ARAġTIRMA KONUSU: 5838 SAYILI KANUN VE GETĠRDĠĞĠ TEġVĠKLER

ARAġTIRMA KONUSU: 5838 SAYILI KANUN VE GETĠRDĠĞĠ TEġVĠKLER 5838 SAYILI KANUNLA BAZI KANUNLARIN EKLENEN VE DEĞĠġTĠRĠLEN MADDELERĠ 5838 MADDE 1-25/08/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu na aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. GEÇĠCĠ MADDE 8-2008 ve 2009 yıllarında kısa çalışma için yapılan başvurulara münhasır olmak üzere, ek 2. maddenin 2.fıkrasında kısa çalışma için öngörülen azami 3 aylık süre 6 ay olarak uygulanır; 3. fıkrasında öngörülen kısa çalışma ödeneği miktarı %50 oranında artırılarak ödenir ve kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülmez. Bu maddenin yayımı tarihinden önce uygunluk tespiti yapılan kısa çalışma başvurularında süre, işverenin talebi halinde aynı şartlarla ve bu maddede öngörülen süreyi aşmamak kaydıyla uzatılır. Bu maddede öngörülen ödenek miktarı aynı kalmak kaydıyla, kısa çalışma süresini 6 ay daha uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.ancak, bu dönemde kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülür. 4447 NO LU ĠġSĠZLĠK SĠGORTASI KANUNU EK 2.MADDE 2. FIKRA: Yukarıda belirtilen nedenlerle işyerinde geçici olarak en az dört hafta işin durması veya kısa çalışma hallerinde işçilere çalıştırılmadıkları süre için işsizlik sigortasından kısa çalışma ödeneği ödenir. Kısa çalışma süresi, zorlayıcı sebebin devamı süresini ve herhalde üç ayı aşamaz. İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanma şartlarını yerine getirmesi gerekir. 3.FIKRA: Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işsizlik ödeneği miktarı kadardır. Kısa çalışma ödeneğinden yararlananlara ait sigorta primlerinin aktarılması ve sağlık hizmetlerinin sunulmasına ilişkin işlemler 506 sayılı Kanunda* belirtilen esaslar çerçevesinde yürütülür. Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülür. *506 Sayılı SSK Kanunu 1

5838 MADDE 8-31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun; 119.maddesine aşağıdaki fıkra, geçici 74. maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. Maliye Bakanlığı 94. maddeye göre tevkifat yapacaklardan on ve daha az hizmet erbabı çalıştıranlardan ile hizmet erbabı çalıştırmayanlara ilişkin olarak beyanname verme süresinden itibaren 3 ayı geçmeyecek şekilde, ödeme zamanı belirlemeye yetkilidir. GEÇĠCĠ MADDE 75-31/12/2013 tarihine kadar, 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen Ar-Ge ve destek personelinin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinin; doktoralı olanlar için yüzde 90 ı, diğerleri için yüzde 80 i verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir. Bu süre içerisinde, anılan maddenin bu maddeye aykırı olan hükmü uygulanmaz. 193 SAYILI GELĠR VERGĠSĠ KANUNU 94.MADDE : Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zırai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar. 5746 NO LU AR-GE FAALĠYETLERĠNĠN DESTEKLENMESĠ HAKKINDAKĠ KANUN 3.MADDE 2.FIKRA: Gelir vergisi stopajı teşviki: Kamu personeli hariç olmak üzere teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar için yüzde doksanı, diğerleri için yüzde sekseni gelir vergisinden müstesnadır. 2

5838 MADDE 9-13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32. maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 32/A maddesi eklenmiştir. İndirimli kurumlar vergisi, MADDE 32/A- (1) Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun* ile 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun* kapsamında yapılan yatırımlar ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar hariç olmak üzere, bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen ve Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulur. (2) Bu maddenin uygulamasında yatırıma katkı tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını, bu tutarın yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak oran ise yatırıma katkı oranını ifade eder. Bakanlar Kurulu; a) İstatistiki bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir ve sosyoekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate almak suretiyle illeri gruplandırmaya ve gruplar itibarıyla teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirlemeye, b) Her bir il grubu için yatırıma katkı oranını % 25 i, yatırım tutarı 50 milyon Türk Lirasını aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise % 45 i geçmemek üzere belirlemeye, kurumlar vergisi oranını % 90 a kadar indirimli uygulatmaya, c) Yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve know-how bedeli gibi harcamaların oranlarını ayrı ayrı veya topluca sınırlandırmaya, yetkilidir. (3) İkinci fıkraya göre yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde aynı mükellef tarafından yapılan yatırımlarda, toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı uygulanır. (4) Tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, indirimli oran bu kazanca uygulanır. * 3996 Sayılı Bazı Yatırım Ve Hizmetlerin Yap-ĠĢlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun ve 4283 Sayılı Yap-ĠĢlet Modeli Ġle Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması Ve ĠĢletilmesi Ġle Enerji SatıĢının Düzenlenmesi Hakkında Kanun 3

Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenir. Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınır. İndirimli oran uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanır. (5) Hesap dönemi itibarıyla ikinci fıkrada belirtilen şartların sağlanamadığının tespit edilmesi halinde, söz konusu vergilendirme döneminde indirimli vergi oranı uygulanması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur. (6) Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurum, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla indirimli vergi oranından yararlanır. (7) Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde indirimli vergi oranından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise devralan, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla yatırıma katkı tutarının kalan kısmı için yararlanır. (8) Bu madde gelir vergisi mükellefleri hakkında da uygulanır. (9) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. 5838 MADDE 10-5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir. GEÇĠCĠ MADDE 4- (1) Münhasıran tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde faaliyette bulunanlardan üretim tesislerini Bakanlar Kurulunca belirlenen illere 31/12/2010 tarihine kadar nakleden ve asgari 50 kişilik istihdam sağlayan mükelleflerin, bu illerdeki işletmelerinden sağladıkları kazançlar için nakil tarihini izleyen hesap döneminden itibaren beş yıl süreyle kurumlar vergisi oranını % 75'i geçmemek üzere indirimli uygulatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu madde hükmünden gelir vergisi mükellefleri de yararlanır. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. 5838 MADDE 12-3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin (2) numaralı fıkrasının sonunda yer alan Yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi nakden iade edilir. Bakanlar Kurulu, vergi nispeti indirilen mal ve hizmet grupları ile sektörler itibarıyla, amortismana tabi iktisadi kıymetler dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisinin 4

iade hakkını kaldırmaya; Maliye Bakanlığı, bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. ibaresi Yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi izleyen yıl içinde talep edilmesi şartıyla nakden veya mükellefin yukarıda sayılan borçlarına mahsuben iade edilir. Bakanlar Kurulu, vergi nispeti indirilen mal ve hizmet grupları ile sektörler itibarıyla, iade hakkını kısmen veya tamamen ya da amortismana tabi iktisadi kıymetler dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi ile sınırlı olmak üzere kaldırmaya; Maliye Bakanlığı, bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. şeklinde değiştirilmiştir. 3065 SAYILI KDV KANUNU 29. MADDE 2.FIKRA: (DeğiĢik: 25/12/2003-5035/9 md.) Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez. Şu kadar ki, 28 inci madde uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup teslim ve hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan vergi, bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli idareler ile belediyelere olan borçlarına yada döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmeler ile organize sanayi bölgelerinden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsuben ödenir. Yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi nakden iade edilir. Maliye Bakanlığı bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir. 5838 MADDE 17-492 sayılı Harçlar Kanununun (4) sayılı tarifesinin I-Tapu işlemleri başlıklı bölümünün 12 numaralı fıkrası, 13 numaralı fıkrasının (a) ve (c) bentleri ile 20 numaralı fıkrasının (e) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 5

