Çok Bantlı Bilsat Görüntülerinin Self kalibrasonu ve Ortorektifikasonu Ali Özgün OK ve Mustafa TÜKE Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri EABD, Ankara Hacettepe Üniversitesi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü, Ankara Kasım 7 BilSat Udusu: Giriş İlk Türk er gözlem udusu. TUBITAKUZAY (eski adıla BİLTEN) ve SSTL (Surre Satellite Technolog Ltd.) ile ortak tasarlanmış ve üretilmiştir. Elül 3 tarihinde fırlatılmış ve Ağustos 6 tarihi itibarile pil hücrelerinden iki tanesinin ömrünü tamamlaması nedenile görevini tamamlamıştır.
BilSat Udusu : Giriş Taşıdığı görüntüleme ükleri:.6 metre pankromatik kamera 7.6 metre K, Y, M ve Yakın kızılötesi kameralar Düşük çözünürlüklü çokbantlı (8 bant) ArGe kamera (ÇOBAN) BilSat Udusu : Giriş BilSat in pankromatik görüntüleri bağımsız bir kamera tarafından çekilmektedi. K, Y, M ve Yakın kızılötesi görüntü çekimi için dört adet birbirinden bağımsız kamera kullanılıordu.
Çalışmanın Amacı Bu çalışmada, çokbantlı BilSat görüntüleri için fotogrametrik model geliştirilmiştir. Devamında, bu fotogrametrik model ile oluşturulan BilSat ortogörüntülerin doğrulukları test edilmiştir. Bu çalışmada radometrik düzeltilmesi apılamaan pankromatik görüntüler kullanılmamıştır. Yer ve Görüntü Uzaı 3
Sensör Modelleme Yaklaşımları Fiziksel (Sağlam) Sensör Modelleri Genelleştirilmiş (Basit) Sensör Modelleri Polinomlar (D, 3D) asonel Fonksionlar Özel Polinomlar vb. Projektif (Özet) Sensör Modelleri Projektif Dönüşüm Direkt Lineer Dönüşüm BilSatGörüntü Çekimi Udu Udu Yörüngesi Her görüntünün tek bir projeksion merkezi vardır. Görüntü Genişliği Webeferansı: http://www.geomatics.ucalgar.ca/~habib/ 4
Fiziksel Sensör Modelleri d c b a Görüntü Uzaı Lens (Perspektif Merkezi) A B C D Yer Uzaı Kolineer Denklemler Görüntü ve Yer uzaı ilişkilendirilir. = f = f 3 3 where X X = Y Y 3 Z Z L L L cosϕ cosκ = sinω sinϕ cosκ cosω sinκ cosω sinϕ cosκ sinω sinκ cosϕ sinκ sinω sinϕ sinκ cosω cosκ cosω sinϕ sinκ sinω cosκ sinω sinω cosϕ cosω cosϕ 5
Kolineer Denklemler Gerçekçi değil!!! Düz çizgiler sadece teorik d c b a Görüntü Uzaı Lens (Perspektif Merkezi) A B C D Yer Uzaı Kolineer Denklemler Kolineer denklemlere Self Kalibrason parametreleri eklenmelidir. = f 3 adal Lens Hatası Decentering Lens Hatası = f 3 Görüntü Düzlemi Düzgünsüzlüğü Düzlem İçi Görüntü Hatası Atmosferik Etkiler Düna Yüzeinin Eğriliği Δ = f 3 Δ = f 3 6
7 Self Kalibrason Parametreleri Eklenmiş Kolineer Denklemler 3 3 f f = Δ = Δ A P P r K r K r f f A A P P r K r K r f f 4 4 ) ( ) ( Δ = Δ Δ = Δ ) ( ) ( r = = Fiziksel Modelin Ugulanması Matlab v. 6.5 kullanılarak programlanmıştır. Modelin bilinmeen parametreleri olan Dış Yöneltme, İç Yöneltme ve Self Kalibrason parametreleri En Küçük Kareler Metodu kullanılarak tahmin edilmiştir. Parametreler arası korelasonların arattığı saısal sıkıntılar dikkate alınmıştır.
Test Alanları Test Alanları Test Alanı #7 Test Alanı #7 Test Alanı #8 Test Alanı #4 8
Toplanan YKN ler Görüntü #7 Görüntü #7 Görüntü #8 Görüntü #4 Sonuçlar & Tartışma Test Alanı YKN / BDN YKN KOH (piksel) X Y XY BDN KOH (piksel) X Y XY #7 9 / 8 7 /.64.68.63.6.9.9.76.79. #7 9 / 8 37 /.54.65.44.69.7.95.75.89.6 #8 9 / 6 35 /.57.59.6.57.84.8.78.76.9 #4 9 / 3 4 /.58.58.7.57.9.8.73.63.97 İki farklı ortorektifikason testi için YKN ve BDN ler için hesaplanan değerler 9
Sonuçlar & Tartışma Test Alanı Self Kalibrason YKN Saısı X KOH (piksel) Y XY Gelişme (piksel) #7 Yok Var 7.66.68.69.6.95.9.3 #7 Yok Var 37.7.65.7.69..95.6 #8 Yok Var 35.69.59.6.57.93.8. #4 Yok Var 4.87.58.8.57.8.8.37 Self Kalibrason parametrelerinin fotogrametrik modele dahil edildiği ve edilmediği durumlar için hesaplanan değerler Sonuçlar & Tartışma Dış Yöneltme Parametresi #7 #7 Test Alanı #8 #4 ω (deg).88.4 3.85.83 φ (deg).56 3.4 7.97 34.8 κ (deg) 8.38 8.78 7.4 9.3 Gelişme (piksel).3.6..37
Sonuçlar & Tartışma Dış Yöneltme Parametresi #7 #7 Test Alanı #8 #4 ω (deg).88.4 3.85.83 φ (deg).56 3.4 7.97 34.8 κ (deg) 8.38 8.78 7.4 9.3 Gelişme (piksel).3.6..37 YKN Hata Vektörleri Görüntü #7 Görüntü #7 Görüntü #8 Görüntü #4
Sonuçlar Geliştirilen fotogrametrik model, ii dağılmış 9 adet YKN kullanıldığında, BilSat ortogörüntülerinde bir piksel civarında doğruluk sağlamaktadır. Eğer eterli saıda YKN sağlanması halinde, geliştirilen modelin üreteceği ortorektifikason doğruluğunun bir pikselin altında kalacağı gözlenmiştir. Self Kalibrason parametrelerinin fotogrametrik modele dahil edilmemesi durumunda, çokbantlı BilSat görüntülerinden elde edilecek olan ortogörüntüler için piksel altı doğruluk değerleri garanti edilememektedir. Yüksek ana bakış açısıla (>3 ) çekilen BilSat görüntüleri için üksek bir ortorektifikason doğruluk değeri elde etmek için fotogrametrik modele Self Kalibrason parametrelerinin dahil edilmesi zorunludur. Teşekkürler!