Yrd Doç Nejdet ŞEN Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Antalya-2013
Kozmetik Kavramına GiriĢ Kozmetik Tanımı Kozmetik ürün, cildin üst katmanlarına etki yaparak yüzümüzde ya da tüm vücudumuzda cildi temizleyen, koruyan, nemlendiren, besleyen ve hoģ bir koku veren preparatlardır diye tanımlanabilir. Kozmesotik (İlaç = Kozmesötik =Kozmetik)
KOZMETİK ÜRÜNLERİNİN AMAÇLARI Temizlemek GüzelleĢtirmek Çekiciliği arttırmak Yüz ve vücudun dıģ görünüģünü değiģtirmek Yüz ve vücudun dıģ görünüģünün sağlığını korumak Koku vermek
Fiziksel görünümün herkes için önemli olduğu, hoş ve güzel görünümün insanların kendini daha iyi hissetmelerini sağladığı bir gerçektir.!!!!! Look good.feel Better (iyi görün...iyi hisset)
Bu multidisipliner yapıda yer alan meslek sahipleri şunlardır; Kimyager Eczacı Biyolog Dermatolog Mikrobiyolog Ambalaj tasarımcısı Pazarlamacı v.b.
KOZMETİK TARİHÇESİ Ölülerle birlikte eşyaların da mezara konulduğu Eski Mısır da yapılan arkeolojik kazılar da bulunan, yüze sürülen boyaların karıştırıldığı küçük kaseler, binlerce yıl sonra hala güzel kokusunu koruyan merhem kapları, İÖ 4000 lerde kozmetiklerin yaygın olarak kullanıldığının kanıtıdır. Genellikle rahiplerin hazırladığı bu güzellik ürünlerinin hoş kokulu bitkilerden, tohumlardan ve yağlardan elde edildiği bilinmektedir. Kekik, ıtır, sedir ağacı, günlük, amber, misk, sakız, reçine ve çeşitli çiçekler, yapraklar ve kökler kullanılarak hazırlanan kozmetiklerin formülleri çok gizli tutulmuştur.
Mısır Kraliçesi Nefertiti nin yaģadığı dönemin kozmetik uzmanı olduğu ve Mısır Kraliçesi Kleopatra nın ise güzelliğini bir bakıma kendi yaptığı kozmetiklere borçlu olduğu söylenilir.
YAŞLANMA NEDİR? Yaşlanma çok aşamalı,çok yönlü ve zamana bağlı olarak bir sistemin eksojen ve endojen strese karşı yanıt verme yeteneğindeki düşüşe denir.
Yaşlanma 2 türlüdür: -BĠYOLOJĠK YAġLANMA -CĠLT(DERĠ)YAġLANMASI FİZYOLOJİK TEORİLER SERBEST RADİKAL TEORİSİ
DERĠNĠN YAPISI
SERBEST RADİKALLER Serbest radikaller; çiftleşmemiş elektron içeren atom veya moleküllerdir. Yüksek aktiviteye sahip serbest radikaller vücuttaki hücrelere saldırır ve tahrip eder. Deri üzerindeki tahrip edici etkisine öncelikle derinin doğal savunma mekanizması karşı koyar. Yaşlanma sürecinde derinin güneş ışınlarına karşı doğal savunma mekanizması yetersiz kalabileceği için antioksidanlar, UV filtreler ve serbest radikal yakalayıcıları içeren kozmetik ürünlerin kullanımı gereklidir.
Biyolojik sistemlerdeki serbest radikallerin en yaygın kaynağı ise oksijendir. Moleküler oksijen (O2.-), hücresel metabolizma ve enerji üretimi için önemlidir. Ancak oksijenin parçalanması, biyolojik dokulara karşı önemli hasar oluşturacak reaktif ajanları da beraberinde getirmektedir. Serbest radikallerin üretildiği bir takım kaynaklar vardır ve bunların en önemlisi oksijenin suya kadar indirgendiği mitokondrilerdir. Bu sırada süperoksit (O 2.-), hidrojen peroksit (H 2 O 2 ) ve hidroksil radikali (.OH) gibi kısa ömürlü moleküller üretilir.
ROS NEDİR? Solunum yapan hücrelerde mitokondrial elektron transport zincirinden kaçak elektronlar serbest radikal ve aktif oksijen türevlerinin oluģmasına yol açar. Bu kaçak elektronların hepsine birden «REAKTĠF OKSĠJEN TÜRLERĠ» (ROS) denir.
