KONGRE BİLDİRİ KİTABI 1
ÖNSÖZ Değerli Meslektaşlarım; Türkiye nin en köklü ve öncü kadın doğum ve çocuk hastanelerinden biri olan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi olarak, siz değerli meslektaşlarımızın katılımı ile gelenekselleşen Zeynep Kamil Jineko - Patoloji Kongresi'nin 35.'sini 17-18 Kasım 2017 tarihleri arasında İstanbul, Wyndham Kalamış Otel'de gerçekleştireceğiz. Bu yıl da en güncel, yenilikçi ve farkındalığın arttırılmasına yönelik hazırladığımız kongre programını sizlerle paylaşacak olmanın heyecanını yaşıyoruz. Ana teması "ONKO-FERTİLİTE" olan kongremizde; artan kanser vakaları, bu kanserlerin erken tanısı ve tedavisi ile ortaya çıkan fertilite sorunları enine boyuna konuşulacak ve aynı zamanda talebin giderek artacağını düşündüğümüz fertilite koruma tedavilerinin yöntemleri, etkinliği ve endikasyonları alanında etkin çok sayıda bilim adamının katılımı ve katkılarıyla değerlendirilecektir. Her yıl yoğun ilginin olduğu, katılımcıların bilimsel ve sosyal doygunlukla ayrıldığı kongremizde, bu yıl da çok geniş ve güncel bilimsel programın yanında tartışma oturumları ve workshop oturumları ile aynı bilimsel ve sosyal dolgunluğu yakalayacağımızı düşünüyoruz. Değerli klinisyen ve akademisyenlerimizi, bilimsel şölen niteliği taşıyan geleneksel kongremize hoş geldiniz diyor, sevgi ve saygılarımı sunuyorum. Doç. Dr. Semra KAYATAŞ ESER Kongre Başkanı 2
DÜZENLEYEN KURULUŞ "ONKO-FERTİLİTE " temalı "35. Zeynep Kamil Jineko - Patoloji Kongresi" ONURSAL BAŞKANLAR Prof. Dr. Cevdet ERDÖL Prof. Dr. Kemal MEMİŞOĞLU Doç. Dr. Kamil ÖZDİL KONGRE BAŞKANI Doç. Dr. Semra KAYATAŞ ESER KONGRE SEKRETARYASI Doç. Dr. Enis ÖZKAYA DÜZENLEME KURULU * Uzm. Dr. Belgin DEVRANOĞLU Doç. Dr. Canan KABACA Doç. Dr. Mustafa EROĞLU Doç. Dr. Oya DEMİRCİ Doç. Dr. Selçuk AYAS Uzm. Dr. Tayfun KUTLU Dr. Yeliz Doğan MERİH * İsimlerde alfabetik sıralama kullanılmıştır. 3
17 KASIM 2017, CUMA (SALON A) 08.30-09.00 Kayıt Zeynep Kamil Jineko - Patoloji Kongresi BİLİMSEL PROGRAM 09.00-09.30 Açılış Konuşmaları Semra KAYATAŞ ESER (Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Yönetici / Başhekim) Kamil ÖZDİL (İstanbul Anadolu Kuzey Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreter) Kemal MEMİŞOĞLU (İstanbul İl Sağlık Müdürü) Cevdet ERDÖL (Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Teşrifleri Halinde) 09.30-10.00 ÖZEL OTURUM - ONKOLOJİ Onkofertiliteye güncel bakış Ali AYHAN 10.00-11.15 OTURUM-1 : FERTİLİTE KORUMA İHTİYACI GEREKEN TIBBİ DURUMLAR Oturum Başkanları: Fatih DURMUŞOĞLU, Semra KAYATAŞ ESER 10.00-10.15 Üreme çağındaki kadınlarda endikasyonlar Enis ÖZKAYA 10.15-10.30 Prepubertal ve adölesan dönemde fertilite koruma endikasyonlari Süleyman ENGİN AKHAN 10.30-10.45 Erkek hastalarda fertilite koruma endikasyonlari Tufan TARCAN 10.45-11.00 Meme kanseri ve diğer kanserlerde fertilite koruma planlanması Gül BAŞARAN 11.00-11.15 Tartışma 11.15-11.30 Kahve arası 11.30-13.00 PANEL-1 : FERTİLİTENİN KORUNMASI PLANLANAN HASTALARDA BİLGİLENDİRME, AYDINLATILMIŞ ONAM, MEDİKOLEGAL SORUNLAR Panel Başkanları: Faruk BUYRU, Cem DEMİREL 11.30-11.45 Kadın doğumcu gözüyle bakış Erkut ATTAR 11.45-12.00 Ürolog gözüyle bakış Tufan TARCAN 12.00-12.15 Psikolog gözüyle bakış Feyza BAYRAKTAR 12.15-12.30 Hukukçu gözüyle bakış Gürkan SERT 12.30-12.45 Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) Türkiye Anne, Çocuk ve Ergen Sağlığı Enstitüsü (TAÇESE) Esma SARIKAYA 12.45-13.00 Tartışma 13.00-14.00 Öğle yemeği 4
17 KASIM 2017, CUMA (SALON A) Zeynep Kamil Jineko - Patoloji Kongresi BİLİMSEL PROGRAM 14.00-15.30 OTURUM-2 : KANSERLİ HASTADA FERTİLİTE Oturum Başkanları: Hikmet HASSA, Vedat ATAY, Sadiye EREN 14.00-14.15 Tedaviden bağımsız, kanserin üreme potansiyeli, üzerine etkileri Selçuk AYAS 14.15-14.30 Çocukluk ve erişkin yaşta radyoterapinin gonadlar ve uterus üzerine etkisi Gürkan KIRAN 14.30-14.45 Kemoterapi ve radyoterapi görecek hastalarda medical tedavilerin gonadları koruyucu etkisi var mı? Ayşe GÜRBÜZ 14.45-15.00 Kemoterapi sonrası üreme fonksiyonlarının seyri ve spontan gebelik şansı Abdülkadir TURGUT 15.00-15.15 Fertilite koruma planlanan hastalarda genetik değerlendirme gerekli mi? M. Cengiz YAKICIER 15.15-15.30 Tartışma 15.30-15.45 Kahve arası 15.45-17.00 OTURUM-3: JİNEKOLOJİK KANSERLERDE FERTİLİTE KORUYUCU YAKLAŞIMLAR Oturum Başkanları: Sedat KADANALI, Hilmi Baha ORAL, Kadir GÜZİN 15.45-16.00 EIN ve Endometrium kanserli hastada fertilite koruyucu yaklaşım Macit ARVAS 16.00-16.15 Serviks kanserli hastada fertilite koruyucu yaklaşım Ateş KARATEKE 16.15-16.30 Maternal kanser tanısında görüntüleme yöntemleri Hatice AKAY 16.30-16.45 Servikal preinvazif lezyonların tedavisinin fertiliteye etkisi Fuat DEMİRKIRAN 16.45-17.00 Tartışma 5
