BMİDÇS -COP16 SONRASI DEĞERLENDİRMELER AYŞE YASEMİN ÖRÜCÜ ODTÜ Mezunları Derneği Ankara, 2011
Tespitler Kopenhag-Cancun: İD BM kapsamında çözülebilecek bir konu mu? Kopenhag maliyeti: 1 trilyon $;belirsizlik : 3.9 Gt 2035 ten önce enerji talebi + %36 (%98i n-oecd) Mevcut politikalar ile dünyanın fosil yakıt bağımlılığı artıyor, fiyatlar ve maliyetler artışta Güçlü iklim değişikliği politikaları fosil yakıt fiyatlarını düşürecek Mevcut azaltım hedefleri 5 Gt eksik! (%10)
Oyun değiştiriciler-enerji Enerji küresel oyuncular değişti Çin kömür tüketiminin %3ünü ithal ediyor, 1.5 yılda fiyatlar ikiye katlanıyor Obama, KM yi Çin, Brezilya, Hindistan ve Güney Afrika ile müzakere etti ABD nin gaz ithalatı durdu, ucuz gaz Yenilenebilir? ABD de YE yatırımları -%50
Yüksek belirsizlik Yeni sanayi devrimi Teknoloji kilitlenmesi -Kömür rolünü sürdürecek Çin-shale gazı İklime duyarlı ekonomi? Nükleer Uluslararası güvenlik
Enerji ve Emisyonlar, WEO2010 Dünya Enerji Talebi Dünya Petrol Talebi 450 ppm :%19 fark Dünya Gaz Talebi Enerji Kaynaklı CO2
2005, 2020 ve 2030 Emisyonları, OECD, 2010
Çin Kömür Kaynaklı Elektrik Üretimi, IEA 2010, NPS TWh 12 000 10 000 8 000 6 000 Çin Hindistan Diğer OECD 4 000 2 000 0 1990 2000 2010 2020 2030 2035
Çin 2009 da ABD nin önüne geçerek (+%4) enerji tüketimi en fazla ülke konumunu aldı Kömür talep artışının %54 ü Emisyonartışının %58 i, 2035 öncesi OECD emisyonlarını geçecek 2020 sonrası AB kişi başı emisyon değerini geçecek Doğalgaz(+Hindistan) talep artışının %43 ü Nükleer, rüzgar, güneş ve biyokütle yatırımı 735 milyar $ 1980 yılına göre enerji yoğunluğu dörtte bir
Cancun Kopenhag ın resmileştirilme süreci Toplam emisyonların %85i Tarihi sorumluluk (historical responsibility) Olmayan dökümanlara imza? Yeni piyasa mekanizmaları 21. YY da karşı karşıya olduğumuz en büyük soruna çözüm getirilememiştir 2 derece (450 ppm) hedefi Bilimsel gözdengeçirme
450 ppm mümkün mü? 2050 de 21.4 Gt (2010: 46 Gt), İlave maliyet: 18 trilyon $ Enerji:fosil yakıt payı: %79 %62, nükleer ve YE destekleri Düşük karbon teknolojileripayı: %75 Deniz rüzgar : 350 GW (%4, 2035) Yenilenebilir elektrik üretimi 4 kat, %45 Cap-and-trade(elektrik ve sanayi): OECD+, 2013 (45-120 $/ton) İleri gelişmiş ülkeler: 2020 (63-90 $/ton)
450 ppm mümkün mü? Enerji sektörü karbon yoğunluğu: -%5.3/yıl Sektörel anlaşmalar: çimento ve demir-çelik Fosil yakıt desteklerikaldırılmalı (AB), -%6 (2020) (2009 da 312 milyar dolar) 2 santigrat derece hedefi pratikte mümkün görünmüyor Teknolojik kırılma!
450 ppm mümkün mü? Ülkelere göre enerji kaynaklı emisyon tasarrufu Gt 38 36 34 32 30 28 26 Yeni Politikalar Senaryosu 35.4 Gt 13.7 Gt 2010-2035 yılları kümülatif azaltım payları Çin 32% ABD 18% AB 8% Hindistan 7% Ortadoğu 4% 24 22 20 450 Senaryosu 21.7 Gt Rusya 4% diğer 27% 2008 2015 2020 2025 2030 2035 WEO, 2010
Cancun-İklim Diplomasisi Meksika Çin ikna oldu, teknoloji ve finans destekli olarak, hukuki bağlayıcılığı olan bir metinde gönüllü bir hedef ve ICA Tüm diğer ülkelerin (ABD) hedef alması ve mali destek kaydı ile ABD, Kongre nin %17yi onaylaması beklenmiyor, en zayıf halka rolü Japonya, KP 2. Dönemi, Rusya, Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, (Türkiye) Hindistan, ICA önerisi (SBI), Venezuela, mitigasyon eylemleri Gelişmekte olan ülkeler, Türkiye: katılımcılık ve açıklık Mısır, Türkiye: emisyon hedefleri Bolivya vb., Danışma süreci Kilit ülkeler emisyon azaltımı konusunda bağlayıcı taahhüt veremeyecekler
Bolivya Sonuçların ülkelerince kabul edilmediğini bildirdi Oybirliği yok Mevcut olmayan belgelere referans 2 derece, çevresel bütünlük Mali kaynaklar belirsiz Gelişmiş ülkelerin ne yapacağı belirsiz Yeni piyasa mekanizmaları-emisyon azaltımı istenmiyor ancak C piyasası devam ediyor
Yeni Anlaşamada Olasılıklar ABD:Uygulama anlaşması, Çerçeve Sözleşmeye yeni bir protokol, tüm tarafları kapsayan, 5 EK e sahip Japonya:Protokol, KP benzeri, tüm taraflar yükümlülük alıyor, gelişmekte ülkeler için EK-C oluşturmak, ileri gelişmiş ülkeler ekonomilerinin tüm sektörleri için enerji yoğunluğu hedefi 1990, BMİDÇS müzakereleri?
Türkiye
Yeni Piyasa Mekanizmaları Proje bazlı yaklaşım sektörel bazlı projeler Mitigasyon Potansiyeli ile Kredilendirme Potansiyeli farklı şeyler Tüm projeler, sektör kapsamında belirlenen emisyon ya da enerji yoğunluğu hedefi Sektörel baz değerlerin belirlenmesi 16 BaU, referans Emisyon kredilendirme mali destekli azaltim Baz degerler 0 Zaman Zaman Gerceklesen emisyon
Sektörler/Ülkeler Elektrik üretimi, %26 Dunya Elektrik Uretimi ve Sanayi Seragazi Emisyonlari Çimento: %5 Demir-Çelik: %3.2 (9 ülke) EK-I 56% EK-I Disi 44% Alüminyum: %0.8 (12 ülke) Veriler: unfccc Eforun büyük kısmının gelişmekte olan ülkelerde sarf edilmesi gerekiyor 18
Dünya İklim Politikası Kırılganlığını Koruyor Yüksek Belirsizlik Ortamında Karar ve Yatırımlar