7. SINIF FĠZĠK DENEYLERĠ DENEY NO

7. SINIF FĠZĠK DENEYLERĠ DENEY NO : 1 DENEYĠN ADI : KUVVET ÖLÇÜMÜ DENEYĠN AMACI : Bir dinamometre tasarlayarak kuvvetin büyüklüğünü ölçmek. KULLANILAN MALZEMELER: Cetvel, lastik ya da yay, kâğıt, 100 gr lık kütleler, kalem. TEORĠK BĠLGĠ Kuvvet, bir cisim üzerinde Ģekil değiģimine neden olabilen yada cismin hareketinde değiģime neden olan etki olarak tanımlanabilir. Kuvvet vektörel bir büyüklük olduğundan doğrultu, yön ve büyüklüğü vardır. Kuvvetin birimi Newton (N) olup büyüklüğü ise Dinamometre ile ölçülebilir. Ağırlık da bir kuvvet türüdür. Bir cismin kütlesini biliyorsak bu cismin kütlesini yerçekim ivmesi ile çarparak o cismin ağırlığı bulabiliriz. Yer çekimi ivmesi g ile gösterilip değeri 9,81 m/s 2 dir. Ağırlık ve kuvvet arasında, G = mg Ģeklinde bir iliģki vardır. Burada m kütleyi, G ise ağırlığı göstermektedir. DENEYĠN YAPILIġI, ANALĠZĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Kuvvet ölçümü için basit bir dinamometre tasarlanabilir. Bunun için yapılması gerekenler aģağıda verilmiģtir. 1- Üzerinde ölçeklendirmeleri belirleyeceğimiz kâğıdı raptiye ya da bant yardımı ile duvara sabitleyelim (ġekil 1.1). 2- Sonra bir lastik veya bir yayı, kâğıdın üzerine gelecek Ģekilde duvara raptiye yardımı ile sabitleyelim (ġekil 1.1). ġekil 1.1. 3- Lastiğe veya yaya herhangi bir cisim asılı değilken uç kısmın yerini kâğıt üzerinde iģaretleyelim (ġekil 1.1). 4- Dinamometre olarak kullandığımız yay veya lastiğin ucuna ağırlıklardan birini bağlayarak uzama miktarını kâğıt üzerinde iģaretleyelim (ġekil 1.2). 1

5- Sonra dinamometreye bir ağırlık daha ekleyelim ve kâğıt üzerinde iģaretlemeye devam edelim (ġekil 1.3). ġekil 1.2. ġekil 1.3. 6- Bu iģlemi birkaç ağırlık için tekrar edelim ve iģaretlemeleri her defasında tekrarlayalım. 7- ĠĢaretlemeler arasındaki mesafeleri ölçerek milimetrik kâğıda ağırlık(n)-uzama(m) grafiğini çizelim. 8- Dinamometre olarak kullandığınız yayın ucuna asılan kütlelerin ağırlıkları ile yayın uzama miktarı arasında nasıl bir iliģki vardır açıklayınız. 9- Cisimlerin ağırlıkları sırası ile 5 N, 7,5 N, 9 N ve 12 N olarak ölçüldüğüne göre bu cisimlerin kütleleri sırası ile kaç kg olur. 10- Bir baskülün üzerine çıktığınızda, baskül üzerindeki rakamlar sizin hangi özelliğinizi ölçmektedir. 2

DENEY NO : 2 DENEYĠN ADI : SÜRAT, KÜTLE VE KĠNETĠK ENERJĠ DENEYĠN AMACI : Sürat, kütle ve kinetik enerji arasındaki iliģkiyi belirlemek. KULLANILAN MALZEMELER: Oyuncak araba, birkaç cilt kitap, ince tahta levha, takoz, oyuncak arabaya sığacak üç adet ağırlık, cetvel. TEORĠK BĠLGĠ Kinetik enerji en basit tanımıyla hareket enerjisi demektir. Yani hareket eden her cismin mutlaka kinetik enerjisi vardır. Hareket eden cisimlerin hızları kinetik enerjisi ile doğru orantılıdır. Yani hızlı hareket eden cisimlerin kinetik enerjileri, yavaģ hareket eden cisimlere göre daha büyüktür. DENEYĠN YAPILIġI, ANALĠZĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 1- ġekil 2.1 de gösterildiği gibi kitap ve ince tahta plaka yardımıyla bir eğik düzlem oluģturalım ve bunun önüne küçük tahta takozu koyarak yerini iģaretleyelim. 2- Oyuncak arabayı eğik düzlemin tepe noktasından serbest bırakalım. Oyuncak arabanın takoza çarpması neticesinde oluģan sürüklenme mesafesini cetvelle ölçelim ve aģağıda verilen tabloya kaydedelim. Aynı deneyi farklı ağırlıktaki yüklerle deneyelim ve sonuçları yine kaydedelim (ġekil 2.2). ġekil 2.1. ġekil 2.2. 3

