2007 FLAMĐNGO PROJESĐ HALKALAMA RAPORU

2007 FLAMĐNGO PROJESĐ HALKALAMA RAPORU Özge Balkız1 ve Burcu Parmak1 Fotoğraf: Volkan Çalışır, 2007 1 Doğa Derneği; John F. Kennedy Cad. Boylu Apt. No: 50/19, Kavaklıdere, Ankara, Türkiye; Tel: +90 312 448 05 37-448 09 56; Faks: +90 312 448 02 58; e-mail: ozge.balkiz@dogadernegi.org, burcu.parmak@egedoga.org

Đçindekiler: Flamingo Projesi Genel Bilgi:... 3 Gediz Deltası nda Üreyen Flamingolar... 3 4. Türkiye Flamingo Yavrularını Halkalama Çalışması:... 5 Çalışma Yöntemi:... 5 1., 2. ve 3. Flamingo Halkalama Çalışmalarının Sonuçları:... 7 Halkalama Çalışmasına Destek Veren Kurumlar:... 8 EKLER:... 9 PROGRAM... 9 Kışkışlama ekipleri:...10 Tablo 2. Halkalama katılımcılarının görev dağılımları...11 Tablo 3. Bütün ekipler için ortak çalışan gruplar...11 Şekil 3. Türkiye de halkalanan flamingoların bugüne kadar gözlendikleri ülkeler...12 Şekil 4. Sertifika örneği...13 Şekil 5. T-shirt tasarımı...13 Şekil 6. Halkalama Kılavuzunun kapağı...14 Şekil 7. Đzmir Gediz Deltası Çamaltı Tuzlası nda flamingo üreme kolonisinin bulunduğu tuz tavası...14 Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 2

Flamingo Projesi Genel Bilgi: Türkiye de Aralık 2002 tarihinde Doğa Derneği tarafından yürütülmeye başlanan Flamingo Projesi Fransa da bulunan Tour du Valat Biyoloji Đstasyonu tarafından desteklenmektedir. Projenin ortakları, Erciyes Üniversitesi, Đzmir Đl Çevre ve Orman Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü, Ege Üniversitesi, Kuş Araştırmaları Derneği (KAD), Ege Doğal Yaşamı Koruma Derneği ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ornitoloji Araştırma Merkezi dir. Bu proje, Fransa da Tour du Valat tarafından 1977 yılından bu yana uygulanan geniş ölçekli bir projenin Türkiye ayağıdır. Ayrıca proje, Đzmir Kuş Cenneti ni Koruma ve Geliştirme Birliği ve Tübitak Đkili Anlaşmalar Programı (Tübitak Piam 103Y182 nolu proje) çerçevesinde de desteklenmektedir. Flamingo Projesi, Batı Akdeniz Havzası ölçeğinde hareket eden flamingoların (Phoenicopterus roseus) dağılım davranışlarının anlaşılmasını, bu yolla türün kullandığı önemli sulakalanların belirlenmesini ve bu alanların türün devamı için korunabilmesi için gerekli çalışmaların yapılmasını amaçlayan bir projedir. Türkiye de hayata geçirilmeye başlanan projeyle, flamingoların ülkemizde kullandıkları önemli sulakalanları ve bu alanlara yönelik tehditleri ortaya çıkarmayı amaçlıyoruz. Bu proje çerçevesinde her yıl belirli çalışmaların gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir: 1. Her yıl Ocak ayında gerçekleştirilecek halka okuma arazileri Amaç: Ocak ayı boyunca belirlenen alanlarda kuş gözlemcilerin yardımıyla flamingo populasyonlarının sayımlarının yapılması ve eğer halkalı birey varsa, bu bireylerin halka kodlarının okunması. 2. Her yıl gerçekleştirilecek halkalama çalıştayı Amaç: Yavru flamingoların halkalanması öncesinde, halkalamanın neden ve nasıl yapılacağı konusunda ve halkalamaya katılacak kişilerin görevleriyle ilgili bilgi verilmesi. 