12. Satış vaadi sözleşmeleri ile irtifak hakkı tesisi vaadi sözleşmelerinin tapu siciline şerhinde, sözleşmede yazılı bedel üzerinden (Bu bedel, sözleşmeye konu gayrimenkulun emlak vergisi değerinden az, emlak vergisi değerinin iki katından çok olamaz) bedelsiz olanlarında emlak vergisi değeri üzerinde (Binde 5,4) 13-a) Arsa ve arazi üzerine inşa olunacak bina vesair tesislerin tescilinde (Her bir bağımsız bölüm vesair tesis için) 100 TL Bayındırlık ve İskan Bakanlığının görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilmiş bulunan sosyal mesken, işçi evleri ve bunlardan daha düşük nitelikteki meskenlerin tescilinde (Her bir bağımsız bölüm için) 50 TL Tapu siciline tescil yapılmaması halinde de bu harcın tahsili aynı esaslar dahilinde yürütülür. 13 -c) (a) fıkrası dışında kalan her nevi cins ve kayıt tashihinde (her bir işlem için) 50 TL 20-e) Gayrimenkul üzerine irtifak hakkı tesis ve devrinde (634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre yapılan kat irtifakları hariç olmak üzere) tesis ve devir için ödenen bedel (Bu bedel, üzerinde hak tesis edilen gayrimenkulun emlak vergisi değerinin iki katından çok olamaz) üzerinden devir alan için (Binde 15) 492 SAYILI HARÇLAR KANUNU 4 SAYILI TARĠFE I-TAPU ĠġLEMLERĠ FIKRA 12: 12.Satış vaadi sözleşmeleriyle, irtifak hakkı tesisi vaadi sözleşmelerinin tapu siciline şerhinde, sözleşmede yazılı bedel ile kayıtlı değerin yüksek olanından, bedelsiz olanlarından kayıtlı değerden (Binde 5,4) FIKRA 13/a : (4369 sayılı Kanunun 78'inci maddesi ile değişen fıkra. Yürürlük:29.7.1998) Arsa ve arazi üzerine yeniden inşa olunacak bina vesair tesislerin tescilinde Emlak (Bina) Vergisi değeri üzerinden (Binde 15) Bayındırlık ve İskan Bakanlığının görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilmiş bulunan sosyal mesken, işçi evleri ve bunlardan daha düşük nitelikteki meskenler için Emlak (Bina) Vergisi değeri üzerinden (Binde 7,5) Yukarıdaki iki fıkra gereğince hesaplanacak harç, (4751 sayılı Kanunun 6/C maddesiyle değişen ibare.yürürlük:9.4.2002) Emlak Vergisi Bildiriminin verilmesi gereken süre içinde, şekli ve muhtevası Maliye Bakanlığınca tespit edilecek bir beyanname ile beyan edilir ve beyanname verme süresi içinde ödenir. Tapu siciline tescil yapılmaması halinde de bu harcın tahsili aynı esaslar dahilinde yürütülür. 6

13/c: (4684 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi ile değişen fıkra. Yürürlük:3.7.2001) (a) fıkrası dışında kalan her nevi cins ve kayıt tashihinde emlak vergisi değeri üzerinden (On binde 5) FIKRA 20/e: (4369 sayılı Kanunun 78'inci maddesi ile değişen fıkra. Yürürlük;29.7.1998) Gayrimenkul üzerine irtifak hakkı tesis ve devrinde (634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre yapılan kat irtifakları hariç olmak üzere) tesis ve devir için ödenen bedel üzerinden devir alan için (Binde 15) 5838 MADDE 18-19/3/1985 tarihli ve 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. GEÇĠCĠ MADDE 2-31/12/2009 tarihine kadar, üzerinde yazılı keşide tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir. 5838 MADDE 23-29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir. EK MADDE 3-13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi kapsamındaki yatırımlarla ilgili olarak talep edilen taşınmazın bulunduğu ilçenin mülki sınırları içindeki organize sanayi veya endüstri bölgelerinde bu yatırımlar için tahsis edilebilecek boş parsel bulunmaması, gerçekleştirilecek yatırımın toplam tutarının, talep edilen taşınmazların maliki idarelerce takdir edilecek rayiç değerinin tarım ve hayvancılık yatırımları için bir, turizm yatırımları için iki, diğer yatırımlar için üç katından az olmaması kaydıyla; Hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine veya belediyelere ait arazi veya arsaların üzerinde kırk dokuz yıl süreli bağımsız ve sürekli nitelikli irtifak hakkı tesis edilebilir. 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununa tabi alanlar hariç olmak üzere, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle irtifak hakkı tesis edilemeyen taşınmazlar üzerinde ise aynı şartlarla kırk dokuz yıl süreli kullanma izni verilebilir. Yatırımcılar lehine tesis edilecek irtifak hakkı veya kullanma izinlerinde ilk yıl bedeli, yatırım konusu taşınmazın emlak vergi değerinin yüzde üçüdür. İrtifak hakkı veya kullanma izni verilenlerden ayrıca hasılat payı alınmaz. İrtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek taşınmazlar üzerindeki kamuya ait ve ihtiyaç dışı bina ve müştemilat ile üzerinde henüz faaliyete geçmemiş yatırım bulunan arazi veya arsalar da bu kapsamda değerlendirilir. 7

İrtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek taşınmazlardan imar planı bulunmayanların planları ile uygulama projeleri, bedelsiz olarak verilen ön izin süresi içinde yapılır. Ön izin süresi iki yılı geçemez. İstihdam edilecek işçi sayısına, yatırım konusu işletmenin faaliyete geçtiği tarihten itibaren beş yıl süreyle uyulması zorunludur. Yatırımcının bu madde kapsamında belirlenen şartlara uymadığının veya mücbir sebepler hariç öngörülen sürede yatırımın tamamlanmadığının tespiti halinde, herhangi bir yargı kararı aranmaksızın irtifak hakkı veya kullanma izni iptal edilir. Bu durumda taşınmaz üzerindeki tüm yapı ve tesisler sağlam ve işler durumda tazminat veya bedel ödenmeksizin taşınmaz maliki idareye intikal eder ve bundan dolayı hak lehtarı veya üçüncü kişilerce herhangi bir hak ve talepte bulunulamaz. Ancak, öngörülen sürede yatırımın en az yüzde ellisinin gerçekleştirilmesine rağmen yatırımın tamamlanmaması veya öngörülen istihdam sayısına yüzde onu aşan oranda uyulmaması halinde ise irtifak hakkı veya kullanma izni bedelleri için sağlanan indirimler iptal edilir ve iptal tarihinden itibaren ayrıca hasılat payı alınır. İrtifak hakkı veya kullanma izni süresinin sonunda makine, teçhizat ve demirbaşlar hariç diğer yapı ve tesisler taşınmaz maliki idareye intikal eder, yatırımcının talep etmesi halinde ise genel hükümlere göre doğrudan irtifak hakkı tesis edilir veya kullanma izni verilir. Hazineye ait taşınmazlar; tarım ve hayvancılık yatırımları hariç olmak üzere, birinci fıkra kapsamında en az ellimilyon ABD Doları karşılığı Türk Lirası tutarında, en az yüz kişiye istihdam sağlayacak şekilde ve taşınmazın rayiç değerinin en az üç katı tutarında yatırım yapacaklara, 492 sayılı Harçlar Kanununun 63 üncü maddesinde yer alan harca esas değer üzerinden doğrudan satılabilir. Bu yerlerin amacı dışında kullanılmayacağına dair tapu kütüğüne şerh konulur. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ve ikinci fıkrada belirtilen bedeli Bakanlar Kurulunca belirlenecek bölgeler itibarıyla farklılaştırmaya ve sıfıra kadar indirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. 5838 MADDE 30-29/1/2004 tarihli ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. GEÇĠCĠ MADDE 3- Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte bedelsiz irtifak hakkı tesis edilmek veya kullanma izni verilmek amacıyla ilana çıkılmış ancak, işlemleri tamamlanmamış taşınmazlar hakkında, mülga 5 inci madde hükümleri uygulanır. Mülga 5 8

inci madde kapsamında bedelsiz irtifak hakkı tesis edilen veya kullanma izni verilen taşınmazlar hakkında söz konusu hükümlerin uygulanmasına devam edilir. 5084 SAYILI KANUN 5.MADDE:( mülga madde: 18/02/2009-5838 sayılı kanun 32.Madde 16.Fıkra) Bedelsiz yatırım yeri tahsisi Bu Kanunun 2.maddesinin (b) bendi kapsamındaki illerde en az on kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere; Hazineye, katma bütçeli kuruluşlara, belediyelere veya il özel idarelerine ait arazi veya arsaların mülkiyeti bedelsiz olarak devredilebilir. Ancak, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde yer alabilecek yatırımlar için bu bölgelerde tahsis edilecek boş parsel bulunmaması şartı aranır. Devre konu taşınmaz üzerindeki kamuya ait bina ve müştemilâtı, 29.7.1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca binalar için arsa payı hariç hesaplanan vergi değeri üzerinden devredilir. Devir konusu arazi veya arsaların, imar plânları yoksa, bunların imar plânları öncelikle yapılır. İstihdam edilecek işçi sayısına, yatırımın faaliyete geçmesi tarihinden itibaren beş yıl süre ile uyulması zorunludur. Devredilen arazi veya arsaların tapu kaydına; Hazinece, katma bütçeli kuruluşlarca, belediyelerce veya il özel idarelerince bedelsiz olarak devir olunduğu, devir amaç ve koşullarına, devir alan gerçek veya tüzel kişilerin uymak zorunda olduğuna dair şerh konulur. Bu madde kapsamında belirlenmiş şartlara uyulmuş olması kaydıyla, talep üzerine, tapu kaydındaki şerh terkin edilir. Devredilen arazi veya arsa üzerindeki toplam yatırımın yarısından fazlasının tamamlanmış olması ve yatırımcının talep etmesi halinde, devredilen arazi veya arsanın rayiç bedeli tahsil edilerek tapu kayıtlarındaki şerh terkin edilir. Yatırımcının, bu madde kapsamında belirlenen şartlara uymadığının veya öngörülen sürede yatırımın tamamlanmadığının tespiti halinde, herhangi bir yargı kararı aranmaksızın taşınmaz, üzerindeki muhdesat ile birlikte Hazine, katma bütçeli kuruluşlar, belediyeler veya il özel idareleri adına kaydolunur. Bu maddenin uygulanması ile ilgili istihdam, yatırıma başlama ve tamamlama süresi, devredilen taşınmazın teminat olarak gösterilmesi, miktar ve devir veya satış koşulları ile diğer usul ve esaslar, Bakanlar Kurulu kararı ile çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir. 9

5838 MADDE 32 FIKRA 5-193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 99 uncu maddesinde yer alan Muhtasar beyannamenin şekil, içerik ve eklerini belirlemeye ibaresi Muhtasar beyannamenin şekil, içerik ve ekleri ile üçer aylık verilen beyannamelerin dönemini aylık olarak belirlemeye şeklinde değiştirilmiştir. FIKRA 7-3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun geçici 17. maddesinde yer alan 31/12/2008 ibaresi 31/12/2010 olarak değiştirilmiştir. FIKRA 16-5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5 inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. FIKRA 19-29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 711 inci maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. 193 SAYILI GELĠR VERGĠSĠ KANUNU MADDE 99: Muhtasar beyannamenin şekil, içerik ve eklerini belirlemeye ve tevkifat konuları itibarıyla ayrı ayrı beyanname verme mecburiyeti getirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. 3065 SAYILI KDV KANUNU GEÇĠCĠ MADDE 17 : Dahilde işleme ve geçici kabul rejimi kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak maddelerin 31/12/2008 tarihine kadar tesliminde Katma Değer Vergisi Kanununun 11 inci maddesinin 1 numaralı fıkrasının (c) bendi hükümlerine göre, bölgeler, sektörler veya mal grupları itibariyle işlem yaptırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu maddenin uygulanmasında ihracat süresi olarak anılan bentteki süre yerine bu rejimlerle öngörülen süreler esas alınır. İhracatın şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde zamanında alınmayan vergi, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte alıcıdan tahsil edilir. 5084 SAYILI KANUN 5.MADDE:Bedelsiz yatırım yeri tahsisi Bu Kanunun 2.maddesinin (b) bendi kapsamındaki illerde en az on kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere; Hazineye, katma bütçeli kuruluşlara, belediyelere veya il özel idarelerine ait arazi veya arsaların mülkiyeti bedelsiz olarak devredilebilir. Ancak, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde yer alabilecek yatırımlar için bu bölgelerde tahsis edilecek boş parsel bulunmaması şartı aranır. Devre konu taşınmaz 10