Serbest radikal oluşturan bu kaynakların hepsi, biyolojik moleküllerin büyük bir kısmı üzerine oksidatif hasar oluşturma gücüne sahiptirler. Özellikle perokside edici reaksiyonlara karşı hassas bölgelerden birisi de hücresel membranlardır Hücredeki enerji üretim merkezi (mitokondri), serbest radikallerin saldırısı ile zedelenir. Bu merkezdeki oksidatif zarar enerji üretiminin ve protein sentezinin durmasına sebep olur. Hücre, sadece bir kalıntı olarak yaşamaya devam eder ve yavaş yavaş ölür. DNA ile bir oksijen radikalinin reaksiyonu zararlı hatta öldürücü olabilen olayları başlatarak bir bazı yıkabilir veya bir zincir kopmasına sebep olabilir. Her gün bir insan hücresindeki DNA ya yaklaşık 10.000 oksidatif çarpmanın olduğu hesaplanırsa serbest radikaller tarafından oluşturulan hasarın oldukça önemli olduğu anlaşılır.
YAġLANMAYA KARġI NE YAPILABĠLĠR? Vücudumuzun en büyük organı derimiz; duygusallık, yaş, çevresel etmenler ve güncel olaylarla sürekli değişir; bundan dolayı yaşam boyu bakım gerektirir. Bu nedenle cildin genç görünmesi için cilt bakımının yanı sıra doğru beslenme, normal uyku döngüsü, egzersiz, vitamin, temiz çevre ve zararlı güneş ışınlarından korunma ile de desteklenmesi gerekir.
DERĠ YAġLANMASINA KARġI KULLANILAN KOZMESOTĠKLER Serbest radikal yakalayıcılar(antioksidanlar) Alfa hidroksi asitler (AHA), Vitaminler, Bitkiler ve bitkisel ekstreler, Hayvansal ekstreler, Biyofaktörler, UV filtre ediciler,
ANTİOKSİDAN NEDİR? Antioksidanların öyküsü serbest radikallerle baģlar. Antioksidanlar; serbest radikallerin etkilerini nötralize ederek toplumda erken ölümlerin ve yaģlanmanın nedeni olan zincir reaksiyonlarını önler ve böylece kanser ve kalp hastalıklarını en aza indirger
ANTĠOKSĠDANLAR Hücre içerisindeki antioksidanlar Süperoksit dismutaz (SOD) Glutatyon peroksidaz (GSH-Px) Glutatyojn-s-Transferazlar (GST) Katalaz (CAT) Mitokondriyal stokrom oksidaz sitemi Hidroperoksidaz Harici Antioksidanlar Vitaminler Ġlaç Gıda antioksidanları
Antioksidan Vitaminler α-tokoferol (Vitamin E) β-karoten Askorbik asit (Vitamin C) Folik asit ( Vitamin B9) Antioksidan İlaçlar Ksantin oksidaz inhibitörleri (allopürinol,oksopürinol) NADPH oksidaz inhibitörleri (lokal antesizikler,kalsiyum kanal blokerleri,nonsteroid antiinfluvamator ilaçlar ) Trolox-C (vitamin E anoloğu ) Endojen antioksidan aktivetiyi artıranlar ( GSH-Px aktivetisini artıran ebselen ve asetilsistein )
Gıda Antioksidanları Melotonin Likopen Kozenzim Q10 (ubikinon), yeģil çay ekstresi (polifenoller) Flavonoidler aktif oksijen, alfa - lipoik asit furfuril adenin, kinetin,
Antioksidanların Etkileri 1) Toplayıcı etki 2) Bastırıcı etki 3) Zincir Kırıcı Etki 4) Onarıcı Etki
Antioksidanların Etkileri; Toplayıcı Etki ; OluĢan serbest radikalleri toplayıcı ve giderici etkileri ile bağlamak ve kararlı hale getirmek Zincir kırıcı etki; serbest radikal üreten kimyasal reaksiyonları durdurarak, serbest oksijen radikallerini kendilerine bağlayarak zincirlerini kırıp fonksiyonlarını engelleyici etkiye zincir kırıcı etki denir. ROO.+AH LOOH+A. RO.+AH LOH+A. R.+AH RH+A. OH.+AH HOH+A.
