TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜZİK ANA SANAT DALI SIEGFRIED FINK'İN VURMALI ÇALGILARA KAZANDIRDIKLARININ İNCELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Levent Mert DÖNMEZ ADANA / 2013
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜZİK ANA SANAT DALI SIEGFRIED FINK'İN VURMALI ÇALGILARA KAZANDIRDIKLARININ İNCELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Levent Mert DÖNMEZ Danışman: Doç. Gökmen NOYAN ADANA / 2013
Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğüne, Bu çalışma, jürimiz tarafından Müzik Ana Sanat Dalında YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir. Başkan: Doç. Gökmen NOYAN (Danışman) Üye: Doç. C. Hakan ÇUHADAR Üye: Yrd. Doç. Dr. Mustafa BAYIK ONAY Yukarıdaki imzaların, adı geçen öğretim elemanlarına ait olduklarını onaylarım..../../2013 Prof. Dr. Azmi YALÇIN Enstitü Müdürü Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.
iii ÖZET SIEGFRIED FINK'İN VURMALI ÇALGILARA KAZANDIRDIKLARININ İNCELENMESİ Levent Mert DÖNMEZ Yüksek Lisans Tezi, Müzik Ana Sanat Dalı Danışman: Doç. Gökmen NOYAN Ocak 2013, 75 Sayfa Bu tezde, Siegfried FINK in hayat hikâyesi ile vurmalı çalgılara kazandırdığı eserlerin ve çalışma metotlarının analizi yapılmış; bu metotların teknik ve melodik gelişime katkıları ve kullanımları incelenmiş; ayrıca FINK in geliştirdiği ve vurmalı çalgıların evrensel bir dil ile anlaşılmasını sağlayan piktogramlar incelenmiş ve analiz edilmiştir. Bestecinin hayat hikâyesi bölümünde Siegfried FINK in vurmalı çalgılar çalışmalarını ve öğrenimini nerede yaptığı, öğretici olarak neler yaptığı, gerçekleştirdiği konserleri ve başarıları, vurmalı çalgılara getirdiği yenilikler ve öncülükler anlatılmıştır. FINK in bestelemiş olduğu çalışma metotları ve eserlerinin incelenmesi bölümünde, bestecinin vurmalı çalgılar enstrümanları için yazmış olduğu metotların ve eserlerin vurmalı çalgılar sanatçılarını nasıl geliştireceği incelenmiştir. Trampet, timpani ve ksilofon enstrümanları için yazılmış olan metotlardaki etütlerle, hangi teknik, melodik veya birlikte çalmanın geliştirildiği, etütlerden şekiller örnek olarak verilerek detaylı bir biçimde incelenip, analiz edilmiştir. Çalışmada, Siegfried FINK in teknik gelişime katkıları ile teknik kullanımının eser çalımındaki faydalarından da bahsedilmiştir. Ayrıca bu çalışmada, Siegfried FINK tarafından geliştirilen, vurmalı çalgılar sanatçılarının herhangi belirli bir dil kullanmadan, evrensel bir dil olarak etütlerde ve eserlerde kullanabileceği imge resimler yani piktogramlar tanıtılarak, bunların hangi enstrümanlarda nasıl kullanılacakları incelenmiş ve çıkarımlarda bulunulmuştur.
iv Anahtar Kelimeler: Siegfried FINK, Vurmalı Çalgılar Çalışma Metotları, Vurmalı Çalgılar, Piktogramlar.
v ABSTRACT THE STUDY OF SIEGFRIED FINK S CONTRIBUTIONS TO PERCUSSION INSTRUMENTS Levent Mert DÖNMEZ Master Thesis, Department of Music Supervisor: Assoct. Prof. Gökmen NOYAN January 2013, 75 Pages In this study, Siegfried FINK s works of art and his study methods were analysed with his biography; the technical and melodic contributions and the usage of these methods were investigated; his innovation of pictograms which provide a common language on percussion instruments were also investigated and analysed thoroughly. In the composer s biography part, where his percussion workshops and educational background took place,what he managed as a tutor,his concerts and achievements,his innovations and pioneering jobs were stated out. In the analysis part of his study methods and works of art, how these methods and works enhance percussionists was considered.which tecnique,melody or accompaniment were aimed to improve with the studies in the methods written for the snare drum,the timpani and the xylophone, were analysed and investigated in details. In this study,fink s technical contributions and the benefits of these techniques in instrument playing were also mentioned. Moreover, in this study, FINK s innovation pictograms, which can be used in studies and works of art by percussionists as a common language without a specific language, were introduced.in addition, by which instrument and how these pictograms can be used were investigated and deducted. Keywords: Siegfried FINK, Percussion Instruments Study Meyhods,Percussion Instruments,Pictograms.
vi ÖNSÖZ Yüksek Lisans eğitimim boyunca değerli bilgileriyle bana yol gösteren danışman hocam Doç. Gökmen NOYAN a, Yrd. Doç. Ayşe DÖNMEZ e, Tarkan YEDİCAN a, kardeşim Berk DÖNMEZ e ve arkadaşım Cihangir NÜVASİL e çok teşekkür ederim. Bu tezin yazım aşamasında ortaya çıkan her türlü sıkıntımda yardım ve desteğini benden esirgemeyen sevgili eşim Eda Özlem DÖNMEZ e sonsuz teşekkür ederim. Ayrıca emeği geçen tüm arkadaşlarıma da teşekkür ederim.
vii İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... iii ABSTRACT... v ÖNSÖZ... vi ŞEKİLLER LİSTESİ... ix EKLER LİSTESİ... xi BÖLÜM I GİRİŞ 1.1. Problem... 2 1.2. Araştırmanın Amacı... 2 1.3. Araştırmanın Önemi... 2 1.4. Sayıltılar... 2 1.5. Sınırlılıklar... 3 1.6. Yöntem... 3 1.6.1. Araştırma Modeli... 3 1.6.2. Veri Kaynakları, Verilerin Toplanması ve Analizi... 4 BÖLÜM II Siegfried FINK 2.1. Siegfried FINK in Yaşam Öyküsü... 5 BÖLÜM III Siegfried FINK in ÇALIŞMA METOTLARININ VE ESERLERİNİN İNCELENMESİ 3.1. Siegfried FINK in çalışma metotları ve eserleri hakkında bilgi verilmesi... 9 3.1.1. Siegfried FINK in Trampet çalışma metotlarının incelenmesi... 10 3.1.2. Siegfried FINK in Timpani çalışma metotlarının incelenmesi... 18 3.1.3. Siegfried FINK in Ksilofon çalışma metotlarının incelenmesi... 28
