Ticari Kredi İşlemlerinde Bankalarca Tahsil Edilen Dosya Masrafının Kredi Müşterisine İadesi

Benzer belgeler
T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2007/02....VALİLİĞİNE (Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü)

TAVSİYE KARARI : N.M.Ü

T.B.M.M. CUMHURİYET HALK PARTİSİ Grup Başkanlığı Tarih :.../..«. 8

T.C. YARGITAY 13. Hukuk Dairesi. Karar Tarihi:

TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNDEKİ HAKSIZŞARTLAR HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ŞİKAYET NO : /222 KARAR NO : 2013/88 TAVSİYE KARARI ŞİKAYETÇİ : T.Ç. ŞİKAYET EDİLEN İDARE : Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu /ANKARA

Kredi sözleşmesinde faiz oranı nasıl belirlenir?

KONUT FİNANSMANI ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ

FİNANSAL TÜKETİCİLERDEN FAİZ DIŞINDA ALINACAK ÜCRET, KOMİSYON VE MASRAFLARA İLİŞKİN USÛL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK TASLAĞI

YÖNETMELİK. MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, taksitle satış sözleşmelerine ilişkin uygulama usul ve esaslarını düzenlemektir.

1. Tüketici kredileri ve tüketicilerin korunması Tüketici kredisi sözleşmesinin tarafları ve konusu Kredi sözleşmelerinin yazılı biçimde

Yönetmelik hükümleri, katılım bankaları yönünden kar payı dikkate alınarak uygulanacaktır.

TASARRUF MEVDUATI SİGORTASI VE FİNANSAL İSTİKRAR FONU YASASI. (32/2009 Sayılı Yasa) Madde 9 (6) Altında Tebliğ

T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin Korunması Ve Piyasa Gözetim Genel Müdürlüğüne

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş.

S İ R K Ü L E R. KONU : İkale Sözleşmesi Kapsamında 27 Mart 2018 den Önce Ödenen Tazminatlardan Kesilen Vergilerin İade Usulü Açıklandı.

86 SERİ NO'LU GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞ TASLAĞI

T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Sanayi ve Ticaret Bakanlığından: KONUT FİNANSMANI KURULUŞLARINCA VERİLECEK SÖZLEŞME ÖNCESİ BİLGİ FORMU USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

SİGORTAYA TABİ MEVDUAT VE KATILIM FONLARI İLE TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONUNCA TAHSİL OLUNACAK PRİMLERE DAİR YÖNETMELİK

BORÇ İLİŞKİLERİNDEN KAYNAKLANIP TAHSİLİ GECİKEN VE/VEYA TAHSİL EDİLEMEZ HALE GELEN BORÇLARIN YAPILANDIRILMASI YASASI. 29/2013 Sayılı Yasa

BELİRLİ SÜRELİ TÜKETİCİ KREDİSİ SÖZLEŞMELERİ

Yargıtay 13, Hukuk Dairesinden:

Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını İsteyen: Tüketici Dernekleri Federasyonu. : 1- Başbakanlık - ANKARA. 2- Maliye Bakanlığı - ANKARA

FİNANSAL TÜKETİCİLERDEN ALINACAK ÜCRETLERE İLİŞKİN USÛL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM

İŞYERİ KREDİSİ / KONUT FİNANSMANI HARİCİNDEKİ KONUT KREDİSİ BİLGİ ve TALEP FORMU TAHSİL EDİLECEK FAİZ, ÜCRET, MASRAF VE KOMİSYON TUTARLARI * :

1. KONU: 2. KONUYLA İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER: 2.1. Vergi Mevzuatında Yer Alan Düzenlemeler:

Krediniz ile ilgili detaylar aşağıda bilgilerinize sunulmuştur. Kredinizin hayırlı olmasını dileriz. Kredinizi iyi günlerde kullanmanızı dileriz.

