beş Yıllık Gelişimi 237 Tablo 11.12. İnternet Üzerinden Verilen (Sanal) Bankacılık Hizmetleri (2004/9) 237 Tablo 11.13. TMSF nin Gelir Kaynakları (2005) 245 Tablo 11.14. TMSF nin Son Yirmi Yıllık Prim Gelirleri 246 Tablo 11.15. BKM Destekli Kredi Kartı Hizmetlerine İlişkin Veriler 248 Tablo 12.1. Bir Ticari Banka Bilançosunun Genel Unsurları 256 Tablo 12.2. Türkiye de Bir Ticari Banka Bilançosunun Genel Unsurları 260 Tablo 12.3. İtfalı Bir Kredinin Ödenmesi 292 Tablo 14.1. Özel Finans Kurumlarının Bilançolarının Temel Unsurları 331 Tablo 14.2. Türkiye de ÖFK ların Son Beş Yıllık Dönemde Bazı Finansal Büyüklüklerinin Gelişimi 337 Tablo 14.3. Türkiye de ÖFK ların Son Beş Yıllık Finansal Oranları 337 Tablo 14.4. Katılma Hesaplarının İşleyişi 340 Tablo 15.1. Halen Faaliyetlerini Sürdüren Yatırım ve Kalkınma Bankaları 347 Tablo 15.2. Yatırım Bankalarının Düzenledikleri Hizmet Sözleşmesi Sayıları 351 Tablo 15.3. Türkiye de Yatırım ve Kalkınma Bankalarının Sermaye Piyasalarına İlişkin Yetki Alanları 354 Tablo 15.4. Yatırım Bankası Bilançosunun Temel Unsurları 355 Tablo 15.5. Kalkınma Bankası Bilançosunun Temel Unsurları 360 Tablo 15.6. Çok Uluslu Kalkınma Bankaları 362 Tablo 15.7. Çok Uluslu Kalkınma Bankalarının Verdikleri Finansman Hizmetleri 364 Tablo 15.8. Türkiye deki Yatırım ve Kalkınma Bankalarının Seçilmiş Bilanço Kalemlerinin Son Beş Yıllık Gelişimi 366 Tablo 16.1. Hayat ve Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Bilançolarının Temel Unsurları 376 Tablo 16.2. Türk Sigorta Sektöründe Seçilmiş Konsolide Finansal Büyüklükler 379 Tablo 16.3. Türk Sigorta Sektöründe Hayat ve Hayat Dışı Prim Üretimi (Milyar TL) 381 Tablo 16.4. Sigorta Türlerine Göre Riske Maruz Kalma Ölçütleri 390 Tablo 16.5. Hayat Dışı Sigorta Dallarında Teknik Karların Gelişimi (Milyar TL) 393 Tablo 16.6. Bireysel Emeklilik Sistemine İlişkin Temel Veriler 402 Tablo 16.7. Türkiye deki Bireysel Emeklilik Şirketleri 402 Tablo 16.8. Türkiye de Emeklilik Yatırım Fonlarının Dağılımı (%) 405 Tablo 16.9. Kota Payı Reasürans 417 Tablo 16.10. İhtiyati (Eksedan) Reasürans 417 Tablo 16.11. Kaybı Aşan Risk Temelinde Aşırı Kayıp Reasüransı 418 Tablo 16.12. Üç Yıllık Yakıcı Maliyetin Hesaplanması 422 Tablo 16.13. Türkiye de Reaüsrans Primlerinin Son Beş Yıllık Gelişimi 424 Tablo 16.14. Türkiye de Reasürans Şirketlerinin Aldıkları ve Verdikleri Komisyonlar 425 Tablo 16.15. Reasürans Şirketlerinin Bilançolarının Temel Unsurları 428