viii BÖLÜM IV Siegfried FINK in PİKTOGRAMLARININ ANALİZİ 4.1. Siegrfied FINK in Piktogram analizleri... 37 4.1.1. Trampet Bageti Piktogramı... 37 4.1.2. Tom Tom Bageti Piktogramı... 38 4.1.3. Fırça Baget Piktogramı... 39 4.1.4. Trampet Vuruşu Piktogramı... 40 4.1.5. Kortun Açık olma durumu Piktogramı... 40 4.1.6. Bas Davul Vuruş Piktogramı... 41 4.1.7. Piccolo Trampet Piktogramı... 42 4.1.8. Kavbel Vuruş Piktogramı... 43 4.1.9. Pedal ile Hihat kullanımı Piktogramı... 44 4.1.10. Baget ile Hihat Vuruşu Piktogramı... 45 4.1.11. Baget ile Zil Vuruşu Piktogramı... 46 4.1.12. Zilin Göbek Kısmına Vurma Piktogramı... 46 4.1.13. Küçük Zil Vuruş Piktogramı... 48 4.1.14. Baget Baget Üstüne Vuruş Piktogramı... 49 4.1.15. Kasnak ile birlikte deriye vuruş Piktogramı... 50 4.1.16. Fırça Vuruşu Piktogramı... 51 4.1.17. Baget ile Kasnağa Vuruş Piktogramı... 52 4.1.18. İkili Tremolo Piktogramı... 53 BÖLÜM V SONUÇ VE ÖNERİLER 5.1. Sonuç... 55 5.2. Öneriler... 56 KAYNAKÇA... 57 EKLER... 58 ÖZGEÇMİŞ... 75
ix ŞEKİLLER LİSTESİ Sayfa Şekil 1: Studies For Snare Drum, Sayfa 12... 11 Şekil 2: Studies For Snare Drum, Sayfa 12... 12 Şekil 3: Solo Book For Snare Drum, Sayfa 44... 13 Şekil 4: 12 Easy Studies, Sayfa 2... 15 Şekil 5: Solo Book For Snare Drum, Sayfa 27... 16 Şekil 6: Solo Book For Snare Drum, Sayfa 13......17 Şekil 7: Studies For Timpani, Cilt 1 Sayfa 7... 19 Şekil 8: Studies For Timpani, Cilt 1 Sayfa 7... 21 Şekil 9: Studies For Timpani, Cilt 1 Sayfa 9... 22 Şekil 10: Studies For Timpani, Cilt 2 Sayfa 12... 23 Şekil 11: Studies For Timpani, Cilt 3 Sayfa 7... 24 Şekil 12: Studies For Timpani, Cilt 3 Sayfa 7... 24 Şekil 13: Studies For Timpani, Cilt 3 Sayfa 7... 25 Şekil 14: Studies For Timpani, Cilt 3 Sayfa 8... 25 Şekil 15: Studies For Timpani, Cilt 3 Sayfa 8... 26 Şekil 16: Studies For Timpani, Cilt 3 Sayfa 8... 26 Şekil 17: Studies For Timpani, Cilt 3 Sayfa 9... 27 Şekil 18: Studies For Timpani, Cilt 3 Sayfa 9... 27 Şekil 19: Studies For Timpani, Cilt 3 Sayfa 9... 28 Şekil 20: Test 20 Studies For Percussion, Sayfa 5... 29 Şekil 21: Test 20 Studies For Percussion, Sayfa 5... 30 Şekil 22: Test 20 Studies For Percussion, Sayfa 21... 30 Şekil 23: Mini Music, Sayfa 22... 31 Şekil 24: Menora, Sayfa 9... 32 Şekil 25: Menora, Sayfa 9... 33 Şekil 26: Menora, Sayfa 9... 33 Şekil 27: Menora, Sayfa 10... 34 Şekil 28: Menora, Sayfa 10... 35 Şekil 29: Menora, Sayfa 10... 36 Şekil 30: Drum Set Suite, Sayfa 3... 37
x Şekil 31: Drum Set Suite, Sayfa 4... 38 Şekil 32: Drum Set Suite, Sayfa 3... 38 Şekil 33: Drum Set Suite, Sayfa 5... 38 Şekil 34: Drum Set Suite, Sayfa 3... 39 Şekil 35: Drum Set Suite, Sayfa 6... 39 Şekil 36: Drum Set Suite, Sayfa 3... 40 Şekil 37: Drum Set Suite, Sayfa 5... 40 Şekil 38: Drum Set Suite, Sayfa 3... 40 Şekil 39: Drum Set Suite, Sayfa 8... 41 Şekil 40: Drum Set Suite, Sayfa 3... 41 Şekil 41: Drum Set Suite, Sayfa 9... 42 Şekil 42: Drum Set Suite, Sayfa 3... 42 Şekil 43: Drum Set Suite, Sayfa 5... 43 Şekil 44: Drum Set Suite, Sayfa 3... 43 Şekil 45: Drum Set Suite, Sayfa 9... 43 Şekil 46: Drum Set Suite, Sayfa 3... 44 Şekil 47: Drum Set Suite, Sayfa 5... 44 Şekil 48: Drum Set Suite, Sayfa 3... 45 Şekil 49: Drum Set Suite, Sayfa 6... 45 Şekil 50: Drum Set Suite, Sayfa 3... 46 Şekil 51: Drum Set Suite, Sayfa 7... 46 Şekil 52: Drum Set Suite, Sayfa 3... 47 Şekil 53: Drum Set Suite, Sayfa 6.... 47 Şekil 54: Drum Set Suite, Sayfa 3... 48 Şekil 55: Drum Set Suite, Sayfa 7... 48 Şekil 56: Drum Set Suite, Sayfa 3... 49 Şekil 57: Drum Set Suite, Sayfa 8... 49 Şekil 58: Drum Set Suite, Sayfa 3... 50 Şekil 59: Drum Set Suite, Sayfa 4... 50 Şekil 60: Drum Set Suite, Sayfa 3... 51 Şekil 61: Drum Set Suite, Sayfa 9... 51 Şekil 62: Drum Set Suite, Sayfa 3... 52 Şekil 63: Drum Set Suite, Sayfa 8... 52 Şekil 64: Drum Set Suite, Sayfa 3... 53
Şekil 65: Drum Set Suite, Sayfa 7... 53 xi
xii EKLER LİSTESİ Sayfa Ek 1: Tanımlamalar... 58 Ek 2: Siegfried FINK in Eserlerinin Listesi... 60 Ek 3: Siegfried FINK in Drum Set Suite Metodu... 62 Ek 4: Siegfried FINK e Ait Resimler... 71 Ek 5: Trampet, Timpani ve Ksilofon Enstrümanlarına Ait Resimler... 73
BÖLÜM I GİRİŞ Dünyaca ünlü Alman vurmalı çalgılar sanatçısı, bestecisi ve profesörü olan Siegfried FINK in vurmalı çalgılar çalışma metotları, vurmalı çalgılar sanatçıları tarafından çok sık kullanılır. Bestecinin aynı zamanda vurmalı çalgılar sanatçısı da olmasından dolayı, çalışma metotları ve eserlerinde kullandığı yazımları ayrıntılı ve açıklayıcıdır. Çalışma metotları, vurmalı çalgılar çalışmalarına yeni başlayan ve ileri seviyelerdeki vurmalı çalgı sanatçılarının kendilerini geliştirmek için kullandıkları metotlardır. Metotlar, sanatçıların kendi seviyelerine göre derece derece değişim göstermektedirler. Besteci bu çalışma metotlarını sanatçıların yetenekleri oranında seviye seviye sınıflandırmıştır. Vurmalı çalgılar kendi içinde çok çeşitlilik gösterirler. Klasik vurmalı çalgılar, Latin vurmalı çalgılar, Popüler vurmalı çalgılar olarak ayrılan yüzlerce vurmalı çalgı vardır. Çalgılar çok çeşitli teknikler kullanılarak çalınırlar. Vurmalı çalgılar atonal çalgılar ve müzikal çalgılar olarak da ayrılırlar. Vurmalı çalgılar sanatçıları, çok sayıda çalgı eğitimi alırlar. Özellikle klasik müzik eğitimi alan sanatçılar yüzlerce çalgıdan sorumludur. Aynı şekilde klasik müzik orkestralarında çalan vurmalı çalgılar sanatçıları, orkestranın programına göre yüzlerce çalgı içerisinden çeşitli çalgıları çalmak sorumluluğundadır. FINK in orkestra ile ve solo olarak beş yüzden fazla konser verdiği bilinmektedir. Bestecinin araştırmalarıyla vurmalı çalgılara kazandırdığı çok sayıda metot ve tekniği vardır. Vurmalı çalgılar ailesinin enstrüman çeşitliliği yüzünden, enstrümanların çalışılmasında kullanılacak metotlar sadece seviye olarak değil enstrüman olarak da ayrışır. Bestecinin ayrı seviyelerde bestelediği çok çeşitli metotlar bulunmaktadır. Bu metotların amacı sanatçıların teknik ve müzikal gelişimine yardımcı olmaktır. Ayrıca bestecinin eserleri icra edilirken birçok vurmalı çalgı kullanılabildiği görülmektedir. Bir eserde ondan fazla enstrüman kullanılması ve bu enstrüman çeşitliliğinin sağladığı zengin müzikal ahenk vurmalı çalgılar enstrümanlarını diğer enstrümanlardan ayıran bir özelliktir.
