TÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ 22-23 Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa"

Bercu Sümer
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa Ülkemizde sulakalanların tarihi, bataklıkların kurutulmasının ve tarım alanı olarak düzenlenmesinin tarihiyle birlikte akmıştır. Her ne kadar bu süreçte ülkemizde sıtma hastalığı ile mücadelede önemli bir yol kat edilmiş olsa da Anadolu toprakları birçok sulakalanını bu sayede yitirmiştir. Ön bir değerlendirme ile ülkemizde yer alan sulakalanların sorunları neredeyse tümüyle ortaktır. Sulakalanlara DSİ tarafından su seviye denetimi sağlama ve tarımsal sulama için yapılan seddelerin, sulakalanların doğal su döngüsü ve doğal yaşamı üzerinde olumsuz etkileri olduğu görülmüştür. Tarımsal sulama sistemlerinin yıllardır düzenli bakımları gerçekleştirilmemiş, yenilemeleri yapılmamış, yeni teknolojilerle desteklenmemiş 1970'li yılların açık kanalet tipi sulama şebekeleri, bu halleri ile bölgede yer alan SULAMA birliklerine devredilmiştir. Modern sulama teknikleri kullanılmadığı için havzalardan aşırı miktarlarda su çekilmektedir. Buna sanayi, evsel ve diğer amaçlar için yapılan su çekimleri de eklenmelidir. Çiftçilerin ortağı olduğu birlikler, pompaj elektrik bedellerini bile ödeyemez hale gelmiştir. Bu tarımsal nitelikli toprakları ekmekten vazgeçmek gibi önemli bir tehdit yaratmaktadır. Ülkemizde uluslararası düzeyde birçok önemli bir sulak alan olmasına karşın, bu sulakalanlar; aşırı avlanma, kıyı gelişimlerinde meydana gelen arazi ıslahları ile tarımsal, sanayi ve evsel kaynaklı atıkların neden olduğu yoğun kirlilik tehdidi altındadır. Sulakalanlar giderek sığlaşmakta, yoğun besin girdisi nedeni ile kıyı bitkilerinde artışlar görülmektedir.

Ön bir değerlendirme ile ülkemizde yer alan sulakalanların sorunları neredeyse tümüyle ortaktır.

2 Sulakalanların sığlaşması ve dolmasındaki en önemli etken sulakalanlara boşalan çaylardır. Çaylar, yağış havzası alanında meydana gelen aşırı erozyon sonucu taşınabilir ve askıdaki katı maddeler, akarsular ile birlikte sulakalanlara ulaşmakta ve sığlaşması ve dolmasına neden olmaktadır. Sulakalanların havzalarında yer alan kum, taş ve mermer ocakları sularını çökeltmeden bölgeye verdikleri için, tortu birikimi nedeniyle, sulakalanların derinliği giderek azalmaktadır. Ayrıca, kum ocakları, geniş çaplı ağaç, çalı sökümü ve hafriyat işleri deltalardaki doğal yaşama zarar vermektedir. Sulakalanlar çevresindeki yerleşimlerden, büyük nüfuslu bölgelerden, arıtılmadan akıtılan evsel atıklarla birlikte, tarımsal ve önemli ölçüde kirlilik yaratan sanayi kaynaklı atık su girdisi de, sulakalanlarda aşırı kirlenmeyi (ötrofikasyon) hızlandırmakta, bu da çözünmüş oksijen miktarını azaltarak sulakalanlardaki doğal yapıyı olumsuz yönde etkilemektedir. Bununla birlikte sulakalanlara aşırı düzeyde yüklenen tarım ilaçları, kum ocakları ve sanayi atıklarının yarattığı kirlilik, balık çeşitliği ve sayısında önemli bir azalmaya neden olmuştur. Türkiye deki pek çok göle, gölete ve sulakalana yapılan yabancı tür aşılanmasında gözlendiği gibi, aşırı üreyerek, sulakalanlardaki yerli balıkları tehdit etmekte ve sulakalanların doğal yapısında değişimlere neden olmaktadır. Tarım için anız ve avcılık için saz yakımı, alandaki biyolojik çeşitliği azaltmakta birlikte yangın tehdidi de oluşturmaktadır. Özellikle anız yakımı toprağı verimsizleştirdiğinden, bu durum daha çok tarımsal ilaç ve gübre girdisi kullanımına neden olmaktadır. Arazi açmak ve yakacak için kesilen ağaç ve çalılar, kuşlar başta olmak üzere, burada yuvalayan canlıların yaşam alanlarını ortadan kaldırmakta ve alanı erozyona

Sulakalanların havzalarında yer alan kum, taş ve mermer ocakları sularını çökeltmeden bölgeye verdikleri için, tortu birikimi nedeniyle, sulakalanların derinliği giderek azalmaktadır.

3 açık hale getirmektedir. Tarımsal alanların açılması ve yakacak ihtiyacı için yapılan ağaç ve çalı kesimi bitki örtüsünü tahrip etmekte bitki örtüsünü yok etmektedir. Sulakalanlara arıtımsız ve denetimsiz verilen sanayi ve evsel atık kaynaklı sularla, tarım kaynaklı kimyasalların oluşturduğu kirlilik sulakalanların en önemli sorunlarındandır. Sulakalanlarda, balık ve kuşlar üzerinde ağır av baskısı, alandaki biyolojik çeşitliğin sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Özellikle avcıların kullandığı saçmaların neden olduğu kurşun kirliliği ve önlenmesi konusunda herhangi bir girişim bulunmamaktadır. Sulakalan hidrolojisi üzerine yapılan müdahaleler; sulama amaçlı kontrolsüz su çekimleri, regülâtörle su seviyesi düzenlemeleri, sulakalanların kıyılarına çekilen seddeler vasıtasıyla gölün taşkın alanının daraltılması ve taşkından korunan kısımların tarıma açılmasıdır.