İÇİNDEKİLER SUNUŞ 3 I.BÖLÜM

TÜKETİCİ KREDİSİ EK SÖZLEŞMESİ. Kredi Tipi

Bankacılığa İlişkin Mevzuat ve Yeni Düzenlemeler *

Dövize Endeksli Kredilerde Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Uygulamasına İlişkin

İlgili Kanun / Madde 818.S.BK/161

ADİ VE TİCARİ İŞLERDE FAİZE İLİŞKİN YENİLİKLER

Bankacılığa İlişkin Mevzuat Değişiklikleri ve Yeni Düzenlemeler

PAZARLAMACILIK SÖZLEŞMELERİ

Tarih: Sayı: 2012/86. Konu:

I. STOPAJ YÖNTEMĠNE TABĠ MENKUL SERMAYE GELĠRLERĠ VE DEĞER ARTIġ KAZANÇLARI

ÖRNEKTİR KONUT FİNANSMANI (MORTGAGE) SÖZLEŞME ÖNCESİ BİLGİ FORMU. Form No.:...[1]

KATMA DEĞER VERGİSİ KISMİ TEVKİFAT UYGULAMASINDA KDV İNDİRİMİ VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

KONUT FİNANSMANI SÖZLEŞME ÖNCESİ BİLGİ FORMU

İHTİYAÇ KREDİSİ BİLGİLENDİRME VE TALEP FORMU TAHSİL EDİLECEK FAİZ, ÜCRET, MASRAF VE KOMİSYON TUTARLARI: MASRAF TUTARI

SİRKÜLER 2014/80. Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usûl Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

ÖN ÖDEMELİ KONUT SATIŞLARI HAKKINDA YÖNETMELİK. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İŞK. /8

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI. (Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)

Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Bankalar Kanunu Hükümlerine İstinaden Bankacılık İşlemleri Yap

İş bu sözleşme kapsamında ALICI caddeonline.com internet sitesinden sipariş veren

3 Ekim 2014 Resmi Gazete Sayı: 29138

TÜKETİCİ KREDİSİ SÖZLEŞMELERİ YÖNETMELİĞİ YAYIMLANDI

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. SABİT FAİZ ORANLI KONUT FİNANSMANI KREDİLERİ İÇİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BİLGİ FORMU

87 Seri No.lu Gider Vergileri Genel Tebliği Yayımlandı DUYURU NO:2010/48

Tüketicilere Finansal Danışmanlık Hizmeti ve Hukuki Yardım. Sunum:

İŞYERİ KREDİSİ / KONUT FİNANSMANI HARİCİNDEKİ KONUT KREDİSİ BİLGİ ve TALEP FORMU FAİZ ORANI %..

KİRACI AÇISINDAN FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİ

YÜKLENİLEN KDV YE AİT FATURANIN GEÇ DÜZENLENMESİ HALİNDE KDV İADESİ YAPILABİL

SİRKÜLER RAPOR GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞİ. ( Seri No : 86 ) Sirküler Tarihi: Sirküler No: 2008/87

Banka Kredi Sözleşmelerinde Haksız Şart ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

SUN BAĞIMSIZ DIŞ DENETİM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2015/117 Ref: 4/117

Yeminli Mali Müşavirlik & Denetim & Danışmanlık

MALÎ SEKTÖRE OLAN BORÇLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM TÜRK HUKUKUNDA FAİZ

84 SERİ NO'LU GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞ TASLAĞI

TÜRKİYE FİNANS KATILIM BANKASI A.Ş. GENEL KREDİ SÖZLEŞMESİ NDEKİ GENEL İŞLEM ŞARTLARINA VE VADELİ İŞLEMLERDEKİ RİSKLERE İLİŞKİN BİLGİLENDİRME FORMU

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BURSA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü. Sayı : [I

EV DEĞİŞTİREN MORTGAGE SABİT FAİZLİ KONUT FİNANSMAN KREDİSİ VE TEMİNAT SÖZLEŞMESİ KREDİYE İLİŞKİN BİLGİLER

Konu: DOĞAL REÇİNE VE DOĞAL REÇİNELERDEN ELDE EDİLEN REÇİNE ASİTLERI İTHALATINDA TARİFE KONTENJANI UYGULANMASI HAKKINDA TEBLİĞ YAYIMLANMIŞTIR

Yeni Tüketici Kanunu Neleri Düzenliyor?

Müşteri İmzası:... 1 / 5

SABİT FAİZLİ KONUT FİNANSMANI KREDİSİ SÖZLEŞME ÖNCESİ ÜRÜN VE BİLGİ FORMU Form No :

SİRKÜLER 2009 / 21. T.C. Merkez Bankası tarafından 1990 yılından bu güne kadar yayımlanan iskonto ve faiz oranları ise aşağıdaki gibidir.

Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim ve Danışmanlık

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2013/116

SABİT FAİZLİ KONUT DESTEK KREDİSİ (KONUT FİNANSMANI) SÖZLEŞME ÖNCESİ BİLGİ FORMU

(Resmi Gazetenin 10 Nisan 2012 tarih ve sayılı nüshasında yayımlanmıştır)

Ekler: Nakit Kredi Taahhütnamesi Sözleşme Öncesi Bilgi Formu (4 sayfa) Nakit Kredi Uygulama Esasları Hakkında Prosedür

FİNANSAL DESTEK KREDİSİ SÖZLEŞMESİ

Konu: VİNİL ASETAT İTHALATINDA TARİFE KONTENJANI UYGULANMASI HAKKINDA TEBLİĞ YAYIMLANMIŞTIR

GÜMRÜK SİRKÜLERİ Tarih: 29/12/2014 Sayı: 2014/129 Ref : 6/129

MAKALE. KONU: Bireysel Bankacılık İşlemleri Alanında Tüketici Hakları, Kanuna Aykırı Uygulamalar ve Çözüm

Sirküler Rapor /165-1

GÜMRÜK SİRKÜLERİ Tarih: 29/12/2014 Sayı: 2014/134 Ref : 6/134

SABİT FAİZLİ KONUT DESTEK KREDİSİ (KONUT FİNANSMANI) SÖZLEŞME ÖNCESİ BİLGİ FORMU

S İ R K Ü L E R : / 2 8

KREDİLİ MEVDUAT HESABI SÖZLEŞMESİ

ESAS NO : 2013/4033 KARAR NO : 2013/7605 Y A R G I T A Y İ L A M I

TASARRUF MEVDUATI SİGORTASI VE FİNANSAL İSTİKRAR FONU KESİN ALIM İŞLEMİ HAKKINDA TEBLİĞ

Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik

SABİT FAİZLİ KONUT FİNANSMANI SÖZLEŞME ÖNCESİ BİLGİ FORMU

30/4/2013 TARİHİNDE YAPILAN KURUM İDARİ KURULU TOPLANTISINA DAİR GÖRÜŞ RAPORU

Tarih :../../. Müşteri Adı Soyadı Müşteri Numarası Başvuru Numarası

Ön Ödemeli Konut Finansmanı Sözleşme Öncesi Bilgi Formu. a) Konut finansmanı kuruluşunun unvan, açık adres, telefon ve varsa diğer erişim bilgileri:


İlgili Kanun / Madde 6356 S. TSK/41-43

TÜKETİCİ KREDİSİ SÖZLEŞME ÖNCESİ BİLGİ VE TALEP FORMU

BANKALAR TARAFINDAN YAPILACAK REPO VE TERS REPO İŞLEMLERİNE İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK TASLAĞI

FİNANSAL HİZMETLERE İLİŞKİN MESAFELİ SÖZLEŞMELER YÖNETMELİĞİ YAYIMLANDI

TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ MERKEZ KONSEYİ BAŞKANLIĞINA

Transkript:

Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2016 Cilt: 53 Sayı: 611 R. YILMAZ 9 Ticari Kredi İşlemlerinde Bankalarca Tahsil Edilen Dosya Masrafının Kredi Müşterisine İadesi Öz Rasim YILMAZ 1 Mahkeme kararlarıyla bireysel kredi müşterilerinin kullandıkları tüketici kredilerinden tahsil edilen dosya masrafı/istihbarat ücreti gibi masrafların tüketicilerden haksız ve hukuksuz olarak tahsil edildiği gerekçesiyle geri ödenmesine karar verilmesi üzerine ticari kredi müşterilerinin de dosya masrafı gibi masrafların kendilerine iade edilmesi için mahkemelere başvurdukları görülmektedir. Bu makalenin konusunu ticari kredilerdeki dosya masrafının kredi müşterisine iade edilip edilemeyeceği oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: Bankalar, Ticari Krediler, Dosya Masrafı, Yargıtay Kararları Reimbursement of Commercial Loan Application Charges from Banks to Loan Customers Abstract Upon court decisions on reimbursement of unlawfully collected fees and commissions such as credit file charges in consumer credit applications to customers, it has been observed that commercial credit customers have also initiated to apply to courts for the return of credit file charges collected from them by banks. The subject of this article is whether credit file charges collected from commercial credit customers by banks should be reimbursed to customers or not. Keywords: Banks, Commercial Credits, Credit File Charges, Supreme Court Decisions 1 Prof. Dr., Namık Kemal Üniversitesi-Tekirdağ, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi, rasimyilmaz@nku.edu.tr