2 1.1. Problem Vurmalı çalgılar ailesinin çok çeşitli enstrümanlardan oluşması neticesinde, FINK ten önce, vurmalı çalgılar nota yazımında, enstrüman seçimini ve enstrümanların hangi bagetleri kullanarak çalınması gerektiğini ifade etmek için çeşitli yöntem ve işaretler, bestecilerin kendi ana dili kullanılarak yazılırdı. Bestecilerin ana dilini bilmeyen sanatçılar için anlaşılması güç kavramlar ve durumlar ortaya çıkardı. Siegfried FINK piktogramlarında bu zorluklara ve anlaşılmazlıklara bir çözüm üretebilmiş midir? Ayrıca vurmalı çalgılar enstrümanlarının çeşitliliğinden kaynaklanan öğrenim ve icra sıkıntılarına bestecinin bazı vurmalı çalgılar enstrümanlarına yönelik çalışma metotları yazarak, geniş bir vurmalı enstrümanlar gurubuna etki edebildi mi? 1.2. Araştırmanın Amacı Araştırmanın amacı, Siegfried FINK in vurmalı çalgılara kazandırdıklarının vurmalı çalgılar sanatçılarına nasıl faydalı olabileceğini ortaya koymak ve bu kazanımların daha hızlı bir şekilde edinilmesini sağlamaktır. Ayrıca bestecinin çalışma metotları, piktogram incelemeleri ve analizleri sonucunda vurmalı çalgılar sanatçıları için bir rehber görevi görmektir. 1.3. Araştırmanın Önemi Siegfried FINK ile ilgili Türkçe çalışma ya da kaynak bulunmamaktadır. Siegfried FINK in vurmalı çalgılara kazandırdıklarının, piktogramların ve metotların sanatçıların gelişimi üzerine faydalı bir şekilde kullanılabilmesi için bu araştırmanın önemli bir kaynak oluşturacağı düşünülmektedir. 1.4. Sayıltılar Siegfried FINK in vurmalı çalgılar için yazdığı metotlardaki tekniklerin vurmalı çalgılar sanatçılarına gelişim sunduğu, piktogramların sanatçılar için çalgı ve baget kullanımına anlaşılabilirlik kattığı, alanında en yararlılık gösteren sanatçının FINK olduğu bu araştırmanın sayıltısıdır.
3 Siegfried FINK ve onun vurmalı çalgılar çalışma metotları ile ilgilenenlerin böyle bir çalışmaya ihtiyacı oldukları varsayılmıştır. 1.5. Sınırlılıklar Bu araştırma Siegfried FINK in vurmalı çalgılara kazandırdıklarını sadece çalışma metotları, eserleri ve piktogramları aracılığıyla inceleyip anlatmıştır. Kullanılan nota kaynakları ve eserler tümüyle FINK e aittir. Bestecinin metotları ile ilgili olan enstrümanlar hakkında açıklayıcı olması amacıyla kısa bilgiler verilmiştir. Ayrıca bestecinin vurmalı çalgılar sanatçılarına kazandırmak istediği teknik, melodik ve birlikte çalma kazanımları da çalışma metotları, eserleri ve piktogramları aracılığıyla verilmiştir. Bestecinin çalışma metotları, eserleri ve piktogramları teknik ve müzikal bakımdan analiz edilip hangi enstrüman için ne amaçla kullanılması gerektiği bilgisinin verilmesi ile sınırlı olacaktır. Bu araştırma yüksek lisans tez süresi ile sınırlıdır. 1.6. Yöntem Bu bölümünde sırasıyla araştırmanın modeli, veri kaynakları, verilerin toplanması ve analizi yer almaktadır. 1.6.1. Araştırma Modeli Bu araştırma, Siegfried FINK in vurmalı çalgılara kazandırdıklarını incelenmiştir. Bestecinin çalışma metotları ve eserleri sayesinde vurmalı çalgılar sanatçılarının teknik ve müzikal gelişimi desteklenmiştir. Bestecinin çalışma metotlarının ve eserlerinin analizi yapılarak, teknik, melodik ve birlikte çalmanın önemi ve ileride karşılaşılabilecek kullanımları gösterilmiştir. Vurmalı çalgılar tarihinde bestecinin önemini açıklamak hedeflediğinden, doküman tarama modeli kullanılarak, doküman bilgisi ve analizi ile yapılan bir çalışma olmuştur. Ayrıca bu araştırma, nitel araştırma türünde bir araştırmadır. Doküman analizi ve
4 betimsel yöntem tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma, gözlem, görüşme ve doküman analizi (literatür tarama) gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konulmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği araştırma olarak tanımlanabilir (Yıldırım ve Şimşek, 2000, s. 19). Araştırma süresince nitel verilerden yararlanılmıştır. Bu nedenle tarama modeline uygun veri toplama teknikleri, nitel araştırmaya hizmet edebilecek şekilde doküman tarama ve gözlem yapma teknikleriyle gerçekleştirilmiştir. Bu iki veri toplama yönteminin desteklenmesinin araştırmayı güvenilir kılmada önemli olduğu düşünülmektedir. 1.6.2. Veri Kaynakları, Verilerin Toplanması ve Analizi Bu araştırmada nitel araştırma tekniklerinden biri olan doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Siegfried FINK in vurmalı çalgılara kazandırdıkları ile ilgili yapılan araştırmanın veri kaynakları, bestecinin eserlerinden, müzik yazarlarının bu besteci ile ilgili yazmış oldukları makalelerden, müzik ansiklopedileri, kütüphaneler ve internet sitelerinden elde edilen bilgilerdir. Bu kaynaklara, Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuarı Kütüphanesi, Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ve internet aracılığı ile ulaşılmıştır. Bestecinin çalışma metotları ve eserlerinin nota kaynağı ise; Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının Kütüphanesi, Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuarı Kütüphanesi, Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ve internet sitelerinden temin edilmiştir.
5 BÖLÜM II Siegfried FINK İN YAŞAM ÖYKÜSÜ 2.1. Siegfried FINK in Yaşam Öyküsü Siegfried FINK, 1928 Zerbst/Anhalt (Doğu Almanya) da doğmuş, 2006 yılında Almanya nın Würzburg şehrinde ölmüştür. Weimar da Franz Liszt Müzik Üniversitesinde perküsyon ve timpaninin yanı sıra kompozisyon dersleri almıştır. Alman Demokratik Cumhuriyetinde cazdan etkilenmiş olan müziğini çökmüş olarak nitelendirdiklerinde, karısı Traude ve küçük kızı Cornelia yı yanına alarak komünizmden Batı Almanya ya kaçmıştır. Orada solo ve orkestra perküsyonun Nestor u, yani danışılan bilge kişisi olmuştur. 2.Dünya Savaşından sonra Almanya da profesyonel perküsyonun gelişmesinde önemli bir figür olarak da tanınmıştır. 1948 den 1951 yılına kadar, FINK, Weimar Müzik Üniversitesi nde Alfred WAGNER in sınıfında timpani ve perküsyon dersleri aldı. Ayrıca aynı enstitüde Helmut RIETHMULLER in sınıfında kompozisyon dersleri aldı. Weimar, Magdeburg, Lübeck ve Hannover de pek çok orkestra çalışmaları ve öğretim görevleri yaptıktan sonra, Hochschule für Musik Würzburg da kalıcı olarak timpani ve perküsyon öğretimine atandı. 1974 te profesör oldu ve Würzburg daki ünlü Studio für Perküsyon okulunun başına geçti. 1993 yılında emekli olana kadar bu görevde kaldı (Thompson, 1997, s. 122). FINK in rehberliği altında, Studio für Perkussion dünyadaki en ünlü perküsyon okullarından birisi haline geldi. 100 den fazla öğrencisi oldu. Özellikle çağdaş müzik sanatını ilgilendiren yeni öğretim metotları ve yeni çalma metotları geliştirdi. FINK profesyonel Alman perküsyon sahnesinde Der Percussion-Papst (Perküsyonun Babası) olarak da tanınır. Siegfried FINK in yayımlarının arasında; perküsyon enstrümanları için bestelenmiş yüz elliden fazla bestenin yanı sıra, oda müziği, bale, film ve TV müzikleri, tüm perküsyon enstrümanları için metotlar ve Keiko ABE nin "Dream of The Cherry Blossoms" eseri gibi farklı yazarların eserlerinin edisyonları da bulunur (Daniels, 1996, s. 227).