3. Her yıl gerçekleştirilecek halkalama çalışması Amaç: Türkiye de doğan flamingoların belirli bir sayısına, bireylere özgü renkli halkaların takılması. Böylece ilk kez Türkiye de doğan flamingoların dağılımlarıyla ilgili bilgi toplanmaya devam edilmesi. Gediz Deltası nda Üreyen Flamingolar Tuz Gölü ve Gediz Deltası - Đzmir Kuş Cenneti, flamingoların Akdeniz Havzası ölçeğinde kullandıkları en önemli üreme alanları arasında bulunmaktadır. Bu alanların önemi, 2003, 2004, 2005 ve 2006 yıllarında yapılan sayımlar ile doğrulanmıştır. 4 yıl boyunca hem ülkemizde hem de yurtdışında farklı ülkelerde yapılan sayımlar doğrultusunda, Akdeniz Havzası, Güneybatı Asya ve Batı Afrika kolonilerinde dünyaya gelen flamingo yavrularının bu 4 yıl boyunca büyük bir oranının Türkiye doğumlu oldukları belirlenmiştir (bkz. Tablo 1 ve Şekil 1). Bu bilgiler göz önüne alındığında, flamingoların Akdeniz Havzasındaki varlıklarının sağlıklı bir biçimde devam edebilmesi için Tuz Gölü ve Gediz Deltası nın çok büyük öneme sahip olan hassas bölgeler oldukları ortaya çıkmaktadır. Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 3

Tablo 1. 2003 ve 2006 yılları arasında Türkiye de ve Türkiye dahil olmak üzere Akdeniz Havzası, Güneybatı Asya ve Batı Afrika da doğan flamingoların sayıları aşağıdaki tabloda bulunmaktadır. Son olarak Türkiye doğumlu flamingoların oranı ayrı bir sütunda belirtilmiştir. Yıl Türkiye doğumlu Akdeniz Havzası, Güneybatı flamingoların sayısı Asya ve Batı Afrika Oran 2003 6300 26000 24,2% 2004 10562 44981 23,5% 2005 7334 25100 29,2% 2006* 7240 48773 14,8% *2006 yılında Acıgöl de üreyen küçük bir flamingo kolonisi belirlenmiş ve sayımlara dahil edilmiştir. Ancak aynı yıl ki sayımlara Tuz Gölü nde doğan yavru flamingoların sayıları eklenememiştir. Bunun nedeni, Tuz Gölü nde kuluçkaya yatan ergin birey sayısının bilinmesi ancak yumurtadan çıkan yavru sayısının bilinmemesidir. Bu nedenle verilen yüzdenin bir alt eşik değeri olduğu ve gerçek oranın bunun çok üzerinde olması beklendiği bilinmelidir. 60000 35,0% # Flamingo yavrusu 50000 40000 30000 20000 10000 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% Türkiye'de doğan flamingo oranı (%) 0 2003 2004 2005 2006 Yıl 0,0% Şekil 1. 2003 ve 2006 yılları arasında Türkiye de (portakalrengi barlar) ve Türkiye dahil olmak üzere diğer kolonilerde (örn. Akdeniz Havzası, Güneybatı Asya ve Batı Afrika yeşil barlar) doğan flamingoların karşılaştırması (mavi çizgi). Gediz Deltası, flamingoların 1982 den 2003 e kadar düzensiz ve düşük sayılarda, 2003 ten bu yanaysa her yıl yüksek sayılarda üredikleri, Türkiye deki en önemli üreme alanlarından birisidir (M. Sıkı nın sayımları). Geçtiğimiz beş yılda, alandaki flamingo kolonisinin üreme başarısı şöyledir: 2000 yılında 405 yuva sayılmış ancak yavrulama olmamıştır, 2001 yılında 958 yuva sayılmıştır ancak tilkilerin verdigi rahatsizliktan ötürü yine yavrulama gerçekleşmemiştir, 2002 yılındaysa 768 yuva sayılmış ve yaklaşık 70 yavru gözlenmiştir (M. Sıkı ve Ege Kuş Gözlem Topluluğu nun sayımları). 2003 ten bu yanaysa alanda büyük flamingo üreme kolonileri oluşmakta ve yüksek üreme başarısı gözlenmektedir (2003 te yaklaşık 3 200, 2004 de yaklaşık 3 500, 2005 te yaklaşık 4 025 ve 2006 taysa yaklaşık 7 140 yavru). Bu başarıda, kuşkusuz, alanın korunması için uzun yıllardır çalışan sayın Prof. Dr. Mehmet Sıkı, Đzmir Kuş Cenneti ni Koruma ve Geliştirme Birliği, Đzmir Đl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Đzmir Kuş Cenneti görevlileri ve Ege Doğal Yaşamı Koruma Derneği nin 2 katkıları büyük rol oynamaktadır. 