Cerrahi patoloji pratiğinde makroskopi teknisyeninin yeri Dr. Ahu Senem Demiröz Standardizasyon Komisyonu 22. Ulusal Patoloji Kongresi
Cerrahi patolojide kalite çalışmaları Doğru örnekleme Spesimen yeterliliği Tanısal doğruluk Uygun ve yeterli raporlama Raporlama süresi Bütçelerin düşürülmesi Rapor verme süresinin kısaltılması
Patoloji teknikerleri Sitoteknologlar Moleküler biyoloji teknikerleri Makroskopi teknisyenleri Histokimya ve immünhistokimya teknisyenleri
Makroskopi teknisyeni Pratik uygulama sırasında teknisyenin makroskopi örneklemesinde görev almasına rastlanmaktadır. Bu uygulamalar ve sağlık personelinden beklenti, her biriminin ihtiyacına ve sağlık personelinin becerilerine göre değişen uygulamalardır. Sağlık personeli bir süre bu alanda çalışsa ve yetişse bile birlikte çalıştığı hekimin ya da hastanenin insiyatifine göre işini yapmaktadır. Sağlık personeli sertifika alamamakta ve bir başka birimde bile görevlendirilebilmektedir. Ülkemizde bu konuda genel bir bilinç ve yasal bir mevzuat bulunmamaktadır.
Makroskopi teknisyeni kimdir? Makroskopi teknisyeni uzman patoloğun gözetiminde ve direktifleri doğrultusunda çalışan ve alanında eğitim almış bir sağlık çalışanıdır. Bu çalışma sırasında uzman patolog ya da patoloji uzmanlık öğrencisi doktorlarla iletişim içindedir ve onların direktifleri doğrultusunda görevlerini yerine getirir. Yaptığı işin ana öğesi patolojik tanının konma sürecine katkıda bulunmaktır ancak bu süreç boyunca insiyatif uzman patoloğun elindedir. Makroskopi teknisyeni; patoloji laboratuarına gelen sitoloji dışındaki materyalin teknik hazırlığına yardımcı olan, genel anatomi ve histoloji bilgisi olan ve patoloji örnekleme standartlarına uyarak materyali örnekleyen ya da örneklenmesine yardımcı olan sağlık personelidir.
Makroskopi teknisyeninin görevleri nelerdir? Makroskopik inceleme Piyesin fotoğraflanması Patoloji spesimenlerinin anatomik diseksiyonu Postmortem inceleme(tıbbi otopsi) Birtakım patolojik testler için dokunun hazırlanması(örn: frozen) Frozen nöbeti( organ nakli vb durumlarda) Mikroskopik fotoğraflama Flow sitometri İmmünhistokimya Doku bankası için doku hazırlama Araştırma
Makroskopi teknisyeninin görevleri nelerdir? İdari ve tamamlayıcı görev: Makroskopi odasının malzeme temini ve bakımı Makroskopi arşivi Makroskopi raporlaması Kendi alanlarında eğitim gören öğrenciler ve diğer stajyerlerin pratik eğitimi Diğer personelin supervizyonu Faturalama, satın alma
Makroskopi teknisyeni, nerelerde çalışır? Akademik eğitim veren hastaneler (üniversite hastaneleri, eğitim ve araştırma hastaneleri) Devlet hastaneleri Özel laboratuarlar Adli tıp laboratuarları ve morglar Kendi alanlarında eğitim veren kurumlarda eğitici olarak.
Makroskopi teknisyeni eğitimi neleri içermelidir? Olguların makroskopik yönetimi Frozen sürecinin yönetimi Makroskopi ve frozen odasının düzeninin sağlanması Profesyonellik
Makroskopi teknisyeni eğitimini kimler verir? Amerika da bu eğitim 2 yıllık ön lisans programları olarak üniversitelerde verilmektedir. Amerika da ilk ön lisans programı Duke s Üniversitesinin 1969 da açtığı programdır. AAPA (American Association of Pathologists Assistants) 1972 de kurulmuştur. Amerika örneğinde AAPA bu alandaki tek kuruluştur ve AAPA; ön lisans programı ile sertifika alan ve alaylı yetiştirilmiş makroskopi teknisyenlerine 3 yıl iş tecrübesinin ve fellowship sınavı ardından üyelik vermektedir.
National practice characteristics and utilization of pathologists assistants Grzybicki et al, Arch Pathol Lab Med, 125:905 912 PA %71 PA program mezunu, %27.9 alaylı, %85.9 AAPA fellow %54 master derecesi Haftada 30 saat ve üzeri Gros incelemede geçen süre günlük median 300 dk 56 000 75 000 $ 11
Ülkemizde bu eğitim teknisyenin birlikte çalıştığı uzman hekimin inisiyatifinde ve çalıştığı kurumun materyal spektrumuna göre olup belirli bir standart yoktur. Ve alaylı yetiştirilmiş teknisyenler için belirlenmiş bir görev tanımı, sertifikasyon programı veya eğitim standardizasyonu yoktur. Alaylı olarak yetişmiş makroskopi teknisyeni sayısı bilinmemekte ve bu teknisyenlerin becerisi de eğitimi aldıkları uzman patoloğun beklentilerine ve inisiyatifine göre değişmektedir.
