DEN 322 Boru Donanımları ve Pompalar
Boru Donanımları Gemi makina dairesinde her an büyük miktarda akışkanlar hareket halindedir. Çeşitli sistemler birçok makinanın soğutma, ısıtma, temizleme ve yağlama işlevini görürler. Bu sistemlerin herbirinin pompalar, borular, valflar ve fitinglerden oluştuğu düşünülebilir.
Diesel Motor Yakıt Devresi Diesel yakıt günlük tank yakıt yedek besleme pompası yakıt filtresi yakıt ön filtresi yakıt ön ısıtıcı yakıt besleme pompası yakıt transfer pompası (günlük tank) yakıt seperatörü yakıt ön ısıtıcı yakıt transfer pompası (seperatör) Diesel yakıt tankı Diesel yakıt toplama tankı
Diesel Motor Yağlama Yağı Devresi Yağlama yağı santrifüjü Yağlama yağı soğutucusu Yağlama yağı yedek güç pompası Yağlama yağı güç pompası Yağlama yağı seperatörü Emme süzgeci Yağlama yağı ön ısıtıcısı Yağlama yağı tankı Transfer pompası
Diesel Motor Soğutma Suyu Devresi Tatlı su devresi Tatlı su tankı Türboşarjer Tatlı su soğutucusu Tatlı su ön ısıtıcısı Tatlı su yedek pompası Tatlı su pompası Hava soğutucusu Dişli yağ soğutucusu Yağlama yağı soğutucusu Deniz suyu pompası Deniz suyu yedek pompası Deniz suyu filtresi Deniz suyu sandığı Deniz suyu devresi
Gemi Boru Devreleri Deniz suyu devresi Sintine/Balast devresi
Gemi Boru Devreleri Yangın/Pis su devreleri İçme-Kullanma suyu devresi
Fitingler T 90 o dirsek Haç 45 o dirsek Akım kısma elemanı
Valflar Valf, bir sistemdeki akışkan akışını ve basıncını kontrol eden mekanik bir cihazdır. Valfın yerine getirdiği fonksiyonlar: akışkan akışını başlatmak ve durdurmak akış miktarını değiştirmek (kısmak) akış yönünü kontrol etmek sistem veya proses basıncını ayarlamak boruları veya elemanları aşırı basınca karşı korumak
Gate Valf Gate valf, akışkan akışını başlatmak veya durdurmak için kullanılan doğrusal hareketli bir valftır. kapalı halde sızdırmazlığı iyidir tam açık halde akışa direnç göstermez akış miktarını ayarlamak için uygun değildir kısmen açık olduğunda titreşime yolaçar disk ve yatak aşınmaları fazladır onarımları güçtür
Glob Valf Glob valf, akışkan akışını başlatmak, durdurmak ve miktarını ayarlamak için kullanılan doğrusal hareketli bir valftır. iyi bir sızdırmazlık sağlar head (basınç) kaybı fazladır yüksek basınçlı boru devrelerinde darbeli akış ve basınç düşmeleri valfa zarar verebilir büyük boyuttaki valfları çalıştırmak için önemli miktarda güç gereklidir yüksek basınçlı uygulamalarda gürültülü çalışır
Küresel Valf Küresel valf, küre şeklinde bir diski olan, akışkan akışını başlatmak veya durdurmak için kullanılan dönel hareketli bir valftır. diğer valflara göre yapımı ucuzdur bakım giderleri düşüktür hızlı çeyrek dönüş açık-kapalı işletimi yapılır yağlama gerektirmez ve düşük momentle iyi bir sızdırmazlık sağlar akışkan miktarını ayarlama karakteristiği kötüdür yüksek akışkan hızlarında ve kısmen açık konumda yatak aşınmaları fazladır
Kelebek Valf Kelebek valf, akışkan akışını başlatmak, durdurmak veya miktarını ayarlamak için kullanılan dönel hareketli bir valftır. kolay ve hızlı çalıştırılabilir büyük valf uygulamaları için uygundur bakım harcamaları düşüktür düşük basınçta büyük miktarda sıvı ve gaz akışları olan devrelerde kullanılırlar
Çek Valf Çek valflar, boru sistemlerinde akışın ters yöne dönmesine mani olmak için dizayn edilirler. Boru içindeki akışkan tarafından çalıştırılırlar. Swing çek valf açık konumda akışa engel teşkil etmez basınç düştüğünde otomatik olarak kapanır valf içinde türbülans ve basınç düşümü azdır gate valfların kullanıldığı devrelerde uygundur düşük akışkan hızları için kullanılır darbeli akışlar için uygun değildir
Çek Valf Lift çek valf glob valfların kullanıldığı devrelerde uygundur yüksek akışkan hızları için kullanılır
Stop Çek Valf Stop çek valf, lift çek valf ve glob valfın bir kombinasyonudur. Kapalı halde iyi bir sızdırmazlık temin eder, açık halde lift çek valf gibi davranır. Kısmen açık halde valf diskinin hareket miktarını sınırlar.