2003 ten bu yana elde edilen bu başarı 2007 yılında da artarak devam etmiştir. Alanda yapılan çalışmalar sonucunda 2007 yılında 3000-4000 yavrunun dünyaya geldiği belirlenmiştir. 2 Ege Doğal Yaşamı Koruma Derneği; Atatürk Cad. No: 398, Dalyan, Gümrük Đşhanı, Kat: 3/334, Alsancak, Đzmir, Türkiye; Tel: +90 232 463 12 31; e-mail: egedoga@egedoga.org Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 4

4. Türkiye Flamingo Yavrularını Halkalama Çalışması: Gediz Deltası nda flamingolar üreme kolonisini, geçen senelerde olduğu gibi Tekel Çamaltı Tuzlası nda bulunan bir tuz tavasında (Şekil 7) oluşturmuştur. 11 Nisan 2007 de flamingoların tüm üreme adalarında yoğunlaşmaya başladıkları gözlenmiştir. Kolonin oluşma tarihinden itibaren alanda Burcu Parmak ve Ömer Döndüren 3 tarafından gerçekleştirilen gözlemler sayesinde kolonideki çiftlerin en yoğun yuva yapma tarihleri göz önüne alınarak halkalama çalışmasının yapılacağı tarihe karar verilmiştir (29 Temmuz 2007). Halkalama tarihinin 1.5-2 ay öncesinde organizasyon çalışmalarına başlanmış ve katılımcılara dağıtılmak üzere Flamingo Yavrularını Halkalama Kılavuzu, sertifika ve t- shirt hazırlanmıştır (Şekil 4&5&6). Đlk üç halkalama çalışmasında olduğu gibi, Đzmir Kuş Cenneti Ziyaretçi Merkezi nde, halkalama çalışması öncesinde 2 gün, 27 ve 28 Temmuz 2007 tarihlerinde 4. Flamingo Yavrularını Halkalama Çalıştayı yapılmıştır. Çalıştayın birinci gününde Flamingo Projesi, Gediz Deltası, Ulusal Halkalama Programı ve Kuş Gözlemciliği konularında sunuşlar yapılmış, ikinci günse halkalamanın metodolojisine, katılımcıların görev dağılımlarına ve dikkat edilmesi gereken noktalara yönelik bilgi verilmiştir. Halkalama çalışmasıysa, bu 2 günlük eğitimin ardından 29 Temmuz Pazar günü, planlandığı gibi yarım günde tamamlanmıştır. Halkalama çalışması, Đzmir dışından 48, Đzmir den 24 ve yurtdışından da 3 kişi olmak üzere toplam 75 kişinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir (Tablo 2&3). Fransa dan Tour du Valat Biyoloji Đstasyonu Flamingo Proje yürütücüsü Arnaud Béchet, Tour du Valat da kuş araştırmaları konusunda uzman, halkalama çalışmalarını organize eden flamingo proje teknisyeni Antoine Arnaud ve Tour du Valat Flamingo veritabanı sorumlusu Christophe Germain yurtdışından gelen katılımcılardır. Bu katılımcılar, Fransa da yürüttükleri flamingo yavrularını halkalama çalışmalarında edindikleri deneyimleri paylaşmak amacıyla Türkiye ye gelmiştir. Çalışma Yöntemi: Halkalama bütününde iki temel kısımdan oluşmaktadır: yavruların önceden hazırlanmış olan çevrik adı verilen düzeneğe yönlendirilmesini sağlayan kışkışlama ve sonraki aşama olan halkalama. Çapı 6 metre ve yüksekliği yaklaşık 1.4 metrelik bir daire şeklindeki çevrik, 2005 yılında olduğu gibi bu yıl da gümüş martıların yuva yaptıkları, flamingo adalarının güneydoğusunda bir başka adada kurulmuştur. Kışkışlamanın amacı, tüm katılımcıların 4 ayrı ekip