10 Ticari Kredi İşlemlerinde Bankalarca Tahsil Edilen Dosya Masrafının... 1. Giriş Bankaların bireysel kredi kullandırma süreçlerinde kredi müşterilerinden tahsil ettikleri bir dizi masraf, komisyon ve ücret, kredi müşterileri ve bankalar arasında dava konusu olmuştur. Tüketici İl Hakem Heyetleri, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun un 4822 sayılı Kanun ile değişik 6. maddesi ve Avrupa Konseyi nin 05.04.1993 tarihli, 1993/13/ AET sayılı Yönergesine dayanarak bankaların kredi müşterilerine her sayfasını imza ettirdiği Sözleşme Öncesi Bilgi Formu ile Kredi Sözleşmesinin bankaların genel müdürlüğü tarafından tek taraflı olarak hazırlanan ve matbu hale getirilen standart sözleşme olduğu, şubenin bireysel portföy yöneticileri tarafından kredi satışı esnasında boşluk bölümleri kredi şartlarına ve alınacak masraflara göre doldurularak kullanıma sunulan evraklar olduğu, bu evrakların içeriğini oluşturan sözleşme maddelerinin tek tek, madde madde ve maddelerin çokluğuna bakılmaksızın müşteri ile müzakere edilmesinin mümkün olmadığı, karşılıklı müzakere edilmeksizin tek taraflı olarak oluşturulduğu, sözleşmede yer alan haksız şartların tüketici için bağlayıcı olmayacağı ve bankalar tarafından tüketiciden haksız olarak alınan masraf ve komisyonların tüketiciye iadesine karar vermiştir. Yargıtay kararları da bu yönde olmuştur. Mahkeme kararlarıyla bireysel kredi müşterilerinin kullandıkları tüketici kredilerinden tahsil edilen dosya masrafı gibi masrafların tüketicilerden haksız ve hukuksuz olarak tahsil edildiği gerekçesiyle geri ödenmesine karar verilmesi üzerine ticari kredi müşterilerinin de dosya masrafı gibi masrafların kendilerine iade edilmesi için mahkemelere başvurdukları görülmektedir. Bu makalenin konusunu ticari kredilerdeki dosya masrafının kredi müşterisine iade edilip edilemeyeceği oluşturmaktadır. 2. Bankaların Faiz Dışı Menfaat ve Komisyon Talep Etme Hakkı tacir, verdiği avanslar ve yaptığı giderler için, ödeme tarihinden itibaren faize hak kazanır. hükmünü haizdir. 1 01.11.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5411 sayılı Bankacılık Kanunu nun Faiz Oranları İle Diğer Menfaatler başlıklı 144. maddesinin Bakanlar Kurulu, bankaların ödünç para verme işlemleri ve mevduat kabulüne uygulanacak azami faiz oranlarını, katılma hesaplarında kar ve zarara katılma oranlarını, özel cari hesaplar dahil bu maddede belirtilen işlemlerde sağlanacak diğer menfaatlerin nitelikleri ile azami miktar ya da oranlarını tespit etmeye, bunları kısmen veya tamamen serbest bırakmaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu, bu yetkilerini Merkez Bankasına devredebilir 2 hükmü ile maddede sayılan işlemlerden sağlanacak menfaatlerin nitelikleri ile azami miktar ya da oranlarının tespiti ve bunların kısmen veya tamamen serbest bırakılma yetkisi Bakanlar Kuruluna verilmiş ve bu yetkilerin Merkez Bankasına devredilebileceği de madde hükmünde yer almıştır. Bankacılık Kanunu nun 144. maddesinden aldığı yetkiye istinaden Bakanlar Kurulu nun 22.11.2006 tarih ve 26354 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 16.10.2006 tarih 2006/11188 sayılı Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kar ve Zarar Katılma Oranları ile Kredi Sağlanacak Diğer Menfaatler Hakkında Kararının Diğer Menfaatler başlıklı 4. maddesi 2. fıkrasında Bankaların kredi işlemlerinden sağlayacakları faiz dışındaki diğer menfaatlerin ve tahsil olunacak masrafların nitelikleri ile azami miktar ya da oranları ve bunların kısmen ya da tamamen serbest bırakılması Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanacak tebliğlerde düzenlenir 3 hükmü ile tahsil olunacak masrafların nitelikleri ile azami miktar ya da oranları ve bunların kısmen ya da tamamen serbest bırakılması, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanacak tebliğlerle düzenlenmesi öngörülmüştür. Bankaların kredi müşterilerinden yaptıkları işlemlerin karşılığında faiz dışı menfaat ve komisyon talep etme konusundaki temel dayanakları Türk Ticaret Kanunu na dayanmaktadır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun Ücret İsteme Hakkı başlıklı 20. maddesi Tacir olan veya olmayan bir kişiye, ticari işletmesiyle ilgili bir iş veya hizmet görmüş olan tacir, uygun bir ücret isteyebilir. Ayrıca 1 14.02.2011 Tarih 27846 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu. 2 01.01.2005 Tarih 25983 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 5411 sayılı Bankacılık Kanunu. 3 22.11.2006 Tarih ve 26354 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 16.10.2006 Tarih 2006/11188 Sayılı Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kar ve Zarar Katılma Oranları ile Kredi Sağlanacak Diğer Menfaatler Hakkında Tebliğ.

Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2016 Cilt: 53 Sayı: 611 T.C. Merkez Bankası nın 09.12.2006 tarih ve 26371 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 2006/1 sayılı Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kar ve Zarar Katılma Oranları ile Kredi İşlemlerinde Sağlanacak Diğer Menfaatler Hakkında Tebliğ in 4. maddesinin Bankalarca reeskont kaynaklı krediler dışındaki kredilere uygulanacak faiz oranları ile faiz dışında sağlanacak diğer menfaatlerin ve tahsil olunacak masrafların nitelikleri ve sınırları serbestçe belirlenir. hükmü ile TCMB, bankalara kredi işlemlerinden faiz dışı elde edilecek menfaat ve komisyonların belirlenmesinde 03.10.2014 tarihine kadar herhangi bir sınırlama getirmemiştir. 28.11.2013 tarih ve 28835 sayılı Resmi Gazete yayımlanan 07.11.2013 tarih ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 4. maddesinin 3. fıkrasında Bankalar, tüketici kredisi veren finansal kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşlar tarafından tüketiciye sunulan ürün veya hizmetlerde ise tüketiciden faiz dışında alınacak her türlü ücret, komisyon ve masraf türleri ile bunlara ilişkin usul ve esaslar Bakanlığın görüşü alınarak bu Kanunun ruhuna uygun olarak ve tüketiciyi koruyacak şekilde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirlenir. 4 hükmü ile tüketici kredilerinde faiz dışında alınacak her türlü ücret, komisyon ve masraf türleri konusunda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna düzenleme yetkisi vermiştir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu nun 03.10.2014 tarih ve 29138 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Ücretlerin Sınıflandırılması başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasında Kuruluşlar tarafından ücretlendirilebilecek olan ürün veya hizmetler Ek-1 de sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmanın işlemlerin finansal niteliklerine göre ayrımı Kurumun uygun görüşü alınarak Birlikler tarafından yapılır. Bu Yönetmelik ve ekinde yer alanların dışında herhangi bir ürün veya hizmet için ücret alınamaz. hükmü ve Tüketici Ve Konut Finansmanı Kredilerine İlişkin Ücretler başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasında Finansal tüketicilere kullandırılacak krediler için kredi ihtiyacının karşılanma- R. YILMAZ sına olanak sağlayan sistemin işletilmesi ve operasyonel süreçlerin yönetilmesi amacıyla alınan tahsis ücreti dışında, istihbarat ücreti, kredi işlem fişi ücreti, ödeme planı değiştirme ücreti, değişken taksitli ödeme planı ücreti gibi her ne ad altında olursa olsun başkaca bir ücret alınamaz. Kredi tahsis ücreti, kullandırılan kredi anaparasının binde beşini geçemez. Kurul, gerekli gördüğü hallerde bu sınırı artırmaya ve azaltmaya yetkilidir. 5 hükmü ile bireysel kredilerde tahsil edilebilecek masraf, komisyon ve ücretleri tahsis ücreti, ekspertiz ücreti ve taşınır ve taşınmaz rehin tesis ücreti olarak sınırlandırmıştır. 3. Yargıtay ın Tüketici Kredilerinde Bankaların Faiz Dışı Menfaat ve Komisyon Talep Etme Hakkı Üzerindeki Kısıtlamaları Yargıtay kararları incelendiğinde, tüketici kredilerinde dosya masrafı iadesinin iki faktöre dayandırıldığı görülmektedir: a) Bu masrafın zorunlu, makul ve belgeli masraflar olması gerektiği, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi nin 07.08.2012 tarih 2012/23738 Esas ve 2012/25211 sayılı kararında Bankaların tacir olmalarından dolayı yaptıkları masrafları tüketicilerden isteme hakkı bulunduğunu, ancak bu masrafın zorunlu, makul ve belgeli masraflar olması gerektiği ifadesi yer almaktadır. Yine, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi nin 17.06.2011 tarih ve 2011/3576 Esas ve 2011/ 10221 sayılı kararında..kredi verilmesi için gereken zorunlu masrafların neler olduğu konusunda ispat yükü bankaya aittir. denilmektedir. Dolayısıyla bankaların faiz dışı menfaat ve komisyon talep etme hakkı konusundaki tartışma, talep edilen komisyon veya masrafın zorunlu, makul ve belgeli masraf olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. Bankaların talep ettiği masraf ve komisyonları hangi giderler için alındığını kalem kalem tüm giderler için belgelendirmesi gerekmektedir. b) 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun un Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar başlıklı 5. maddesi, 11 4 28.11.2013 tarih ve 28835 sayılı Resmi Gazete yayımlanan 07.11.2013 tarih ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun. 5 03.10.2014 Tarih ve 29138 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik.