Sulakalanlarda, balık ve kuşlar üzerinde ağır av baskısı, alandaki biyolojik çeşitliğin sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir.

4 Bizler, Mayıs 2009 tarihlerinde Eskikaraağaç Bursa da bir araya gelerek Türkiye Sulakalanlar Kongresi ne ülkemizin dört bir yanında bulunan sulakalanlardan gelerek katılım sağlayan delegasyon olarak, yukarıda tespitlerini yaptığımız sorunların çözümü noktasında; 1. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı bünyesinde yer alan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Sulakalanlar Şube Müdürlüğü nün ve taşra teşkilatının güçlendirilmesini, her sulakalan için ilgili İl de Birim Mühendisliklerinin kurulmasını, Bakanlık ve İl bazında oluşturulan Ulusal ve Yerel Sulakalan Komisyonlarının çalışmalarının desteklenmesi amacıyla gerekli kaynak ve bütçenin ayrılmasını, 2. Ülkemizdeki su rejimi ve sulakalanların yönetimi sürecinde saptanmış 25 havzanın esas alınarak düzenlemeler yapılması ve sulakalanların ve su rejiminin havza ölçeğinde değerlendirilmesini, 3. Ülkemizde yer alan sulakalanlarla ilgili her türlü bilimsel ve akademik çalışmanın üretilebilmesi ve bilimsel gelişmelerin daha yakından izlenerek, koruma ve geliştirme süreçlerinin örgütlenebilmesi için ULUSAL SULAKALANLAR ENSTİTÜSÜ NÜN kuruluşu için harekete geçilmesini,

Çevre ve Orman Bakanlığı bünyesinde yer alan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Sulakalanlar Şube Müdürlüğü nün ve taşra teşkilatının güçlendirilmesini, her sulakalan için ilgili İl de

5 4. Sulakalanların her yönüyle ele alınması ve eğitimlerin yaygınlaştırılması için ulusal düzeyde sulakalan eğitimi çalışmalarının, Üniversitelerin desteği ile Bakanlıkça organize edilmesine, Sulakalanların bulunduğu bölgelerde STK oluşumlarının teşvik edilmesi için yerel düzeylerde STK kapasite geliştirme çalışmaları üretilmesine, 5. Sulakalanları kirleten, kirletilmesine göz yuman, kişi kurum ve kuruluşlar hakkında yürütülecek işlemlerin hem Bakanlık ve taşra teşkilatları ve hem de Valilikler nezdinde yerel koruma ekiplerinin kurulması sağlanarak öncelenmesini, 6. Ülkemiz topraklarında yer alan, tüm sulakalanların tasnif edilerek, özellikleri ve nitelikleri dikkate alınmak kaydıyla özel statülerle yasal koruma şemsiyesi altına alınmasını, her bir sulakalan için yönetim planlarının oluşturulmasını, oluşturulan yönetim planlarının uygulanmasının Yerel Sulakalan Komisyonlarınca sorumluluk bilinci ile daha titiz ve sıkı olarak izlenmesini, 7. Türkiye de yer alan tüm sulakalanların içine dâhil olacakları, sulakalanların sorunlarının, çözümlerinin, iletişiminin sağlanacağı sulakalanlar ağının oluşturulması, söz konusu ağın elektronik olarak yürütülmesinin Nilüfer Yerel Gündem 21 tarafından sağlanması,

Sulakalanları kirleten, kirletilmesine göz yuman, kişi kurum ve kuruluşlar hakkında yürütülecek işlemlerin hem Bakanlık ve taşra teşkilatları ve hem de Valilikler nezdinde yerel koruma ekiplerinin

6 Mayıs 2009 tarihlerinde Bursa da Uluabat Gölü kıyısında yer alan Eskikarağaç köyünde gerçekleştirilen kongrenin 2 yılda bir ilgili yerel sulakalan komisyonunun yürütücülüğünde düzenlenmesine, gelecek kongrenin 2011 yılında Kırşehir İli Yerel Sulakalan Komisyonu yürütücülüğünde Seyfe Gölü sulakalanında düzenlenmesine, Katılanların oy birliği ile karar verildiğini, ilgili kurum, kuruluş ve kamuoyuna duyururuz

gelecek kongrenin 2011 yılında Kırşehir İli Yerel Sulakalan Komisyonu yürütücülüğünde Seyfe Gölü

Benzer belgeler

Sorun Analizi (Sorunların Sektörlere Ayrılarak Belirlenmesi)

Sorun Analizi (Sorunların Sektörlere Ayrılarak Belirlenmesi) 1.1 Sorun Analizi I. Beş Yıllık Yönetim planı sürecinde oluşturulan sorun analizi, II. Beş Yıllık Yönetim Planı sürecinde gerçekleştirilen anket ve saha çalışmaları, ayrıca yönetim planı hazırlama sürecinde