Baskılayıcı etki; reaksiyon hızını azaltarak, serbest oksijen radikalleri ile etkileģip onlara bir hidrojen aktararak aktivitelerini azaltan veya inaktif Ģekle dönüģtüren olaya bastırıcı etki denir. Vitaminler bu tarz bir etkiye sahiptirler. Onarıcı etki; lipit, protein ve DNA gibi yapılarda oluģmakta olan biyolojik moleküler hasarı rejenere ederler. Enzimatik etki; organizmadaki SOD (süperoksitdismutaz) gibi antioksidan enzimler ile enzimatik olmayan antioksidanların sentezini arttırarak etkilerini gösterirler
Glutation (γ-glutamilsisteinil-glisin) Deriyi UVB ıģınlarına karģı koruyan ve suda çözünebilen antioksidandır. Oksidatif hasara karsı hücreyi koruyan temel yapıdır. Nitekim, insan derisi hücre kültüründe glutation miktarının azalması ile, UV radyasyona karģı hücrelerın savunmasız kaldığı, hücrelerin mutasyona uğradığı ve ölduğu gösterilmistir. Farelerle yapılan bir çalıģmada topikal uygulanan glutation etilesterin, UV ile indüklenmiģ bağıģıklık sistemi baskılanmasını kısmen azalttığı gösterilmiģtir
Superoksit Dismutaz (SOD) Hidrofobik ozellikte ve glikoprotein yapısındadır. Bakır ve cinko iceren SOD, insan organizmasında en fazla bulunan SOD çeģididir. YaĢlanma ile dokulardaki miktarı azalır. Kuvvetli antioksidan olması, bu maddenin kozmetik amaçla, daha genç görünümlü bir cilt elde etmek için cilt bakım ürünlerinde kullanımını gündeme getirmiģtir. 1973 yılında L Oreal firması bu maddenin kozmetiklerde kullanımı için ilk patenti almıģtır. Ancak, bu molekülün deri yüzeyine uygulandıktan sonra emilip emilmediğini gösteren herhangi bir çalıģma bulunamamıģtır.
GÜNÜMÜZDE YAYGIN OLARAK KULLANILAN ANTİOKSİDAN MADDELER ARASINDA EN POPÜLER OLANLAR : Kozenzim Q10 (ubikinon), yeģil çay ekstresi (polifenoller),yosun ekstrelerei, balık yağları (omega-3 yağ asitleri), vitaminlerden B5 vitamini (D-pantenol), B6 vitamini (piridoksin), B9 vitamini (folik asit), B12 vitamini (siyanokobalamin), A vitamini(retinol), C vitamini (askorbik asit),e vitamini (tokoferol).dir. Bunların yanında aktif oksijen, alfa - lipoik asit, furfuril adenin, kinetin, hidroksidimetoksilbenzil malonat ve spintrap maddeler de mevcuttur.
C VĠTAMĠNĠ Cilt rengini açıcı ve yaşlanmayı geciktirici ürünlerde kullanılır. Biyolojik kofaktör ve antioksidan olarak etkilidir. Topikal kullanımın temel amacı deri üzerinde UV radyasyonun etkilerini önlemektir. Suda kolaylıkla cözunebilen C vitamini, deride yüksek miktarda bulunan onemli antioksidanlardan biridir. İnsan organizmasında sentezlenemez; bu nedenle muhakkak dısarıdan alınması gerekir
E vitamini ile birlikte kullanıldığında sinerjik etki oluģturur. Kozmetik pazarında C vitamini içeren topikal ürünlerin bir kısmı cilt kırışıklığının engellenmesi ve giderilmesi amacı ile satılmaktadır. Bu ürünler çok popüler olmalarına rağmen cilt kırıģıklığı üzerindeki etkilerini inceleyen çalıģma sayısı çok azdır.
Antioksidan savunma ağının şematik gösterimi
E VĠTAMĠNĠ Doğal ve sentetik kaynaklı türevleri bulunur. Preparatlarda nemlendirici, antioksidan, antienflamatuvar, yara iyileştirici ve kırışıklıkları önleyici olarak kullanılmaktadır.
KOENZĠM Q10 (UBĠKĠNON) Enerji verici ve antioksidan etkileri bilinen koenzim Q10 aynı zamanda kırışıklık giderici olarak da bilinmektedir. Yapılan çalısmalar bu maddenin yaş ilerledikçe azaldığını; güneşin zarar verici etkisinden cildi koruduğunu ortaya çıkarmıştır.
Aloeresin A Aloeresin A nın oksijen radikallerini tutma kapasitesinin yeşil cay ekstresi ve uzum çekirdeği ekstresinden yaklaşık 4 kat, E vitamininden ise 3 kat daha fazla olduğunu göstermiştir. Ayrıca lipit peroksitleri yok etme gücünün hem E vitamini hem de C vitamininden daha fazla olduğu bildirilmektedir. Bu özellikleri antioksidan olarak cilt bakım ürünlerinde kullanımının faydalı olacağını düşündürtmektedir.