12 Ticari Kredi İşlemlerinde Bankalarca Tahsil Edilen Dosya Masrafının... Bankaların ve finans kuruluşlarının tüketicilerle yapmış olduğu tüketici kredisi sözleşmeleri ve tüm masrafların ve diğer detayların yer aldığı sözleşme öncesi bilgilendirme formu ve geri ödeme planları ağırlıklı olarak standart sözleşme niteliğindedir. Taraflar arasında yapılan sözleşmelere tüketici işlemi niteliğinde olması nedeniyle 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun un 5. maddesi uyarınca haksız şart denetimi yapılabilir (Kara, 2015: 31). Standart sözleşmeler, içeriğini kısmen veya tamamen genel işlem koşullarının oluşturduğu, tarafların karşılıklı müzakereleri sonucu değil, aksine, taraflardan biri veya üçüncü kişi tarafından önceden hazırlanmış hükümlerin kullanıldığı sözleşme tipi olarak tanımlanmaktadır. 6 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun un 4822 sayılı Kanun ile değişik 6. maddesi ile sözleşmelerdeki haksız şart Satıcı veya sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şarttır. şeklinde tanımlanmış ve Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar tüketici için bağlayıcı değildir. Eğer bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir. 7 denilmek suretiyle sözleşmeler taraflar arasında akdedilirken sözleşme ilkesine bağlı olarak taraflar arasında dengesizliğe yol açacak veya taraf aleyhine olacak bir maddenin hukuken bağlayıcı olmadığını hüküm altına almıştır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun un Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar başlıklı 5. maddesi temel olarak 4077 sayılı kanunun 6. maddesindeki hükümden farkı olmayıp yalnızca 3. fıkrası ile Bir sözleşme şartı önceden hazırlanmış ve standart sözleşmede yer alma- sı nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir. Sözleşmeyi düzenleyen, bir standart şartın münferiden müzakere edildiğini iddia ediyorsa bunu ispatla yükümlüdür. Sözleşmenin bütün olarak değerlendirilmesinden standart sözleşme olduğu sonucuna varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli unsurlarının veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş olması, sözleşmenin kalan kısmına bu maddenin uygulanmasını engellemez. bir sözleşmedeki haksız şartın standart şart olması halinde bu şartın müzakere edilip edilmediği konusundaki ispat yükünün standart şartın münferiden müzakere edildiğini iddia eden tarafa ait olduğunu düzenlemiştir (Ankara Barosu, 2014: 21) Avrupa Konseyi nin 05.04.1993 tarihli, 1993/13/ AET sayılı Yönergesinde ve bu yönergeyi iç hukuklarına aktaran Avrupa Birliği ülkelerinde, standart sözleşmede yer alan hükümlerin ve özellikle bu sözleşmelerin içeriğini oluşturan genel işlem koşullarının haksız şart olduğuna ilişkin bir karine öngörülmüştür. Dolayısıyla, eğer bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart sözleşmede yer alması sebebiyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilmektedir. Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar tüketici için bağlayıcı değildir. 4. Yargıtay ın Ticari Kredilerdeki Dosya Masrafı Hakkındaki Kararı Bankalar, dosya masrafının kendilerine geri ödenmesi için Tüketici Hakem Heyetlerine başvuran ticari kredi müşterilerinin tüketici kredisi değil ticari kredi kullandığından dolayı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında değerlendirilemeyeceğini ifade etmektedirler. 8 Yargıtay 13. Hukuk Dairesi nin 29.04.2014 tarih 2014/13315 Esas ve 2014/13503 sayılı kararında, 6 Yargıtay 13. Dairesi nin 07.08.2012 mahkeme karar tarihli 2012/23738 Esas Numaralı ve 2012/25211 Numaralı Kararı. 7 14.03.2003 tarih ve 25048 sayılı Resmi Gazete yayımlanan 06.03.2003 tarih ve 4822 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun. 8 Bu konuda örneğin bakınız: T.C. Hayrabolu Kaymakamlığı Tüketici Sorunları Hakem Heyeti Başkanlığının 25.08.2014 tarih ve 2014/272 sayılı ve 27.10.2014 tarih ve 2014/450 sayılı kararları; Yargıtay 13. Hukuk Dairesi nin 29.04.2014 mahkeme karar tarihli 2014/13315 Esas Numaralı ve 2014/13503 Numaralı Kararı.

Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2016 Cilt: 53 Sayı: 611 ticari kredi İlişkisinden doğan uyuşmazlıklara tüketici sıfatıyla bakılmasının doğru olmadığı, dolayısıyla taraflar arasındaki ilişkinin 4077 sayılı yasa kapsamında değerlendirilemeyeceği, bununla birlikte taraflar arasındaki soruna 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 20. maddesinde adı geçen genel işlem koşulları başlığı altında yaklaşılabileceği ifade edilmiştir. Bankaların kredi müşterilerine her sayfasını imza ettirdiği, kredi müşterisinden alınacak ücret ve komisyonların belirtildiği Sözleşme Öncesi Bilgi Formu ve Kredi Sözleşmesi bankaların genel müdürlüğü tarafından tek taraflı olarak hazırlanan ve matbu hale getirilen standart sözleşmelerdir. Çok sayıda yapılacak sözleşmelerde kullanılmak üzere önceden hazırlanmış bu sözleşmeler 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 20 ila 25. maddelerinde düzenlenen genel işlem koşulları denetimine de tabii tutulabilir ve bu tür sözleşmeler için içerik, kapsam ve yorum denetimi yapılabilir (Kara, 2015: 31). 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun 20. maddesinde genel işlem koşulları, bir sözleşme yapılırken düzenleyenin, ileride çok sayıdaki benzer sözleşmede kullanmak amacıyla, önceden, tek başına hazırlayarak karşı tarata sunduğu sözleşme hükümleridir şeklinde tanımlanmıştır. Önceden hazırlanan tipik sözleşme koşulları için genel işlem koşulları terimi kullanılmakta; bu tür sözleşmelere de tip sözleşme ya da formüler sözleşme denilmektedir. Başta finans ve sigorta şirketleri olmak üzere birçok kişi veya kuruluşun uzmanları tarafından bütün olasılıklar düşünülerek, soyut ve tek yanlı olarak hazırlanan tip sözleşmeler gelecekte kurulacak belirsiz sayıda, ancak aynı şekil ve tipteki hukuki işlemleri düzenlemektedir. Buna karşılık sözleşmenin diğer tarafı, söz konusu genel işlem koşullarının varlığından ya da içeriğinden tam olarak haberdar değildir veya söz konusu genel işlem koşullarını tam olarak anlayıp, olası sonuçları ile birlikte değerlendirebilecek donanımda değildir ya da pazarlık gücüne sahip olmadığından zorunlu olarak kabul etmektedir. R. YILMAZ Genel işlem koşullarını içeren sözleşmelerle ilgili; a) Genel işlem koşullarının, sözleşme metninde veya ekinde yer alması, kapsamı, yazı türü ve şekli, nitelendirmede önem taşımamaktadır. b) Aynı amaçla düzenlenen sözleşmelerin metinlerinin özdeş olmaması, bu sözleşmelerin içerdiği hükümlerin, genel işlem koşulu sayılmasını engellememektedir. c) Genel işlem koşulları içeren sözleşmeye veya ayrı bir sözleşmeye konulan bu koşulların her birinin tartışılarak kabul edildiğine ilişkin kayıtlar, tek başına, onları genel İşlem koşulu olmaktan çıkarmamaktadır. d) Genel işlem koşullarıyla ilgili hükümler, sundukları hizmetleri Kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle yürütmekte olan kişi ve kuruluşların hazırladıkları sözleşmelere de niteliklerine bakılmaksızın uygulanmaktadır. Yargıtay 13. Hukuk Dairesi nin 29.04.2014 tarih 2014/13315 Esas ve 2014/13503 sayılı kararında Diğer söyleyişle birey önüne konan sözleşmeye ya tümden evet ya da tümden hayır diyecek; evet ama diyemeyecek, bazı hükümlerin değiştirilmesini isleyemeyecektir. Örneğin bir tacir ya bankanın önüne koyduğu kredi sözleşmesini imzalayarak krediyi alacak ya da kredi almaktan vazgeçecektir. Aynı şekilde birey ya imtiyaz sahibi şirket tarafından önüne konan abonmanlık sözleşmesini imzalayacak, ya da konutuna elektrik ya da su almaktan vazgeçecektir. Birçok hizmet ya da edimden hiç yararlanmamanın söz konusu olmaması ve evet ama deme olanağının da bulunmaması karşısında, bireyin zor durumda kaldığından istemeyerek ama mecburen imzaladığı bu sözleşmelerin uygulanmasında yasanın emredici hükümleri ile korunması gerekmektedir. açıklamasıyla taraflar arasındaki sözleşmenin tip sözleşme olduğu ve sözleşmede yer alan dosya masrafı gibi kalemlerin genel işlem şartına aykırı olduğuna ve dolayısıyla ticari kredi müşterisine iadesine karar vermiştir. Dolayısıyla, müşterinin tüketici veya ticari kredi müşterisi olmasından ziyade kredi sözleşmesinin tip sözleşme olup olmadığı, kredi müşterisinin sözleşmenin içeriğine müdahale edip edemediği önem taşımaktadır. Küçük esnaf kredi için başvurduğunda bankalar, kredi müşterisine tüketici kredisi vermek yerine işletme kredisi vermektedir. Bankaların kullandırdığı bu tür ticari kredilerin bir kısmı, krediyi kullananlar tarafından bireysel kredi veya ihtiyaç kredisi olarak algılanmaktadır. Örneğin, kahveci gibi küçük esnafların kullandığı düşük meblağlı/kredi genel limitli business (işletme) kart benzeri krediler, kredi kullananlar açısından bireysel ihtiyaç kredisi gibi algılanmaktadır. 13

