9Çevresel Risk Analiz ve Yönetim Merkezince Yapılan Çalışmalar 9.1. ASO-KOSGEB Çevre Laboratuvarı ASO ve KOSGEB arasında 18.05.1999 tarihinde imzalanan protokol ile kurulan, işletme kapsamı Hava Kalitesi Deney Birimi, Analitik Kimya Deney Birimi ve Kayıt ve Numune Kabul Birimlerinden oluşan Laboratuvarımızın cihaz ve ekipman kapasitesi, yaklaşık 2.500.000,00 YTL değerine ulaşmıştır. Kuruluşundan itibaren başta Ankara olmak üzere Türkiye geneline hizmet vermektedir. Sağlanan bu hizmetler kar amacı olmadan verildiği için piyasada denge unsuru olmuştur. Ulusal ve Uluslar arası Çevre Mevzuatında yer alan hava kalitesi, baca gazı, içme suyu, atık su, tehlikeli atık, gürültü ölçümleri yapılmaktadır. Ayrıca cihaz ve ekipman kapasitesine paralel sektör analizleri yapılmaktadır. Laboratuvarda Yapılan Deney ve Standardizasyon Çalışmaları: Analitik Kimya Deney Biriminde toplam 6690 ( 3024 adedi standardizasyon, akreditasyon ve metot validasyon analiz ve ölçümüdür) adet analiz ve ölçüm TS EN ISO / IEC 17025:2005 standardı kapsamında kurulu sistem şartlarına uygun olarak yapılmış ve raporlandırılmıştır. Hava Kalitesi Deney Biriminde toplam 580 ( 350 adedi standardizasyon, akreditasyon ve metot validasyon analiz ve ölçümüdür) adet analiz ve ölçüm TS EN ISO / IEC 17025:2005 standardı kapsamında kurulu sistem şartlarına uygun olarak yapılmış ve raporlandırılmıştır. Laboratuvarın cihaz ve ekipman donanım kapasitesi dahilinde yukarıda belirtilen çevre mevzuatı kapsamında yapılan deneylerin dışında, 910 adet sektörlere yönelik analiz ve ölçüm TS EN ISO /IEC 17025:2005 standardı kapsamında kurulu sistem şartlarına uygun olarak yapılmış ve raporlandırılmıştır. 244
TS EN ISO /IEC 17025:2005 kapsamında yürütülen ve sürekli kapsam genişletme prensibine dayalı akreditasyon çalışmaları, yapılan analiz ve ölçümlerin Çevre Mevzuatı kapsamında ruhsat ve izinlere esas olabilmesi için Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından verilen Yeterlilik Belgesi kapsam genişletme çalışmalarına paralel olarak yürütülmüştür. 2008 yılı içinde toplam 120 parametre kapsama alınmıştır. 02.07.2008 tarihinde Akreditasyon süreci ve kasım /2008 de Çevre ve Orman Bakanlığı yeterlilik süreci tamamlanmıştır. Kapsam Genişletme için çalışmalar tamamlanmış ve 60 parametre için TÜRKAK a müracaat yapılmıştır. 9.2. Bölge Çevre Yönetim Birimi Bölge Endüstriyel Atıksu Kontrolü Çalışmaları kapsamında; Bölge atık su kirlilik haritası revize edilerek yıllık planlanan kontrol periyotlarına göre Bölge üyelerinin örnekleme ve kontrolleri yapılmıştır. Bölge kanalizasyon şebekesinin ASKİ Kolektörüne bağlı olan iki noktasında ve Dökümcüler Sitesinin Kanalizasyon Şebekesinin Bölge Kanalizasyon Şebekesine deşarj noktasında bulunan otomatik numune alma cihazının işletilmesi, bu noktalardaki standardizasyon çalışmaları ve ASKİ ile ortak yürütülen örnekleme ve kontrol çalışmaları yapılmıştır. Bölge de Çevre Mevzuatı kapsamındaki hava kalitesi, katı atık, tehlikeli atık, gürültü ile ilgili yükümlülükler dahilinde çevre yönetim çalışmaları yapılmıştır. Bölge de Çevre Mevzuatındaki değişiklikler, lisans ve yetkilendirme uygulamaları kapsamında, üyelerimizin yükümlülükleri, bölgemizin atık potansiyeli, mevzuat uygulamaları, bölge atık yönetimini kapsayan çalışma kapsamında; Çevre ve Orman Bakanlığı, Belediye, lisanslı ve yetkilendirilmiş kuruluşlar ile metot ve uygulama içerikli çalışmalar yapılmıştır. Mevzuat yükümlülükleri hakkında bilgilendirme, uygulamanın ve mevcut durumun değerlendirilmesini kapsayan seminerler düzenlenmiştir. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin yönetmelik gereği, Bölge işyeri açma ve çalışma ruhsat prosedürüne göre 11 firmaya ruhsat verilmiştir. İlgili Kurum ve kuruluşlarla birlikte, Mevzuat ve Avrupa Birliği Uyum Çalışmaları kapsamında Çevre Yönetim Sistemi ile ilgili ASO ve Bölge adına çalışmalar yürütülmüştür. 245