olarak tuz tavasındaki yavruları çevriğin bulunduğu noktaya yönlendirmek üzere, planlı bir biçimde hareket etmeleridir. Bunun için de yavru flamingolar, koloninin güneyindeki tavadan kuzeye hareket ettirilerek çevriğin bulunduğu tavaya getirilmiş daha sonra da çevriğe yönlendirilmişlerdir. Her ekibin başında, ekipteki diğer kişilere, planlar doğrultusunda yön veren bir ekip başı bulunmaktadır. Ekip başları daha önceki deneyimleri göz önüne alınarak seçilmiş ve yabancı ekip başlarının yanlarına da onların komutlarını Türkçe ye çevirerek iletmekten sorumlu ekip başları yerleştirilmiştir. Ayrıca her ekipte, ekip başının komutlarını, ekiplerin geri kalan üyelerine hızlı bir biçimde iletmekle yükümlü kişiler bulunmaktadır (Kışkışlama Listesinde (*) olarak işaretli kişiler). Bu ekiplerin dışında 2 kişi (Özge Balkız ve Arzu Gürsoy) bütün ekiplerden önce çevriğin bulunduğu adaya giderek hem bütün halkalama malzemelerini ekiplerin bulunacağı noktalara yerleştirmek hem de çevriğin içerisine giren yavruları saymaktan görevli olmuştur. Kışkışlama ekiplerinin alana ulaşımları Milli Parkların araçlarıyla ve Ege Üniversitesinin servis aracıyla sağlanmıştır. Đlk ekip saat 05:15 te, son ekipse saat 05:43 de suya girmiş ve görevlerine göre bazı ekipler oldukları 3 Đzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği, Milli Kütüphane Cad. SSK Rant Tesisleri C Blok No: 316 / 355 Konak / ĐZMĐR Tel/Faks: 0 232 441 31 77 e-mail:kuscenneti@izmirkuscenneti.gov.tr Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 5

yerde beklerken ve diğer ekipler kışkışlamaya onlardan önce başlamışlardır. Kışkışlama saat 05:30 da başlamıştır. Đlk ekiplerin suya giriş ve harekete geçiş zamanından 55 dakika sonrasında (05:15-06:10) biten kışkışlamanın ardından ekipler giydikleri t-shirtlerin renklerine göre çevrik çevresindeki yerlerini aldıktan sonra halkalama işlemi 06:22 de başlamıştır. Halkalama çalışmasındaki görev dağılımı aşağıdaki gibidir: 1. Teslimatçılar tarafından çevriğin içerisindeki flamingo yavrularının taşıyıcılara verilmesi 2. Yavrulara PVC ve metal halkanın takılması 3. Yavruların kanat, tarsus (bacağın alt kısmı) ve gaga uzunluklarının ölçülmesi 4. Yavruların ağırlık ölçümünün yapılması 5. Yavrulardan tüy örneklerinin alınması 6. Yavruların serbest bırakılması. Halkalama sırasında herkesin belirli bir görevi olup, halkalama boyunca katılımcılar yalnızca o görevlerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Ayrıca bir denetçi (Mine Đzmirli) ve bir bağımsız kişi (Özge Balkız) de çalışmada görev almıştır. Denetçi, çalışmanın Ulusal Halkalama Programı na uygunluğu konusunda gerekli bilgileri toplamakla yükümlüdür. Bağımsız kişiyse, bütün ekipleri çalışma boyunca takip ederek çıkan sorunlara müdahale etmekle sorumludur. Halkalama çalışması doğrultusunda bu yıl Çamaltı Tuzlası nda doğan yavru flamingoların 216 sının sağ tibialarına birer PVC ve sol tibialarına da birer metal halka takılmıştır. Takılan renkli PVC halkalar beyaz fon üzerine siyah karakterlerden oluşmakta olup, üzerlerindeki kodlar birey bazında değişmektedir: ilk 2 karakter Türkiye ye özgü ve ( T/ ) sabit olup geri kalan 3 karakter 15 harfin