14 Ticari Kredi İşlemlerinde Bankalarca Tahsil Edilen Dosya Masrafının... Özellikle bu tür ticari kredi müşterileri pazarlık gücüne sahip olmadıkları gibi imzaladıkları kredi sözleşmesinin içeriğinden tam olarak haberdar değildir ve bunun yanında kredi işlem koşullarını tam olarak anlayıp, olası sonuçları ile birlikte değerlendirebilecek donanımda da değildir. Genel kredi sözleşmesinin üzerinde veya eklerinde kredi müşterisinden alınan İş bu taahhütnameyi tamamen okudum. Yukarıda belirtilen ücret, komisyon ve prim tutarları üzerinde Banka ile müzakere olarak anlaştığımı, bu tutarları ödemeyi kabul ettiğimi ve taahhütnamenin bir nüshasını elden teslim aldım kabul ve beyan ederim. gibi yazılı beyanlar yok hükmündedir çünkü genel işlem koşulları içeren sözleşmeye veya ayrı bir sözleşmeye konulan bu koşulların her birinin tartışılarak kabul edildiğine ilişkin kayıtlar, tek başına, onları genel işlem koşulu olmaktan çıkarmamaktadır. 5. Sonuç Görüş ve kanaatimize göre ticari kredilerde bankalar tarafından tahsil edilen dosya masrafı veya tahsis masrafı, imzalanan sözleşmelerin tip sözleşme olması ve bu masrafların zorunlu, makul ve belgeli masraf olmaması nedenleriyle kredi müşterisinden tahsil edilmemesi gereken masraf türlerindendir. Ticari kredi müşterileri mahkemelere başvurduklarında kendilerinden tahsil edilmiş bu masrafları iade alabilirler. Kaynakça ANKARA BAROSU TÜKETİCİ HAKLARI KURULU; (2014), 4077-6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun Karşılaştırması, Ankara Barosu Başkanlığı, An kara, http:// www.ankarabarosu.org. tr/siteler/2012yayin/2011sonrasikitap/ tuketici-kitap-web.pdf KARA, İlhan; (2015), 6502 Sayılı TKHK da Bankacılık İşlemleri Nedeni İle Tüketiciden Alınabilecek Masraflar, BDDK Kararı, Kanuna Aykırı Uygulamalar ve Çözüm Yolları, İstanbul Barosu Dergisi, 89 (2), ss. 3-53.