Soya Đsoflavonları (Fitoostrojenler) soya isoflavonu olup kuvvetli antioksidan özelliğe sahiptir. Ġnsan derisinde UV radyasyonla induklenmis eritem oluģumunu engellediği saptanmıģtır Genistein ayrıca derideki ostrojen reseptorlerine bağlanır ve ostrojen eksiklği ile oluģan deri yaslılığı belirtilerini azaltabilir. Bu bilgiler kozmetik firmalarını soyadan elde edilen ekstreleri, cilt bakım ürünlerinde kullanmaya yöneltmiģtir. Genisteini % 0.0099 oranında içeren lipozomun deri kalınlığında % 11 oranında artıģa neden olduğu gösterilmiģtir
FLOVONOĠDLER Temel polifenol sınıflarından biri olan flavonoidler, en önemli antioksidan özelliğe sahip grup olmakla beraber insanlar için mutlak gerekli besinler arasındadır. Flavonoidler kendi içinde 13 alt gruba ayrılırlar. Bunlar kalkonlar, dehidrokalkonlar, flavanonlar, flavanollar, auronlar, flavonlar, flavandiollar, flavonollar, dehidroflavanollar, antosiyaninler, izoflavonoidler, proantosiyanidinler ve bioflavonoidlerdir.
KATEġĠNLER Bir flavonoid alt sınıfı olan Kateşinler ise; başta çay olmak üzere birçok meyve, sebze ve bitkilerde bulunmakla birlikte bunlara ek olarak kahve ve çikolata gibi besinlerde de bulunan flavonoid grubu antioksidanlardır. Flavonoller (kateģinler), flavonoidler ve fenolik asitler içerir. Kateşinin yapısı
R 1 R 2 Epikateşin (EC) H H YeĢil çay kateģinlerinin antioksidan aktivitelerine göre sıralanıģı genellikle EGCG>ECG>EGC >EC Ģeklindedir. OH Epikateşin gallat (ECG) Epigallokateşin (EGC) OH H H Epigallokateşin gallat (EGCG)
KARATENOĠDLER Karotenoidler; bitkisel pigmentlerdir. Havuç, maydanoz, dereotu, biber, balkabağı, patates gibi daha birçok sebze ve meyveler karotenoidler için doğal kaynaklar olup bu besinlerin ekstraktları % 1-26 arasında β-karoten içerirler β-karoten
LİKOPEN Likopen; başta domates olmak üzere birçok sebze ve meyvelerde bulunmakta olup karatonoid ailesine ait bir pigmenttir (hayvan ve bitki dokularına renk veren madde). İnsan vücudu likopen i üretemez. Domates, kavun, karpuz, greyfurt ve portakal da diğerlerine göre en fazla miktarda bulunmaktadır. Ancak likopen' in % 85 i domates ve domates ürünlerinde bulunmaktadır.
ÜZÜM ÇEKĠRDEĞĠ EKSTRESĠ VE PROSĠYANĠDĠNLER Özellikle kozmetikte kullanımı yaygındır. Üzüm çekirdeği yağı, cilt nemlendirme kontrolü için tercih edilen bir kozmetik üründür.
ANTOSĠYANĠN Antosiyanin; kuvvetli flavonoid grubu antioksidan olup üzüm, çilek, erik, elma, kiraz, lahana, pancar ve patlıcan gibi birçok sebze ve meyvede bulunmaktadır.
Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Nejdet Şen yaptığı çalışma sonucunda siyah üzüm çekirdeğinin meyvesinden 3 kat daha fazla doğal antioksidan madde içerdiğini, antioksidanın kanser, yaşlanma ve kalp krizi riskine karşı etkili olduğunu belirledi. Siyah üzüm çekirdeğinin antioksidan bakımından C ve E vitamininden daha zengin olduğuna dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Nejdet Şen, vitamin deposu olan üzüm çekirdeğinin üzümle birlikte yenmesi gerektiğini belirtti.
ALFA- LĠPOĠK ASĠT Alfa-lipoik asit (ALA), deri yaşlanmasının tedavisi ve önlenmesi icin onerilen kısmen yeni bir antioksidandır. Ph 7 nin altındaki çözünürlüğü çok düsüktür; bu da formulasyonunu zorlastırmaktadır.. Sonuc olarak ALA in potent bir antioksidan olduğu; deri yaslanması icin dikkatle incelenmesi ve gelecekte kozmetik dermatoloji icin onemli bir yere sahip olabileceği bildirilmektedir
KĠNETĠN Kinetin ve benzeri maddeler hücre büyümesini engelleyerek yaşlanma sürecini yavaşlatır. Kuvvetli antioksidan olması nedeniyle gunes ısınlarının neden olduğu oksidatif hasara karsı deriyi koruyacağı ve buna bağlı olarak olusacak yaslanma belirtilerini azaltacağı belirtilmektedir
ALFA-HİDROKSİ ASİTLER (AHA) Hidroksi asitler meyve asitleridir ve meyvelerde bulunurlar. Amerika Birleşik Devletlerinde 1980'li yıllarda alfa hidroksi asitler, (AHA) üzerinde ilk çalışmalar başlatılmış, 1990'lı yıllarda ise, alfa hidroksi asitler kozmetikte ticari olarak kullanılmaya başlanmıştır..
