SAYFA 2/11 1. AMAÇ ve KAPSAM Bu teknik şartname, UGETAM ürün belgelendirme sistemine belgelendirme için başvuru yapan tedarikçilerin PE ekleme parçalarının karşılaması gereken şartları CEN/TS 1555-7 Plastics piping systems for the supply of gaseous fuels Polyethylene (PE) - Part 7: Guidance for the assessment of Conformity teknik spesifikasyonuna dayalı olarak belirlemektedir. Bu şartname, gaz yakıtların taşınmasında kullanılan ve polietilenden imal edilen dış çapı 250mm den düşük ekleme parçalarını (Boyut grubu 1 ve 2) kapsar. Mekanik ekleme parçalarını kapsamaz. 2. TANIMLAR / KISALTMALAR Ürün belgelendirme: Bir ürünün özel standartlar ve diğer norm ve dokümanlara uygunluğu için güvence sağlama. Ürün belgelendirme kuruluşu: TS EN 45011 standardının şartlarını sağlamak için taahhüt altına giren ve Akreditasyon kurumuna karşı sorumluluk taşıyan yasal kuruluştur. Tedarikçi :Ürünlerin belgelendirmelerine esas teşkil eden şartları karşılamalarını ve uygulanabildiğinde karşılamayı sürdürmelerini sağlamaktan sorumlu olan taraftır. Boyut grubu : Deneylere tâbi tutulmak üzere içinden numunelerin alındığı benzer elemanlar. Başlangıç Tip Testi (İTT) : Belgelendirme için bir belgelendirme kuruluşu veya temsilcisi tarafından yapılan tip deneyi. Parti Piyasaya Arz Testi (BRT) : Bir mamul partisinin üzerinde, piyasaya sürülmeden önce, imalâtçı tarafından uygunluğunun kontrolü için yapılan deney. Süreç Doğrulama Testi(PVT) : İmalat devam ederken malzeme, eleman, bağlantı yeri veya sistemin ilgili standartta belirtilen özelliklere uygun olarak imal edilip edilmediğinin kontrolü için belirli aralıklarla imalâtçı tarafından yapılan deney. Gözetim Testi (AT) : Bir belgelendirme kuruluşu ve temsilcisi tarafından malzeme, eleman, bağlantı yeri veya sistemin, bu sistem standardında verilen özelliklere sürekli olarak uygun olup olmadığını belirlemek ve kalite sisteminin etkinliği hakkında bilgi edinmek için yapılan deney
SAYFA 3/11 3. REFERANS DOKÜMANLAR
SAYFA 4/11 4. BELGELENDİRME ŞARTLARI 4. PE ekleme parçaları standarda uygunluk şartları. 4.1. Hammadde PE ekleme parçaları, orijinal hammalzemeden veya imalâtçının kendine ait tekrar kullanılabilir polietilen esaslı polimer malzemeden veya her iki malzemenin karışımından imal edilmelidir. Ekleme parçaları, TS EN 1555-1 e uygun hamurdan imal edilmelidir. Tedarikçi hammadde teminini sertifikası ile birlikte yapmalı ve giriş kalite kontrol planına uygun olarak sertifika değerlerini kontrol etmelidir ve kayıtlarını tutmalıdır. Belgelendirme kapsamında yapmış olduğu imalatı sadece bu hammalzemeden imal etmelidir. Hammadde değişimi/ilavesi dolayısı ile belgelendirme kapsamının değiştirilmesi talep edildiğinde bu süreç Madde-6 şartlarını karşılayan bir laboratuvarda Tablo-1 e göre gereçekleştirilmeli ve deney sonuçları TS EN 1555-3 standardındaki özellikleri karşılamalıdır. PE olmayan malzemeler ilgili EN standartlarına uygun olmalıdır. Uygun EN standardının olmadığı durumlarda alternatif standartlar uygulanabilir. Ekleme parçalarının PE kısımlarının rengi sarı veya siyah olmalıdır. 4.1.1. PE olmayan kısımlar Korozyona duyarlı bütün metal kısımlar uygun bir şekilde korunmuş olmalıdır. Elastomerler EN 682 yada gaz taşımasına uygun diğer conta malzeme standart(lar)ına uygun olmalıdır.
SAYFA 5/11 4.2. Başlangıç tip testleri Tedarikçi, PE Ekleme parçalarına ait tip testlerini CEN/TS 1555-7 dayalı olarak verilen Tablo 1 e uygun olarak TS EN ISO/IEC 17025 standardı şartlarına uygun ve Ürün belgelendirme kuruluşu tarafından onaylı bir bir laboratuvarda gerçekleştirmelidir. Numune seçimi ve sayısı Ürün belgelendirme kuruluşu tarafından yine bu Tablo esas alınarak yapılır. Numune sayısında bu tablo esas olmakla birlikte Ürün belgelendirme kuruluşu tarafından artırılabilir yada azaltılabilir. PE Ekleme parçaları tip test sonuçları TS EN 1555-3 standardının gereklerini karşılamalıdır. Çapa göre fittingslerin gruplandırılması:
SAYFA 6/11 Tablo 1 PE ekleme parçaları tip test numune tablosu
SAYFA 7/11 Ekleme parçaları bağlantı tekniğine göre de gruplandırılır. (A) Elektrik eritmeli boru başlı ekleme parçası, (B) Elektrik eritmeli kemerli ekleme parçası, (C) Boru uçlu ekleme parçaları. 4.3. PE ekleme parçaları parti testleri Tedarikçi, PE ekleme parçaları üretimi için Parti testlerini CEN/TS 1555-7 dayalı olarak verilen Tablo 2 ye uygun olarak gerçekleştirmelidir.