18 KASIM 2017, CUMARTESİ (SALON A) Zeynep Kamil Jineko - Patoloji Kongresi BİLİMSEL PROGRAM 09.30-11.00 PANEL-2 : FERTİLİTENİN KORUNMASINDA MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM Oturum Başkanları: Ahmet Zeki IŞIK, Özay ORAL 09.30-09.45 Medikal onkolog gözüyle bakış Özlem ER 09.45-10.00 Jinekolog onkolog gözüyle bakış Murat APİ 10.00-10.15 Cerrahi onkolog gözüyle bakış Bahadır GÜLLÜOĞLU 10.15-10.30 Hematoloji gözüyle bakış Mustafa ÇETİNER 10.30-10.45 IVF-İnfertilite uzmanı gözüyle bakış Gürkan UNCU 10.45-11.00 Tartışma 11.00-11.15 Kahve arası 11.15-12.30 OTURUM-4 : ERİŞKİN VE ÇOCUKLUK ÇAĞINDA FERTİLİTE KORUMA PLANLANMASI Oturum Başkanları: Cihat ÜNLÜ, İsmail Özdemir 11.15-11.30 Oosit ve Embryo dondurma: Etkinlik ve güncel sonuçlar Cem ÇELİK 11.30-11.45 Oosit korteks dondurma Barış ATA 11.45-12.00 Ovarian transpozisyon Yakup KUMTEPE 12.00-12.15 Onkofertilite kliniği oluşumu ve Zeynep Kamil Hastanesi deneyimi Tayfun KUTLU 12.15-12.30 Tartışma 12.30-13.30 Öğle yemeği 13.30-14.30 OTURUM-5 : GEBELİK VE KANSER Oturum Başkanları: İdris KOÇAK, Yaprak ENGİN ÜSTÜN, Zeki ŞAHİNOĞLU 13.30-13.45 Gebelik ve jinekolojik kanserler Canan KABACA KOCAKUŞAK 13.45-14.00 Gebelik ve non-jinekolojik kanserler Özlem ER 14.00-14.15 Borderline ve over kanserli hastada fertilite koruyucu yaklaşım Faruk KÖSE 14.15-14.30 Tartışma 14.30-14.45 Kahve arası 6
18 KASIM 2017, CUMARTESİ (SALON A) Zeynep Kamil Jineko - Patoloji Kongresi BİLİMSEL PROGRAM 14.45-15.45 OTURUM-6 : KANSER TEDAVİSİ SONRASI GEBELİK PLANLAMASI Oturum Başkanları: Recep HAS, Ali GEDİKBAŞI, Bülent TANDOĞAN 14.45-15.00 Kanser tedavisi sonrası gebelik planlaması, hastalığın seyri üzerine etkisi Selçuk ÖZDEN 15.00-15.15 Kanser tedavisi sonrası gelişen gebeliğin takibi nasıl olmalı? Gökhan YILDIRIM 15.15-15.30 Maternal kanser tedavisinin fetus üzerindeki kısa ve uzun dönem etkileri Oya DEMİRCİ 15.30-15.45 Tartışma 15.45-16.30 PANEL-3 : ERKEK HASTALARDA KEMOTERAPI VE RADYOTERAPİ SONRASI YAPILAN IVF UYGULAMALARINDA TEDAVİ ÖNCESI DONDURULMUŞ SPERMLERI KULLANMAK DAHA AVANTAJLIDIR. Panel Başkanları: Bülent URMAN, İbrahim POLAT 15.45-16.00 Pro Eray ÇALIŞKAN 16.00-16.15 Con Tayfun BAĞIŞ 16.15-16.30 Tartışma 16.30-18.00 OTURUM-7 : FERTİLİTE PRESERVASYONUNDA IVF LABORATUVARI VE KLİNİĞİ Oturum Başkanları: Gazi YILDIRIM, Kenan SOFUOĞLU, Gülden TUNALI 16.30-16.45 Fertilite koruma sikluslarında etkili ve güvenli stimülasyon protokolleri Murat SÖNMEZER 16.45-17.00 Oosit, embriyo ve over dokusu kriyopreservasyonu laboratuvar yöntemleri Lale KARAKOÇ SÖKMENSÜER 17.00-17.15 Erkek fertilite preservasyonu; sperm ve testiküler doku kriyopreservasyonu laboratuvar yöntemleri Elif ERGİN 17.15-17.30 Fertilite koruma kriyopreservasyonunda IVM bilim mi, hayal mi? Erbil DOĞAN 17.30-17.45 Tartışma 17.45-18.00 Kapanış, görüş ve öneriler 7
18 KASIM 2017, CUMARTESİ (SALON B) Zeynep Kamil Jineko - Patoloji Kongresi BİLİMSEL PROGRAM 09.30-11.00 WORKSHOP I - Klinik Embriyoloji Derneği Oosit Dondurma Workshop Oturum Başkanları: Lale KARAKOÇ SÖKMENSÜER, Gülden TUNALI 09.30-09.45 Teoriden pratiğe oosit kriyoprezervasyonu Sinan ÖZKAVUKÇU 09.45-10.00 Açık sistem ve kapalı sistem taşıyıcılar. avantaj ve dezavantajlar Evrim ÜNSAL 10.00-10.15 Medikal ve sosyal amaçlı oosit kriyoprezervasyonu: Güncel durum Başak BALABAN 10.15-11.00 Oosit kriyoprezervasyonu: En sık karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri (Vaka tartışması) Necati FINDIKLI 11.00-11.15 Kahve arası 11.15-12.30 Pratik Uygulama 1. Grup Moderatörler: Engin ENGİNSU, Elif ERGİN 12.30-13.30 Öğle yemeği 