üzerindeki kamuya ait bina ve müştemilâtı, 29.7.1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca binalar için arsa payı hariç hesaplanan vergi değeri üzerinden devredilir. Devir konusu arazi veya arsaların, imar plânları yoksa, bunların imar plânları öncelikle yapılır. İstihdam edilecek işçi sayısına, yatırımın faaliyete geçmesi tarihinden itibaren beş yıl süre ile uyulması zorunludur. Devredilen arazi veya arsaların tapu kaydına; Hazinece, katma bütçeli kuruluşlarca, belediyelerce veya il özel idarelerince bedelsiz olarak devir olunduğu, devir amaç ve koşullarına, devir alan gerçek veya tüzel kişilerin uymak zorunda olduğuna dair şerh konulur. Bu madde kapsamında belirlenmiş şartlara uyulmuş olması kaydıyla, talep üzerine, tapu kaydındaki şerh terkin edilir. Devredilen arazi veya arsa üzerindeki toplam yatırımın yarısından fazlasının tamamlanmış olması ve yatırımcının talep etmesi halinde, devredilen arazi veya arsanın rayiç bedeli tahsil edilerek tapu kayıtlarındaki şerh terkin edilir. Yatırımcının, bu madde kapsamında belirlenen şartlara uymadığının veya öngörülen sürede yatırımın tamamlanmadığının tespiti halinde, herhangi bir yargı kararı aranmaksızın taşınmaz, üzerindeki muhdesat ile birlikte Hazine, katma bütçeli kuruluşlar, belediyeler veya il özel idareleri adına kaydolunur. Bu maddenin uygulanması ile ilgili istihdam, yatırıma başlama ve tamamlama süresi, devredilen taşınmazın teminat olarak gösterilmesi, miktar ve devir veya satış koşulları ile diğer usul ve esaslar, Bakanlar Kurulu kararı ile çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir. 6762 SAYILI TÜRK TĠCARET KANUNU MADDE 711: Çekten cayma, ancak ibraz müddeti geçtikten sonra hüküm ifade eder. Çekten cayılmamışsa, muhatap, ibraz müddetinin geçmesinden sonra dahil çeki ödeyebilir. ( 1, 2 ) 1 Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanun,Kanun No: 5838, Kabul Tarihi 18/02/2009, www.tbmm.gov.tr 2 Kaynakçalı Vergi Kanunları, Ahmet Can, Sezer Güven, Mart 2008 11

YENĠ TEġVĠK SĠSTEMĠNĠN AMACI Kanunun amacı tasarının gerekçesinde : küresel krizin olumsuz etkilerinin giderilmesi için yatırım ve istihdam ile ilgili mevzuatta değişiklik yaparak 2008 ve 2009 yılına ait kısa çalışma ödeneğinin %50 artırılmasını, işe giriş ve işten çıkış bilgilerinin sisteme girilmesindeki aksaklıkların giderilmesini ve bürokratik engellerin azaltılmasını, ekonomik gelişmenin ülke geneline dengeli bir şekilde yayılması için yatırım ve istihdam için sağlanan ve 31/12/2008 tarihinde sona eren kolaylıkların uzatılmasını, kayıtlı ekonomiye geçiş için bazı değişikliklerin yapılmasını, e-ticaret uygulamalarının yaygınlaştırılmasını ve internet iletişiminden alınan özel iletişim vergisi oranının düşürülmesini, hurda araçların tasfiyesini ve vergi sisteminde ortaya çıkan bazı sorunların giderilmesine ve ekonomiyi canlandırmaya yönelik diğer değişiklikleri düzenlemesi olarak açıklanmıştır.buna göre 5838 sayılı kanun 31/12/2008 tarihinde sona eren yatırım indirimi uygulamasının yerini alacak düzenlemeleri kapsamaktadır. Yani kısaca amaç bölgesel gelişmişlik farklılıklarını azaltmak, büyük ölçekli yatırımlara destek olmak ve istihdam kapasitesini artırmak, sektörel kümelenmeyi teşvik etmek ve desteklenecek yatırım konularında ekonomik ölçeğe göre koşullar belirlemektir denilebilir. 3 YENĠ TEġVĠK SĠSTEMĠNDE DĠKKAT ÇEKEN NOKTALAR E-devlet ve e-ticaret uygulamalarının yaygınlaştırılması ve işlemlerin elektronik ortamda yapılmasını kolaylaştırmak üzere internet iletişiminden alınan özel iletişim vergisi oranı indirilmiştir. Teşvikten kurumlar ve gelir vergisi mükellefleri yararlanacak olup yararlanmak açısından tam dar mükellef ayrımı yapılmamaktadır. Teşvikin özünde indirimli kurumlar vergisi vardır ve bu yolla kurumlara vergi tasarrufu sağlayarak yaptıkları yatırımların maliyetini azaltmayı esas almaktadır. Teşvik sistemi illeri ekonomik gelişmişliklerine göre bölgelere ayırmış ve bölge bazında teşvik edilecek sektörleri belirlemiştir. Hem bölge hem de sektörleri birlikte ele alması yönünden daha önce uygulanmamış bir yöntemdir. Ayrıca bu sistem sektörleri yatırım ve istihdamın büyüklüğüne göre de teşvik etmektedir. Belirlenen büyüklüğün üzerindeki sektörler özel olarak teşvik edilecektir. 3 -Yeni TeĢvik Sisteminin Kısa Değerlendirmesi, ġaban Erdikler, YaklaĢım Dergisi, Temmuz 2009, Sayı:199, www.yaklasim.com 12

Teşvik sistemi indirimli kurumlar vergisini yeni yatırımlarda uygulamayı esas almaktadır. Ancak tevsi yatırımlarda(üretim kapasitesini arttırmak için yapılan genişleme yatırımları) elde edilen kazancın yeni yatırımdan kaynaklanan kısmı tespit edilebilirse, sadece bu kazanca indirimli oran uygulanacaktır. Tespit edilemediği halde yeni yatırım tutarı toplam yatırım tutarına oranlanıp indirimli vergi oranı uygulanacaktır. İndirimli kurumlar vergisinden yararlanmaya yatırımın kısmen veya tamamen işletilmeye başladığı hesap döneminden itibaren başlanacaktır. İndirimli kurumlar vergisi oranı sadece yapılan yatırımlardan elde edilen kazançlara uygulanacaktır. Yeni yapılan yatırım dışından elde edilen kazançlara standart oran uygulanacaktır. İndirimli kurumlar vergisi teşvikinden yararlanmak için aranan şartların sağlanamaması durumunda, indirimli vergi oranı uygulanması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler için vergi ziyaı cezası uygulanmayacak ancak gecikme faiziyle birlikte alınacaktır. Yatırım faaliyete geçmeden devredilirse devralan kurum aynı koşulları sağlamak şartıyla indirimli oran uygulamasından yararlanacaktır. Eğer kısmen yada tamamen faaliyete geçtikten sonra devredilirse indirimli vergi oranından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra da devralan yararlanacaktır SABĠT YATIRIM TUTARLARI VE ASGARĠ KAPASĠTELER Yatırımın destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarının 1. ve 2. bölgelerde bir milyon TL, 3. ve 4. bölgelerde ise beşyüzbin TL olması gerekir. 50 milyon TL asgari tutar üzerindeki büyük ölçekli yatırımlar(*) da ise sektöre göre belirlenen asgari sabit yatırım tutarı ve asgari kapasite şartını sağlaması gerekir. Finanssal kiralama(leasing) şirketleri aracılığıyla yapılacak yatırımlarda da kiralanan makine ve teçhizata ait toplam tutarın her bir finanssal kiralama şirketi için asgari 200 bin TL olması gerekir. Taşınma desteğinden yararlanacak tesisler( tekstil,konfeksiyon ve hazır giyim,deri ve deri mamulleri sektörlerinde 1. ve 2. bölgelerde faaliyet gösterip 4. bölgedeki illere 31/12/2010 tarihine kadar bütünüyle taşınan ve en az 50 kişilik istihdam yaratan tesisler) içinse asgari sabit yatırım tutarı aranmayacaktır. (* )Büyük ölçekli yatırımların sektörüne göre 50 milyon TL üzerindeki asgari sabit yatırım tutarlarını gösteren liste ek-3 tedir 13