ġekil 2.3. 3- Takozu ilk yerine getirelim ve aynı iģlemi eğik düzlemin farklı eğim açılarına bağlı olarak farklı ağırlıklar için yapalım ve çarpma sonrası takozun sürüklenme mesafesini ölçerek yine aģağıda verilen tabloya kaydedelim (ġekil 2.3.). Yüksüz Araba Yüksekliği Küçük Eğik Düzlemde Takozun Sürüklenme Mesafesi (cm) Yüksekliği Normal Eğik Düzlemde Takozun Sürüklenme Mesafesi (cm) Yüksekliği Büyük Eğik Düzlemde Takozun Sürüklenme Mesafesi (cm) Az Yüklü Araba Fazla Yüklü araba 4- Eğim arttıkça takozun sürüklenme mesafesi nasıl değiģti? 5- Oyuncak arabanın ağırlığı arttıkça takozun sürüklenme mesafesi nasıl değiģti? 6- Bir cismin kinetik enerjisi ile hızı nasıl değiģiyor? 7- Kütle ile kinetik enerji arasındaki iliģki hakkında ne söyleyebilirsiniz? 4

DENEY NO : 3 DENEYĠN ADI : ESNEKLĠK POTANSĠYEL ENERJĠSĠ DENEYĠN AMACI : Esneklik potansiyel enerjisinin nelere bağlı olduğunun belirlenmesi. KULLANILAN MALZEMELER : Ġnce ve kalın paket lastikleri, kâğıt parçası, cetvel. TEORĠK BĠLGĠ Bazı cisimler üzerine bir kuvvet uygulandığında cisimler Ģekil değiģtirir ve cisim üzerine etkiyen kuvvet kalktığında cisim tekrar eski Ģeklini alır. Bu tür cisimlere esnek cisimler denir. Yay, lastik ve bazı plastik cisimler buna örnek verilebilir. Örneğin bir paket lastiğini belli bir miktar çekip bıraktığınızda paket lastiği eski Ģeklini alır ve önceki uzunluğuna geri döner. Bir bulaģık süngerini sıkıģtırıp bıraktığımızda yine eski Ģeklini alır. ĠĢte bu cisimler sıkıģma ve gerilme sebebiyle enerji depo ederler ki bu enerjiye esneklik potansiyel enerjisi denir. DENEYĠN YAPILIġI, ANALĠZĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 1- Küçük kâğıt parçalarını katlayarak kalınlaģmasını sağlayalım. 2- Paket lastiğini ġekil 3.1 de görüldüğü gibi baģparmak ve iģaret parmağımızdan geçirerek katladığımız kâğıtla lastiği 5 cm gerelim. 3- Sonra kâğıt parçasını bırakalım ve düģtüğü yeri ölçerek aģağıdaki tabloya yazalım. 4- Aynı iģlemleri diğer farklı kalınlıktaki paket lastikleri ile yine 5 cm gererek tekrarlayıp kâğıt parçalarının düģtüğü yeri ölçelim ( ġekil 3.2-3-4) 5- Aynı Ģekilde paket lastiklerini 10 cm gererek yukarıda yaptığımız iģlemleri tekrarlayalım ve ölçümleri yine aģağıdaki tabloya yazalım. ġekil 3.1. 5

ġekil 3.2. ġekil 3.3. ġekil 3.4. Paket Lastiği 1 Paket Lastiği 2 Paket Lastiği 3 Paket Lastiği 4 5 cm Gerginlik Durumu 10 cm Gerginlik Durumu 6- Paket lastiklerinin gerilmesi ile kâğıt parģasının düģtüğü mesafe arasında nasıl bir iliģki olduğunu yazınız. 7- KalınlaĢtırılmıĢ kâğıt parçasını aynı gerginlikte uzatılan lastiklerden ince olanı mı yoksa kalın olanı mı daha uzağa fırlatır. NOT: Bu deney, farklı kalınlıktaki aynı cins yaylar ve aynı kalınlıktaki farklı cins yaylar ile de yapılabilir. 6