6 FINK Almanya da perküsyon pedagojisinde büyük bir etki bırakmıştır. Alman müzik yarışmaları olan "Jugend Musiziert" ve "German Music Competition"a perküsyon aletlerinin solo enstrümanlar olarak dahil edilmesini sağlamıştır. 1977 yılında FINK in başkanlık etiği bir komite, Alman Müzik Okulları Birliğinin (German Association of Music Schools (VdM) Perküsyon çalgıları müfredatını düzenledi. Bu müfredat perküsyon eğitimcileri için önemli bir başvuru kaynağı oldu. Bu müfredat sayesinde eğitimciler vurmalı çalgılar bölümlerinin yapılandırılmasında, vurmalı çalgılar enstrümanlarının geri planda kalmış rolünden daha çok, marimba, vibrafon, davul seti, timpani, konser ksilofonu, konser glokenşpili, gonglar, tam-tamlar, Latin vurmalı çalgıları, Afrika vurmalı çalgıları ve Brezilya vurmalı çalgıları ile birlikte solo ve orkestral çalışmaları ön plana çıkarmışlardır (Rogers, 2004, s. 211). FINK, İspanya, Lüksemburg, Bulgaristan, Rusya, İsviçre de sayısız yarışmada jüri üyesi olmuştur. Milli filarmoni orkestralarında ve Müzik Yeteneklerini Destekleme ve Araştırma Enstitüsü nde vurmalı çalgılar danışmanlığı yapmıştır. Handbook of Music Pedagogy, Dictionary of Music ve The Music School gibi pek çok önemli el kitabında ve Alman müzik yazınında vurmalı çalgılar üzerine yazılan birçok makalelerin yazarı olmuştur. FINK bir besteci, orkestra şefi olarak ve öğrencilerine danışman olarak sayısız LP ve CD üretmiştir. Afrika, Amerika, Asya ve bütün Avrupa da konuk solist olmuştur. Mısır, Brezilya, Bulgaristan, İngiltere, Fransa, Hollanda, Çin, İtalya, Japonya, eski Yugoslavya, Kore, Lüksemburg, Avusturya, Polonya, Portekiz, İsveç, İsviçre, İspanya, Güney Afrika, Türkiye ve Macaristan da seminerler ve lisansüstü dersler vermiştir (Thompson, 1997, s. 116). Siegfried FINK in liderliğinde, Würzburg dünyadaki tüm perküsyoncular için odak noktası haline gelmiştir. İlk öğrencilerinin çoğu uluslararası tanınan solo perküsyoncular olmuştur. Bu isimler arasında; Prof. Dr. Peter SADLO (Munih ve Salzburg), Prof. Dr. Ney Gabriel ROSAURO (University of Miami), Timothy WHITE (Perth, Avustralya), Prof. Paul MOOTZ (Lüksemburg), Carlos VOSS (Portekiz), Prof. Mark Christopher LUTZ (Amerika), Prof. Xavier JOAQIN (İspanya), Prof. Gyula RACZ (Macaristan), Mark GLENWORTH (İngiltere), Wessela KOSTOWA (Bulgaristan), Cornelis TEELING (Hollanda), Wladimir SIGARIEV (Rusya), Vassili DARAMARAS (Yunanistan), Severin BALZER (İsviçre), Pablo BALLESTER
7 (İspanya), The Percussion Art Quartet (Stefan EBLEMKAMP, Anno KESTING, Gergana FASSEVA, Markus VERNA), The Tri Percussion Ensemble (Prof. Thomas KEEMSS, Guenter KAMP, Guenter PEPPEL), The Germans Andrea and Wolfgang SCHNEIDER, Hermann SCHWANDER, Martin AMTHOR, Joachim SPONSEL, Bernd KREMLİNG, Michael ORT, Rainer ROEMER, Axel FRIES, Martin Maria KRUGER, Matthias SCHMITT, Thomas HUPP, Jeff BEER, The PAS beste yarışmasını kazanan Leander KAISER ve Eckhard KOPETZKI sayılabilir (Daniels, 1996, s. 451). FINK in pek çok öğrencisi, Münih, Barselona, Cenova, Lüksemburg ve Radio France Paris gibi ulusal ve uluslararası yarışmaları kazanmışlardır. FINK in sanatsal ve pedagojik çalışmaları otuz ulusal ve uluslararası ödülle onurlandırılmıştır. Bunlar arasında; Würzburg Kültür Ödülü, Barselona, İspanya da Müzik Üniversitesi ve Sofya, Bulgaristan da Devlet Müzik Akademisi onursal diplomaları, Madrid, İspanya da eleştirmenler ödülü, Oberhausen Kısa Filmler Festivalinde birincilik ödülü, The Bundesverdienstkreuz am Bande, Sofya, Bulgaristan da Devlet Müzik Akademisi onursal doktora ve 2002 de PAS eğitimde yaşam boyu başarı ödülü vardır (Sachs, 1949, s. 103). Kariyeri boyunca, FINK yaklaşık beş yüz konser vermiştir. Bunların üç yüzü yeni çalışmalarının prömiyerleridir. Pek çok eserinin vurmalı çalgılar gelişimine öncülük etme özelliği vardır. Örneğin; "Trommel-Suite" (solo trampet için), "Darabukka Suite" (solo darbuka için), ve "Conga Negro" (solo conga seti için). Bu çalışmalarda FINK, enstrümanların seslerinden solo enstrümanlar olarak yararlanmıştır. FINK in kitabı olan Schlagzeug -- Mein Hobby (Hobim Perküsyon), İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Arapça ve Japoncaya çevrilmiştir. FINK, tüm vurmalı çalgılar ve bagetler için dil engelinin üstesinden gelmeye yönelik imge-resimler (piktogramlar) yazmıştır. Böylece besteciler ve çalgıcılar arasındaki perküsyon notalamasını standartlaştırmayı ve sanatçı için enstrüman ya da baget değişikliklerini kolaylaştırmayı hedeflemiştir. Pek çok besteci ve yayımcı edisyonlarında bu piktogramları kullanırlar (Johnson, 2006, s. 17). FINK e ait altı ciltlik Studies for Snare Drum (trampet için çalışmalar) Avrupa da en popüler metotlardan birisidir. FINK sistematik olarak işaretleri, vurgu şablonlarını, asıl melodiye ilave edilen ve ufak olarak yazılan notaları ve tremoloları dâhil ederek, Farklı tipte tremolo notalama ve bunun gibi yazımların ayrı ayrı tam manalarını okuyuculara tanıtmıştır. "Solo Book for Snare Drum/Solo Book for
8 Timpani" metodu ile FINK öğrencilere yarışmalar, sınavlar ve resitaller için müzikal eserler sağlamıştır. "Suite for Solo Snare Drum" bestesinde FINK, trampet enstrümanının çıkarabileceği 17 farklı ses şeklini kullanan ilk besteci olmuştur ve bu eser hayli tatmin edici bir müzikal eser olarak kabul edilir. Trampet için en sık çalınan yarışma parçalarından biri olan "Suite for Solo Snare Drum", Stuart Saunders SMITH tarafından düzenlenen "The Noble Trumpet Collections"da yer almıştır. Üç ciltlik "Studies For Timpani" ile FINK, trampet için kullanılan başarılı metodu timpaniye de uyarlamıştır (Sadie & Latham, 1994, s. 762). Bir besteci olarak, dünyanın çeşitli yerlerine yaptığı pek çok gezisinden edindiği izlenimlerden sıkça esinlenmiştir. Çalması en zor ancak en büyüleyici ve güzel parçası olarak kabul edilen "Batu Ferringhi" marimba için bestelenmiştir ve solodur. İçinde beş bölümün her birini meşhur Hint destanı ve gölge tiyatrosundaki farklı karakterlere adamıştır (Rawana & Hanuman & Sita & Laksama ve Rama). FINK in ilk basılan bestesi "Yaylı Orkestra ve Vibrafon için Konçerto" (Concertino for Vibraphone and String Orchestra) Milt JACKSON a adanmıştır. Son eserlerinden birisi de "Vurmalı Çalgılar ve Orkestra için Konser" (Concert for Percussion and Orchestra)dir. Bu eseri Pekin, Çin deki Devlet Müzik Üniversitesine atanan vurmalı çalgılar profesörü Li BIAO için yazmıştır. Li BIAO bu parçayı hem Japonya da hem de Çin de çalmıştır (Thompson, 1997, s. 167). FINK in perküsyon sanatına katkıları olabilecek hemen her alanda başarılı çalışmaları içerir; sergileme, besteleme, düzenleme, öğretim, orkestraları yönetme, redaksiyon, orkestralar, yarışmalar, festivaller organize etme, perküsyonla ilgili müzik haberciliği, metot yazımı ve genç sanatçılara danışmanlık yapma gibi. Prof. Thomas SIWE tarafından derlenen "Perküsyon Besteleri Katalogu",(PAS- Vurmalı Çalgılar Sanatı Topluluğu), Siegfried FINK tarafından bestelenmiş 142 eser içerir (Groud & Palisca & Burkholder, 2005, s. 510).