Eğitim verecek merkezin yıllık biyopsi sayısı en az. Olmalıdır. Gelen biyopsiler arasında(mutlaka olması gereken biyopsi çeşitleri) olmalıdır. Eğiticiler patoloji uzmanı doktor olmalı ve en az. Sayıda eğitmen olmalıdır. Bir eğitici en fazla sayıda adaya ders anlatmalıdır. Eğiticiler makroskopi teknisyeni sertifikasyon komitesi tarafından eğitim merkezi olarak belirlenen kurumda çalışan uzman patologlar arasından o merkezin yöneticisinin tavsiyesi üzerine belirlenir. Bir merkezde. Sayıda aday eğitim alabilir. 13
Makroskopi teknisyeni pratiği ve yararlılığı: Maliyet etkin Kaliteyi artıran Patoloğun zamanı optimal kullanımı Use of physician extenders in surgical pathology practice. Grzybicki et al, Arch Pathol Lab Med,2004, 128: 165 172 Patoloğun zamanı optimal kullanımı Rutin hacmi Bütçenin azaltılması Patoloğun tercihi Uzmanlık öğrencilerinin ve makroskopi odasının süpervizyonuna katkısı Uzmanlık öğrencilerinin iş yükünün azaltılması Makroskopi hizmetinin sürekliliğinin sağlanması
Patoloji pratiği içerisinde makroskopi teknisyeninin yararlılığını ölçmek için yapılan bir çalışmada patoloji uzmanlık öğrencileriyle karşılaştırılmış ve bu çalışmada kriter olarak meme ve kolorektal spesimenlerde ayıklanan lenf düğümü sayısı ve yeni parça alım sayısı alınmış. Bu çalışmada makroskopi teknisyenlerinin uzmanlık öğrencilerinden daha fazla sayıda lenf düğümü ayıkladıkları Pozitif lenf düğümü sayısı açısından istatistik olarak bir fark izlenmediği tespit edilmiştir. Ancak özellikle tümör olgularında toplam lenf düğümü sayısı da evrelemeyle ilgili olduğundan negatif lenf düğümü sayısı da oldukça önemlidir. Tekrar parça alım oranlarına bakıldığında ise başlangıçta makroskopi teknisyenleri tarafından örneklenen spesmenlerde yeni parça alımının uzmanlık öğrencilerine göre belirgin olarak az olduğu izlenmiştir. yeni parça alımı sayısının bir ölçüm olarak kullanılması subjektif bir bulgu olarak değerlendirilebilir, çünkü yeni parça alımında örnekleme algoritmaları dışında en önemli etken sorumlu patoloğun olgunun örneklenmesi ile ilgili tatmin olmasıdır. Bu durum olgunun tipine, raporlayan patoloğun eğilimlerine ve örneklemeyi yapanın performansına göre değişebilen bir parametre dir. Literatür bilgisi az olduğu için yararlılık ölçümü için ancak sınırlı olarak kullanılabilir. Pathologists asistants practice. A measurement of performance Galvis et al, Am J Clin Pathol 2001;116:816 822
Makroskopi teknisyeni eğitim programı ve sertifikasyonuna gerek var mıdır? 1. Buna ihtiyaç vardır; çünkü hâlihazırda uygulamada olan bir durum için bir standart geliştirmek gerekmektedir. 2. Karşıt olan görüşte ise iyi bir patoloji pratiği için örneklemeyi patolog yapmalıdır, bu nedenle bu program olmamalıdır Ancak giderek artan sayıdaki çalışma eğitimli yardımcı sağlık personeli kullanımının verimliliği artırdığı yönündedir.
Kaynakça: American Association of Pathologists Assistants Web Site. Available at: http://www.pathologistsassistants.org/.accessed September 08, 2012. Grzybicki DM, Reilly TL, Hart AR, Galvis CO, Raab SS. National practice characteristics and utilization of pathologists assistants. Arch Pathol Lab Med. 125: 905 912, 2001. Galvis CO, Raab SS, D Amico F, Grzybicki DM. Pathologists assistants practice. Am J Clin Pathol. 116: 816 822, 2001. Grzybicki DM, Vrbin CM, Reilly TL, Zarbo RJ, Raab SS. Use of physician extenders in surgical pathology practice. Arch Pathol Lab Med. 128: 165 172, 2004. Grzybicki DM, Vrbin CM. Pathology resident attitudes and opinions about pathologists assistants. Arch Pathol Lab Med. 127: 666 672, 2003. American association of pathologists assistants, Bylaws, reviewed, revised and approved by the Board of Trustees. January 2010 Martin SA, Styer PE. Assessing performance, productivity and staffing needs in pathology groups. Observations from The College of American Pathologists PathFocus pathology practice activity and staffing program. Arch Pathol Lab Med. 130: 1263 1268, 2006.