Tablo 16.16. Türk Sigorta Sektöründe Banka Şube Acenteleri (2003) 433 Tablo 16.17. Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Dağıtım Kanallarının Gelişimi 433 Tablo 17.1. Türkiye de Finansal Kiralama İşlemi Yapan Aracılar - 2004 440 Tablo 17.2. Türkiye deki Finansal Kiralama Şirketlerinin Bazı Finansal Büyüklükleri 442 Tablo 17.3. Mal Gruplarına Göre Yurtiçi ve Yurtdışı Finansal Kiralama İşlemleri 442 Tablo 17.4. Fatura Değerine Göre Finansal Kiralama İşlemlerinin Sektörel Dağılımı 444 Tablo 17.5. Kira Alacağı Değerine Göre Finansal Kiralama İşlemlerinin Sektörel Dağılımı 444 Tablo 17.6. Türkiye de Kökenine Göre Faktoring Şirketleri 448 Tablo 17.7. Türkiye deki Faktoring Şirketlerinin Bazı Finansal Büyüklükleri 449 Tablo 17.8. Yurtiçi ve Yurtdışı Faktoring İşlemlerinde Taraflar 449 Tablo 17.9. Faktoring İşlemlerinde Uygulanan Faiz, Komisyon ve Vade (2004) 450 Tablo 17.10. Dünya da ve Türkiye de Faktoring Şirketlerinin Ciroları (Milyon $) 452 Tablo 17.11. Türkiye deki Tüketici Finansman Şirketlerinin Ortaklık Yapısı 463 Tablo 17.12. Türkiye deki Tüketici Finansman Şirketlerinin Faaliyet Alanları 464 Tablo 17.13. Tüketici Finansman Şirketlerinin Kuruluşlarından 30.6.2003 Tarihine Kadar Açtıkları Kredilerin Adet ve Tutarları 465 Tablo 17.14. Türkiye deki Tüketici Finansman Şirketlerinin Bazı Finansal Büyüklükleri 467 Tablo 18.1. Türlerine Göre Aracı Kuruluşlar 469 Tablo 18.2. Sadece Sermaye Piyasası Faaliyetleri Yapan Aracı Kuruluşlar 470 Tablo 18.3. Yetki ve İzin Belgelerine Göre Aracı Kurumlar 471 Tablo 18.4. Aracı Kurumların Sermaye Piyasası Faaliyetlerinin Hacmi 472 Tablo 18.5. Aracı Kurumların Hisse Senedi İşlem Hacimleri (%) 472 Tablo 18.6. Öz Sermaye Büyüklüğüne Göre Aracı Kurumların Hisse Senedi İşlem Hacimlerinin Değişim Oranları (%) 473 Tablo 18.7. Aracı Kurumların Merkez Dışı Birimleri 475 Tablo 18.8. Aracı Kurum Bilançosunun Unsurları 476 Tablo 18.9. Aracı Kurumların Özet Bilanço Toplamları (Milyar TL) 477 Tablo 18.10. Aracı Kurumların Özet Bilanço Toplamlarının Oranları (%) 477 Tablo 18.11. Aracı Kurumların Gelir Yapısı (%) 477 Tablo 18.12. Aracı Kurumların Diğer Hizmet Gelirlerinin Dağılımı (%) 478 Tablo 18.13. Sharpe Endeksi ile Yatırım Fonlarının Performans Değerlemesi 482 18.14. Türkiye deki Yatırım Fonlarına İlişkin Veriler 484 Tablo 18.15. A Tipi Yatırım Fonlarının Dağılımı (%) 487 Tablo 18.16. B Tipi Yatırım Fonlarının Dağılımı (%) 488 Tablo 18.17. A ve B Tipi Yatırım Fonlarının Endeks Getirileri 489 Tablo 18.18. Türkiye de Portföy Yönetim Şirketlerine İlişkin Veriler 497 Tablo 19.1. Bankalararası Para Piyasasında İşlem Saatleri 510 Tablo 19.2. TCMB Bankalararası Piyasa Çift Taraflı İşlem Hacmi (Bin YTL) 513 Tablo 19.3. TCMB Bankalararası Piyasa da Gerçekleşen Ağırlıklı Ortalama Basit Faiz (%) 514 Tablo 19.4. TCMB Açık Piyasa da Repo İşlem Hacmi ve Faiz Oranları 522 Tablo 19.5. TCMB Açık Piyasa da Ters Repo İşlem Hacmi ve Faiz Oranları 523 Tablo 19.6. Tablo 19.7. Tablo 19.8. TCMB Döviz ve Efektif Piyasası TL-Döviz ve TL-Efektif Alt Piyasalarının İşlem Adetleri ve Hacimleri ($) 529 TCMB Döviz ve Efektif Piyasası Döviz-Döviz, Döviz-Efektif ve Efektif-Efektif Alt Piyasalarının İşlem Adetleri ve Hacimleri ($) 