13.30-14.30 Pratik Uygulama 2.Grup Moderatörler: Engin ENGİNSU, Elif ERGİN 14.30-14.45 Kahve arası 14.45-15.45 OTURUM-8 : ONKO-FERTİLİTE SÜRECİNDE HEMŞİRELİK HİZMETLERİNİN YERİ VE ÖNEMİ Oturum Başkanları: Mustafa EROĞLU, Yeliz DOĞAN MERİH 14.45-15.00 Onkolojide hemşirelik bakımı ve kanıt temelli yaklaşımlar Gülbeyaz CAN 15.00-15.15 Fertilite korunma çalışmalarında hemşirelik bakımı ve kanıt temelli yaklaşımlar Çiğdem GÜN 15.15-15.30 Onkoloji ve fertilite koruma süreçlerinde psikososyal destek yaklaşımları ve önemi Sevim BUZLU 15.30-15.45 Onko-Fertilite proje sürecinde hemşirelik yaklaşımı; Zeynep Kamil Hastanesi örneği Ayşegül ALİOĞULLARI 15.45-16.00 Kahve arası 8
18 KASIM 2017, CUMARTESİ (SALON B) Zeynep Kamil Jineko - Patoloji Kongresi BİLİMSEL PROGRAM 16:00-17:00 SÖZLÜ BİLDİRİ OTURUMU Oturum Başkanları: Belgin DEVRANOĞLU, Evrim BOSTANCI 16:00-16:10 Ovaryan Epitelyal Tümörlerde HIF-1 Alfa Ekspresyonunun Klinikopatolojik Önemi Dudu SOLAKOĞLU KAHRAMAN 16:10-16:20 Over Epitelyal Tümörlerinde PD-L1 Ekspresyonunun Tümöre İnfiltre FOXP3 Pozitif Düzenleyici T Hücreler İle İlişkisi Dudu SOLAKOĞLU KAHRAMAN 16:20-16:30 İnfertiliteden Kaynaklı Psikopatolojilerde Bilişsel Davranışçı Terapi Kullanımının Yaygınlaşması ve Bu Süreçte Hemşirenin Rolü Gül ERGÜN 16:30-16:40 Matur Oosit Morfoloji Anomalilerinin, Bologna Kriterlerine Göre Kötü Yanıtlı İnfertil Kadın Grubunda Fertilizasyon Oranı Üzerine Olan Etkisi Halenur BOZDAĞ 16:40-16:50 Endometriyum Kanserinde Lenf Nodu Metastazı İçin Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi Emre Erdem TAŞ 16.50 17.00 Doğum İndüksiyonu Amacıyla Oksitosinin Devamlı ve Aralıklı Kullanımının Karşılaştırılması: Ramdomize Çalışma Evrim BOSTANCI ERGEN 9
SÖZEL BİLDİRİLER 10
SÖZEL BİLDİRİLER Ovaryan Epitelyal Tümörlerde HIF-1 Alfa Ekspresyonunun Klinikopatolojik Önemi Dudu Solakoğlu Kahraman 1, Gülden Diniz 1, Sevil Sayhan 1, Duygu Ayaz 1, Tuğba Karadeniz 1, Melis Yemen 1, Muzaffer Sancı 2 1 Tepecik Eğitim Araştırma Hastanesi Patoloji Bölümü, İzmir,Türkiye 2 Tepecik Eğitim Araştırma Hastanesi Jinekolojik Onkoloji Kliniği,İzmir, Türkiye Amaç: Hipoksi ile indüklenen faktör-1 (Hypoxia Inducible Factor-1/ HIF-1); glukoz transportu, glikolitik enzimler ve vasküler endotelyal büyüme faktörü kodlayan genlerin transkripsiyonunu aktive eder. HIF-1 transkripsiyonel aktivitesi HIF-1α alt ünitesinin düzenli ekspresyonuyla sağlanır. Yapılan çalışmalar HIF-1A ekspresyonunun tümör hücrelerinin hipoksiye adaptasyon mekanizmalarından biri olduğunu göstermiştir. Bu çalışmanın amacı ovaryan epitelyal tümörlerde İHK sal HIF-1α ekspresyonunun klinik- patolojik parametrelerle ilişkisinin değerlendirilmesidir. Yöntem: Çalışmamızda 2002-2013 yılları arasında over tümörü tanısı alan ve tedavi edilen 137 hastanın rezeksiyon materyallerinde immünohistokimyasal olarak HIF-1α çalışıldı. Bu seride, 87 ovaryan epitelyal karsinom, 12 borderline tümör ve 36 benign seröz epitelyal ovaryan tümör vardı. Nükleer HIF-1α immun reaktivitesi yaygınlık ve yoğunluk için ayrı ayrı değerlendirildi. Bulgular: Malign tümörlerin 34 ü seröz,17 si müsinöz ve 38 i endometrioid karsinomdu. İstatistiksel olarak nükleer HIF-1α ekspresyonu, müsinöz karsinom harici karsinomlarda genellikle pozitifti. Benign ve borderline seröz tümörler ile müsinöz tümörlerin çoğunda HIF1-α ekspresyonu negatifti. Sonuç: Önceki çalışmalarda HIF-1α nın pek çok kanser türünde aşırı miktarda eksprese olduğu ve artmış mortalite riski ile birlikteliği gösterilmiştir. Bizim çalışmamızdaki bulgular; overin seröz ve endometrioid karsinomlarının patogenezi ve HIF-1α ekspresyonu arasında bir ilişkinin varlığını göstermiştir. Bu sonuç; özellikle güçlü HIF-1α ekspresyonu gösteren over karsinomlarında, tümör hipoksisinin kemorezistans oluşmasında rol oynayabileceğini düşündürmüştür. 11