kombinasyonlarından oluşmaktadır (A, B, C, D, F, H, J, K, L, N, P, S, T, V, Z). Bu sene, 2005 yılında olduğu gibi halkalar aşağıdan yukarıya bakacak şekilde takılmıştır. Takılan halka kodları T CAL T/CAZ, T/CCA T/CCZ, T/CDB T/CDZ, T/CTA T/CVF, T/CVJ T/CVZ, T/DCA T/DCZ, T/DNA T/DVZ, T/DZA, T/DZC T/FCZ, T/FDH - T FDJ arasında değişmektedir. Metal halkaların üzerinde de yine Türkiye ye özgü bir adres bulunmaktadır: ODTU-KAD ANK-TURKEY. Takılan metal halkalar ayrıca yine bireye özgü bir kod içermektedir, bu kodlar F322-F332, F334-335, F352-F354, F396-F400, F442-F443, F445-F449, F526-F540, F554-F573, F575-F589, F601-F736, F757 arasında değişmektedir. Şekil 2. Takılan PVC halkalara bir örnek. Çalışma sonucunda 3 ekip toplam 216 bireyi halkalamıştır. Halkalama sırasında ekiplerin halkaladıkları birey sayıları aşağıdaki gibidir: Beyaz Ekip: 70, Yeşil Ekip: 66, Gri Ekip: 80. Halkalama çalışması, çevrik içerisinde kalan son bireylerin geri salınmasıyla birlikte saat 07:36 da bitirilmiştir ve alan bütün ekiplerin alandaki malzemeleri toplayarak tuz tavasından ayrılmalarıyla 07:50 de sona ermiştir. Tavalara girildiği andan, alandan çıkıncaya kadarki 2 saat 35 dakikalık sürede (05:15 07:50) halkalama çalışması tamamlanmıştır. Buradan katılımcıların hepsi Ziyaretçi Merkezi ne araçlarla dönmüşlerdir. Çadırlarını toplamalarının ardından öğle yemeği için şehre inilmiş ve burada sertifikaların dağıtılmasının ardından program yaklaşık 15:30 gibi sonlandırılmıştır. Halkalama çalışması başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiş ve hiçbir birey yaralanmamıştır. Halkalama sırasında fotoğraf çekimi yasak olduğundan profesyonel fotoğrafçı Volkan Çalışır fotoğraf çekmekle görevli olmuştur. Ayrıca iki kişi kamera çekiminden sorumlu olmuştur. Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 6

1., 2. ve 3. Flamingo Halkalama Çalışmalarının Sonuçları: 2003, 2004 ve 2005 yıllarında Đzmir de gerçekleştirilen üç Türkiye Flamingo Yavrularını Halkalama Çalışması sonucunda, toplam 717 yavru flamingoya bireylere özgü PVC halkalar takılmıştır. 2003 yılında 66 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen çalışmada 200 yavru flamingoya, üzerlerindeki kodlar T/AAA T/AVF arasında değişen PVC halkalar takılmıştır. 2004 yılında, 71 kişinin katılımıyla toplam 247 yavru flamingoya üzerlerindeki kodlar T/AZA T/CAK arasında değişen PVC halkalar takılmıştır. 2005 yılındaysa toplam 77 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen çalışmada 270 yavru flamingoya, üzerlerindeki kodlar T/CBA-T/CBZ, T/CDA, T/CFA-T/CSZ, T/CVH, T/CZA-T/DBZ, T/DDA-T/DLZ arasında değişen PVC halkalar takılmıştır. Halkalama çalışmalarının ardından, Türkiye de ve yurtdışındaki kuş gözlemciler tarafından yapılan gözlemler doğrultusunda Türkiye de doğan flamingoların dağılım davranışlarıyla ilgili ilk bilgiler elde edilmeye başlanmıştır. Bugüne kadar Türkiye de halkalanan flamingo yavruları Türkiye dışında 11 ayrı ülkede gözlenmiştir: Yunanistan, Kıbrıs, Đsrail, Fransa, Đspanya, Đtalya, Tunus, Moritanya, Portekiz, Slovenya ve Cezayir (Şekil 3). Yurtdışında yapılan çalışmalarda, flamingoların birey bazındaki davranış bilgileri uzun yıllardır