529 TCMB Döviz ve Efektif Piyasası Döviz Depo Alt Piyasasının İşlem Adetleri ve Hacimleri ($) 530 Tablo 19.9. Yetkili Müesseselerin Sayıları ve İllere Göre Dağılımları 534 Tablo 19.10. Yetkili Müesseselerin İşlem Hacimleri (milyon $) 534 Tablo 19.11. Yetkili Müesseselere Dair Bilgiler (milyar TL) 535 Tablo 20.1. Aracı Kurumların İnternet ve Çağrı Merkezi İşlemleri 545 Tablo 20.2. Hisse Senetleri Piyasası Seans Saatleri 554 Tablo 20.3. İMKB Tahvil ve Bono Piyasasında İşlem Saatleri 559 Tablo 20.4. İMKB Uluslararası Pazar da Seans Saatleri 562 Tablo 20.5. İMKB DİBS Fiyat ve Performans Endekslerinin Gelişimi 562 Tablo 20.6. Türk Sermaye Piyasalarında Faaliyet Gösteren Aracılar ve Diğer Katılımcılar 2004 565 Tablo 20.7. 2004 Yılı İtibariyle İMKB de Faaliyet Gösteren Aracı Kuruluşlar 567 Tablo 20.8. Müşteri Bazında Aracı Kuruluşların Hisse Senedi İşlem Hacimleri (%) 567 Tablo 21.1. Put Call Parite Portföyünün Olası Sonuçları 608 Tablo 21.2. Riski Önlenmiş Portföy 609
Tablo E21.1. Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası A.Ş. nin Ortaklık Yapısı 616 Tablo E21.2. VOB da Planlanan Seans Saatleri 618 Tablo 22.1. Altın Bar ve Külçelerin Gram ve Ons Karşılıkları 623 Tablo 22.2. Türkiye nin Önemli Altın Yatakları 631 Tablo 22.3. 2004 Yıl Sonu İtibariyle İstanbul Altın Borsası Üyeleri 633 Tablo 22.4. İ.A.B. Altın Piyasası İşlemlerinin Gelişimi 634 Tablo 22.5. Gümüşe Dayalı Forward ve Future Sözleşmelerin İşlem Gördüğü Önemli Borsalar 637 Tablo 22.6. Önemli Vadeli Altın Piyasalarında Sözleşme Büyüklükleri 641 Tablo 25.1. Dünyanın Sermaye Büyüklüğüne Göre En Büyük Bankaları 672 Tablo 28.1. Ekonomi Politikası Amaçları, Araçları ve Hedefleri 724 Grafikler Listesi Grafik 1.1. Türkiye de Paranın Büyüme Oranları (Dar ve Geniş Para) 16 Grafik 1.2. Türkiye de 1983-2004 Döneminde Paranın Büyüme Oranı ve Enflasyonun Gelişimi 17 Grafik 1.3. Türkiye de 1924-2004 Döneminde GSMH nın Gelişimi ve Potansiyel GSMH 19 Grafik 1.4. Türkiye de 1970 2004 Döneminde Ekonomik Büyüme ve Trend 20 Grafik 1.5. Türkiye de Parasal Büyüme Oranı ve Faiz Oranları 21 Grafik 1.6. Türkiye de 1976-2003 Döneminde Kamu Kesimi Açığının Gelişimi 22 Grafik 11.1. Türk Bankacılık Sektöründe Ölçeklere Göre Bankaların Ağırlıkları (2003) 217 Grafik 11.2. Türk Finans Sisteminde Türk Bankacılık Sektörünün Payı 221 Grafik 11.3. Türk Finans Sisteminin ve Türk Bankacılık Sektörünün Aktif Toplamı Olarak GSMH İçindeki Payları (2003) 222 Grafik 11.4. Türk Bankacılık Sektöründe Toplam Aktiflerin, Kredilerin ve Mevduatların GSMH ye Oranındaki Gelişme 222 Grafik 11.5. Türk Bankacılık Sektöründe Aktif Büyüklükleri Açısından Banka Gruplarının Paylarının Son Elli Yıllık Gelişimi 224 Grafik 11.6. Türk Bankacılık Sektöründe Öz Kaynaklar Açısından Banka Gruplarının Paylarının Grafik 11.7. Son Elli Yıllık Gelişimi 225 Türk