(Sayı 39 - Aralık 21) Kartlı alıverie dayalı e.t.t.e tüketim endeksi 39. sayı Ercan Türkan (ercan.turkan@tcmb.gov.tr) 26 Ocak 211
(Sayı 39 - Aralık 21) Özet Aralık ayında nominal toplam tüketim, bir önceki aya göre yüzde 6,2, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde, oranında artı göstermitir. Fiyat artılarından arındırıldıında, toplam tüketim bir önceki aya göre yüzde 6,, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde,1 oranında artmıtır. Sözkonusu reel artıta, gıda-dıı harcamalar belirleyici olmutur. Toplam tüketimdeki gelimeler 2 29 21 2 29 21 Aralık (bir önceki aya göre) -3,3 3,7 6,2-3, 2,9 6, Aralık (bir önceki yılın aynı ayına göre) -,1 1,1, -7,5 1,,1 Ocak-Aralık (bir önceki yılın aynı dönemine göre) 1,7 1,9 9, 1,1 -,3 -, Ocak-Aralık döneminde ise toplam tüketim, bir önceki yılın aynı dönemine göre nominal bazda yıllık yüzde 9, artarken, reel bazda yüzde, oranında gerilemitir. Sözkonusu reel gerilemede, gıda-içki-tütün mal grubu etkili olmutur. yeri grupları itibariyle bakıldıında, Ocak - Aralık döneminde, endeks kapsamında takip edilen 1 iyeri grubundan 2 sinde bir önceki yılın aynı dönemine göre tüketim azalıı, sinde ise artıı yaanmıtır. Özet olarak, toplam tüketim 21 yılının genelinde kesintisiz bir iyileme süreci yaamakla birlikte, kriz öncesi seviyesinin altında kalmaya devam etmitir.
(Sayı 39 Aralık 21) e.t.t.e tüketim endeksinde kısa ve orta vadeli eilimler (Toplam tüketim, yıllık yüzde deiim) Ara. Ara. 21 (Yıllık yüzde deiim) 2 29 Kas. Ara. Aylık (m/m) -,1 1,1 1,, 3 aylık ort. (3m/3m) 3,3 5, 11,, aylık ort. (m/m) 1,7 1,9 9,6 9, Aylık (m/m) -7,5 1,,3,1 3 aylık ort. (3m/3m) -5,1-1,6,1 2, aylık ort. (m/m) 1,1 -,3-1,1 -, - - 3 aylık ort. (3m/3m) Aylık (m/m) - 1 6 2-2 aylık ort. (m/m) - -6
(Sayı 39 - Aralık 21) 1 1 6 2-2 -6-1 -1 e.t.t.e tüketim endeksinde kısa ve orta vadeli eilimler (Gıda, yıllık yüzde deiim) Ara. Ara. 21 (Yıllık yüzde deiim) 2 29 Kas. Ara. Aylık (m/m) -2,7 1,9 9,9 13,6 3 aylık ort. (3m/3m) 1,3 6,3 13, 13,2 aylık ort. (m/m) 1,9 3,3 9,2 9,5 Aylık (m/m) -11,3 -,1-5,1 2, 3 aylık ort. (3m/3m) -7,9-2,9 -,1-2, aylık ort. (m/m) -,7 -,9-6, -5,7 Aylık (m/m) - - - - - 3 aylık ort. (3m/3m) aylık ort. (m/m)
(Sayı 39 - Aralık 21) e.t.t.e tüketim endeksinde kısa ve orta vadeli eilimler (Gıda-dıı, yıllık yüzde deiim) - - Ara. Ara. 21 (Yıllık yüzde deiim) 2 29 Kas. Ara. Aylık (m/m),5 1,2 9,,3 3 aylık ort. (3m/3m) 3,6 5,3 1,2 11,5 aylık ort. (m/m) 1,6 1,6 9,6 9, Aylık (m/m) -5,,,9 6,2 3 aylık ort. (3m/3m) -,,1 5, 6,1 aylık ort. (m/m) 2,6-3, 3,1 3,3 Aylık (m/m) - - 1 6 2-2 -6 3 aylık ort. (3m/3m) aylık ort. (m/m)