Basınç Düşürücü (Relief)/Güvenlik (Safety) Valfları Relief Valf Safety Valf
Pompalar Pompalar, sıvıları düşük bir seviyeden yüksek bir seviyeye çıkarmak için kullanılan makinalardır. Sıvıya enerji vererek akmasını temin ederler veya basıncını arttırırlar. Pompalar Pozitif Deplasmanlı (Volümetrik) Santrifüj (Rotodinamik) Pistonlu tip Dişli tip Vidalı tip Tek kademeli Çok kademeli Tek tesirli Çift tesirli
Pozitif deplasman pompaları Çalışma Prensibi Pozitif deplasmanlı bir pompa, her pompa çevrimi için belirli miktarda sıvıyı hareketlendirir.
Pozitif deplasman pompaları Tek tesirli, Çift tesirli Pompalanan akışkanın viskozitesi arttıkça, pistonlu pompaların efektif akış hızı düşer. Pistonlu pompaların yarattığı basınç farkı akışkanın yoğunluğuna bağlı değildir, pistona uygulanan kuvvete bağlıdır.
Pozitif deplasman pompaları Dişli tip Dönel tipte pozitif deplasman pompaları, pompanın emme tarafında sıvıyı hapsederek deşarj tarafına iterler. Bu tip pompaların emme hattından havayı çıkarma yetenekleri olduğundan yüksek emme lifti oluşturabilirler. Deşarj tarafından emme tarafına kaçışları önlemek için dönen ve hareketsiz kısımlar arasındaki boşluklar en aza indirilmelidir. dişli pompalarda kullanılan diş sayısı arttırıldıkça deşarj sürekli ve düzgün olur. diş sayısı azaltılırsa belirli bir hızdaki kapasite artar, ancak deşarj darbeli olur. dişli tip pompalarda sürtünme kayıplarına yol açan valflar yoktur yüksek impeler hızları gerekli değildir yakıt, yağlama yağı gibi viskoz sıvıların nakli için uygundur
Pozitif deplasman pompaları Vidalı tip Dişli tip pompa gibi, vidalı tip pompa da yağlama yağı, hidrolik sıvı ve yakıt gibi viskoz akışkanların nakli için kullanılırlar.
Pozitif deplasman pompaları Karakteristik Diyagramı Pompa headi Gerçek Kayıp İdeal Pozitif deplasmanlı pompalar, her pompa çevrimi için belirli hacimde sıvıyı naklederler. İdeal pozitif deplasmanlı pompada akış miktarını etkileyen tek faktör pompanın çalışma hızıdır. Pompanın çalıştığı sistemin gösterdiği direnç pompadan geçen akışkan debisini etkilemez. Gerçek pozitif deplasmanlı pompa performansında, pompanın headi yani bastığı yükseklik arttıkça, deşarj tarafından emme tarafına kaçaklar artar ve debi miktarında kayıp görülür. Debi
Santrifüj Pompa Santrifüj pompa, dönen bir mil üzerindeki bir impeler ve hareketsiz pompa muhafazasından oluşur. yapıları basittir akışkan sabit basınçta nakledilir pompa deşarj hattı kısılabilir motor miline doğrudan bağlanabilir pompa yapısında valflar bulunmaz bakım harcamaları düşüktür yüksek head değerlerinde çalıştırılamazlar emme hattında hava birikmesi olabilir ve çalıştırmadan önce sıvıyla doldurulması gerekebilir yüksek viskoziteli akışkanları verimli olarak nakledemez
Santrifüj Pompa Radyal Akış Santrifüj pompalar, akışkanın pompa içinde akış şekline göre sınıflandırılabilirler. Radyal akışlı tipte, sıvı impelerin merkezinden girer ve pompa miline dik doğrultuda impeler kanatları boyunca yönlendirlir.
Santrifüj Pompa Eksenel Akış Eksenel akışlı tipte, impeler sıvıyı pompa mili doğrultusunda iter. Eksenel akışlı pompalar, pervane pompalar olarak da isimlendirilir. İmpelerin çalışması bir teknenin pervanesi ile benzerlik gösterir.
Santrifüj Pompa Karışık Akış Karışık akışlı pompalar, hem radyal hem de eksenel akışlı pompaların karakteristiklerini gösterirler.
Santrifüj Pompa Çok kademeli Yüksek basınçların üretilmesi gereken hallerde, tek bir santrifüj pompanın miline birden fazla impeler yerleştirilerek ekonomik bir çözüm elde edilebilir.
Santrifüj pompa Karakteristik Diyagramı Pompa headi Sabit bir hızda çalışan belirli bir santrifüj pompa için, pompadan geçen akışkan debisi, pompanın yarattığı head veya basınç farkına bağlıdır. Pompa headi düştükçe debi artar. Pompa üreticileri debi-head diyagramlarını pompa işletme kitaplarında verirler, bu diyagramlara pompa karakteristik eğrileri denir. Pompa, sisteme yerleştirildikten sonra debinin ve pompanın ürettiği headin istenilen değerlerde olmasının temini için teste tabi tutulur. Debi
Santrifüj pompa Tipik Karakteristik Diyagramı