Merkez S n r S stem ; Ön, Orta, Arka Bey n ve Omur l k Merkez s n r s stem, s n r s stem n n bey n ve omur l ğ çeren bölümüdür. Bu bölgelerde bütün mpulslar değerlend r l r ve yönlend r l r. 1. Bey n http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 1/12
Bey n ve omur l k üç katlı b r bağ dokusu le sarılmıştır. Bu zarlara bey n zarı (men nges) adı ver l r. Bu zarın lt haplanmasıyla menenj t hastalığı oluşur. Bey n zarı üç kısımdan meydana gel r. Sert zar: Kalın, dayanıklı ve koruyucu özell ğ vardır. Kafatasına yapışıktır. Örümceks zar: Yapısındak bağ doku l fler sayes nde sert ve nce zarı b rb r ne bağlar. İnce zar: Beyn besleyen kılcal damarlarca zeng nd r. Beyn n bütün g r nt ve çıkıntılarına kadar g rerek bey n üzer ne yapışmıştır. http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 2/12
Örümceks zarla, nce zar arasını dolduran sıvıya bey n omur l k sıvısı (BOS) den r. Bey n omur l k sıvısı, beyn vurma, çarpma g b mekan k etk lere karşı korur. Kan ve s n r hücreler arasında madde alışver ş n sağlar ve merkez s n r s stem ndek yon değ ş m n n dengede kalmasını sağlar. İnsanda bey n, ön bey n, orta bey n ve arka bey n olmak üzere üç bölümden oluşur. http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 3/12
http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 4/12
Ön Bey n Beyn n en büyük kısmıdır ve uç bey n le ara bey n olarak k kısımdan meydana gel r. Uç bey n Beyn n d ğer bölümler n üstten kapatan kısımdır. Bey n yarım küreler ve ara bey n olmak üzere k kısımdan oluşur. Yarım küreler b rb rler ne üstten nasırlı c s m alttan se bey n üçgen den len bağlarla bağlanır. Bu bağlantılar nöronların aksonlarından meydana gel r. http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 5/12
Bey n yarım küreler n en ne olarak ayıran yarığa se rolando yarığı den r. Ön bey nden b r kes t alındığında dışta boz madde, çte se ak madde bulunur. Boz madde gr renkl görünüp, nöronların hücre gövdeler nden meydana gel r. Boz maddeden oluşan dış kısma bey n kabuğu den r. Beyn n bu kısmında çok sayıda g r nt ve çıkıntı vardır. Bey n kabuğunu oluşturan boz madden n altında ak madde bulunur. Ak madde, m yel nl s n rler n aksonlarından oluşur. Hafıza, öğrenme, değerlend rme, hayal kurma, res m yapma, yazma, okuma, konuşma, anlama, hatırlama, steml hareketler şekl ndek olayların merkezler bey n kabuğundadır. http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 6/12
Orta Bey n (Ara Bey n) Talamus, h potalamus ve h pof z bez n n arka lobundan oluşur. Talamus; koku duyusu har ç bütün duyuların toplanma ve dağılma yer d r. Duyular burada y, kötü, güzel, hoş d ye sınıflandırıldıktan sonra bey n kabuğuna gönder l r. Uyku sırasında talamus ve bey n kabuğu görev yapmaz. http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 7/12
H potalamus; vücudun ç denges n (homeostas ) düzenler. H pof z bez n n çalışmasında, su denges, kan basıncı, uyku, ştah, vücut ısısının düzenlenmes nde, yağ ve karbonh drat metabol zmasının düzenlenmes nde görevl d r. H potalamus, salgıladığı hormonlarla (salgılatıcı faktörler= RF) h pof z bez n n hormon salgılamasını kontrol eder. Bu sayede s n r s stem le hormon s stem arasındak bağlantının kurulmasını sağlar. b. Orta Bey n Bey nc k, omur l k soğanı ve omur l k arasında bağlantı kuran s n rler n geçt ğ yerd r. Orta beyn n üst kısmında dört tane çıkıntı vardır. Bunlara opt k lop den r. Opt k lopta bulunan refleks merkezler göz ve kulak refleksler n kontrol eder. Örneğ n göz bebeğ n n büyüyüp küçülmes, b r köpeğ n kulakların d kleşmes g b. Orta bey n; kas tonusu den len ve d nlenme hal nda kasların az da olsa kasılıkalması durumu g b vücut duruşunu düzenleyen merkezlere de sah pt r. c. Arka Bey n Bey nc k, pons ve omur l k soğanından meydana gel r. Bey nc k; beyn n alt kısmında bulunur ve bey n g b k yarım küreye ayrılmıştır. Dış kısmında boz madde ç kısmında se ak madde bulunur. Ak madde, boz madde ç nde dallanmalar yapar. Bu yapı b r ağaca benzed ğ ç n hayat ağacı adını alır. Bey nc k kas hareketler arasındak uyumu sağlar. Vücut denges n n ayarlanmasını ç kulaktak bazı yapılarla b rl kte gerçekleşt r r. Bebekler n küçükken oturamayışı, yürüyemey ş ve ayakta duramayışı bey nc ğ n n tam gel şmem ş olmasındandır. http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 8/12
http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 9/12
Omur l k soğanı; omur l k le pons arasındak ş şk n kısımdır. Bey nden gelen s n rler, omur l k soğanından çapraz yaparak geçerler. Örneğ n; beyn n sol tarafından çıkan s n rler, omur l k soğanında çapraz geç ş yaparak, vücudun sağ tarafını kontrol eder. Dış kısmında ak madde, ç kısmında se boz madde bulunur. Solunum, s nd r m, dolaşım, boşaltım, salgılama g b s stemler n otomat k çalışmasını ayarlar. Ayrıca kusma, ç ğneme, hapşırma, öksürme ve yutma g b kalıtsal refleksler denetler. Yaşamsal olayların denet m merkez olduğu ç n hayat düğümü adını alır. Pons (varol köprüsü); orta bey n le omur l k soğanı arasında bulunur. Pons, omur l k soğanı ve orta bey n b rl kte bey n sapı olarak adlandırılır. Pons sadece memel lerde vardır. http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 10/12
Bey nc k yarım küreler, pons le b rb r ne bağlıdır. Varol köprüsü, bey nc ğ n ön tarafında ve omur l k soğanının üst kısmında bulunur. http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 11/12
Pons, bey nc ğ n k yarım küres arasında uyartı taşır ve orta bey nle bağlantı kurmasını sağlar. Vücudun sağ ve sol tarafında yer alan farklı kasların çalışmasını ve solunum merkezler n n çalışmasını düzenler. OMURİLİK Omur l k hakkında b lg y başka b r yazımızda aktardık. Bu nedenle omur l k hakkında b lg almak ç n tıklayınız http://www.yenibiyoloji.com/?p=3529&preview=true 12/12