elde edilmekteyken bu çalışmaya ülkemizde daha yeni başlanılmıştır. Bu yüzden de Türkiye de doğan flamingoların halkalanması yoluyla elde edilen bu bilgiler büyük önem taşımaktadır. Bu davranış verileri, flamingoların Akdeniz Havzası ndaki hareketleri konusundaki araştırmalara yeni bir yön verecektir. Artan halkalı birey sayısıyla birlikte, halka okuma gözlemlerinin ve Türkiye de doğan flamingoların davranışlarına ait bilgilerin artacağı düşünülmektedir. Bu rapor, flamingoların ülkemizdeki üreme populasyonuyla ilgili bilimsel veriler içermektedir ve ilgili konularda yalnızca kaynak gösterilmek şartıyla kullanılabilir. Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 7

Halkalama Çalışmasına Destek Veren Kurumlar: Halkalama çalışmasına, proje ortağı Đzmir Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü, hem deneyim hem de lojistik olarak büyük destek verdi. Çalıştay, Đzmir Kuş Cenneti Ziyaretçi Merkezi nde gerçekleştirildi ve katılımcıların büyük çoğunluğu Ziyaretçi Merkezi yakınında kamp yaptılar. Halkalamanın öncesinde ve halkalama sırasındaki tüm çalışmalar Orman Mühendisi Zafer Koray ve Kuş Cenneti çalışanları Đbrahim Serin, Gürsel Ekinci, Adem Gülmüş, Rasim Taş, Mustafa Güngör, Sabit Emren, Mustafa Kocabıyık, Mehmet Öztaş ve Mehmet Đnce nin özverili çalışmaları sayesinde gerçekleştirildi. Tübitak ikili anlaşmalar (Tübitak Pia 103Y182) çerçevesinde desteklenen Flamingo Projesiyle bu sene çalışmada kullanılan halkaların bedellerini karşılandı. Đzmir Kuş Cenneti ni Koruma ve Geliştirme Birliği çalışanı Ömer Döndüren, Gediz Deltası hakkında bilgisini halkalama katılımcılarıyla paylaştı ve yapılan koruma çalışmaları hakkında bilgi verdi. Tekel Çamaltı Tuz Đşletme Müdürlüğü, özellikle Savaş Kiriş, hem arazi çalışmalarının hem de halkalama çalışmasının gerçekleşmesi gerekli desteği sağladı. Projenin bir diğer ortağı Kuş Araştırmaları Derneği (KAD), halkalama izninin alınması konusunda deneyim desteği sağladı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ornitolojik Araştırma Merkezi nden Kiraz Erciyas, Đlhan Çelikoba, Pınar Özçam, Nizamettin Yavuz ve Arzu Gürsoy çalışmada halkacı olarak görev aldılar. Flamingo halkalama çalışmasının gerçekleşmesi için maddi destek sağlayan Tour du Valat Biyoloji Đstasyonu ndaki Flamingo Proje yürütücüsü Arnaud Béchet, Flamingo proje teknisyeni Antoine Arnaud ve Flamingo ekibi veritabanı sorumlusu Christophe Germain, halkalama öncesinde çevriğin kurulmasına ve halkalama stratejilerinin belirlenmesine yardımcı oldular. Flamingolarin Gediz Deltasi ndaki en büyük koruyucusu sevgili hocamiz Prof. Dr. Mehmet Sıkı, flamingo halkalama çalışmasının gerçekleşmesi için hem lojistik destek sağladı hem de değerli önerilerini bizimle başlaşarak çalışmanın başarıya ulaşmasını sağladı. Her sene oldugu gibi bu sene de varlığını ve desteğini bizden esirgemeyen sevgili Dr. Uygar Özesmi, halkalama çalışmasının başarıya ulaşması için büyük destek verdi. Projenin diğer ortakları Ege Doğal Yaşamı Koruma Derneği nin ve Ege Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu nun en başta Orhan Gül olmak üzere birçok üyesi, halkalama çalışmalarının organizasyon aşamasından