Başkent Organize Sanayi Bölgesi ile yapılan sözleşme kapsamında, söz konusu Bölgede faaliyet gösteren firmaların ve Bölge yönetiminin yükümlülükleri esas alınarak, endüstriyel atık su kontrolü çalışması projelendirilmiş; örnekleme, analiz ve değerlendirmeler yapılmış, standart çalışmaları yürütülmüştür. İlgili kurum ve kuruluşlar, meslek odaları, sivil toplum kuruluşları talepleri doğrultusun da sertifikalı eğitimler düzenlenmiştir. Eğitimlerin temel amacı; katılımcıların Çevre Mevzuatı ile ilgili yasal yükümlülükleri, uyumla ilgili yapmaları gereken çalışmalar ve uygulamada karşılaşılan problemler hakkında detaylı olarak bilgilendirilmesidir. Eğitimlerin ilki, 2872 sayılı Çevre Kanunu hakkında bilgi verilmesi ile başlanmıştır. Çevre Kanunu kapsamındaki tanımlar, ilkeler, çevre korunmasına ilişkin önlemler ve yasaklar ve cezai hükümler hakkında katılımcılara detaylı bilgi verilmiştir. İkinci, üçüncü ve dördüncü eğitimlerde ise; çevre mevzuatı kapsamındaki yönetmelikler, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, ASKİ Atıksuların Kanalizasyon Şebekesine Deşarj Yönetmeliği, Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, Ambalaj ve Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, vb. irdelenmiş, atık üreticisinin yükümlülükleri hakkında sanayiciye bilgi verilmiştir. Ayrıca, sektörsel örnekler üzerinden uygulamalı eğitimler yapılmıştır. Oda adına CASE PROJESİ yürütülmüştür. Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (EUROCHAMBRES), TOBB, Bulgaristan Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği, Hırvatistan Ekonomi Odası ve Romanya Ticaret ve Sanayi Odası işbirliğinde gerçekleştirilen Chambers working for the Implementation of the Acquis and Business Ethics in Bulgaria, Romania Croatia and Turkey (CASE) projesi, Ankara Sanayi Odası olarak başarı ile tamamlanmıştır. Proje kapsamında, tüm AB direktifleri ve Türk mevzuatı irdelenmiş, seçilen on adet firmaya bu konuda eğitimler verilmiş, firmaların üretimi detaylı olarak incelenmiş ve uyguladıkları politikanın AB direktifleri ile ne kadar örtüştüğü tespit edilmiş, firmaların mevcut uygulamaları ve AB direktifi bazında yapması gerekenler karşılaştırılmış ve raporlanarak firmalara proje çıktısı olarak geri dönüş sağlanmıştır. Bu proje kapsamında elde edilen verilerle Ankara da seçilen on firma bazında, firmaların AB direktiflerine uyum oranı tespit edilmiştir. Bu projenin çıktıları 2009 yılında verilmesi planlanan eğitimlerde iyi bir örnek teşkil edecektir. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından, çevrenin korunması, iyileştirilmesi, temizlenmesi, her türlü çevre kirliliğin önlenmesi ve çevre bilincinin yaygınlaştırılması için çalışan, çevreye ve kanunlara uyumlu faaliyet gösteren, atıksu arıtma tesislerini tamamlayarak faaliyete geçirmiş ve düzenli atık depolama tesisleri ile bertaraf tedbirlerini almış En Çevreci OSB yi belirlemek üzere düzenlenen yarışmada; 246
OSB lerden gelen 28 OSB Başvuru Dosyası, Çevre ve Orman Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve OSB Üst Kuruluşu temsilcilerinden oluşan jüri tarafından incelenmiştir. Dosya incelemeleri sonucunda Bölgemizle birlikte 6 Organize Sanayi Bölgesi finale kalmaya hak kazanmıştır. Finale kalan organize sanayilerde jüri heyeti yerinde incelemelerde bulunmuşlardır. 2008 yılı En Çevreci OSB yarışmasının sonuçları; 5 Haziran Dünya Çevre Gününde Çevre ve Orman Bakanı Prof. Dr. Veysel EROĞLU ile TBMM Çevre Komisyonu Üye Milletvekillerinin de katıldığı törende açıklanmıştır. Bölgemiz En Çevreci OSB 3.cülük ödülüne layık görülmüş, Çevre ve Orman Bakanı Prof. Dr. Veysel EROĞLU tarafından ÇEVRE BERATI ile onurlandırılmıştır. 9.3.Türkiye Halon Bankası ve Soğutucu Gaz Temizleme Birimi 247