SÖZEL BİLDİRİLER Over Epitelyal Tümörlerinde PD-L1 Ekspresyonunun Tümöre İnfiltre FOXP3 Pozitif Düzenleyici T Hücreler İle İlişkisi Dudu Solakoğlu Kahraman 1, Gülden Diniz 1, Sevil Sayhan 1, Duygu Ayaz 1, Tuğba Karadeniz 1, Ceren Sayar 1, Muzaffer Sancı 2 1 Tepecik Eğitim Araştırma Hastanesi Patoloji Bölümü, İzmir,Türkiye 2 Tepecik Eğitim Araştırma Hastanesi Jinekolojik Onkoloji Kliniği,İzmir, Türkiye Amaç: Programlanmış ölüm ligandı 1 ( Programmed death ligand 1/PD-L1), B7 süper ailesinden, kromozom 9 üzerinde bulunan CD274 geni tarafından kodlanan 40 kda'luk bir transmembran proteindir. Son yıllardaki çalışmalar, PD-L1'in düzenleyici T hücre (Treg) gelişiminde ve fonksiyonlarında kritik bir rol oynadığını göstermiştir. FOXP3 (forkhead boxp3) pozitif düzenleyici T hücreleri, immünoregülasyon yoluyla efektör T lenfositlerinin proliferasyonunu ve sitokin salınımını baskılayabilir. Çalışmamızda; over epitelyal tümörlerinde PD-L1 ekspresyonunun varlığının, FOXP3 + Treg hücre infiltrasyonu ile ilişkisini ve tümörlerin klinikopatolojik özelliklerine olası etkisini irdelemeyi amaçladık. Yöntem: Çalışmamızda 2002-2013 yılları arasında over tümörü tanısı alan 137 hastanın rezeksiyon materyallerinin parafin bloklarında immünohistokimyasal olarak FOXP3 ve PD-L1 çalışıldı. Bu seri, 87 ovaryan epitelyal karsinom (seröz, müsinöz ve endometrioid), 12 borderline tümör ve 36 benign seröz epitelyal ovaryan tümörden oluşuyordu. FOXP3 pozitif hücreler sayıldı ve sonuçlar her mm² deki pozitif hücreler olarak gruplandırıldı. PD-L1 ekspresyonu ise tümörde ve tümöre infiltre hücrelerde değerlendirildi. Ayrıca FOXP3 ve PD-L1 in, tümörlerin klinikopatolojik özellikleri, tümör alt tipleri ile olan ilişkileri ve prognostik etkisi araştırıldı. Bulgular: Malign tümörlerin çoğunda tümöre eşlik eden FOXP3 pozitif treg ler izlendi. Benign ya da malign hiçbir tümör hücresinde PD-L1 ekspresyonu yoktu. Ancak az sayıda over tümöründe PD-L1pozitif makrofaj ve lenfositler görüldü Bu tümörler de genellikle endometrioid ve müsinöz karsinomdu. Bulgular; Treg hücrelerinin ve tümör ilişkili makrofaj sıklığının, epitelyal over karsinomlarında benign over tümörlerine göre anlamlı derecede yüksek olduğunu göstermiştir. Ayrıca Treg'lerin yüksek oranda eşlik ettiği over epitelyal karsinomlu hastalarda, düşük olanlara kıyasla genel sağ kalım süresi anlamlı olarak daha kısa bulunmuştur. Yanı sıra PD-L1 ekspresyonu ile FOXP3 + lenfosit infiltrasyonu arasında anlamlı bir pozitif korelasyon mevcuttur. Sonuç: Çalışma bulguları; tümör mikro çevresini oluşturan lenfoid agregatlar içindeki FOXP3 + lenfositlerin, malign tümörlerin çoğuna eşlik ettiği ve sağkalım süresi üzerinde negatif etkili olduğu saptanmıştır. Güncel yayınlarda da, tümörü infiltre eden FOXP3 + Treg lerin, over karsinomlu hastalar için bozulmuş anti-tümör bağışıklık yanıtı ve olumsuz prognoz ile ilişkili olduğu bildirilmektedir. Bu bulgular belki de yakın gelecekte PD-L1 ve FOXP3+ tregleri hedef alan immünoterapilerin over tümörlerindeki etkisine yönelik teorik bir temel sağlayabilecektir. 12
SÖZEL BİLDİRİLER İnfertiliteden Kaynaklı Psikopatolojilerde Bilişsel Davranışçı Terapi Kullanımının Yaygınlaşması ve Bu Süreçte Hemşirenin Rolü Gül ERGÜN 1, Çiğdem GÜN 2 1 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi- Acil Yardım ve Afet Yönetimi Bölümü 2 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi- Hemşirelik Bölümü, Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı Ülkemizde 1980 li yıllarda giderek gelişme gösteren, kullanım sahası artan Bilişsel ve Davranışçı Terapi günümüzde farklı psikopatolojilerin tedavisinde kullanılmaktadır. Bağımlılık tedavileri, fobik bozukluklar, obsesif kompülsif bozukluklar, depresyon ve yaygın aksiyete bozuklukları en sık kullanıldığı bozukluklardır. Bilişsel Davranışçı Terapi gerek bireysel gerekse grup terapileri şeklinde farklı hastalıklara ve sorunlara bağlı gelişen sekonder psikopatolojilerde de kullanılmaya başlanmıştır. Örneğin; Onkolojik hastalıklar, obesite cerrahi, organ nakli sürecine ilişkin sorunlar, kadın üreme organlarına ilişkin yaşanan hastalıklar, abortus ve infertilite gibi durumlarda bilişsel davranışçı terapinin kullanımı artmaktadır. Son 30 yılda üreme sağlığı ile ilgili hızlı gelişmeler infertilite kavramına olan ilgiyi ve beklentileri de arttırmıştır. Son yıllarda kabul gören infertilite tanımı; üreme çağındaki çiftlerin en az bir yıl boyunca haftada üç dört kez korunmasız cinsel ilişkide