Bankacılık Sektöründe Net Karlılık Açısından Banka Gruplarının Paylarının Son Elli Yıllık Gelişimi 226 Grafik 11.8. Ticari Bankacılık Alt Sektöründe Aktiflerin Gelişimi (1988-2004/9) 227 Grafik 11.9. Milli Sermayeli ve Yabancı Sermayeli Ticari Bankalarda Aktiflerin Gelişimi (1988-2004/9) 228 Grafik 11.10. Ticari Bankacılık Alt Sektöründe Mevduatların Gelişimi (1988-2004/9) 229 Grafik 11.11. Milli Sermayeli ve Yabancı Sermayeli Ticari Bankalarda Mevduatların Gelişimi (1988-2004/9) 229 Grafik 11.12. Ticari Bankacılık Alt Sektöründe Kredilerin Gelişimi (1988-2004/9) 230 Grafik 11.13. Milli Sermayeli ve Yabancı Sermayeli Ticari Bankalarda Kredilerin Gelişimi (1988-2004/9) 230 Grafik 11.14. Türk Ticari Bankacılık Sektöründe ROA ya Göre Performansın Gelişimi (1960-2004/9) 231 Grafik 11.15. Türk Ticari Bankacılık Sektöründe ROE ya Göre Performansın Gelişimi (1960-2004/9) 232 Grafik 11.16. Türk Ticari Bankacılık Sektöründe Sermaye Yeterliliği (1960-2004/9) 233 Grafik 11.17. BKM Sisteminde Yapılan İşlemlerin Dağılımı (2003) 248 Grafik 14.1. Türkiye de ÖFK ların Konsolide Aktif ve Pasiflerinin Dağılımı 331 Grafik 14.2. Türkiye de ÖFK ların Fon Kaynak ve Kullanımlarının Dağılımı (2004/9) 332 Grafik 14.3. ÖFK ların Gelir Gider Yapısının Analizi (2004/9) (% Dağılım) 333 Grafik 14.4. ÖFK ların Ücret ve Komisyon Temelli Hizmet Gelirlerinin Dağılımı (2004/9) 333 Grafik 14.5. ÖFK ların Detaylı Fon Kaynak Kullanım Analizi (2004/9) 336 Grafik 15.1. Türkiye de Yatırım Bankalarının Bilanço Aktif ve Pasiflerinin Dağılımı (2003) 356 Grafik 15.2. Türkiye de Kalkınma Bankalarının Bilanço Aktif ve Pasiflerinin Dağılımı (2003) 361 Grafik 15.3. Yatırım ve Kalkınma Bankalarının Türk Bankacılık Sistemindeki Büyüklükleri 365 Grafik 15.4. Yatırım ve Kalkınma Bankalarının Son On Yıllık Dönemdeki Performansları 366 Grafik 15.5. Yatırım ve Kalkınma Bankalarının Sermaye Yeterliliğinin Son Beş Yıllık Gelişimi 367
Grafik 16.1. Türkiye de Sigorta Şirketlerinin (Hayat Hayat Dışı) Konsolide Bilançosunda Aktif ve Pasiflerin Dağılımı (2004) 377 Grafik 16.2. Türk Sigorta Sektöründe Toplam ve Kişi Başına Primlerin Artışı (%) 380 Grafik 16.3. Türkiye de Hayat ve Hayat Dışı Sigorta Primlerinin Dağılımı (2004) 382 Grafik 16.4. Türkiye de Hayat Sigortası Şirketlerinin Karlılıklarının Gelişimi (milyar TL) 387 Grafik 16.5. Türkiye de Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Karlılıklarının Gelişimi (milyar TL) 394 Grafik 16.6. Türkiye de Bireysel Emeklilik Sözleşmelerinin Dağılımları 404 Grafik 16.7. Türkiye de Reasürans Şirketlerinin Karlarının Gelişimi (milyar TL) 425 Grafik 16.8. Türkiye de Reasürans Şirketlerinin Konsolide Bilançosunda Aktif ve Pasiflerin Dağılımı (2004) 429 Grafik 16.9. Türkiye de Sigorta Şirketlerinin Banka Dışı Acenteler 431 Grafik 17.1. Fatura ve Kira Alacağı Değerlerine Göre Finansal Kiralama İşlemlerinin Sektörel Dağılımı - 2004 444 Grafik 17.2. 