Glikolik asit Laktik asit Malik asit Tartari k asit Sitrik asit Pirüvik asit
BETA-HĠDROKSĠ ASĠTLER (BHA) Kuru ve pullu ciltler için uygundur.çünkü fazlalık olan cilt ücrelerini uzaklaştırarak antiinflamatuvar yararını sağlar. Klinik olarak tek öneme sahip BHA (salisilik asit ) dır. enelde AHA lar ile birlikte kullanılır. Salisilik asit
ANTĠOKSĠDANLARIN CĠLT BAKIM ÜRÜNLERĠNDE KULLANIMI Melatonin, küçük molekül ağırlıklı ve lipofilik özellikli bir antioksidandır. Oksidatif hasara neden olan yapıların düzeyini azaltır ve antioksidan enzimlerim aktivitesini artırır. Melatonin kullanılarak yapılan başka bir çalısmada da magnezyum askorbil palmitat ın da bulunduğu bir formulasyonun, yüz cildine uygulanması sonucunda derinin elastikiyetinin önemli seviyede arttığı; bu etkinin sadece magnezyum askorbil palmitat içeren formülasyondan çok daha fazla olduğu saptanmıştır. Bu sonuç, melatoninin cilt esnekliği üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.
Başka bir calışmada da % 5 E vitamini ve %1 magnezyum askorbil palmitat içeren yağ/su tipindeki emülsiyonun, UV maruziyetinden önce insan sırt derisine sürülmesinden sonra, maruziyete bağlı belirtilerde anlamlı düzeyde azalma olduğu saptanmıştır.
ANTĠOKSĠDANLARIN KREMLERE KATILMASI
SONUÇ OLARAK ; Antioksidanlar, bugün kozmetik bakım ürünlerinde güncelliklerini koruyan ve gün geçtikçe daha fazla ilgi odağı olan yapılardır. Bilimsel yayınlar incelendiğinde, ileride cilt bakım ürünlerinde, yaşlılık belirtilerinin oluşumunu geciktirmek veya oluşmuş belirtilerin hafiflemesini sağlamak için kullanılabilecek çok sayıdaki antioksidan üzerinde, değişik çalışma gruplarının araştırma yaptığı görülmektedir.
Esasında incelenen her bir antioksidan madde, uygun bir formülasyonu geliştirildikten sonra, kozmetik ürün içinde tüketiciye ulaşma şansına sahiptir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, in-vitro koşullarda antioksidan özellik gösteren ve deri hücre kültürü çalışmalarında da bunu ispatlayan bir maddenin, karışımın veya bitki ekstresinin, kendisini kimyasal olarak koruyabilecek, etkinliğini değiştirmeyecek ve deri içinde ilerlemesini sağlayacak bir formülasyona ihtiyacı olmasıdır.
İste bu noktada mikroemülsiyonlar, nanoemülsiyonlar, lipozomlar ve niozomlar, elastik kesecikler (transferzomlar) veya moleküler taşıyıcılar gibi modern tasıyıcı sistemlerin kozmetik amaçla kullanımları gündeme gelmektedir. Bugün üzerinde çalışma yapılmamış bile olsa, foto-yaşlanma ile savaşmak ve UV radyasyonunun neden olduğu hasarı giderebilmek için, çok sayıdaki antioksidanı bir formülasyon içinde taşıyan kozmesötik bakım ürünleri kozmetik piyasasında satılmaktadır.
Genç mucidin keşfettiği maddenin, insan vücudunda bulunan zararlı serbest radikallerin sayısını nötralize ettiği ve yaşlılığı geciktirmek için kullanılabileceği belirtiliyor. NCC (nano cellulose cristalline-nano selüloz kristalin) adı verilen bu parçacık ağaçlarda bulunuyor..