bulunmalarına rağmen gebeliğin oluşmaması ya da gebeliği sürdürememedir. Türkiye de çiftlerin %10-20 sinin infertilite tanısı aldığı düşülmektedir. Bu tanıyı alan çiftlerin %50 sinde psikolojik problemler görülebilmektedir. İnfertilite ve infertilite tedavisi sürecinde olan bireylerde kaygı, sıkıntı, depresif belirtiler, azalmış benlik saygısı ve azalmış cinsel tatmin daha fazla görülmektedir. Kadında depresyon, anksiyete, cinsel fonksiyon bozukluğu artmakta, duygusal iyilik hali ve yasam kalitesi olumsuz yonde etkilenmektedir. Erkek kaynaklı infertilite tedavisinde, erkekler de düşük benlik saygısı, özgüven kaybı, beceriksizlik düşüncesi, izolasyon, yalnızlık, suçluluk, korku, öfke, utanç, hayal kırıklığı gibi sorunlar yasayabilmektedir. Danışmanlık, birey/ciftin yasadığı üzüntü ve suçlulukla ilgili sorunların ifade edilmesini ve baş etme mekanizmalarını kullanabilmesini, eşlerin birbirlerini desteklemesini, ortak kararlar alınmasını ve cinsiyet farlılıklarından kaynaklanan sorunların çözümünü sağlayacaktır. Danışmanlık verecek ekipte hekim, embriyolog, infertilite hemşiresi ile birlikte psikolog, psikoterapist ve psikiyatrist de bulunmalıdır. Infertilite tedavi ekibinin önemli üyelerinden biri olan hemşireler, infertil birey/çiftlerin yasadıkları bu zor süreçte sağladıkları danışmanlık hizmetleri ile süreci daha kabul edilebilir düzeye getirebilirler. Özellikle bilişsel davranışçı terapi eğitimi almış psikiyatri hemşireleri ileri düzey psikiyatri hemşireliği uygulamalarından olan psikoterapistlik hizmetleriyle de infertil çiftlerin psikolojik sorunlarını aşmalarına büyük katkı sağlayabilir. 13
SÖZEL BİLDİRİLER Matur Oosit Morfoloji Anomalilerinin, Bologna Kriterlerine Göre Kötü Yanıtlı İnfertil Kadın Grubunda Fertilizasyon Oranı Üzerine Olan Etkisi Halenur BOZDAĞ 1, Esra Akdeniz 2, Belgin DEVRANOĞLU 3, Murat HAKSEVER 4, Bülent Emre BİLGİÇ 3, Tayfun KUTLU 3 1 İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, İstanbul, Türkiye. 2 Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim dalı, İstanbul, Türkiye. 3 Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Tüp Bebek Ünitesi, İstanbul, Türkiye. 4 Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Şanlı Urfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, Şanlı Urfa, Türkiye. Giriş: Günümüzde infertilite kliniklerine giderek artan oranda düşük over rezervli ve konvansiyonel stimulasyon protokollerine kötü yanıt veren infertil kadınlar başvurmaktadır. [1]. Uygulanan tedavilerin her aşamasında çeşitli zorluklarla karşılaşılan bu özellikli grubun, ilk sistematik tanımlaması 2011 yılında European Society of Human Reproduction and Embryology tarafından yapıldı ve Bologna kriterleri olarak yayınlandı [2]. Tanı kriterleri, klinik özellikleri, tedavi seçenekleri ve elde edilen sonuçlar bu infertil kadın grubundaki çalışmaların araştırma konusudur. Amaç: Çalışmanın amacı, matür oosit morfoloji anomalileri ile kötü yanıtlı infertil kadın grubunda intra stoplasmik sperm injeksiyonu (ICSI) sonuçlarının arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Materyal ve Metot: Çalışma retrospektif, vaka kontrol olarak planlandı. Çalışmaya ait veriler Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Tüp Bebek Kliniğinde Ocak 2014 ile Aralık 2015 tarihleri arasında uygulanan ICSI sikluslarından elde edildi. Kötü yanıt veren infertil kadın grubuna (Grup I) Bologna kriterlerinden [1) Yaş 40 veya kötü over yanıtı için diğer risk faktörlerinin varlığı; 2) Daha önceki konvansiyonel stimulasyonla 3 den az oosit elde edilmesi; 3) Anormal over rezerv testlerinin varlığı (AFS<5-7, AMH<0.5-1.1 ng/ml)] en az ikisini karşılayan infertil kadınlar dahil edildi. Grup II kontrol grubu olarak düzenlendi ve normal yanıt veren olgulardan oluşturuldu. Grupları oluşturan olguların, ilk başvurudaki laboratuvar ve klinik özellikleri, uygulanan stimulasyon protokolleri, siklus sonuçları kaydedildi ve gruplar arasında karşılaştırıldı. Elde edilen tüm oositlerin morfolojik anomalileri değerlendirildi ve iki grup halinde kaydedildi: I) Sitoplazma anomalileri (inklüzyon ve refraktil cisimcik, sitoplazmik granulasyon, sitoplazmik