9 BÖLÜM III Siegfried FINK İN ÇALIŞMA METOTLARI VE ESERLERİ 3.1. Siegfried FINK in Çalışma Metotları ve Eserleri Siegfried FINK vurmalı çalgılar için çok sayıda çalışma metodu ve eseri bestelemiştir. Bu metotlar çeşitli enstrümanlar için bestelenmiş olup vurmalı çalgılar gelişiminin temelini oluşturmaktadır. Bu metotlar çeşitli seviyelere göre hazırlanmıştır. Çalışma metotları, bir sanatçının müzikal ve teknik bakımdan gelişimi için kullanılır. Sanatçı kendine uygun gördüğü seviyedeki metodu kullanarak kendini geliştirir. Metotlar kendi içinde çeşitliliğe sahiptirler. Bestecinin çalışma metotlarında görülen enstrümanlar çok çeşitlilik göstermektedir. Vurmalı çalgılar ailesinin çok sayıda üyesi bulunduğu için bu çeşitlilik çok normaldir. Çalgı çeşitliliği bakımından, orkestralarda kullanılan ve çalışmalarda kullanılan bazı enstrümanlar daha ön plana çıkmaktadırlar. Bu enstrümanlar genellikle, trampet timpani ve ksilofondur. Trampet, timpani ve ksilofon kullanımının nedenlerinden birisi, üç çalgının da birbirinden çok farklılık göstermesidir denilebilir. Vurmalı çalgılar bir enstrüman aile bütünlüğünde birbirlerinden farklık gösteren enstrümanlardır. Farklılıklar bir enstrüman ailesinden çıktığı için ortak yönleri de olmak zorundadır. İşte bu farklılıkların en uzak üç köşesini trampet, timpani ve ksilofon oluşturur. Üç değişik vurmalı çalgının yarattığı farklılık sayesinde bu enstrümanlara hâkim olan sanatçılar diğer yüzlerce vurmalı çalgıyı çalabilmek için ustalaşmış olurlar. Bu enstrümanlar çeşitli orkestra ve topluluklarda farklı şekillerde kullanılmaktadırlar. Siegfried FINK in çalışma metotlarının başında bu üç enstrüman gelmektedir. Enstrümanların teknik ve müzikal gelişim bakımından kullanıldığı farklı çalışma metotları vardır, yani üç enstrüman aynı metot içinde genellikle birlikte bulunmazlar. Bazı durumlarda üç enstrümanın birlikte kullanıldığı etütler de vardır.
10 3.1.1. Siegfried FINK in Trampet Çalışma Metotları Bestecinin metotlarından, "Solo Book For Snare Drum" metodu sadece trampet kullanarak vurmalı çalgılar sanatçılarının teknik gelişimini ön planda tutarak yazılmıştır. Altı adet seviyeden oluşan metot bugün özellikle Avrupa ve tüm dünya tarafından vurmalı çalgılar çalışmalarında kullanılmaktadır. Çalışmalara yeni başlayan öğrenciler için uygun olan birinci seviye metodu trampet çalımının yanı sıra, trampet çalmak için kullanılan araçların nasıl kullanıldığı hakkında da bilgi vermektedir. Bagetin nasıl tutulduğu, hangi el sıralamaları ile çalınması gerektiğini gösteren, çeşitli çalım tekniklerinin kullanımında kolaylık getirebilecek pozisyonlar ile dünyada genel anlamda FINK in öncülüğü ile gerekliliği anlaşılmış, tüm vurmalı çalgılar için dil engelinin üstesinden gelmeye yönelik imge-resimler (piktogramlar) kullanmıştır. Bestecinin bazı metotları teknik gelişim ağırlıklı kullanılır. Bu metotlar genellikle trampette temel teknik oturtma ve geliştirme amacıyla kullanılırlar. Metotlarda temel alınan teknik gelişimde tek nota yazılımı görülmektedir. Tek nota yazılımının amacı, metot kullanımında ritmik gelişimle beraber teknik gelişimi sağlamaktır. Bu tür metotlarda etütlerin ritmik tempolarının çeşitliliği üzerinden yola çıkılarak, teknik oturtma ile birlikte ayrıca teknik gelişim de hedeflenir. Tek nota yazılımında, herhangi bir anahtar veya nota olmaz, besteci istediği nota aralığını kullanır ve bu nota aralığı önem arz etmez, ayrıca önemli olan şey ritmik bir amacının olmasıdır. Kullanılan notalarda müzikal olarak sadece nüanslar bulunur. Bu tip metotlarda sadece müziğin ses yüksekliğinin iniş çıkış nüansları görülür. Burada bir çıkarımda bulunmak gerekirse sadece ritmik unsurların üstünde durulduğu anlaşılmış, ritmik unsurları değiştiren yavaşlama ve hızlanma gibi nüans belirtileri görülmemiştir. Ritmik bir çalışmada tek nota kullanımının yeterliliği ortaya çıkmış, bestecinin sanatçılar için daha kolay okuma amaçlı, tek nota yazımını kullandığı görülmüştür. Ritmik çalışmalarda bir başka göze çarpan nokta ise ritmin aynı etütte bir kaç seviye olarak belirlenmesidir. Bu seviyeler sanatçının, önce etütte verilen tekniği anlamasını ve alışmasını sağlar, daha sonra çalışını hızlandırarak bu tekniği kavraması ve özümsemesi ile biter. Burada bir başka önemli konu ise vücut kas esnekliğinin artması ve kasların enstrüman çalımıyla uygun bir şekilde gelişmesidir. El ve bilek kaslarının enstrüman çalımına uygun bir gelişim göstermesi bu tekniklerin amaçlarındandır.
11 "Studies For Snare Drum" metodunda, bestecinin tek bir nota üzerinden bir çalışma yaptığı görülmektedir. Şekil 1. Studies for snare drum. S. 12 A ve B harfi ile belirtilen iki adet trampet için yazılmış olan metotta temel amaç teknik gelişimi sağlamak ve ritmik temeli oturtmaktır. Etüdün ilk üç ölçüsünde herhangi bir nüans bulunmamaktadır. Dördüncü ölçüsünün 3. vuruşunda ise ikinci trampeti çalan sanatçının diminuendo yaparak birinci trampet sanatçısına eşlik durumuna geldiği görülmektedir.