2000 Yılı İtibariyle Dünyada ve Türkiye de Faktoring İşlemlerinin Hacmi 453 Grafik 17.3. 2003 Yılı İtibariyle Dünya da ve Türkiye de Faktoring İşlemlerinin Hacmi 453 Grafik 19.1. TCMB Döviz ve Efektif Piyasası nda Toplam İşlem Adedi ve İşlem Hacmi ($) 531 Grafik 20.1. İMKB Hisse Senetleri Piyasası Ulusal 100 Fiyat Endeksinin Gelişimi 556 Grafik 20.2. İMKB Ulusal Mali ve Sınai Endekslerin Gelişimi 557 Grafik 20.3. İMKB Hisse Senetleri Piyasası Ulusal Hizmet ve Ulusal Teknoloji Endeksleri 568 Grafik 20.4. İMKB Hisse Senetleri Piyasası Ulusal Getiri Endekslerinin Gelişimi 569 Grafik 20.5. İMKB Hisse Senetleri Piyasasında İşlem Hacmi ve İşlem Miktarının Gelişimi 569 Grafik 22.1. Londra Altın Borsasında Altın Fiyatlarının Gelişimi (Ons/$) 629 Grafik 22.2. İ.A.B. Altın Piyasası Endeksinin Gelişimi 635 Grafik 22.3. Serbest Piyasada Altın Fiyatlarının Gelişimi 635 Şekiller Listesi Şekil E1. Ekonomik Döngü veya Dalgalanma 36 Şekil E2. Reel ve Potansiyel Gelir Hareketleri ve Üretim Açıkları 37 Şekil 2.1. Genel Ekonomik Sistemin İşleyişi: Ekonomik Birimlerin Gelir ve Harcama Akımları 41 Şekil 2.2. İnsanların Yaşam Süresince Gelir ve Harcama Davranışları 44 Şekil 2.3. Genel Ekonomik Sistemde Finans Sisteminin Rolü: Makro Açıdan Fon Transferi Süreci 50 Şekil 2.4. Finansal Sistemin İşleyişi: Mikro Açıdan Fon Transferi Süreci 51 Şekil 2.5. Finansal Piyasaların Yapısı 53 Şekil 2.6. Finansal Aracılar 56 Şekil 4.1. A ve B Şirketlerinin Beklenen Getiri Oranlarının Olasılık Dağılımları 81 Şekil 4.2. A ve B Şirketlerinin Beklenen Getiri Oranlarının Sürekli Olasılık Dağılımları 82 Şekil 4.3. Normal Olasılık Dağılımı Eğrisi: Çan Eğrisi 84 Şekil 4.4. A ve B Şirketlerinin Getiri Oranlarının Olasılık Dağılımlarının Karşılaştırılması 86 Şekil 4.5. İki Aktifli Bir Portföyde Kusursuz Pozitif Korelasyonla Risk ve Getiri Kombinasyonları 92 Şekil 4.6. İki Aktifli Bir Portföyde Kusursuz Negatif Korelasyonla Olası Risk ve Getiriye Kombinasyonları 93 Şekil 4.7. Korelasyon Katsayısının +1 ile 1 Arasında Olması Durumunda Risk ve Getiri Kombinasyonları 94 Şekil 4.8. = 1 Durumunda XY Portföyünün Getirisi ve Olasılık Dağılımı 95 Şekil 4.9. = +1 Durumunda XY Portföyünün Getirisi ve Olasılık Dağılımı 97 Şekil 4.10. = +0.6 Durumunda XY Portföyünün Getirisi ve Olasılık Dağılımı 98 Şekil 4.11. Sermaye Piyasası Doğrusu Üzerinde Borçlanma ve Borç Verme 100 Şekil 4.12. Sermaye Piyasası Doğrusu 101 Şekil 4.13. Piyasa Menkul Doğrusu 104 Şekil 4.14. Portföy Riski Üzerinde Portföy Büyüklüğünün Etkileri: Sistematik ve Sistematik Olmayan Riskler 105 Şekil 4.15. Sistematik Riskin Hesaplanması: nın Geometrik Ölçümü 106 Şekil 6.1. Tahvil Piyasasında Arz, Talep ve Denge 121 Şekil 6.2. Tahvil Piyasasının Ödünç Verilebilir Fonlar Piyasasına Dönüşümü 122