9.3.1.Türkiye Halon Bankası Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Giderilmesi Projesi kapsamında halon bankası kurulumu, halon geri kazanımı, dönüşümü amaçlı Dünya Bankası aracılığı ile Montreal Protokolü Çok Taraflı Fonu ndan finansal destek sağlanmıştır. Bu desteğin kullanımı için Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ve Bölgemiz arasında 30.01.2006 tarihinde sözleşme imzalanmıştır. Türkiye Halon Bankası projesi; İyileştirme, Geri Kazanım ve Dönüşüm Merkezi Kurulumu ve Teknik Yardım, Eğitim ve Alternatif Sistem projelendirme şeklinde iki aşamadan oluşmaktadır. Projenin temel amacı; Yangın söndürme sektöründe halon gazı kullanımını azaltmak ve geri kazanım/geri dönüşüm çalışmalarını gerçekleştirmek, Halon alternatifleri ve kullanımları ile ilgili teknik destek sağlamak, Halon azaltım programı çerçevesinde zorunlu ve kritik kullanımlar için gerekli halon sağlamak, Halon Yönetim Programını uygulamaktır. Bu kapsamda Çevre ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi bünyesinde kurulan HALON BANKASI; Türkiye çapında mevcut halon gazlarını kayıt altına alınmasını, Halon gazı alternatiflerine ait eğitimlerin ve teknik desteğin verilmesini, Halon gazlarının toplanması, depolanması, işlenmesi, testlerinin yapılması ve ihtiyaç sahibi kurum ve kuruluşlara teminini sağlayacaktır. Bu kapsamda Türkiye Halon Bankası, Çevre ve Orman Bakanlığı 2007/4 Sayılı Genelgesi ile TEK KURULUŞ olarak yetkilendirilmiştir. 2007 yılı içinde teknik altyapısı tamamlanmış halon gazı almaya başlamıştır. 2008 yılı içinde toplam 3000 kg halon teslim alınmış ve temizlenmiştir. Eğitim faaliyetleri sürdürülmüştür. Halon alternatifleri konusunda, bilinçlendirme ve fizibilite çalışmaları yürütülmüştür. 9.3.2. Gaz İyileştirme Merkezi Türkiye de soğutucu gazların kullanımı ile ilgili Çevre Mevzuatında Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına Dair Yönetmelik kapsamında, Türkiye nin imzaladığı Montreal Protokolü gereğince 1 Ocak 2010 yılından itibaren ozon tabakasını incelten maddelerin Türkiye sınırları içinde kullanımı yasaktır. Bu doğrultuda 248
yürütülen Soğutucu Gazların Toplanması, temizlenmesi ve Tekrar Kullanılması Amacıyla Geri Dönüşüm Merkezlerinin Oluşturulması ve İşletilmesi Projesi kapsamında; Ankara, İstanbul ve İzmir de Gaz iyileştirme merkezleri kurulmuştur. Bu kuruluşlar teknik ve idari altyapı ile ozon tabakasına zarar veren soğutucu gazların ıslahı, ıslah edilemeyen gazların ise biriktirilerek imhası için depolanması amacı ile gaz iyileştirme merkezi olarak çalışması amaçlanmıştır. Bu kapsamda teknik alt yapısını tamamlayan merkez, 2007 yılından bu yana projenin koordinasyon görevini yürütmektedir. 9.4. ASO-KOSGEB Çevre Laboratuvarı Akreditasyon Töreni Kurulduğundan bu yana TSE 45001 ve Çevre Bakanlığı Laboratuvar Yeterlilik Belgesi kapsamında kar amaçsız, sürdürülebilir kalkınma hedefine yönelik politikalarla ve çevre mevzuatının gerekleri doğrultusunda hizmet veren laboratuvar, uluslararası deneylerin ve kalitenin gereği olan akreditasyon çalışmalarını tamamlamış ve 02.07.2008 tarihinde TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 17025:2005 Deney Laboratuvarı olarak toplam 111 parametreden yetkilendirilmiş ve Yetki Sertifikası laboratuvarımıza 06.08.2008 tarihinde düzenlenen Akreditasyon Sertifika Töreni ile Sayın Sanayi Bakanımız Zafer ÇAĞLAYAN tarafından verilmiştir. 249
ASO-KOSGEB Çevre Laboratuvarı Akreditasyon Töreni 250