12 Şekil 2. Studies for snare drum. S. 12 Etütte ritim belirteci olarak Allegro 132 temposunu görülmektedir. Ayrıca iki partinin de başında anahtar olarak sol anahtarı görülmektedir. Genellikle bu tip tek nota temel alınarak yazılan etütlerde anahtar yazılmamaktadır. Fakat bestecinin belirttiği anahtarın, trampet enstrümanı nota içermediği için bir önemi ve geçerliliği olmayacaktır. Ayrıca bestecinin bu etüdünde 2. trampet partisinin 2. satırın son ölçüsünün 3. zamanında bir aksan görülmektedir, aksanın amacı 2. trampetin diğer trampete bir gönderme yapmaktır ve trampet kullanımında genel olarak olmayan 3. zaman vurgusu göze çarpmaktadır. Etüdün geneline baktığımızda, 2 adet trampet için bestelenmiş bir düet görülmektedir. Besteci ritim çeşitlemeleri kullanarak sanatçıların teknik gelişimine katkıda bulunmayı hedeflemiştir. Bestecinin vurmalı çalgılara kazandırdıklarından biri olarak bu çalışma metodundaki etüt, teknik gelişim için nasıl çalışmalar olabileceğini göstermiş ve tek nota yazımı kullanarak sanatçıların kendilerini teknik olarak geliştirmesine katkıda bulunmuştur.
13 Bestecinin başka etütlerinde tek trampet için yazılmış örnekler de vardır. Kişisel çalışma olarak kullanılan bu etütlerde teknik gelişim hedeflenmiştir. Trampet tekniğiyle birçok vurmalı çalgı enstrümanı çalınabileceği için bu etütlerin önemi, sanatçıların bütün vurmalı çalgılar ailesi üzerindeki teknik hakimiyetlerini sağlamaktır. Şekil 3. Solo book for snare drum. S. 44 Etüt tek nota yazımı sistemiyle anahtarsız olarak gerçekleşmiştir. Etütte teknik ve ritmik gelişim hedeflenmiştir. Etüdün başında 2/4 lük bir zaman kullanıldığı belirtilmiştir ve herhangi bir tempo verilmemiştir. Tempo verilmemesinin nedeni sanatçıların kendilerine uygun olan tempoda başlamasıdır. Bu sayede etüt, her sanatçıya uygun hale getirilmiştir. Sanatçılar etüdü tekrar tekrar çalıştığında, her seferinde tempoyu arttırmayı hedefler. Bu sayede etüde alışarak, etüdün vermek istediği başka teknik gelişimleri de kazanmış olurlar. Sanatçılar tempoyu giderek arttırdıklarında baget tutuş tekniği de zorlaşmaya başlar. Bagetler enstrümanın derisinden geri sekerken belli sekme açısına sahiptirler ve belli titreşimler gerçekleştirirler. Bu titreşimler bagette kullanılan materyallere göre de değişiklik gösterir. Titreşim ve sekme gerçekleştiğinde, sanatçılar bu titreşimleri tutuş tekniklerine göre algılarlar. Olası sıkı baget tutuş tekniği bütün titreşimin elde hissedilmesi sıkıntısını doğurur. Gevşek baget tutuş tekniği ise bagetin el
14 hakimiyetinden çıkmasıyla sonuçlanır. Etüdün hızlı tempoya getirildiğinde baget tutuş tekniğine katkı sağlayacağı görülmektedir. Baget tutuş tekniği ve sıkılık oranı iyi bir oranda tutulmak zorunda burakılmıştır. Bu sayede iyi bir teknik gelişim hedeflenmiştir. Etüdün ilk vuruşunda tremolo vardır. Tremolo ikinci vuruşa kadar devam ettirilir. Tremolo yapılabilmesi için bagetlerin tutuşundaki ağırlık noktası çok iyi ayarlanmalıdır. Yaklaşık 40 santimetrelik bagetin gereğinden fazla önde tutulması vuruştan sonra bagetin deriden az sekmesine sebep olur ve bu durum ilk vuruştaki tremolonun yapılamamasını sonucunu doğurur. Bagetin gereğinden fazla arka kısmından tutuluşu, ağırlığının bileğe ve parmaklara ağır gelmesini ve vuruş için gerekli gücü orantısız olarak iletmelerini sağlar. Bu iki durumda da tremolo çalımı gerçekleşemez. Bestecinin tremolo çalımını bu etütte kullanmasının nedeni, sanatçıların tremolo için baget tutuş tekniğinin ağırlık merkezini en iyi şekilde ayarlanmasını sağlamaktır. Etütte ikinci ölçüde 16 lık dört adet vuruş, ardından da bir adet 4 lük vuruş görülmektedir. Bu 16 lık vuruşlar, sanatçıların kesin bir zaman dilimi içine vuruşlarını eşit olarak yaymalarını anlatır. Eşit zamanlı vuruşlar elde etmek için iki el eşit bir şekilde kullanılmalıdır. Bagetler aynı oranda kaldırılmalı ve bir sonraki vuruştan sonra aynı hızla eski yerine getirilmelidir. Sanatçılar etüdü tekrar tekrar çaldıklarında, baget tutma tekniği, deriden sektirme oranı ve bagetleri eski yerine getirme hızı gelişme gösterir.
Şekil 4. 12 Easy studies. S. 2 15
16 Etütte 4/4 lük bir zaman kullanılmıştır. 104-116 arası bir tempo belirtilmiştir. Tempo belirterek besteci, etüdü belli hedeflere yöneltmiştir. Daha çok ritmik bir çalışmaya yer verilen etütte ölçüler zaman değişiklikleri göstermiştir. Zaman değişiklikleri ritmik çalışmalar için önemlidir. Ritmik çalışmalarda zaman değişikliklerine hakim olmak sanatçılar için ileride çalacakları eserlerde kolaylıklar sağlamaktadır. Eserlerde zaman değişiklikleri ile birlikte ayrıca ritim içinde de zamana verilen çeşitli aksanlar aracılığıyla zaman değişikliği görülebilir. Besteci etütte sanatçıların zaman değişimlerine hakim olmalarını hedeflemiştir. Etüde baştan sonuna kadar bakacak olursak, belli bir tempoyla çalınacak olan bu etüt, sanatçıların ritim duygusunu değişik zaman oynamalarından etkilenmeden geliştirebilmesini sağlar. Şekil 5. Solo book for snare drum. S. 27 Etütte çeşitli ritmik çalışmalar bulunur. Bestecinin bu etütteki ritmik çalışmalarında teknik gelişim ve ritm okuma becerisi gelişimi hedeflenmiştir. 116 tempo ile çalışılması gereken etütte teknik hakimiyet yüksek olmalıdır. Besteci çok çeşitli ritimler kullanarak sanatçıların ritim duygusunu geliştirmenin yanında bu ritimleri çeşitli nüanslara yayarak teknik kullanımını da ön plana çıkartmıştır. Besteci, 4/8 lik olarak yazılmış etütte 8 lik nota üzerine çeşitli ritimler kullanarak sanatçıların 8 lik nota üzerinde ritim kullanma hakimiyetlerini geliştirmeyi hedeflemiştir.