SAYFA 8/11 Tablo 2: Parti Deneyleri 4.4 Gözetim Testleri Tedarikçi, PE ekleme parçalarına ait gözetim testlerini CEN/TS 1555-7 ye dayalı olarak verilen Tablo 3 e uygun olarak TS EN ISO/IEC 17025 standardı şartlarına uygun ve Ürün belgelendirme kuruluşu tarafından onaylı bir bir laboratuvarda gerçekleştirmelidir.
SAYFA 9/11 Tablo 3 Gözetim deneyleri 5. Üretim Süreci şartları Tedarikçi, TS EN ISO 9001 yada benzeri bir Kalite Yönetim Sistemine sahip olmalıdır. 5.1. Giriş Kalite Kontrolü Tedarikçi, PE ekleme parçalarının imal edileceği hammaddenin sertifika uygunluğunu kontrol etmelidir ve bununla ilgili kayıtlarını tutmalıdır. Uygulayabildiği testlerle, sertifika üzerindeki değerleri Girdi Kalite Planına uygun olarak doğrulamalıdır.
SAYFA 10/11 Tedarikçi, elektrofüzyon ekleme parçalarında kullanılan direnç telleri, diğer metal malzemler ve conta malzemleriyle ilgili teknik şartlar belirlemelidir ve bu değerlere göre giriş kalite planınına uygun kontrolleri yapıp, kayıtları muhafaza etmelidir. 5.2. Üretim süreci kontrolü 5.2.1. PE ekleme parçaları süreç doğrulama testleri Tedarikçi, PE boru üretimi devamlılığı süresince sürecin uygun devam ettiğini doğrulamak için Süreç doğrulama testlerini(pvt) CEN/TS 1555-7 ye dayalı olarak verilen Tablo-4 e uygun olarak gerçekleştirmeli ve kayıtlarını muhafaza etmelidir. Tablo 4 Süreç doğrulama testleri Tedarikçi, nihai ürün kalitesini etkileyen parametreleri kontrol altında tutmalıdır. Hammadde içerisinde su yoğuşması ile olabilecek imalat boşluklarını engellemek için kurutma fırını yada benzeri donanımları tesis etmiş olmalıdır. Tedarikçi, üretimde kullanılan cihazlara ait bakım planları uygulamalıdır ve bakım planlarına ait kayıtları muhafaza etmelidir. PE ekleme parçalarının geometrik özellikleri TS EN 1555-3 Bölüm 6 ya uygun olmalıdır.üretici firma ölçüm cihazlarının kalibrasyonlarını kalite planına göre gerçekleştirmeli ve kayıtlarını muhafaza etmelidir.
SAYFA 11/11 5.3. Nihai ürün kontrolü Tedarikçi nihai ürünle ilgili boyutsal, mekanik ve fiziksel özellikleri Kalite Planınına uygun olarak kontrol etmelidir. PE ekleme parçalarında üzerinde rezistans teli olanlar tek tek poşetlere konmalı ve mümkünse karton veya mukavva kutularda depolanmalıdır.. Pe ekleme parçalarının markalama işlemi TS EN 1555-3 e uygun olarak yapılmalıdır. 6. Laboratuvar şartları Tedarikçi, bu teknikşartname kapsamında yapılması gereken testleri kendi yada belirlediği bir laboratuvarda gereçkleştirmelidir. Bu laboratuvarın şartları TS EN ISO/IEC 17025 standardınan temel gereklerini karşılamalıdır. Bu gerekler en az aşağıdakileri içermelidir; Laboratuvar koşulları ilgili deney standardında verilen şartları karşılamalıdır. Yapılan deneyler için kullanılan yöntemler ilgili standartlara uygun olarak hazırlanmış dokümanlar olmalı ve kullanıldığı yerde dokümanların güncel halleri bulunmalıdır. Deney cihazlarının kalibrasyonları belirlenmiş bir plan dahilinde gerçekleştirilmeli ve kayıtları muhafaza edilmelidir. Deney cihazlarının bakımları belli bir plan dahilinde yapılmalı ve kayıtları tutulmalıdır. 7. Personel Şartları Tedarikçi, PE ekleme parçalarının kalitesini doğrudan etkileyen üretim, kalite ve laboratuvar deney personelinin bu iş için gerekli yetkinliğe sahip olmasını sağlamalıdır. Personelin gerekli teorik ve pratik eğitimleri almasını sağlamalı ve bunları kayıtlarını muhafaza etmelidir.