Genel kanı, her gün antioksidan içeren bir bakım ürününün kullanımı ile deride oksidatif stresin azalabildiği yönündedir. Maliyeti oldukça fazla olan bu kozmesotik ürünlerin etkili olması ve kullanıcının da bu etkiyi gözlemleyebilmesi, ve bu soruların cevabının olumlu yönde alınması için gerekli çalışmaların yapılması ile mümkün olacaktır.
TEŞEKKÜRLER...
KAYNAKLAR Kışlalıoğlu S. Kozmetoloji Bilimi. In: Kozmetik Bilimi. Editors: Yazan Y, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.2004, pp.3-9. Sidle DM, Decker JR. Use of makeup, hairstyles, glasses and prosthetics as adjuncts to scar camouflage. Facial Plast Surg Clin North Am 2011;19:481-9. Draelos ZD. The art and science of new advances in cosmeceuticals. Clin Plast Surg 2011; 38: 397-7. Choi CM, Berson DS. Cosmeceuticals. Semin Cutan Med Surg 2006;25:163-8. Eken A. www.aleveken.com/kozmesotik-etken-maddeler [Erişim tarihi: Şubat 2011] www.en.wikipedia.org/wiki/history_of_cosmetics. [Erişim tarihi: Eylül 2010]. HJ, WB Saunders Company, Philadelphia. 1992, pp: 3-87.
Couteau C, Coiffard L. History of sun protection. Rev Hist Pharm 2010;58: 151-62. www.baktabulum.com/155815-kozmetoloji-kozmetikbilimikozmetiklerin-tarihcesi/ [Erişim tarihi: Nisan 2011]. Hardy A, Rollinson G. Brown. Cosmetics in ancient Egypt. Pharm Hist 2011;41:24- Hardy A, Rollinson G. Black. Eye cosmetics in Ancient Egypt. Pharm Hist 2011;41: 9-13. Kozmetik, Tuvalet ve Koku Birliği'nin (Cosmetic, Toiletry and Fragrance Association, ( CTFA) 1973 yılında yayınladığı Kozmetik Madde Sözlüğü, Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu (Food and Drug Administration, FDA) İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg. J. Fac. Vet. Med. Istanbul Univ. 33 (1), 43-49, 2007 33 (1), 43-49, 2007
Tansel Çomoğlu, Marmara Pharm J 16: 1-8, 2012 Birsen Demirata Öztürk, Çanakkale 2012 http://www.caferuj.com.tr/ Serdal Öğüt*, Emrah Atay**. Yaşlılık ve oksidatif stres S.D.Ü. Tıp Fak. Derg. 2012:19(2)/68-74 Yard Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜ Tıp Fakültesi Biyokimya AD. Aydın 2000 Cilt hastalıkları Uzmanı Dr. Betül Şengör Milliyet com.tr. Doç.Dr. Figen TIRNAKSIZ Antioksidanların Cilt Bakım Ürünlerinde Kullanımı G.Ü. Eczacılık Fakültesi www.clevelandclinic.org www.hurriyetim.com.tr http://www.ntvmsnbc.com/id/25347281/
Paye M, Maibach HI, O Barel A. Handbook of cosmetic science and technology (3th Ed.). Informa Health Care, New York. 2009, pp.703. Agner T. Susceptibility of atopic dermatitis patients to irritant dermatitis caused by sodium lauryl sulphate. Acta Derm Venereol 1991;71:296 300. Mitsui T. Makeup Cosmetics, In: New Cosmetic Science, Elsevier Science Amsterdam. 1998, pp. 370-403. Alpmen G. Kozmetiklerin Sınıflandırılması, tr.wikipedia. org/wiki/kozmetikler [Erişim tarihi: Haziran 2010]. Jakubovic HR, Ackerman AB. Structure and function of the skin: Development, morphology and physiology. In: Dermatology. Editors: Moscella SL, Hurley Bronaugh R, Congdon ER, Scheuplein RJ. The Effect of Cosmetic Vehicles on the Penetration of N- Nitrosodiethanolamine Through Excised Human Skin. J Invest Dermatol 1981;76:94 6.