DENEY NO : 4 DENEYĠN ADI : ELEKTROSKOBUN ÇALIġMA PRENSĠBĠ DENEYĠN AMACI : Cisimlerin elektrik yüküne sahip olup olmadıklarının anlaģılması ve yüklerin türünün belirlenmesi. KULLANILAN MALZEMELER : Plastik kapaklı kavanoz, metal ataģ, alüminyum folyo, cam çubuk, plastik çubuk, yün kumaģ, ipek kumaģ, makas. TEORĠK BĠLGĠ Tabiatta biri negatif diğeri pozitif olmak üzere iki tür elektrik yükü vardır. Zıt iģaretli yükler birbirlerini çekerken aynı iģaretli yükler birbirlerini iterler. Bunun sebebi yükler arasındaki nötürleģme isteğidir. Eğer bir cisimdeki pozitif yüklerin sayısı negatif yüklerin sayısından fazla ise bu cisimlere pozitif yüklü cisimler, bunun tersi durum söz konusu ise bu cisimlere de negatif yüklü cisimler denir. Burada Ģuna dikkat edilmelidir ki; cismin pozitif yüklü olması negatif yük bulundurmaması, negatif yüklü olması da pozitif yük bulundurmaması anlamına gelmez. Pozitif yüklü cisimlerde pozitif yük sayısı negatif yük sayısından fazladır. Negatif yüklü cisimlerde de negatif yük sayısı pozitif yük sayısından fazladır. Eğer cisimdeki pozitif ve negatif yük sayıları birbirlerine eģitse bu tip cisimlere nötr cisim adı verilir. Cisimlerin elektriklenmesi ise negatif yüklerle olur. Çünkü negatif yükler hareket ederek bir cisimden diğerine geçerler. Cisimlerin yük türlerinin ve miktarlarının ölçümü için kullanılan araçlara elektroskop denir. DENEYĠN YAPILIġI, ANALĠZĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 1- Alüminyum folyodan 1 cm eninde, 10 cm uzunluğunda bir Ģerit keselim ve ikiye katlayalım. 2- Metal ataģı kanca haline getirerek, metal yaprak olarak kullanacağımız ve ikiye katladığımız alüminyum Ģeridi bu kancaya takalım. 3- Kavanozun plastik kapağına kanca olarak kullandığımız ataģın arka kısmının geçemeyeceği kadar bir delik açalım. AtaĢın ön ucunu bu delikten geçirdikten sonra arka ucu düģmeyecek Ģekilde plastik kapağa sabitleyelim. AtaĢın kapağın üstünde kalan arka ucunu alüminyum folyo ile top Ģeklinde saralım. ĠĢte bu kısma elektroskobun topuzu denir (ġekil 4.1). 4- Sonrada kavanozun kapağını kapatalım. Böylece cisimlerin elektrik yüklü olup olmadığını, eğer elektrik yükü varsa ne tür bir elektrik yüküyle yüklü olduğunu anlamamıza yarayan bir elektroskop yapmıģ olduk (ġekil 4.1). 7

ġekil 4.1. ġekil 4.2. 5- Yün kumaģa sürttüğümüz plastik çubuğu, kapak üzerindeki topuz kısmına değdirmeden yaklaģtıralım. Kavanoz içerisindeki alüminyum yaprakları gözleyelim. Eğer hareket ediyorlarsa hareketin sebebini yazalım (ġekil 4.2). 6- Elektroskobu yaparken neden plastik kapaklı kavanoz kullandığımızı açıklayınız. 8