BÖLGELER(*) VE DESTEK ARAÇLARI 1. ve 2. bölge 3. ve 4. bölge ----------------- ------------------ vergi indirimi vergi indirimi sigorta primi iģveren hissesi desteği sigorta primi iģveren hissesi desteği yatırım yeri tahsisi yatırım yeri tahsisi faiz desteği *Bölgeler ve bu bölgelerdeki illerin listesi raporun altındaki ek-1 yer almaktadır *Bölgelere göre desteklenecek sektörler ve asgari sabit yatırım tutarlarının listesi ek-2 dedir. Büyük ölçekli yatırımlar ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ gümrük vergisi muafiyeti vergi indirimi sigorta primi işveren hissesi desteği KDV istisnası yatırım yeri tahsisi Teşvik edilmeyecek yatırımlarla aranan şartları sağlayamayan yatırımlar hariç asgari sabit yatırım tutarlarının üzerindeki tüm yatırımlar, bölge ayrımı yapılmaksızın gümrük vergisi muafiyeti ile KDV istisnasından yararlanabilecektir.(yatırımlarda devlet yardımları hakkında karar,madde 3/2, karar tarihi: 14.07.2009, karar sayısı: 2009/15199, yayımlandığı resmi gazete ve sayısı: 16.07.2009/227290) *TeĢvik edilmeyecek yatırımlarla teģviki belli koģullara bağlı yatırımların konuları ek- 4 tedir. TEġVĠK ĠÇĠN KULLANILAN ARAÇLAR 1.Kurumlar ve gelir vergisi indirimi: kanunun 9. maddesiyle 5520 sayılı KVK ya 32/A maddesi eklenmiştir. Bu madde ile indirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması getirilmiştir. Bu madde çerçevesinde kurumlar vergisine veya gelir vergisine uygulanacak indirim oranları ve yatırıma katkı oranları tablodaki gibidir: 14

Bölgesel Uygulama Büyük Ölçekli Yatırımlar Kurumlar vergisi Kurumlar vergisi Bölgeler Yatırıma katkı oranı (%) veya gelir vergisi indirim Yatırıma katkı oranı (%) veya gelir vergisi indirim oranı(%) oranı(%) 1 10 25 25 25 2 15 40 30 40 3 20 60 40 60 4 25 80 45 80 Eğer teşvik belgesi dahilinde 31/12/2010 tarihine kadar yatırıma başlanırsa aşağıdaki indirim ve yatırıma katkı oranları uygulanacaktır: Bölgesel uygulama Büyük ölçekli yatırımlar Kurumlar Kurumlar Bölgeler Yatırıma katkı oranı(%) vergisi veya gelir vergisi indirim Yatırıma katkı oranı(%) vergisi veya gelir vergisi indirim oranı(%) oranı(%) 1 20 50 30 50 2 30 60 40 60 3 40 80 50 80 4 60 90 70 90 İndirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanacak olan yatırımlar teşvik belgesine bağlanacak ve bu yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisi ödeyecektir. 15

Yatırıma katkı oranı = yatırıma katkı tutarı / toplam yatırım tutarı formülüyle bulunur. Yatırıma katkı tutarı ise indirimli kurumlar vergisi uygulanarak tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların devletçe karşılanacak tutarıdır. Hesap döneminden itibaren teşvik için gereken şartlar sağlanamamışsa, indirimli oran nedeniyle zamanında gösterilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmadan gecikme zammı ile alınır. Yatırımın faaliyete geçmeden önce devredilirse, devralan kurum aynı koşullarda indirimli orandan faydalanır. Yatırım kısmen veya tamamen işletilmeye başlandıktan sonra devredilirse indirimli orandan devir tarihine kadar devreden, bu tarihten sonra da devralan aynı koşularda yatırıma katkı tutarının kalan kısmından yararlanır. 5838 no lu kanunun 10.maddesiyle KVK ya eklenen geçici 4. maddeye göre: Tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde faaliyette bulunanlardan üretim tesislerini Bakanlar Kurulunca belirlenen illere 31/12/2010 tarihine kadar nakleden ve asgari 50 kişilik istihdam sağlayan mükelleflerin, bu illerdeki işletmelerinden sağladıkları kazançlar için nakil tarihini izleyen hesap döneminden itibaren beş yıl süreyle kurumlar vergisi oranı % 75'i geçmemek üzere indirimli uygulanır. 4 Örnek 1: A ilinin de içinde bulunduğu il grubunda B sektöründe yapılacak yatırımlar için yatırıma katkı oranı %30 dur ve vergi oranı da %60 indirimli uygulanacaktır. A ilinde teşvik belgesine bağlanmış 100.000 TL lik yatırım yapan bir kurumlar vergisi mükellefi yatırımını 2009 yılı içinde tamamlayarak işletmeye başlamış ve aynı dönemde yatırımından 25.000 TL kazanç elde etmiştir.( KVK 32/A-2 deki diğer şartlar sağlanmıştır.) O halde; bu kurumun yatırıma katkı tutarını ve 2009 yılı için ödeyeceği vergi şu şekilde hesaplanabilir: Yatırıma Katkı Tutarı= yatırım tutarı x yatırıma katkı oranı Yatırıma Katkı Tutarı= 100.000 TL x % 30 = 30.000 TL Bu tutar yatırımın 30.000 TL lik kısmının indirimli oran uygulanarak tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla devlet tarafından karşılanacağı anlamına gelir. 4 -TeĢvik Uygulamalarında Vergisel Düzenlemelerin Etkinliği Ve Yeni TeĢvik Sisteminin Getirdikleri, Hakkı Sayan, Vergi Dünyası, Temmuz 2009, Sayı: 335, www.vergidunyasi.com 16