(Sayı 39 - Aralık 21) 1,6 139,9 1,51 16,2 11,1 15,9 15,7, 13,9 13, 9,2,37 29 163,5 153, 159,9 16,3 153,2 16,79 159,22 15,21 19,6 17,2,1 13, 21 13, 13,13 1,3 16,6 1,11 16,1 17,3 11, 13,1 133,2 6,99 2,7 29 17,26,1 139,32 15,6 16,2 11,9 1,1 13,1 1,5 13,75 139,77 9,7 29 161,11 151,71 157,39 15,7 152,5 16,99 159,53 15, 1,93 16,6 1,7 133, 21 167,25 156,17 161,2 16,5 157,79 155,77 155,32 19,5 15,3 19,52 17,5 13,29 21 131,31 135, 135, 13,37 1,39 16,72 15,15 1, 135,66 131,11,3,63 2 13,15 13,79 135,69,16 1,5 17,23 16,19 11,1 135,33 9,73 6,5 3,3 2 132, 137,36 133,19 16,61,7 11,5 13,62 137,65 135,57 135,96 131,2 7,33 2 116,2 1,1 11,1 1,1 1, 1,75 19,96 1,5 1, 26 131,5 9,63,9 9,7 9,55,3,61 5,3 11,39 116,11 1,7 11, 27 e.t.t.e toplam endeks deerleri 11,53 17,5 111,56 113,3 16,25,7 13,91 1,67 1, 26 136,9 13,7 13,97 132,9 6,1,3,1 2,2 11,27 116,2 113,57 99,69 27 9,7 113,1 Austos 9,19 111,3 Eylül 9,3 11,3 Temmuz, 19,6 Ekim 9,2 111,26 Haziran 9,52 9,19 6,32 11,17 115,76 1,9,6 27 115,9 1,19 15,73 1, 26 e.t.t.e gıda-dıı endeks deerleri e.t.t.e gıda endeks deerleri Aralık Kasım Mayıs Nisan Mart ubat Ocak e.t.t.e endeks deerleri (aylık)
(Sayı 39 - Aralık 21) e.t.t.e tüketim endeksine göre tüketimdeki gelimeler (Toplam tüketim, m / m ) Ocak ubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Austos Eylül Ekim Kasım Aralık Aylık yıllık yüzde deiim 27 2 29 21...... 22,3 13,6 -,2 1, 7, 9,5...,9 2,5 9,7 1, 1,6 2, 7,7 2, 11,9,9,5 17,,9, 9,2 1,5 13,9 -,6 1,2 15,7 11,5-2,2, 15, 1, 2, 9,6 17,1 5, 3,5 13,2 19,, 2,7 1, 13,1 -,1 1,1, yıllık yüzde deiim 27 2 29 21... 13,5-7, -3,...,1 -,6-3,6... 3,5 -, -2,2 7,5,6-3, -,2 1,6 1,1-3,9-1, 7,9 2, -, -,5 1,9 2,5-6,2 1,3 7,6 1,1 -, -1,5 7,9,7 -, -1,6,2 -,1-2,5 1,7 1,2-3,5 -,,3,2-7,5 1,,1
(Sayı 39 - Aralık 21) e.t.t.e tüketim endeksine göre tüketimdeki gelimeler (Toplam tüketim, 3m / 3m ) 3 aylık ort. Ocak ubat Mart (= Q1) Nisan Mayıs Haziran (= Q2) Temmuz Austos Eylül (= Q3) Ekim Kasım Aralık (= Q) yıllık yüzde deiim 27 2 29 21...... 1,2 16,1 1,5,3 6, 9,1... 16,1 1,2 9,... 13,6 2,1,9... 13,1 1,9,6 1, 13,1 1,2,5 1,5,9,2 9,3 17,1,7 -, 9,3 16,6 11,9 -,3 9, 16,1 9, 1, 1, 17,5 6, 2,7 11, 16,5 3,3 5,, yıllık yüzde deiim 27 2 29 21... 9, -6,3-1,... 7, -6,7-1,7... 6, -5,6-2,9..., -, -3,... 3, -3, -2,,6 2,7 -, -2,2 9, 2, -5, -,3, 2, -6,3 -,2, 1, -6,1 -,6 7,9 -, -,9 -,5,7-2,3-3,5,1 7, -5,1-1,6 2,
(Sayı 39 - Aralık 21) e.t.t.e tüketim endeksine göre tüketimdeki gelimeler (Toplam tüketim, m / m) Yıllıklandırılmı Ocak ubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Austos Eylül Ekim Kasım Aralık (= Yıllık) yıllık yüzde deiim yıllık yüzde deiim 2 29 21 2 29 21... 9, 2,5... -,5-3,9...,1 3,2... -1,1-3,9 17,1 7,2 3,, -1,7-3,7 16,7 6,3,3 7, -2,3-3, 16, 5,3,9 6,9-2, -3,6 15,6,2 5,7 6, -3, -3,2 15,3 2,9 6,6 5,7 -,2-2,5 1,9 1, 7,6 5,2-5, -1,9 1, 1,1,2,5-5, -1,7 13,3 1,1 9, 3, -5,2-1,, 1, 9,6 2,3-5,1-1,1 1,7 1,9 9, 1,1 -,3 -,