Resmi Gazete 30 Mart 2005, Sayı: 25771, Kanun No. 5324, Kabul Tarihi: 24.3.2005. 8 Çomoğlu, Marmara Pharm J 16: 1-8, 2012. Stallings AF, Lupo MP. Practical uses of botanicals in skin care. J Clin Aesthet Dermatol 2009; 2: 36-40. Kurucu S, Demirel M. Kozmetik preparatlarda kullanılan bitkiler ve formülasyon özellikleri. J Int Med Sci 2006;2:47-56. Prevent and Treat Wrinkles, Anti-Aging Skin Care Products That Work on Wrinkles. dermatology.about.com/od/glossaryp/g/photoaging [Erişim Tarihi: Nisan 2011]. www.skincareguide.com/basics/cosmetics.html [Erişim tarihi: Ocak 2011]. Tırnaksız F. Cilt Bakım Ürünleri. In: Kozmetik Bilimi. Editors: Yazan Y, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.2004, pp:91-123. www.saglikguzellikrehberi.com/cilt-tipine-gore-bakim. aspx/ [Erişim tarihi: Aralık 2010].
www.chemistscorner.com/how-do-skin-moisturizerswork/how do skin moisturizers work? [Erişim tarihi: Mart 2011] www.rosacea.org/patients/skincare/index.php, skin care and cosmetics. [Erişim Tarihi: Ocak 2011]. www.dermaconcepts.com, varities of vitamin A used in cosmetic preparations applied to the skin. [Erişim Tarihi: Nisan 2011]. Tarımcı N. Modern Kozmetik Taşıyıcı Sistemler. In: Kozmetik Bilimi. Editors: Yazan Y, Nobel Tıp Kitabevleri, 2004, pp:253-74. Hsu P, Litman GI, Brodell RT. Overview of the treatment of acne vulgaris with topical retinoids. Postgrad Med 2011;123:153-61. www.aocd.org/skin/dermatologic.../hyperpigmentation. html [Erişim Tarihi: Mart 2011]. Okuda M, Donahue DA, Kaufman LE, Avalos J, Simion FA, Story DC, Sakaguchi H, Fautz R, Fuchs A. Negligible penetration of incidental amounts of alpha-hydroxy acid from rinse-off personal care products in human skin using an in vitro static diffusion cell model. Toxicol In Vitro 2011;25:2041-7. www.maccosmetics.com/howtoapply.tmpl, how to apply cosmetics. [Erişim Tarihi: Ocak 2011]
Kohen, R (1999) Skin Antioxidants: Their Role in Aging and in Oxidative stress-new Approaches for Their Evaluation, Biomed&Pharmacother., 53:181-192. Zhai, H., Maibach, H.I. (2002) Skin Antioxidants, Cosm&Toilet., 117(8):28-32. Kretz, A., Mose, U (2001), Vitamins, in Barel AO (ed.by), Handbook of Cosmetic Science and Technology, New York, Marcel Dekker,Inc. Rieger,M.M (1993) Oxidative Reactions in and on Skin: Mechanism and Prevention, Cosm.Toilet., 108(Dec): 43-56. Lazarus, MC., Baumann, LS (2001) The Use of Cosmeceutical Moisturizers, Dermatol.Tharap., 14: 200-2007. Thiele,J et al (2000), Antioxidant Defense Systems in Skin in Elsner P and Maibach HI (ed.by), Cosmeceuticals, New York, Marcel Dekker, Inc. Steevoorden, DPT et al (1997), The Use of Endogenous Antioxidants to Improve Photoprotection, J.Photochem.Photobiol., 41:1-10.
Shindo, Y et al (1994) Enzymatic and Non-Enzymatic Antioxidants in Epidermis and Dermis of Human Skin, J.Invest.Dermatol., 102: 122-124. Fuchs,J et al (1992), Antioxidants in Skin in Mukhtar H (ed.by), Pharmacology of the Skin, London, CRC Press. 10. Webwe, S.U et al (2001), Antioxidants in Barel AO (ed.by), Handbook of Cosmetic Science and Technology, New York, Marcel Dekker,Inc Furuse, K (1987) Vitamin E: Biological and Clinical Aspects of Topical Treatment, Cosm&Toilet., 102(Nov): 99-116. Idson, B (1990) Vitamins in Cosmetics An Update Part II: Vitamin E, DCI, 147 (2): 20-25, 60-61. Mayer, P et al (1993) The Effect of Vitamin E on the Skin, Cosm&Toilet., 108(Feb): 99-109. Machlin, Jl et al (1986) Vitamin E: Biochemical Function, Its Role in Cosmetics, DCI, 138: 46-49. Tamburic, S et al (1999) Moisturizing Potential of d-alpha- Tocopherol, Cosm&Toilet., 114 (5): 73-82.