Yatırımdan elde edilen kazançlara uygulanacak indirimli vergi oranı ise: Ġndirimli oran = Kurumlar vergisi oranı (kurumlar vergisi oranı x indirim oranı) = %20 (%20 x % 60) = % 8 2009 yılında yatırımdan elde edilen 25.000 TL lik kazanca uygulanacak vergi oranı % 20 değil % 8 dir.böylece 2009 yılı için hesaplanacak vergi: hesaplanacak vergi = yatırımdan elde edilen kazanç x indirimli oran = 25.000 TL x % 8 = 2.000 TL olur ve [(25.000 TL x %20-25.000 TL x %8)]= 3.000 TL lik verginin tahsilinden vazgeçilerek yatırımcıya bu tutar kadar finansman desteği sağlanmış olur. Diğer yılların kazançlarına da aynı indirimli oran(%8), her yıl tahsilinden vazgeçilen vergilerin toplam olarak yatırıma katkı tutarı olan 30.00 TL ye ulaşıncaya kadar uygulanır. Eğer bu örnekteki kurum her yıl düzenli olarak 25.000 TL kazansa, indirimli oran ( 30.000 TL / 3.000 TL= ) 10 yıl süreyle 2018 yılına kadar uygulanır ve 2019 yılından itibaren ise yatırımlardan elde edilen kazanç normal vergiye tabii tutulur. Eğer bu kurum yatırımını 2010 yılının ocak ayında devretseydi, bu kurumun yani devredenin yararlanabileceği yatırıma katkı tutarı 30.000 TL idi ve 2009 yılındaki 25.000 TL lik kazancı ile bu tutarın 3.000 TL sinden yararlanmıştı. Bu durumda kalan 27.000 TL lik tutara ulaşıncaya kadar, devralan kurum bu yatırımdan elde edeceği kazancına 2010 yılının ilk geçici vergi döneminden itibaren % 8 indirimli oranı uygulayabilir. Birden Fazla Ġlde Yatırım Yapılması Halinde Uygulanacak Ġndirimli Oran Yatırımcı, yatırıma katkı ve vergi oranı farklı olan illerde yatırım yaparsa bunlardan elde edilecek kazanca hangi oranın uygulanacağı toplam yatırımın her bir ile denk gelen oranına göre belirlenir. Yani yatırımdan elde edilecek toplam kazanç, toplam yatırımın illere göre oransal dağılımı ölçüsünde, il grupları esas alınarak her bir il grubuna düşen kazanç kısmına ilgili ilin indirimli vergi oranı uygulanır. Bunun yanında hangi ilde ne kadar yatırım yapılmışsa, o yatırıma ilgili ilin yatırıma katkı oranı uygulanacağını söyleyebiliriz. Örnek 2 : A ilinin de içinde bulunduğu il grubunda B sektöründe yapılacak yatırımlar için yatırıma katkı oranı %30 dur ve vergi oranı da %60 indirimli uygulanacaktır. A ilinde teşvik belgesine bağlanmış 100.000 TL lik yatırım yapan bir kurumlar vergisi mükellefi yatırımını 2009 yılı içinde tamamlayarak işletmeye başlamış ve aynı dönemde yatırımından 25.000 TL kazanç elde etmiştir.( KVK 32/A-2 deki diğer şartlar sağlanmıştır.) 17

Bu mükellef B sektörüne yaptığı yatırımın üretim faaliyetini D ilinde, montaj faaliyetlerini de A ilinde gerçekleştirmektedir. 100.000 TL lik yatırımın 40.000 TL lik kısmı yatırıma katkı oranının % 30 olduğu A ilinde; 60.000 TL lik kısmını da yatırıma katkı oranının %40 olduğu D ilinde gerçekleştirsin. D ilinin içinde bulunduğu il grubunda ise kurumlar vergisi oranı %80 indirimli uygulanmaktadır. Buna göre: Yatırımın A ilinde yapılan kısmı = 40.000 / 100.000 = % 40 A ilinin indirimli oranı = % 20 - %20 x % 30 = % 8 Yatırımın D ilinde yapılan kısmı = 60.000 / 100.000 = % 60 D ilinin indirimli oranı = % 20 - %20 x %80 = % 4 Bu durumda, yatırımın 40.000 TL kısmına A iline ait olan % 30 katkı oranı, 60.000 TL kısmına da D iline ait olan %40 katkı oranı uygulanır. Sonuç olarak toplamda; Toplam yatırıma katkı tutarı = (40.000 x %30) + (60.000 x % 40) = 36.000 TL Toplam 25.000 TL lik kazancın A ilinde yapılan yatırıma denk gelen %40 lık kısmı 10.000 TL dir ve indirimli vergi oranı %8 olarak uygulanır. Toplam 25.000 TL lik kazancın D ilinde yapılan yatırıma denk gelen %60 lık kısmı 15.000 TL dir ve indirimli vergi oranı %4 olarak uygulanır. Yani toplamda 2009 yılı itibariyle vazgeçilen vergi yoluyla yatırımcıya bırakılan destek miktarı: [10.000 TL x (%20 - % 8) ]+ [15.000 TL x (%20 - % 4)] = 1.200 + 2.400 = 3.600 TL Üretim Kapasitesini Artırmak Ġçin Yapılan GeniĢleme Yatırımlarında(Tevsi Yatırım) Ġndirimli Oran Tevsi yatırım (üretim kapasitesini arttırmak için yapılan genişleme yatırımları) yapılmışsa ve bu yatırımın kazancı ayrıca belirlenebilmişse,indirimli oran bu kazanca uygulanır. Eğer belirlenememişse indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonu kurumun aktifinde kayıtlı sabit kıymetlerin(fixed assets) toplam tutarına oranlanarak bulunur. Devam eden yatırımlara ait sabit kıymetler de bu toplam tutarın içindedir. Örnek 3 : A ilinin de içinde bulunduğu il grubunda B sektöründe yapılacak yatırımlar için yatırıma katkı oranı %30 dur ve vergi oranı da %60 indirimli uygulanacaktır. A ilinde teşvik belgesine bağlanmış 100.000 TL lik yatırım yapan bir kurumlar vergisi mükellefi yatırımını 2009 yılı içinde tamamlayarak işletmeye başlamıştır.( KVK 32/A-2 deki diğer şartlar sağlanmıştır.) Kurumun sabit varlıkları sadece bu yatırımdan oluşmuştur.bu kurum üretim 18

kapasitesini artırmak üzere 2011 yılında 40.000 TL lik ek yatırım yapmıştır ve aynı yıl işletmeye başlamıştır. Kurum 2011 yılında 75.000 TL kazanç elde etmiş ancak yatırımın bütünlüğünden dolayı bu kazancın ne kadarının tevsi yatırımdan kaynaklandığını belirleyememiştir. Sabit kıymetlerin ise değerlenme oranı 2010 yılı için %10, 2011 yılı içinse %5 tir. O halde indirimli oran uygulanacak kazancı, yapılan tevsi yatırım tutarını dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı toplam sabit kıymetlerin yeniden değerlenmiş tutarlarına oranlayarak bulabiliriz: Sabit yatırımların 2010 yılı sonu yeniden değerlenmiş tutarı =100.000 x (1+0,1) = 110.000 TL Sabit yatırımların 2011 yılı sonu yeniden değerlenmiş tutarı =110.000 x (1+0,05)=115.500 TL İndirimli oran uygulanacak kazanç = toplam kazanç x [tevsi yatırım tutarı / (sabit yatırımların yeniden değerlenmiş tutarı + tevsi yatırım tutarı)] Ġndirimli oran uygulanacak kazanç = 75.000 x [ 40.000 / ( 115.500 + 40.000)] = 19.292 TL A ilinde uygulanacak indirimli oran ( %20 - %20 x % 60 = ) %8 olduğundan, yatırımcıya 2011 yılındaki 40.000 TL lik tevsi yatırımıyla alakalı sağlanacak finansman desteği ; 19.292 x (%20 - %8) = 2.315 TL dir. Bu indirimli oran 40.000 TL lik yatırımın %30 yatırım katkı oranı olan 12.000 TL ye ulaşıncaya kadar uygulanacaktır. ĠNDĠRĠMLĠ KURUMLAR VERGĠSĠ VEYA GELĠR VERGĠSĠ ORANINDAN YARARLANAMAYACAK YATIRIMLAR 1-Finans ve sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren kurumlar 2- iş ortaklıkları 3- Taahhüt işleri 4- yap-işlet modeli ile elektrik enerjisi üretim tesislerinin kurulması ve işletilmesi ile enerji satışının düzenlenmesi hakkındaki kanun kapsamında yapılan yatırımlar 5-3996 sayılı kanun kapsamında yap-işlet-devret modeli ile yapılan yatırımlar 6- maden kirası(rödovans) sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar 5 5 -Vergi Oranında Yatırım Ġndirimi, DerviĢ Altınok, Vergi Dünyası, Sayı: 335, Temmuz 2009, www.vergidunyasi.com 19