(Sayı 39 Aralık 21) e.t.t.e endeks deerleri (Toplam tüketim, reel, 3 aylık hareketli ort.) (Haziran 26 = 1) Aralık Ocak 116 1 ubat Kasım 1 1 Mart 1 Ekim 96 Nisan Eylül Mayıs Austos Haziran 2 29 21 Temmuz
(Sayı 39 Aralık 21) 2 e.t.t.e tüketim endeksine göre tüketimdeki gelimeler (Ocak-Aralık dönemi itibariyle yıllık reel yüzde deiim) 3,3 2,6 1,1-2 -,7 -, - -6 - -3, -,9-5,7 Gıda Gıda-dıı Toplam 2 29 21 -,3
e.t.t.e aylık bülten (Sayı 39 Aralık 21) 15 13 11 9 7 5 3 1-1 Beyaz eya & bilgisayar Giyim - Mobilya Lokanta & oteller 2 16 yeri gruplarına göre tüketimdeki gelimeler (nominal, m/m) -
Seyahat acentası & taımacılık e.t.t.e aylık bülten (Sayı 39 Aralık 21) 22 Araç servis & yedek parça 1 1 1 6 2-2 1 6 2-2 -6-1 Akaryakıt Salık - - - 1 6 2 yeri gruplarına göre tüketimdeki gelimeler (nominal, m/m)
Yapı malzemeleri e.t.t.e aylık bülten (Sayı 39 - Aralık 21) yeri gruplarına göre tüketimdeki gelimeler (nominal, m/m) 26 22 1 1 Kuyumcular 32 2 2 2 16 - - 2 16 - - 1 6 Telekomünikasyon Sigorta 2 2 2 16
13,,2 11, 9, Salık Lokanta&otel Giyim e.t.t.e aylık bülten (Sayı 39 Aralık 21) yeri gruplarına göre tüketimdeki gelimeler (m / m) 19,5 15,2 15,2 13,1 13, 9,5,9 7,6 Mobilya Akaryakıt Çeitli mal&hizmetler Araç servis&yedek parça Beyaz eya&bilgisayar Gıda&içki&tütün Seyahat acentaları&taımacılık Sigorta -3,9 Telekomünikasyon 1, Yapı malzemeleri -,1 Altın 22 1 1 1 6 2-2 -6-1 (Aralık 21 itibariyle yıllık nominal yüzde deiim) yeri grupları Ortalama
(Sayı 39 - Aralık 21) 16 e.t.t.e performansı: TÜK in tüketim tahminleri ile karılatırma (26q2=1) 15 1 e.t.t.e (nominal) 13 TÜK (nominal) 11 1 Korelasyon katsayısı (26q2-21q3):,95 26q2 26q3 26q 27q1 27q2 27q3 27q 2q1 2q2 2q3 2q 29q1 29q2 29q3 29q 21q1 21q2 21q3 21q 11 e.t.t.e (reel) 1 9 Korelasyon katsayısı (26q2-21q3):,69 TÜK (reel) 26q2 26q3 26q 27q1 27q2 27q3 27q 2q1 2q2 2q3 2q 29q1 29q2 29q3 29q 21q1 21q2 21q3 21q
(Sayı 39 Aralık 21) e.t.t.e tüketim endeksi yöntemi-1 Endeks hesabında temel veri kaynaı, Bankalararası Kart Merkezi (BKM) tarafından derlenen kredi ve banka kartlarına ilikin bilgilerdir. Veri kaynaı, tüketici ya da firma beyanlarına deil, tüketicinin Türkiye nin dört tarafına daılmı 1,2 milyon civarında iyerini kapsayan geni bir firma aından kartla ödemesini yaptıı fiziki alıveri bilgisine (efektif talebe) dayanmaktadır. Endeks, tüketicinin taıt alımı ve kira giderleri ile