vakuoller ve düz endoplazmik retikulum kümeleri); II) Ekstrasitoplazmik anomaliler (anormal şekil, fragmante birinci polar cisimcik, geniş perivitellin aralık, perivitellin aralıkta granulasyon, koyu zona pellusida ve ince zona pellusida). Tüm morfolojik anomaliler, iki grup arasında karşılaştırıldı. ICSI sonuçları, biyokimyasal gebelik, fertilizasyon oranı, top-quality zigot sayısı, top-quality zigot oranı, transfer edilen embriyo sayısı ve transfer edilen top-quality embriyo sayısı olarak belirlendi. Kötü ve normal yanıt veren grupların oosit morfoloji anomalileri, sitoplazmik ve ekstra sitoplazmik olarak, ayrıca her biri ayrı ayrı, ICSI sonuçları ile ilişkileri açısından analiz edildi. Sonuçlar: Normal yanıtlı gruba kıyasla, kötü yanıtlı grubun yaş ortalaması ve 3. Gün FSH seviyesi istatistiksel olarak daha yüksek, 3. Gün antral folikül sayısı, elde edilen total ve matür oosit sayısı ve fertilize olan oosit sayısı istatistiksel olarak düşük bulundu. Kötü yanıt veren olgulara uygulanan COH protokol yüzdeleri, sırası ile flexible antagonist protokol %47, micro doz flare-up protokol %33 ve klomifen sitrat ile minimal stimulation protokol %20 olarak bulundu. Normal cevap veren olguların % 95 ine antagonist protokol, % 5 ine micro dose flare-up protokol uygulandı. Sikluslarda uygulanan ortalama gonadotropin dozu kötü yanıt veren grupta (3544 IU), normal yanıt veren gruba (1931IU) kıyasla istatistiksel olarak daha yüksek olarak tespit edildi. 14
Her iki grup arasında, matur oositlerin morfolojik anomalileri açısından fark bulunmadı (Tablo 1). Kötü yanıtlı grupta, oositlerde stoplazmik anormali varlığı ile düşük fertilizasyon oranı arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu tespit edildi. Normal yanıt olgularında hiçbir oosit morfoloji anomalisi ile ICSI sonuçları arasında istatistiksel anlamlılıkta ilişki bulunmadı (Tablo 2). Sonuç: Bizim sonuçlarımız, Bologna kriterlerine göre kötü yanıtlı infertil kadınlarda stoplazmadaki morfolojik anomalilerin düşük fertilizasyon oranı ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Stoplazmadaki anomalilerin azaltılması veya giderilmesine yönelik çabalar kötü over yanıtlı infertil kadın grubunda tedavi sonuçlarını olumlu yönde etkileyebilir. Referanlar: 1] Patrizio P, Vaiarelli A, Levi Setti PE, et al. How to define, diagnose and treat poor responders? Responses from a worldwide survey of IVF clinics. Reprod Biomed Online 2015; 30: 581-592 2] Ferraretti A, La Marca A, Fauser BCJM, Tarlatzis B, Nargund G, Gianaroli L, & ESHRE working group on Poor Ovarian Response Definition. ESHRE consensus on the definition of poor response'to ovarian stimulation for in vitro fertilization: the Bologna criteria. Hum Reprod 2011; 26: 1616-1624. Tablo 1: Gruplara ait ilk değerlendirme parametreleri, stimulasyon siklus karakteristikleri ve ICSI sonuçlarının analizi Grup I (n=89) Grup II (n=85) a P value Mean (±SD) Mean (±SD) Yaş (yıl) 35.64 ± 4.55 31.72±4.23 0.0001 3.gün FSH (pg/ml) 11.76±5.81 5.92±1.63 0.0001 3.gün E 2 (pg/ml) 46.16±26.11 43.63±12.03 0.2919 3.gün AFS (n) 4.99±1.79 13.39±3.57 0.0001 Toplam gonadotropin dozu (IU) 3544±1124 1931±672 0.0001 hcg günü E2 (pg/ml) 1024±659 1631±757 0.0001 Toplam oosit (n) 3.2±1.89 8.19±3.51 0.0001 Toplam MII oosit (n) 2.4±1.3 6.55±3.03 0.0001 Toplam fertilize Oosit (n) 1.62±1.28 4.34±2.65 0.0001 Fertilizasyon oranı 0.54±0.41 0.56±0.23 0.903 Embriyoların ulaştığı gün 1.9 ±1.17 3.04±0.89 0.0001 Toplam zigot (n) 1.28±1.14 3.65±2.17 0.0001 Top quality zigot (n) 0.57±0.80 1.56±1.443 0.0001 Top quality zygote oranı 0.33±0.42 0.42±0.29 0.01 Transfer edilen top quality embriyo (n) 0.12±0.39 0.71±0.67 0.0001 Transfer edilen embriyo (n) 0.98±0.74 1.31±0.49 0.002 Gebelik n (%) 16(18%) 34(40%) b 0.002 E 2 = estradiol; FSH = follicle-stimulating hormone; hcg = human chorionic gonadotropin; AFS= antral folikül sayısı a : P Wilcoxon test kullanılarak hesaplandı b: P Chi-square test kullanılarak hesaplandı 15