17 Şekil 6. Percussion studio solo book for snare drum. S. 13 Etütte besteci dört zamana üçer vuruş vermiştir. Bir zaman içerisinde üçleme yapmak birbirine eşit vuruşlar gerektirir. Bazı üçleme notalarının üzerlerinde aksan
18 olduğu görülmüştür. Aksan kullanımı diğer notalara kıyasla o notanın daha yüksek bir ses ile çalınmasını gerektirdiğinden baget tutuş pozisyonunda anlık değişiklikler olur. Anlık pozisyon değişikliklerine uyum sağlanabilmesi amacıyla yazılmış olan etütte besteci, eşit zaman kullanımını da ön plana çıkarır. Etütte baştan sona tek bir ritim kullanıldığı için ritim çalışması geri planda burakılmıştır. Besteci, aksan ve üçleme ritimlerini birleştirerek teknik kullanımı eşit zamanlara yaymış ve bu beraberlikten zamanlar içerisinde daha keskin çalımlar ortaya çıkartarak sanatçıların teknik gelişimine katkıda bulunmuştur. 3.1.2. Siegfried FINK in Timpani Çalışma Metotları Vurmalı çalgılarda timpaninin yeri biraz farklıdır. Timpaninin diğer vurmalı çalgılardan en önemli farkı hem derili olması hem de çalınırken pedalları sayesinde ton değiştirebiliyor olmasıdır. Timpani genellikle klasik müzik orkestralarında kullanılır. Klasik müzik orkestraları eserlerini icra ederken sürekli ton değiştirir. Bu ton değiştirmelerine uyum sağlayabilmek için timpani pedal sistemi ile kendi tonunu değiştirebilir ve bu sayede orkestra ile birlikte sadece ritmik anlamda değil melodik anlamda da bir birliktelik oluşturur. Melodik birliktelik timpaniyi klasik müzik orkestralarında en çok kullanılan vurmalı çalgı yapmıştır. Besteci, timpani için çeşitli çalışma metotları yazmıştır. Çalışma metotlarının başında gelenlerinden birisi de Solo Book For Timpani metodudur. Bu metot timpaninin nasıl çalınacağına ve kullanılması gereken tekniklere yer vermiştir. Ayrıca metotta timpani için çok önemli olan pedal kullanımı hakkında çeşitli bilgiler verilmiştir. Besteci bu metodu üç seviye olarak bestelemiştir, bu özelliğinden dolayı vurmalı çalgılar sanatçılarının kendilerini seviye seviye geliştirebilecekleri metotların başında gelmektedir ve özellikle Avrupa başta olmak üzere tüm dünyada yaygın bir kullanıma sahiptir. Besteci, timpani hakkında yazdığı çalışma metotları ve eserlerinde değişik tekniklere yer vermiştir. Timpaninin derili vurmalı çalgılar ailesi içinde olmasına rağmen akort edilebilir özelliğinin bulunması bu enstrümanın sadece ritmik olarak değil melodik olarak da çalışılması gerektiğini göstermektedir. Melodik çalışmalarda pedal kullanılır. Pedal kullanılması sayesinde sanatçılar hem ellerini hem de ayaklarını kullanmak zorundadırlar. El ayak koordinasyonunun kullanıldığı timpanide, besteci metotlarını, sadece el koordinasyonlarına göre yazmamıştır. Ayak kullanarak pedal
19 kullanımı, bestecinin metotlarında detaylı bir şekilde verilmiştir. Ton değişiklikleri sayesinde pek çok melodiye uyum sağlayabilen timpanide bu etütler sayesinde daha koordinasyonlu bir çalma tekniği sağlanmıştır. Bestecinin timpani metotlarının bir başka özelliği de metotlarında sadece çalışma amacı bulunmamasıdır. Metotların bazı etütleri ile çeşitli solo konserler ya da eşlikli eserler çalınabilmektedir. Timpani eşlik ağırlıklı kullanılsa da solo kullanımı olabilen bir enstrümandır. Besteci, timpanide solo kullanımı kısmında vurmalı çalgılar literatürüne de ciddi katkılarda bulunmuştur. Çalışma etütlerinde kullandığı teknikleri, çeşitli timpani içeren eserlerin kullanımında ciddi çalım rahatlıkları sağlamıştır. Şekil 7. Studies for timpani. Cilt 1. S. 7 Besteci, etütte timpaninin tonunu belirlemiştir. 3 adet timpani kullanılarak çalınması gereken bu etütte sol, si ve mi bemol notaları kullanılmıştır. Besteci bu ton yazımını kullanarak etütte el ve ayak koordinasyonlarının çalışılmasını sağlamıştır. Ayrıca timpanileri uygun tona akortlarken pedal sistemi kullanılacağından sadece pedal ile tonu bulmak mümkün değildir. Gereken tonu bulmak, pedal ile belli bir oranda timpani derisi üzerinde baskı kurduktan sonra, kulak yardımıyla yapılır. Kulak yardımının devreye girdiği akortlama durumunda sanatçıların enstrümana olan kulak aşinalığı da gelişir. Gerekli tonun bulunması solo çalınan etütler açısından herhangi bir önem arz etmez, yalnızca eserlerin çalımında önem arz eder. Besteci, bu yazımda timpaninin doğru akortlanma çalışmasını da yaptırmış olup sanatçıların kulak gelişimine katkıda bulunmuştur. Etüd incelenmeye devam edildiğinde, satır başında fa anahtarı ile karşılaşılır. Timpani notaları fa anahtarına göre yazılır. Fa anahtarı timpaninin ses aralığına en iyi uyum sağlayan anahtar olduğu için tercih edilmiştir. Etüdün başında si, mi ve la bemol notaları ile belli edilmek istenen mi bemol majör tonu ile karşılaşırız. İlk notanın mi bemol notası olduğu da görülmektedir. Timpani set halinde kullanılır. Set olarak genellikle 4 adet timpani olan set tercih edilir. Bu etütte üç adet timpani kullanıldığı için hangi notaları kullanılacağı ve hangi
20 timpanilerin çalınacağı da satır başındaki sol, si ve mi bemol arızaları ile anlaşılır. Sol, si ve mi bemol notalarına en uygun kullanımı veren dörtlü timpani seti içerisinde birinci ikinci ve üçüncü timpanidir. Etütte üç timpani gerektiği için yukarıdaki en solda bulunan yuvarlak içindeki sol işareti, dört adet timpani içinden en büyük çaptaki bir numaralı timpaninin kullanılacağının gerektiğini gösterir. Sanatçılar bu sisteme göre diğer timpani ayarlamalarını da yaparlar. Besteci bu işaret sistemiyle hangi timpanilerin hangi tonda kullanılacağını belirtmiş olur.
21 Şekil 8. Studies for timpani. Cilt 1. S. 7 Etüd baştan sona incelendiğinde çeşitli ölçülerde zaman değişimleri olduğu görülmektedir. Bestecinin zaman değişimlerini yazmaktaki amacı farklı tonları olan bu etütte ritmik bir değişim sağlamaktır. Ritmik değişim, eseri icra eden sanatçılar için sadece melodik duyum olmaması, ritmik duyum ile etüdün birlikte çalışılması içindir. Etütte dikkat çeken bir diğer nokta ise nüanslardır. Timpani ritmik ve melodik bir vurmalı çalgı olduğu için etüt veya eser yazımında nüanslar kullanılabilir. Bestecinin bu etütte nüans değişiklikleri yazmasındaki amacı sanatçıların eseri çalarken çeşitli nüanslarla karşılaştıklarında kolayca bu nüansları uygulayabilmeleridir.
22 Melodik gelişim için katkı sunan etüt, müzikalite kullanımını da gerektirmektedir. Şekil 9. Studies for timpani. Cilt 1. S. 9 Etütte timpanide nota değişimleri olduğu görülmektedir. Nota değişimleri, solo eserler veya orkestra eserlerinde kullanılabilir. Değişimlerin sık tekrarlandığı bu etütte amaç, pedal kullanılarak yapılan değişimleri sanatçılara özümsetmektir ve herhangi bir eser icrası sırasında karşılaşılabilecek olan bu durumlarda sanatçıların duruma hakimiyetini arttırmaktır. Timpanide pedal kullanılarak yapılan değişimlerde deri gerilir veya bollaştırılır, bu sayede değişik sesler elde edilmiş olur. Sesleri tam olarak ayarlayabilmek için sanatçılar sesi dinler ve analiz eder. Analiz sonucunda sesin istenen sesten daha pes ses mi yoksa tiz ses mi olduğu ortaya çıkar. Tiz ses ortaya çıkmış ise pedalın arka kısmına basarak ses pesleştirilip yerine getirtilir. Pes ses ortaya çıkmışsa da pedalın ön tarafına basılarak ses tizleştirilip elde edilmek istenen ses ortaya çıkarılır. Doğru sesin bulunması için yapılan akort esnasında, sanatçılar duyum ve pedal kullanım tekniklerini geliştirirler. Besteci bu gelişimi her ölçünün sonunda kullandığı ses değişimi sayesinde sağlamıştır.