DENEY NO : 5 DENEYĠN ADI : ĠLETKENLERĠN PARALEL VE SERĠ BAĞLANMASI DENEYĠN AMACI : Ġletkenlerin paralel ve seri bağlanması arasındaki farkları öğrenerek bu bağlama türlerinde gerilim ve akım arasındaki iliģkinin belirlenmesi. KULLANILAN MALZEMELER : Ġki adet ampül, iki adet duy, pil, pil yatağı, anahtar, bağlantı kabloları. TEORĠK BĠLGĠ Ġki iletken tel birbirine bağlanılarak kapalı bir devre haline getirildiğinde her iki iletkenden geçen akım aynı ise iletkenler birbirine seri bağlamıştır. Seri bağlı iki iletkenin eģdeğer direnci, her iki telin dirençlerinin toplamıdır. Bir iletkenin direnci, iletkenin uzunluğu ile doğru orantılıdır. Ġletkenlerin seri bağlanması durumunda uzunlukları arttığından seri bağlı iletkenlerin eģdeğer direnci artar. Direncin artması ile iletken üzerinden geçen akım azalır. Eğer iki iletken tel birbirine bağlanılarak kapalı bir devre haline getirildiğinde devreden geçen akım iki kola ayrılıyorsa bu tip bağlamalara paralel bağlama denir. Paralel bağlama durumunda iletkenlerin eģ değer direnci, devreyi oluģturan dirençlerin en küçük değerli olanından daha küçük olacaktır. Direncin azalmasıyla da ana koldan geçen akım paralel kollardan geçen akıma nazaran daha büyük olacaktır. DENEYĠN YAPILIġI, ANALĠZĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 1- ġekil 5.1 de görülen devreyi kurunuz ve devreyi çalıģtırarak ampüllerin çalıģtığından emin olunuz. ġekil 5.1. 9

2- ġekil 5.2 ve ġekil 5.3 de gösterilen seri ve paralel bağlı devreleri kurunuz. Seri ve paralel bağlı devrelerde ampüllerin parlaklıklarını gözleyiniz. ġekil 5.2. ġekil 5.3. 3- Her bir ampülün uçlarındaki gerilim ve akımı ölçerek aģağıdaki tabloya not ediniz. Seri Bağlı Durumda Akım (Amper) Paralel Bağlı Durumda Akım (Amper) Seri Bağlı Durumda Gerilim (Volt) Paralel Bağlı Durumda Gerilim (Volt) 1. Ampül 2. Ampül 10

DENEY NO : 6 DENEYĠN ADI : GERĠLĠM VE AKIM ÖLÇÜMÜ DENEYĠN AMACI : Bir elektrik devresinden geçen akımı ve devre elemanlarının uçlarındaki gerilimi ölçmeyi öğrenmek. KULLANILAN MALZEMELER: Ampül, duy, pil, pil yatağı, anahtar, bağlantı kabloları, ampermetre, voltmetre. TEORĠK BĠLGĠ Akü, pil, batarya gibi araçlar iletkenlere bağlandığında kapalı elektrik devrelerinden akım geçmesine sebep olurlar. Pil veya akü kapalı devreye bağlandığında iletkenlerdeki elektrik yüklerine elektriksel kuvvet uygular. Bu kuvvet nedeniyle elektrik yükleri elektrik enerjisi kazanır ve bu elektrik enerjisi iletken tel boyunca elektrik yükleri tarafından birbirlerine aktarılır. ĠĢte aktarımı yapılan bu elektrik enerjisi akım olarak adlandırılır. Akımın birimi amper dir ve A harfi ile gösterilir. Kapalı devreden geçen akımların ölçümü için kullanılan aletlere ampermetre denir. Devreden geçen akımı ölçmek için kullanılan ampermetreler devreye seri olarak bağlanır. Bir iletkenden akım geçmesi için iletken üzerindeki elektrik yüklerinin elektrik enerjileri arasında bir fark olması gerekir. Bu durumda akım, elektrik enerjisinin çok olduğu noktadan elektrik enerjisinin az olduğu noktaya doğru akıģ yapar (suyun akıģı gibi). ĠĢte iletkenin uçları arasındaki enerji farkı elektriksel potansiyel olarak adlandırılır. Birimi Volt dur ve V harfi ile gösterilir. Bir devredeki elektriksel potansiyel Voltmetre adı verilen alet yardımı ile ölçülür ve devreye paralel olarak bağlanır. Kapalı bir devredeki elektriksel potansiyelin akıma oranı direnç olarak adlandırılır. Direncin birimi ohm olup harfi ile gösterilir. DENEYĠN YAPILIġI, ANALĠZĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 1- ġekil 6.1 de gösterilen devreyi kurunuz ve devreyi çalıģtırarak ampüllerin yandığından emin olunuz (tek ampüllü ve tek pilli devre). 2- ġekil 6.2 de gösterildiği gibi ampermetreyi devreye seri bağlayarak devreden geçen akımı ölçünüz ve aģağıda verilen tabloya kaydediniz. 3- ġekil 6.3 de gösterildiği gibi voltmetreyi devreye paralel bağlayarak devrenin gerilimini ölçüp aģağıda verilen tabloya kaydediniz. 11