Tablo 2: Matur oositlerin sitoplazmik ve ekstra sitoplazmik anomalileri ile grupların kontrollü overyan hiperstimulasyon siklus sonuçları arasındaki ilişki Fertilizasyon oranı Grup I Grup II Sitoplazmik anomaliler Ekstra Sitoplazmik anomaliler P- value Sitoplazmik anomaliler Ekstra Sitoplazmik anomaliler Var Yok Var Yok Var Yok Var Yok *0.4(±0.4) 0.7(±0.4) 0.5 (±0.4) 0.5 (±0.4) p- value NS a 0.5(±0.2) 0.5(±0.3) 0.5(±0.2) 0.6(±0.2) NS a 1.gün [2PN] 1.3(±1.2) 1.2(±0.9) 1.3 (±1.1) 1.2(±1.08) NS a 3.8(±2.2) 2.8(±1.7) 3.3(±1.9) 4(±2.3) NS a zigot sayısı 1.gün, top 0.3(±0.4) 0.4(±0.4) 0.3(±0.4) 0.3(±0.4) NS a 0.4(±0.2) 0.4(±0.3) 0.4(±0.3) 0.4(±0.2) NS a quality zigot oranı Transfer 1.02(±0.7) 0.8(±0.6) 1.04(±0.7) 0.8 NS a 1.3(±0.4) 1.3(±0.6) 1.2(±0.4) 1.3(±0.4) NS a edilen embriyo sayısı (±0.7) Transfer - - - - 0.7(±0.6) 0.7(±0.6) 0.5(±0.6) 0.8(±0.6)* NS a edilen top quality embriyo sayısı Gebelik n(%) 11(69%) 5 (31%) 10 (62%) 6 (38%) NS b 28(82%) 6 (18%) 19(56%) 15(44%) NS b *: p<0.005 a : P value Wilcoxon test kullanılarak hesaplandı b : P value Fisher s exact test kullanılarak hesaplandı 16
SÖZEL BİLDİRİLER Endometriyum Kanserinde Lenf Nodu Metastazı İçin Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi Emre Erdem Taş 1, Hüseyin Levent Keskin 2, Gülin Feykan Yeğin Akçay 2, Ulaş Çali 2, Ayşe Filiz Yavuz 1 1 Ankara Yıldırım Beyazit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD 2 Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği Amaç: Çalışmamızda, Endometriyum Kanseri (EK) nedeni ile evreleme cerrahisi yapılan olgularda lenf nodu (pelvik ve paraaortik lenf nodları) metastazı için risk oluşturan faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Yöntem: Retrospektif çalışmamızda, 2007-2016 yılları arasında EK tanısı ile evreleme cerrahisi uygulanan 143 olgu değerlendirmeye alındı. Olguların klinik, cerrahi ve patolojik özellikleri incelendikten sonra lenf nodu metastazı için risk oluşturan faktörler belirlenmeye çalışıldı. Bulgular: On üç olguda (% 9,1) lenf nodu metastazı mevcuttu [5 (% 3,5) olguda izole pelvik, 3 (% 2,1) olguda izole paraaortik ve 5 (% 3,5) olguda pelvik ve paraaortik lenf nodu metastazı). Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi nde nonendometrioid histolojik tip, derin myometrial invazyon ( % 50 invazyon derinliği), ileri histolojik grade (grade 3), lenfo-vasküler alan invazyonu (LVAİ), pozitif peritoneal sitoloji ve tümör çapı ile lenf nodu tutulumu arasında anlamlı ilişki bulundu (p <0,05). Tümör çapı ile lenf nodu tutulumu arasındaki korelasyon pozitif yöndeydi (Spearman korelasyonu, p = 0,001) ve ROC Eğrisi nde 4,25 cm tümör çapı en uygun eşik değer olarak tespit edildi (duyarlılık = % 83, özgüllük = % 75). Lojistik Regresyon Analizi nde ise LVAİ lenf nodu metastazı için bağımsız tek risk faktörü (OR = 11,8; % 95 CI, 1,8 75,4; p = 0,009) olarak belirlendi. Sonuç: EK li olgularda LVAİ lenf nodu metastazı için bağımsız bir risk faktörüdür. LVAİ pozitif olgularda hem çıkarılacak lenf nodu sayısının arttırılması hem de çıkarılan lenf nodlarının daha dikkatli incelenmesi, hastanın doğru evrelendirilebilmesini ve uygun adjuvan tedaviler ile sağ kalım süresinin uzatılmasını sağlayabilir. Anahtar Kelimeler: Endometriyal kanser, prognoz, lenfatik metastaz 17
SÖZEL BİLDİRİLER Doğum İndüksiyonu Amacıyla Oksitosinin Devamlı ve Aralıklı Kullanımının Karşılaştırılması: Ramdomize Çalışma Evrim Bostancı Ergen, Ahmet Eser, Cetin Kilicci, Cigdem Yayla Abide, Lale Bakır Giriş: Oksitosin doğum indüksiyonu ve augmentasyonunda en çok tercih edilen ve primer kullanılan ilaç olmasına rağmen; doğumun aktif fazında sürekli devam etmesi yoksa aktif fazın başında durdurulması gerekip gerekmediğine dair bir fikir birliği yoktur (1,2). Bu randomize çalışmanın amacı; oksitosin infüzyonunun aralıklı kullanımının, sürekli kullanımıyla karşılaştırılarak; doğum eyleminin süresini etkileyip etkilemediğini araştırmak ve anne ve yenidoğan sonuçlarını karşılaştırmaktır. Yöntem: Bu randomize kontrollü çalışmaya, Ağustos 2016'dan Ocak 2017'ye kadar Zeynep Kamil Araştırma ve Eğitim Hastanesinde doğum indüksiyonu yapılan hastalarda dahil edildi. Sadece servikal dilatasyonu 3 cm olan ve 10 dakikada kontraksiyonları üçten fazla olmayan kadınlar randomize edildi. Sürekli oksitosin grubunda, oksitosin'in