itibaren büyük destek verdiler ve çalışmanın sağlıklı bir biçimde gerçekleştirilmesini sağladılar. Mine Đzmirli büyük bir dikkat ve özveriyle çalışarak, halkalama çalışmasının Ulusal Halkalama Programı na uygunluğu kontrol etti ve daha sonraki yıllarda iyileştirilmesine olanak sağlayacak önemli öneriler getirdi. Çalışmanın tüm fotoğraflarını her yıl olduğu gibi bu yıl da büyük bir özveriyle Volkan Çalışır çekti. Türkiye nin birçok yerinden halkalama çalışmasına katılan Flamingo Koruma Gönüllüleri de çalışmanın her aşamasında üstlendikleri görevleri benzersiz bir başarıyla yerine getirdiler. Tüm bu çalışmada, flamingoların korunması için yola çıkmış bütün herkese bizlere verdikleri büyük destek ve duyarlılıkları için sonsuz teşekkürler... Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 8

EKLER: PROGRAM 1. Gün (27.07.2007)... 09:00 Otogarda buluşma ve hareket 10:30 11:45 Isınma oyunu Burcu Parmak & Nilüfer Araç 11:45 12:00 Flamingo projesi genel bilgi - Arnaud Béchet & Özge Balkız 12:00 12:35 Türkiye Projesi hakkında bilgi - Özge Balkız 12:35 14:00 Öğle Yemeği 14:00 14:45 Türkiye de Kuş Gözlemciliği ve Kuşbank ın yeni yüzü Ferdi Akarsu 14:45 15:30 Ulusal Halkalama Programı Kiraz Erciyas 15:30 16:00 Ara 16:00 16:30 Gediz Deltası Ömer Döndüren 16:30 17:00 Gediz Deltası nda bir Doğa Derneği Projesi Esra Kartal 17:00 18:00 Halkalama oyunu 18:00 19:00 Çadır dikimi 19:00 20:30 Akşam yemeği 20:30 -... Serbest 2. Gün (28.07.2007): 10:30-10:45 Günün Programı Genel Bilgi ve Kışkışlama ve halkalama görev dağılımlarının açıklanması 10:45 11:15 Kışkışlama metodolojisi Özge Balkız 11:15 11:25 Sorular 11:25 12:05 Halkalama metodolojisi Özge Balkız 12:05 12:30 Ara 12:30 13:00 Halkalama etiği, dikkat edilmesi gereken noktalar Kiraz Erciyas ve Özge Balkız 13:00 13:15 Sorular 13:15 14:20 Öğle Yemeği 14:20 14:45 Tişört ve kitapçık dağıtımı 14:45 15:45 Ölçüm, ağırlık ve taşıyıcılara detaylı bilgi verme - Özge Balkız 15:45 17:00 Yazıcı, yardımcı, tüy örneklemesi ve teslimatçılara detaylı bilgi verme - Özge Balkız 17:00 17:30 Ara 17:30 18:00 Değerlendirme ve sorular 18:00 19:30 Geçmiş flamingo halkalama çalışmalarından görüntüler 19:30 21:00 Akşam Yemeği 21:00 -... Serbest 3. Gün (29.07.2007): 05:30 09:30 Halkalama Çalışması 09:30 10:30 Tüm ekiplerin dönüşü 10:30 12:30 Çay molası ve Đzmir dışından gelen katılımcıların toparlanması 13:30 16:30 Öğle yemeği ve programın bitişi Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 9

Kışkışlama ekipleri: 1. Ekip: 1. Antoine Arnaud (ekip başı) 2. Ortaç Onmuş (ekip başı) 3. Okan Kadir Nohut 4. Ahmet Aloğlu 5. Volkan Eroğlu 6. Nilüfer Araç (*) 7. Öztürk Sarıca 8. Talip Yücel 9. Demet Peker 10. Ömer Döndüren (*) 11. Esin Eser 12. Soner Oruç 13. Özgün Sözüer 14. Đlhan Çelikoba 15. Eser Yoloğlu 16. Burcu Parmak (*) 17. Yakup Şaşmaz 18. Can Yeniyurt 19. Yasin Küçüktaş 20. Mehmet Đnce 21. Eray Çağlayan (ekip başı) 2. Ekip: 1. Arnaud Béchet (ekip başı) 2. Kiraz Erciyas (ekip başı) 3. Fethi Bengil 4. Gürsel Ekinci 5. Gözde Güzelce 6. Mustafa Kocabıyık 7. Hülya Alkan 8. Anıl Ekinci 9. Önder Cırık 10. Serap Tırıl 11. Alpay Tırıl (ekip başı) 3. Ekip: 1. Christophe Germain (ekip başı) 