2.Faiz Desteği: Yatırımcı isterse bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlarına bankalardan alacağı en az 1 yıl vadeli kredilerin teşvik belgesinde yazılı sabit yatırım tutarının %70 ine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kar payının; 3.bölgedeki yatırımlarda TL cinsi kredilerde üç puan, döviz cinsi kredilerin bir puanı ; 4. bölgedeki yatırımlarda ise TL cinsinden alınan kredilerin beş puanı, döviz cinsi kredilerin ise iki puanı en fazla ilk 5 yıl için devlet tarafından ödenecektir. Ar-ge ile doğrudan ticari mal üretimine yönelik olmayan, var olan yada yapılacak tesisin katı,sıvı veya gaz gibi atıklarının temizlenmesine yönelik çevre yatırımlarında ise bölge ayrımı yapılmaksızın TL cinsi kredilerin beş puanı, döviz cinsi kredilerin ise iki puanı devlet bütçesinden karşılanacaktır. Eğer yatırım faiz desteği alabilecek teşvik konularından ise ancak finansal kiralama(leasing) şirketleri aracılığıyla yapılacaksa, ödenecek faizleri ve anaparayı gösteren bir plan yapılması(itfa planı) şartıyla aynı koşullarda faiz desteği alınabilecek. Ayrıca proje bazlı Ar-ge ve çevre yatırımları için maksimum faiz desteği miktarı üç yüz bin TL, 3. ve 4. bölgelerdeki yatırımlar içinse beş yüz bin TL yi geçemez. Döviz cinsi kredilerle yapılacak yatırımlarda faiz desteği vade tarihindeki T.C Merkez Bankası döviz satış kuru esas alınarak yapılacaktır. Faiz desteği kullanamayacak krediler: Kullanılmış makine ve donanım için ve kamu iktisadi teşebbüsleri(kit) dahil kamu kurum ve kuruluşlarının yapacağı yatırımlar için faiz desteği verilmez. Ayrıca diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından kullandırılan veya kamu kaynaklarından sübvanse(destekleme) yoluyla elde edilen krediler için faiz desteği uygulanmaz. Faiz desteğiyle ilgili dikkat edilecek noktalar! Kullanılan kredilerin faiz,kar payı veya anaparaları firma tarafından ödenecek faizleri ve anaparayı gösteren planda (itfa planı) belirtilen sürelerde ödenmezse faiz desteği durdurulur. Yatırımcı kredi geri ödeme görevini yerine getirirse, bu tarihten sonraki dönemler için önceki itfa planında belirtilen ödeme tarihlerinde herhangi bir değişiklik yapılmadan faiz desteği tekrar başlatılır.eğer yatırımcı kredi geri ödeme görevini ikinci kez aksatırsa faiz desteği ödemesine son verilir. 20

! Aynı teşvik belgesi içindeki yatırım için birden fazla banka faiz desteği isteyemez veya finanssal kiralama yapılamaz. Yani aynı yatırım için sadece bir bankadan kredi çekip faiz desteği istenir yada bir finanssal kiralama(leasing) şirketiyle anlaşılabilir.! Eğer yatırım başka bir yatırımcıya devredilirse, devralanın teşvik belgesinde faiz desteğinin uygun görülmüş olması ve yeni yatırımcı adına eski itfa planındaki vade,faiz desteği miktarı vb. şartlar değiştirilmeden kalan kredi(bakiye kredi) için yeni itfa planı hazırlanır ve faiz desteği ödenmesine devam edilir. Bunlar yapılmadığı halde devredilen makine ve donanıma yönelik faiz desteği kesilir.! Faiz desteği herhangi bir sebeple iptal olursa yararlanılan faiz desteği tutarı 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümleri kapsamında geri alınır.! Aracı kurum yani banka veya finansal kiralama şirketi faiz desteği uygulanan krediyi teşvik belgesinde yer alan harcamalarda kullandırmakla sorumludur. Eğer kredi yatırımcı tarafından amaç dışı kullanılırsa ve aracı kurum bankaysa banka tarafından faiz desteği tutarına ilgili bankanın bu konudaki krediye koyduğu faiz oranı uygulanarak elde edilen tutar, aracı finansal kiralama şirketi ise bu şirket tarafından itfa planında belirtilen toplam faiz desteği miktarının 5 iş günü içinde bütçeye gelir yazılarak muhasebe birimi hesabına yatırılması gerekir. Bu yapılmazsa banka için, T.C. Merkez Bankası gözetimindeki karşılık hesabından virman yapılarak yada diğer hukuki yollarla; finansal kiralama şirketi içinse 6183 sayılı Amme(kamu) alacakları kanunu hükümleri uygulanarak geri alınır. 3. Yatırım Yeri Tahsisi(5838 sayılı kanun madde 23):5520 sayılı KVK 32/A maddesi kapsamındaki yatırımlarda yatırım yeri tahsisinden yaralanmak için öngörülen koşullar istenilen taşınmazın(yatırım yeri) bulunduğu ilçe sınırları içindeki organize sanayi veya endüstri bölgelerinde bu yatırım için boş parsel bulunmaması yapılacak yatırımın toplam tutarının istenilen taşınmazların(yatırım yerinin) piyasa değeri(rayiç değeri) tarım ve hayvancılık yatırımları için 1, turizm yatırımları için 2, diğer yatırımlar için 3 katından az olmaması şartıyla yatırım için hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine veya belediyelere ait arazi veya arsaların üzerinde 49 yıl süreli bağımsız ve sürekli nitelikli irtifak hakkı(taşınmazı kullanma hakkı) verilebilir. 21