geleneksel olarak 1-2 miu / dak. başlangıç dozu ile uygulandı ve düzenli kasılmalar elde edilinceye kadar her 15 dakikada bir 2 miu / dakika arttırıldı. Aralıklı oksitosin grupta servikal dilatasyon 5 cm iken oksitosin kesildi ve kesildikten 2 saat sonra oksitosin, 1-2 miu / dk başlangıç dozu ile tekrar kullanıldı ve oksitosin grubunun devamında kullanılanla aynı protokol gibi arttı. Ana sonuç; 5 cm servikal dilatasyondan vaginal doğuma kadar olarak tanımlanan aktif doğum evresinin süresidir. Bulgular: Çalışmaya katılan 200 hasta iki gruba ayrıldı ve randomize edildi. Vajinal doğum yapan kadınlarda aktif faz süresi, sürekli oksitosin grubuna göre aralıklı grupta daha uzun idi, ancak istatiki olarak anlamlı değildi (6.59 saat karşısında 6.91, P = 0.37). Uterin hiperstimülasyon insidansı, aralıklı oksitosin grubuna göre (% 3.8) sürekli oksitosin grubunda (% 21.1) anlamlı derecede yüksekti (P = 0.001). Sezaryen doğum oranları, fetal kalp atım hızı anormallikleri, müdahaleli vaginal doğum oranları, perine yırtıkları, sezaryen doğum endikasyonları açısından gruplar arasındaki derecelerinde anlamlı farklılık yoktu Tartışma: Doğumun aktif fazı başladıktan sonra; oksitosin infüzyonunun aralıklı kullanımının, doğum süresinde uzamaya yol açmadan uterin hiperstimülasyon oranının anlamlı olarak daha düşürdüğünü gözlemledik. Discontinue ile continue oksitonin karşılaştırıldığı çalışmaların bazısında discontinue grupta aktif fazın kısaldığı(3), bazısında discontinue grupta aktif fazın süresinin etkilenmediği (4,5), çoğunda ise discontinue grupta aktif fazın süresinin ise uzadığı saptanmış(2,6,7,8). Yakınlarda yayınlanan meta analizde; çalışmamıza paralel şekilde oksitosinin aktif fazın başında discontinue edilmesinin ne aktif travay süresini nede doğum süresini uzalttığı saptanmamış. Ayrıca oksitosinin discontinu infuzyonunun sezaryanlar oranlarını, hiperstimülasyonu azalttığı saptanmış(9). REFERENCES 1-Nadir Ciray H, Backstrom T, Ulmsten U. Ineffectiveness of oxytocin on intercellular communication between term pregnant human myometrial cells before labor. Am J Obstet Gynecol 1998; 174(4): 855 861. 2- Girard B, Vardon D, Creveuil C, Herlicoviez M, Dreyfus M. Discontinuation of oxytocin in the active phase of labor.acta Obstet Gynecol Scand 2009; 88: 172-7. 3- Daniel-Spiegel E, Weiner Z, Ben-Shlomo I, Shalev E. For how long should oxytocin be continued during induction of labor?bjog 2004; 111: 331 4. 4-Ustunyurt E, Ugur M, Ustunyurt BO, Iskender TC, Ozkan O, Mollamahmutoglu L. Prospective randomized study of oxytocin discontinuation after the active stage of labor is established.j Obstet Gynaecol Res 2007; 33: 799 803. 5- Bahadoran P, Falahati J, Shahshahan Z, Kianpour M. Comparative examination of the effect of two oxytocin administration methods of labor induction on labor duration stages.iran J Nurs Midwifery Res 2011; 16: 100 5. 18
6-Diven LC, Rochon ML, Gogle J, Eid S, Smulian JC, Quin ones JN.Oxytocin discontinuation during active labor in women who undergo labor induction.am J Obstet Gynecol 2012; 207: 471 8. 7- Ozturk FH, Yılmaz SS, Yalvac S, Kandemir O. Effect of oxytocin discontinuation during the active phase of labor.j Matern FetalNeonatal Med 2015; 28: 196 8. 8- Bor P, Ledertoug S, Boie S, Knoblauch NO, Stornes I.Continuation versus discontinuation of oxytocin infusion during the active phase of labor:a randomised controlled trial.bjog 2015; DOI: 10.1111/1471-0528.13589. 9- Dimitrios-Efthymios G. Vlachos, Vasilios Pergialiotis, Nikolaos Papantoniou, Stamoulis Trompoukis, and Georgios D. Vlachos. Oxytocin discontinuation after the active phase of labor is established.j Matern Fetal Neonatal Med, 2015; 28(12): 1421 1427. 19
BİLİMSEL SEKRETARYA Bilimsel konularla ilgili yazışmalar: Doç. Dr. Enis Özkaya Adres : SBÜ Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları E.A.H. Tel : +90 216 343 20 73 E-Mail : enozkaya1979@gmail.com ORGANİZASYON SEKRETARYASI D Event Turizm Organizasyon Hiz. Ltd. Şti. Adres : Küçükbakkalköy Mah. Albay Sok. No: 24 - Ataşehir / İstanbul Tel : +90 216 573 18 36 Web : www.devent.com.tr E-Mail : info@zeynepkamilkongre2017.org 20
21