2. Lale Aktay (ekip başı) 3. Haluk Erol 4. Cevdet Avgül 5. Oya Ayman 6. Đlyas Karataş 7. Mehmet Deli (*) 8. Pınar Özçam 9. Çağlar Đnce 10. Semiha Demirbaş 11. Elif Kaya 12. Đlker Özbahar (*) 13. Murat Ataol 14. Pınar Altun 15. Süreyya Gönül 16. Hıdır Karataş 17. Göksel Hızlıkul 18. Mehmet Öztaş (ekip başı) 4. Ekip: 1. Uygar Özesmi (ekip başı) 2. Esen Dayıcık 3. Hakan Yılmazyerli 4. Onur Keskin 5. Ünal Sevin 6. Adem Gülmüş (*) 7. Hale Demirbaş 8. Mustafa Korkmaz 9. Derya Yıldırım 10. Enis Eren 11. Tansu Tuncalı (*) 12. Ayşe Gündüz 13. Recep Özcan 14. Çağrı Çavdar 15. Yeşim Karaoğlu 16. Nizamettin Yavuz (*) 17. Erkan Canca 18. Uğur Taş 19. Rıdvan Serici 20. Ferdi Akarsu 21. Mithat Altınmakas 22. Zafer Koray (ekip başı) Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 10

Tablo 2. Halkalama katılımcılarının görev dağılımları 1. grup taşıyıcı 2. grup taşıyıcı Beyaz Ekip Yeşil Ekip Gri Ekip 1) Christophe Germain 1) Yasin Küçüktaş 1) Zafer Koray 2) Can Yeniyurt 2) Yakup Şaşmaz 2) Esin Eser 3) Elif Kaya 3) Ahmet Aloğlu 3) Yeşim Karaoğlu 4) Ferdi Akarsu 4) Nilüfer Araç 4) Erkan Canca 5) Burcu Parmak 5) Soner Oruç 5) Semiha Demirbaş 6) Arnaud Bechet 7) Recep Özcan 8) Özgün Sözüer 9) Lale Aktay 10) Ortaç Onmuş 6) Eray Çağlayan 7) Alpay Tırıl 8) Uygar Özesmi 9) Tansu Tuncalı 10) Enis Eren 6) Ömer Döndüren 7) Esen Dayıcık 8) Önder Cırık 9) Okan Kadir Nohut 10) Eser Yoloğlu Halkalama Ölçümler 11) Antoine Arnaud 12) Arzu Gürsoy 13) Hülya Alkan (yazman) 14) Ayşe Gündüz (yardımcı) 15) Onur Keskin (gaga) 16) Çağlar Đnce (kanat ve tarsus) 17) Mithat Altınmakas (yazman) 11) Nizamettin Yavuz 12) Pınar Özçam 13) Gözde Güzelce (yazman) 14) Oya Ayman (yardımcı) 15) Talip Yücel (gaga) 16) Süreyya Gönül (kanat ve tarsus) 17) Serap Tırıl (yazman) 11) Kiraz Erciyas 12) Đlhan Çelikoba 13) Rıdvan Serici (yazman) 14) Hale Demirbaş (yardımcı) 15) Derya Yıldırım (gaga) 16) Mustafa Korkmaz (kanat ve tarsus) 17) Fethi Bengil (yazman) Ağırlık Tüy Örneği 18) Volkan Eroğlu 19) Murat Ataol (yardımcı) 20) Haluk Erol 21) Hıdır Karataş (yardımcı) 22) Uğur Taş (yardımcı) 18) Đlker Özbahar 19) Demet Peker (yardımcı) 20) Çağrı Çavdar (tüy) 21) Đlyas Karataş (yardımcı) 22) Cevdet Avgül (yardımcı) 18) Hakan Yılmazyerli 19) Ünal Sevin (yardımcı) 20) Göksel Hızlıkul 21) Pınar Altun (yardımcı) Tablo 3. Bütün ekipler için ortak çalışan gruplar Veteriner Teslimatçılar Fotoğraf Denetçi Bağımsız Mehmet Öztaş (BeyazL), Adem Öztürk Sarıca (YeşilM) Volkan Çalışır Gülmüş (YeşilL), Mustafa Kocabıyık (GriXL) Mehmet Deli Mine Đzmirli Özge Balkız (GriL) Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 11

Fransa Đtalya Slovenya Portekiz Đspanya Yunanistan Türkiye Cezayir Tunus Kıbrıs Đsrail Moritanya Şekil 3. Türkiye de halkalanan flamingoların bugüne kadar gözlendikleri ülkeler Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 12

Şekil 4. Sertifika örneği Şekil 5. T-shirt tasarımı Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 13

Şekil 6. Halkalama Kılavuzunun kapağı Şekil 7. Đzmir Gediz Deltası Çamaltı Tuzlası nda flamingo üreme kolonisinin bulunduğu tuz tavası Ö. Balkız ve B. Parmak / 2007 Flamingo Projesi Halkalama Raporu / Ağustos 2007 14