ġekil 6.1. ġekil 6.2. ġekil 6.3. 4- Aynı ölçümleri iki ve üç pil için yeniden yaparak değerleri tabloya kaydediniz. 1 Pil Elektriksel potansiyel (Volt) Akım (Amper) Elektriksel potansiyel / Akım (Volt/Amper) 2 Pil 3 Pil 5- Yukarıdaki tabloda hesapladığımız (Elektriksel potansiyel / Akım) ifadesinden hareketle akım ile gerilim arasında nasıl bir iliģki vardır. 12

DENEY NO : 7 DENEYĠN ADI : RENKLERĠN GÖRÜNÜMÜ DENEYĠN AMACI : Beyaz ıģığın renklere ayrılmasının anlaģılması. KULLANILAN MALZEMELER : Üç adet el feneri, selofon kağıdı (kırmızı, mavi ve yeģil renkte), yapıģtırıcı bant, beyaz perde veya ekran. TEORĠK BĠLGĠ GüneĢten gelen ıģık gerçekte birçok rengin birleģiminden oluģur. Örneğin yağmur yağarken oluģan gökkuģağı aslında bizlere bunu açıklamaktadır. O halde beyaz ıģık esasen birçok renkli ıģığın birleģimi ile oluģmuģtur. Bu renkler kırmızı, turuncu, sarı, yeģil, mavi ve mor olarak sayılabilir. IĢığın ana renkleri ise kırmızı, yeģil ve mavi renklerinin değiģik tonları olarak kabul edilebilir. DENEYĠN YAPILIġI, ANALĠZĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 1- Üç el fenerinin camlarını kırmızı, yeģil ve mavi selofon kağıdı ile saralım (ġekil 7.1). ġekil 7.1. 2- Bulunduğumuz ortamı karartalım. Sonrada her el fenerinin ıģıklarını beyaz bir ekran üzerine düģürerek her bir el fenerinin ıģığının hangi renkte görüldüğünü aģağıya kaydedelim. Kırmızı el feneri: YeĢil el feneri : Mavi el feneri : 3- Kırmızı-YeĢil, Kırmızı-Mavi ve YeĢil-Mavi renkleri çakıģtıracak Ģekilde beyaz ekran üzerine düģürelim ve hangi renkleri gördüğümüzü aģağıya kaydedelim (ġekil 7.2). 13

Kırmızı-YeĢil : Kırmızı-Mavi : YeĢil-Mavi : ġekil 7.2. 4- Her üç el fenerinin ıģığını beyaz ekran üzerine aynı noktaya düģürelim. Her üç renkli ıģığın çakıģtığı bölgede oluģan rengin hangisi olduğunu aģağıya kaydedelim. Kırmızı-YeĢil-Mavi : 5- ġekil 7.3 de verilen renk çarkı kullanılarak, beyaz ıģığın ana renklerin karıģımı olduğu görülebilir. ġekil 7.3. 14

DENEY NO : 8 DENEYĠN ADI : IġIĞIN KIRILMASI DENEYĠN AMACI : IĢığın farklı ortamlara geçiģi sırasında doğrultu değiģtirmesinin (kırılmasının) gözlenmesi. KULLANILAN MALZEMELER : Kalın biçimde kesilmiģ cam, lazer kalemi, beyaz kâğıt, iki adet çay bardağı, iki adet kurģun kalem, su. TEORĠK BĠLGĠ IĢığın yansıması ve kırılması olaylarının anlaģılabilmesi için normal adında geometrik bir doğru parçası tanımlanır. Normal, iki ara yüzeyi birleģtiren sınır çizgisine çizilen dik doğrudur. Ayrıca bir yüzeye çizilen dik doğru parçası olarak da tarif edilebilir. Bir ıģık ıģını bir ortamdan baģka bir ortama yüzeyin normali ile açı yapacak Ģekilde geçerse bu ıģık ıģını ikinci ortama geçerken doğrultusunu değiģtirir. IĢığın bu Ģekilde doğrultu değiģtirerek baģka bir ortama geçmesine ışığın kırılması denir. Eğer ıģık ıģını ikinci ortama dik olarak geliyorsa bu durumda ıģık herhangi bir doğrultu değiģikliğine uğramadan doğrudan ikinci ortama geçer. Yani ıģık kırılmadan diğer ortama geçer. IĢığın geçerken kırılmaya uğradığı ortamlara hava-su, hava-cam veya cam-su örnek olarak verilebilir. IĢığın gelirken yüzeyin normali ile yaptığı açıya gelme açısı, kırılarak diğer ortama geçen ıģığın normalle yaptığı açıya ise kırılma açısı denir. IĢık az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken normale yaklaģarak kırılır. Eğer ıģık çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçiyorsa bu durumda normalden uzaklaģarak kırılır. DENEYĠN YAPILIġI, ANALĠZĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 1- Beyaz renkli kâğıdı yeterince karartılmıģ bir ortamda masa üzerine yerleģtirelim ve bu kâğıt üzerine prizmayı yerleģtirelim (ġekil 8.1). 2- Sonra lazer ıģığını masaya teğet olacak Ģekilde prizmaya önce dik olarak tutalım ve ıģığın prizmaya girerken, prizmaya girdikten sonra ve prizmadan çıktıktan sonra izlediği yolu takip edelim (ġekil 8.1). 3- Sonra lazer ıģığını prizmaya belli bir açı altında gönderelim ve yine ıģığın prizmaya girerken, prizma içerisinde ve prizmadan çıkarken izlediği yolu gözlemleyelim. Yine sonuçları kaydedelim (ġekil 8.1). 15