Wester, RC., Maibach, HI (1997) Absorbtion of Tocopherol ınto and through Human Skin, Cosm&Toilet., 112(Apr): 53-57. Shapiro, SS, Saliou, C (2001) Role of Vitamins in Skin Care, Nutrition, 17(10):839-844. Shapiro, SS, Saliou, C (2001) Role of Vitamins in Skin Care, Nutrition, 17(10):839-844. Saral, Y et al (2002) Protective Effects of Topical Alpha-Tocopherol Acetate on UVB Irradiation in Guine Pigs: Importance of Free Radicals, Physiol.Res., 51: 285-290. Traikovich, SS (1999) Use of Topical Ascorbic Acid and Its Effect on Photodamaged Skin Topography, Arch.Otolaryngol.Head Neck Surg., 125: 1091-1098. Kullavanijaya, P., Lim, HW (2005) Photoprotection, J.Am.Acad.Dermatol., 52:937-958. Lupu, MP (2001) Antioxidants and Vitamins in Cosmetics, Clinics in Dermatology, 19: 4678-473. Radd, BL (2001), Cosmeceuticals: Combining Cosmetic and Pharmaceutical Functionality in Schueller R and Romanowski P (ed. By), Multifunctional Cosmetics, New York, Marcel Dekker, Inc.
Jurkovic, P et al (2003) Skin Protection Against Ultraviolet Induced Free Radicals with Ascorbyl Palmitate in Microemulsion, Eur.J.Pharm.Biopharm., 56: 59-66. Fox, C (2005) Alfa-Lipoic Acid and Other Topics, Cosm&Toilet., 120(2): 36-. Sheldon, P.R et al (2004) Alpha-Lipoic Acid is Ineffective as a Topical Photoprotectant of Skin, J.Am.Acad.Dermatol., 50(3):S1, P138. Blatt, T et al (2004) COQ10, ATopical Energizer for Aging Skin, J.Am.Acad.Dermatol., 50(3): S1,p76. Rheins, L.A (2003) Generating and Screening a Library of Novel Cosmeceuticals, Cosm&Toilet., 118(4): 32-36. http://www.cosmeticsdesign.com/news/news-ng.asp?id=59691-unigenpatentsantioxidant Johnson, F., Giulivi, C (2005) Superoxide dismutases and Their Impact upon Human Health, Mol.Asp.Med., Basımda. Gryck, E.N et al (2005) Extracellular Superoxide Dismutase, IJBCB, Basımda. Lods, L.M et al (2000) The Future of Enzymes in Cosmetics, Int.J.Cosm.Sci., 22: 85-94.
Schmid, D., Zulli, F (2002) Topically Applied Soy Isoflavones Increase Skin Thickness, Cosm&Toilet., 117 (6): 45-50. 3www.superiorskincare.com.au/ Uploads/Images/Soy_Isoflavone_Science.pdf Katiyar, SK., Elmets, CA (2001) Green Tea and Skin Photoprotection, Cosm&Toilet., 116 )): 69-76. Svobodova, A et al (2003) Natural Phenolics in the Prevention of UV- Induced Skin Damage, Biomed.Papers, 147(2): 137-145. http://www.applepolyphenols.com/docs/procyanidin-b2- unpublished.pdf Jerry, L et al (2003) Clinical Study of Safety and Efficacy of Using Topical Kinetin 0.1% (Kinerase) to Treat Photodamaged Skin, Turkiye Klinikleri-Kozmetoloji, 4: 80-84. Dr. Suresh, I.S. Rattan, The Science Behind Kinetin as an anti-aging molecule, http://www.imsb.au.dk/-rattan/kinetin.html Suresh Rattan, Anti-Aging Therapies: Kinetin, http://www.scienceboard.net/community/perspectives.39.html
Malik, S (2003) Cell Proliferating Agents, US Patent No: 20030206893 www.senetekplc.net/senetek/sntk.pdf David, EE et al (2003) Facial Skin Rejuvenation, Current Opinion in Ophthalmology, 14: 246-252. Kılanczyk, E., Bryszewska, M (2003) The Effect of Melatonin on Antioxidant Enzymes in Human Diabetic Skin Fibroblasts, Cell.Mol.Biol.Lett., 8: 333-336. Esrefoğlu, M et al (2005) Potent Therapeutic Effect of Melatonin on Aging Skin in Pinealectomized Rats, J.Pineal.Res., Basımda. Fischer, T.W et al (2004) Percuıtaneous Penetration of Topically Applied Melatonin in a Cream and an Alcoholic Solution, Skin Pharmacol.Physiol., 17: 190-194. Darr, D et al (1996) Effectiveness of Antioxidants Vitamin C and E with and without Sunscreens as Topical Photoprotectants, Acta Derm Venereol., 76: 264-268. Eberlein-Konig, B et al (1998) Protective effect Against Sunburn of Combined Systemic Ascorbic Acid (Vitamin C) and D-alpha-Tocopherol (Vitamin E), J.Am.Acad.Dermatol., 38:45-48.S