ilgili tüketim eilimlerini yansıtmamaktadır. Çünkü, doası gerei bu tür mal ve hizmet alımlarında temel ödeme aracı kredi kartı deil, nakit, tüketici kredisi vb. ödeme araçlarıdır. Harcamaların gruplandırılmasında, kart irketleri tarafından Standart Endüstriyel Sınıflandırma (SIC) sisteminden türetilmi iyeri kategori kodları esas alınmaktadır. yeri kategori kodları ile Bireysel Tüketim Sınıflaması (COICOP) nda belirlenen sektörel ayırım arasında bire bir örtüme sözkonusu deildir. Tüketimdeki reel gelimelerin görülebilmesi açısından enflasyondan arındırma ileminde COICOP sınıflandırmasına göre; gıda için 11,, 21 ve 22 harcama kalemlerine ilikin TÜFE deerleri; gıda-dıı için 1, 2,, 71 harcama kalemleri hariç TÜFE deerleri; toplam tüketim için ise ve 71 harcama kalemleri hariç TÜFE deerleri kullanılmaktadır.
(Sayı 39 Aralık 21) e.t.t.e tüketim endeksi yöntemi-2 ibt = {(kait/gs) / (kais/gs)} veya ibt = {kait / kais} ilem baına tutar, ibt kart baına tutar, kbt kbt = {(kait/gs) / ks} iyeri baına tutar, isbt isbt = {(kait/gs) / kayis} pos baına tutar, pbt pbt = {(kait/gs) / pts} kartlı alıveri ilem tutarı, kait Endeks deeri = (Cari dönem deeri / Baz dönem deeri ) * 1 e.t.t.e = {endeks deerleri (ibt + kbt + isbt + pbt) / } kartlı alıveri ilem sayısı, kais kart sayısı, ks kartlı alıveri yapılan iyeri sayısı, kayis Endeks deerleri, aylık, üç aylık ve on iki aylık hareketli ortalamalar alınarak üç ayrı ekilde hesaplanmaktadır. pos terminali sayısı, pts aylık normal gün sayısı, gs
(Sayı 39 - Aralık 21) Bu bülten aylık olarak yayımlanmakta olup, ercan.turkan@tcmb.gov.tr mail adresinden mesaj yollanmak suretiyle edinilebilir. Bu bültende sonuçları aylık olarak paylaılan tüketim endeksi hakkında detaylı bilgi için aaıdaki dökümanlara bakılabilir: 1) Ercan Türkan, Özel tüketim talebinin izlenmesinde kartlı alıveri: Yeni bir tüketim endeksi önerisi (e.t.t.e), Haziran 2 (TCMB internet sayfası, www.tcmb.gov.tr). 2) Ercan Türkan, Özel tüketim talebinin izlenmesinde kartlı alıveri: Yeni bir tüketim endeksi önerisi (e.t.t.e), (Türkiye Bankalar Birlii nde 2 Kasım 27 tarihinde yapılan sunu, www.tbb.org.tr). Bu bülten bilgilendirme amaçlı olup, içinde yer alan bilgilere dayanarak verilecek yatırım ya da benzeri kararların sonuçlarından yazar sorumlu tutulamaz. Bu bültende ve bültenin dayandıı makale ile sunuta ileri sürülen görüler yazarına ait olup, kurumunu balayıcı nitelik taımaz. e.t.t.e nin hesaplanmasında kullanılan ve yukarıdaki dökümanlarda tanıtılan metodolojinin tüm hakları saklıdır. Yazarın yazılı izni olmaksızın kısmen ya da tamamen kopyalama veya baka bir suretle kullanılamaz.