ġekil 8.1. 4- Lazer ıģığı prizma üzerine düģtüğünde kırılmayla birlikte yansıma gözlenebiliyor mu? Bir model olarak gelen, yansıyan ve kırılan ıģık Ģekillerini aģağıda hava-cam tabakası üzerine çiziniz. 5- Su ile dolu bir cam bardak içerisine bir kalem bırakınız. Benzer bir kalemi yine boģ bir bardak içine atınız (ġekil 8.2). Her iki bardağı yan yana yerleģtirerek sonucu izleyiniz. Suyun içinde bulunan kalemin doğrultusunda bir değiģme var mı? Suyun üzerinden dik bir doğrunun su içerisine girdiğini düģünürsek kalemin suyun içinde kalan kısmının bu doğrudan uzaklaģıp uzaklaģmadığını kontrol ediniz. ġekil 8.2. ġekil 8.3. 6- AĢağıda verilen Ģekilde havadan cama ıģık ıģını gelmektedir. IĢığın cama girdikten ve camdan çıktıktan sonra takip edeceği yolu çiziniz. Gelen ıģın Normal Hava Cam Kırılan ıģın Normal Hava 16

DENEY NO : 9 DENEYĠN ADI : MERCEKLER DENEYĠN AMACI : Mercek türlerinin incelenerek, merceklerle oluģturulan görüntülerin incelenmesi. KULLANILAN MALZEMELER : Ġnce ve kalın kenarlı mercekler, çubuk Ģeklinde cisim, beyaz perde veya ekran. TEORĠK BĠLGĠ Cam; ıģığı soğuran, kıran ve yansıtan bir malzeme olarak belkide insanlık tarihinin en önemli malzemelerindendir. Cam bu özellikleri sebebiyle oldukça geniģ kapsamlı bir alanda, farklı amaçlar için kullanılabilmektedir. Özellikle ıģığı kırabilmesinden dolayı bir mercek olarak kullanılmaktadır. Mercekler günümüzde birçok amaç için ince ve kalın kenarlı mercekler olarak kullanılmaktadır. Bunlara dürbün, teleskop, gözlük camı, fotoğraf makinaları, büyüteç gibi daha birçok malzemelerin yapımı örnek olarak gösterilebilir. DENEYĠN YAPILIġI, ANALĠZĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 1- Elimizdeki mercekleri inceleyerek ince ve kalın kenarlı merceklerin özelliklerini aģağıya not edelim (ġekil 9.1 ve ġekil 9.2). Ġnce kenarlı mercek: Kalın kenarlı mercek: 2- Bu merceklerle çevremizdeki cisimlere bakalım ve merceklerle baktığımız cisimleri nasıl gördüğümüzü not edelim. Ġnce kenarlı mercekle baktığımızda cisim: Kalın kenarlı mercekle baktığımızda cisim: ġekil 9.1. ġekil 9.2. 17

3- ġekil 9.3 de ıģığın ince kenarlı mercekte kırılması görülmektedir. ġekil 9.3. 4- Kalın ve ince kenarlı merceklerle bir cisme bakarak görüntülerini not ediniz. Aynı zamanda merceğin cisme olan mesafesini ve gözünüzün merceğe olan mesafesini değiģtirerek görüntünün özelliklerini inceleyiniz. 18