23 Şekil 10. Studies for timpani. Cilt 2. S. 12 Etüd baştan sona incelendiğinde, el koordinasyonu çalışması ile karşılaşılmaktadır. El koordinasyonu R ve L harfleri ile belli edilmiştir. El koordinasyonu çalışmasında teknik yeterlilik ve el sıralaması becerisi kazandırılmıştır. Sıralama becerisi çalım esnasında büyük önem arz eder. İyi bir sıralama becerisine sahip olan sanatçılar karşılaşacakları karışık pasajları çözümlemede başarılı olurlar. Hangi elle hangi notaların çalınacağının belirtilmesinin bir başka nedeni de, çalım için en uygun sıralamalar olmalarıdır. Çalım esnasında gerçekleşecek olan sıralamaların iyi seçilmesi sanatçı açısından çalım rahatlığı sağlar. Daha iyi bir ton elde etmek amacıyla da doğru eller kullanılmalıdır. Bestecinin etütte verdiği el sıralaması, bu elleri iyi özümseyen sanatçılar için el kullanım tekniği açısından gelişme sağlanması amacıyla yazılmıştır. Bestecinin timpaniye sadece teknik olarak yaklaşmadığı, melodik olarak da yaklaştığı bilinmektedir. Bestecinin Timpani etütlerinde sadece solo çalışılmalar bulunmaz. Bazı çalışmalar Timpani ile birlikte piyano kullanılarak gerçekleşir. Piyano eşlikli diye adlandırdığımız çalışmalarda timpaninin solo olarak kullanılmasının yanında, eşlik eden bir enstrüman olarak kullanılması da sağlanır. Eşlik durumundaki
24 timpanide ton kullanımı daha da önem kazanır. Piyano eşlikli yazılan etütlerdeki amaçlardan biri de, sanatçıları çalacakları eserlerde karşılaşabilecekleri eşlik kullanımına da hazırlamaktır. Şekil 11. Studies for timpani. Cilt 3. S. 7 Etütte ilk olarak dikkat çeken nokta timpannin solo olarak kullanılmadığıdır. Bestecinin piyano eşlikli kullanılan timpani etütlerinde sanatçıların teknik ve melodik gelişimi hedeflemiştir. Şekil 12. Studies for timpani. Cilt 3. S. 7 Etüdün devamında piyano ile birlikte bazı ritimsel beraberlikler de görülür. 2. ölçünün 2. zamanında kullanılan noktalı 8 lik notası piyano ve timpanide birliktelik yaşatır. Birliktelik ile eşlik durumunda kullanılan timpani çalımının geliştirilmesi ve eşliğin geliştirilmesi hedeflenir.
25 Şekil 13. Studies for timpani. Cilt 3. S. 7 Etüdün devamında son ölçüde timpani partisinde görülen boş ölçü, timpani sanatçısının doğru timpaniyi doğru ses ayarına getirmek için kullanabileceği bir boş ölçüdür. Besteci bu ölçüdeki ses değişimini ve boş ölçüyü sanatçıların eşlik durumunda doğru sesi bulması için yazmıştır. Bu sayede sanatçıların eşlik gelişimi hedeflenmiştir. Şekil 14. Studies for timpani. Cilt 3. S. 8 Etüdün varyasyon bölümüne gelindiğinde, timpani bir solo ile kendini gösterir. Solo kullanımını ön plana alan ilk üç ölçü, dördüncü ölçüde piyanonun timpaniye eşlik etmesiyle devam eder. Besteci, timpaninin solo kullanımını ön plana çıkarttığı bu üç ölçüde, sanatçılar için eşlikten soloya geçişi göstermiştir. Dördüncü ölçüye gelindiğinde ise piyanonun girişi ile birlikte timpani uzun bir tremolo çalarak eşliğe geri dönüş yapar. Bu kullanım ile besteci, timpaninin eşlik kullanımına geri dönüşünü sanatçılara göstermiş olur.
26 Şekil 15. Studies for timpani. Cilt 3. S. 8 Etüdün devamında piyano ile timpani karşılıklı olarak birbirlerine solo verirler. İlk ölçünün birinci zamanında timpani solo yaparken ikinci ölçünün ilk zamanında piyano solo yapmıştır. Sanatçılar için karışılıklı solo ve eşlik durumuna geçisi simgeleyen bu 5 ölçüde besteci, sanatçıların hem solo hem de eşlik yeteneğini geliştirmeyi planlamıştır. Şekil 16. Studies for timpani. Cilt 3. S. 8 Etüdün devamında timpaninin tremolo kullanılarak daha çok eşlik kısmında etüdü destekleyen bir durumda olduğu fakat bu eşlik durumunda ayrıca piyanoya ton olarak destek verdiği de görülmektedir. Bestecinin, timpaninin destek vermesi amacıyla yazdığı bu beş ölçüde, sanatçıların doğru ton ve en iyi sesi bulabilme yeteneklerinin geliştirilmesi sağlanmıştır.
27 Şekil 17. Studies for timpani. Cilt 3. S. 9 Etüdün devamında, ilk bakışta besteci son iki ölçüde timpaninin daha ön plana çıkarmış gibi gözükse de aslında piyano ile tam bir bütünlük vardır. Bütünlük kullanımının amacı sanatçıların eşit ses yüksekliğine ve tona hakim olabilmelerini sağlamaktır. Besteci bu yazımında sanatçıların melodik birlikteliğinin geliştirilmesine katkıda bulunmuştur. Şekil 18. Studies for timpani. Cilt 3. S. 9 Etüdün devamında çeşitli nüanslar görülür. Nüans kullanımının buradaki amacı sanatçıların timpani üzerinde melodik gelişimini sağlamaktır. Nüans piyano ile birlikte yazılmıştır. Aynı anda verilen forte nüansı, sanatçıların piyano ile birlikte eşit nüans sergilemelerini hedeflemiştir. Bestecinin eşit nüans yazımının amacı melodik olarak sanatçıları eşlik durumunda ya da solo durumunda daha eşit nüanslar ile uyumlu müzikalite gelişimine katkıda bulunmaktır.
28 Şekil 19. Studies for timpani. Cilt 3. S. 9 Etüdün son beş ölçüsüne gelindiğinde, timpani çalmanın piyanodan daha önce bitirildiğini görülmektedir. Etüdün sonunu piyano enstrümanı getirmektedir. Sade bir etüt gibi bitirilmeyen bu etüt, bir eser havasında tutulmuştur. Besteci etütte tek düzeliği aşıp bir eser havası yaratarak, sanatçıların etüde daha istekli yaklaşmalarını sağlamıştır. 3.1.3. Siegfried FINK in Ksilofon Çalışma Metotları Siegfried FINK in ksilofon için çeşitli çalışma metotları vardır. Ksilofon çalışma metotlarında besteci, melodik gelişimin ve teknik gelişimin birlikte kullanıldığı teknikler vermiştir. Sanatçılar için çalma kolaylığı bakımından hangi notalara ellerin daha uygun olacağını ve el sıralamalarıyla ilgili çıkarımlarda bulunulabilecek teknikleri göstermiştir. Bu teknikler sayesinde zorlukla çalınabilecek pasajlar daha kolay çalınabilecek hale getirilmiştir. Ksilofonun müzikal olarak vurmalı çalgılar ailesinde çok önemli yeri olduğunu savunan besteci, bazı metotlarında ksilofon ile çeşitli vurmalı çalgılar enstrümanlarını birlikte kullanmıştır. Bu birliktelikle sadece orkestra eşliği olarak değil başlı başına vurmalı çalgılar konserleri yapılabileceğini de göstermiştir. Test 20 Studies For Percussion metodunda besteci ksilofon kullanılarak çalışılan yirmi adet etüt bestelemiştir. Bu bestelerin ksilofon çalmanın teknik ve melodik olarak test edilmesine ve geliştirilmesine fayda sağladığı görülmektedir. Ayrıca bu metot vurmalı çalgılar konseri için de kullanılabilir. Çalışma metotlarının konser amaçlı kullanımı çok görülmese de besteci, bazı metotlarında bu başarıyı sağlamıştır. Ksilofon derili vurmalı çalgılar gibi sadece ritmik olarak değil, melodik olarak da çalınan bir enstrüman olduğu için vurmalı çalgılar ailesinin melodik olarak çalınan