6831 sayılı orman kanunu kapsamındaki alanlar hariç, eğer taşınmaz devletin tasarrufu altında olduğu için irtifak hakkı verilemediyse 49 yıl süreli kullanma izni verilebilir. Tesis edilen irtifak hakkı veya kullanma izinlerinde ilk yıl bedeli, yatırım konusu taşınmazın emlak vergi değerinin %3 üdür. İrtifak hakkı veya kullanma izni verilenlerden ayrıca hasılat payı alınmaz.taşınmazlar üzerinde kamuya ait, ihtiyaç dışı bina ve ek bina(müştemilat) ile henüz faaliyete geçmemiş yatırım bulunan arazi veya arsalar da bu kapsamdadır. İrtifak hakkı veya kullanma izni verilecek taşınmazların imar planı yoksa bunların planları ve uygulama projeleri bedelsiz olarak verilen ön izi süresi içinde yapılır.ön izin süresi 2 yılı geçemez. Dikkat Edilecek Noktalar! İstihdam edilecek işçi sayısına işletmenin faaliyete geçtiği tarihten itibaren 5 yıl süreyle uyulması zorunludur.! eğer yatırımcı yatırım yeri tahsisiyle alakalı şartlara uymaz veya öngörülen sürede yatırımını tamamlamazsa irtifak hakkı veya kullanma izni iptal edilir. Ayrıca taşınmaz üzerindeki tüm yapı ve tesisler sağlam durumda tazminat veya bedel ödenmeksizin taşınmaz sahibi(taşınmaz maliki) idareye geçer ve bundan dolayı hak sahibi(yatırımcı) veya 3. kişiler herhangi bir hak talep edemez.! öngörülen sürede yatırımın en az %50 si gerçekleşirse ama tamamlanamazsa veya şart koşulan istihdam sayısına %10 u aşan oranda(örneğin 100 kişilik istihdam öngörüldüyse ancak 90 dan az kişi çalıştırılıyorsa) irtifak hakkı veya kullanım izni bedelleri için sağlanan indirimler iptal edilir ve iptal tarihinden itibaren de ayrıca hasılat payı alınır.! irtifak hakkı veya kullanım izni süresi bittiğinde makine,donanım ve demirbaşlar hariç diğer yapı ve tesisler taşınmaz sahibi(taşınmaz maliki) idareye geçer, yatırımcı isterse doğrudan irtifak hakkı sağlanır veya kullanım izni verilir. Taşınmazlar hazineye ait ise, tarım ve hayvancılık yatırımları hariç olmak üzere en az 50 milyon ABD dolarına denk gelen TL tutarında, en az 100 kişiye istihdam sağlayacak şekilde ve taşınmazın piyasa değerinin(rayiç değeri) en az 3 katı tutarında yatırım yapacaklar, 492 22

sayılı Harçlar kanununun 63. maddesinde yer alan harca esas değer üzerinden doğrudan satılabilir. Bu yerlerin amaç dışı kullanılmayacağına dair tapu kütüğüne şerh(açıklama) konur. 4.Tekstil,konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerine taģınma desteği Tekstil,konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde 1. ve 2. bölgelerdeki illerde faaliyet gösteren işletmeler 31/12/2010 tarihine kadar 4. bölgedeki illere taşınırsa ve minimum 50 kişilik istihdam sağlarsa : 1- Kurumlar vergisi veya gelir vergisi 5 yıl süreyle % 75 indirimli alınacak.(5520 sayılı KVK geçici madde 4) 2- yatırım yeri tahsis edilebilir. 3- çalışanların asgari ücrete denk gelen sigorta primi işveren hissesinin tamamı taşınma tarihinden itibaren 5 yıl boyunca devlet bütçesinden karşılanacak. 4-eğer tesislerin taşınma işlemi 2009 yılı sonuna kadar biterse taşınma giderlerini de devlet karşılayacak. 5- stopaj ile yapılan vergilendirmede indirimli oranlar uygulanmayacak. 5.KDV istisnası: 3065 sayılı KDV kanunu kapsamında, teşvik belgesi dahilinde uygun görülen hem ithal hem yerli makine ve donanımdan KDV alınmayacaktır. 6.Gümrük Vergisi Muafiyeti: Gümrük vergisinden muaf olan mallar: Teşvik belgesi kapsamındaki yatırım malları ile otomobil ve hafif ticari araç yatırımlarında yatırım dönemi içinde kalmak şartıyla, CKD(otomotiv sektöründe, tüm parçaların tamamen sökülüp takılabilen böylece gittiği yerde monte edilebilen montaja dayalı üretim) aksam ve parçalarının ithali, gemi ve elli metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında kullanılacak tekne kabuğu ithalatından gümrük vergisi alınmayacaktır. Gümrük vergisi alınacak mallar: 1-makine ve donanım bedelinin %5 ini geçmeyen yedek parçalar 2-otobüs, çekici,treyler 3-mobilya 4-motorbot 5-kamyon 6-transmikser,beton santrali 7- forklift ve beton pompası 23

Listede belirtilen malların ithal edilmesi halinde yürürlükteki İthalat Rejimi Kararında belirtilen oranda gümrük vergisi alınacak. Dikkat Edilecek Noktalar! Düzenlenen teşvik belgeleri dahilinde gümrük vergisinden muaf olarak belirtilen mallar hariç ham madde, ara malı ve işletme malzemesi ithal edilemeyecek.! Binek aracı,inşaat malzemeleri, porselenden ve seramikten yapılmış sofra ve mutfak eşyası teşvik belgesi kapsamına alınmayacak.! Eski,kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak ithal edilen maddeler(karayolları nakil vasıtaları hariç) ile ithalat rejimi kararının 7.maddesince ithaline izin verilen makine ve teçhizat kullanılmış komple tesis müsteşarlık tarafından değerlendirilip uygun görülürse teşvik belgesi kapsamına alınacak.! Tekstil, hazır giyim ve konfeksiyon yatırımlarına yönelik teşvik belgeleri kapsamında kullanılmış makine ve donanım ithal edilemeyecek.! Yatırım finansal kiralama(leasing) şirketleri aracılığıyla yapılmışsa finanssal kiralama şirketi adına ayrı bir teşvik belgesi düzenlenmeyecek, yatırımcının teşvik belgesi dikkate alınarak ithalat işlemleri yapılacak. Bu işlemlerden her iki şirkette müteselsilen(kısmen değil tamamen) sorumlu olacaklar.! Teşvik belgesine müracaat edilmiş ancak belge bağlanamamış yatırımlar için gereken makine ve donanımın ithaline, Gümrük Müsteşarlığı tarafından gümrük vergisi ile KDV toplamı kadar teminat alınarak izin verilecek. Bu teminatla ithalatlarda bir kerede verilen teminat süresi en fazla 6 aydır. Bu süre içinde ithalat işlemleri tamamlanmazsa süre uzatımı için Gümrük Müsteşarlığına başvurulacak! Teminat süresi malın serbest dolaşıma girmesiyle başlayacak.yatırımcı teminat çözümü için teminat süresi içinde Gümrük Müsteşarlığına teşvik belgesi ve ekinde yer alacak ithal makine donanım listesiyle başvuracak. Başvurmazsa müsteşarlıkça teminat gelir(irat) kaydedilecek. 24