2012/2.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI REVİZYON SINAVI 9 Ekim 2012-Salı 18:00 HATIRLATMA! Bu sınavda sorulan sorulara verilen cevaplarda; Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu, Katma Değer Vergisi Kanunu Hükümleri ve bu mevzuat grubuna ilişkin ikincil mevzuatın esas alınması gerekmektedir. Revizyon sınavı olması hasebiyle, sorulan sorulara verilen cevaplarda, yapılması önerilen işlemin yasal dayanak ve gerekçelerini tam olarak açıklanması gerekmektedir. Her soruya verdiğiniz cevabı mutlaka gerekçelendiriniz. Soruların cevapları puanlanırken bulunan sonucun yanı sıra, tarafınızdan yapılan gerekçelendirmelere, hesaplamalara, gerekli yerde yapılan farklı yorumlara (kendi iç tutarlılığına göre) mutlaka puan verilecektir. Soruların puan ağırlığı sorunun bitiminde parantez içinde verilmiştir. Soruların cevaplarını verirken aynı soruya birden çok yerde cevap vermeyiniz. Bir sorunun cevabı sadece istenilen bölümde verilmiş olmalıdır. Ayrıca cevap kâğıdınız düzenli ve okunaklı olmasına özen gösteriniz. Soruların cevabına ilişkin olarak istenilenden fazlasını yazmanızın, zaman kaybından başka bir sonucu olmayacağını hatırlatmak isteriz. Ancak sorunun cevabına ilişkin birden fazla görüş olduğunu(yoruma açık bir durum bulunduğunu) düşünüyorsanız, her görüşü gerekçesiyle birlikte belirtiniz. Cevabının verilmesi esnasında yazılan her rakamın nasıl bulunduğunu, matematiksel hesaplamaları açıkça göstererek belirtiniz. Soruların cevaplanması esnasında, mükellef kurum üzerine düşen yükümlülükleri (gelir vergisi, kurumlar vergisi, stopaj gelir vergisi, stopaj kurumlar vergisi ve KDV sorumluluğuna) ilişkin olanlar dışında diğer kişilerin vergisel durumlarıyla ilgilenmeyiniz.
SORU 1 : I-GENEL BİLGİLER SORULAR Anadolu Kurumlar Vergi Dairesi nin XXX XXX 6509 hesap numaralı mükellefi Büyük Haddecilik Makine Sanayi Ticaret A.Ş.( bundan sonra mükellef kurum veya Kurum olarak anılacaktır) Barbaros Mahallesi Yavuzlar Caddesi Yukarı Sokak No:1/2 Kadıköy İstanbul adresinde desenli saç imalatı ve muhtelif demir mamulleri alım satımı ile iştigal etmektedir. Mükellef kurumun 2011 yılına ilişkin bir kısım bilgiler aşağıdaki gibidir. a-)mükellef Kurumun 2011 hesap dönemine ilişkin ilgili vergi dairesine süresinde vermiş olduğu Kurumlar Vergisi Beyannamesinin özeti aşağıdaki gibidir. Ticari Bilanço Karı 370.000 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 30.000 Toplam 400.000 -İştirak kazançları (KVK Md.5/1-a) 75.000 -Taşınmaz ve İşt. His. İle Kurucu Sent.Rüç.Hakları Satış Kazancı (KVK 28.650 5/1-e) - İştirakler nedeniyle bankalara ipotek verilmiş olan gayrimenkul satış 49.704 kazancı İstisnası (KVK 5/1-f ) -Kar ve İlaveler Toplamı 246.646 -Geçmiş yıl zararları 2010 yılı 15.000 -İndirimlere Esas Tutar 231.646 -Bağış ve yardımlar (KVK Md.10/ç )50.000.-TL 78.000 -Bağış ver yardımlar (KVK Md.10/1-d) 28.000.-TL Dönem Safi Kurum Kazancı 153.646 Hesaplanan Kurumlar Vergisi 30.729 -Yıl içinde Kesinti Yoluyla ödenen vergiler 5.000 -Yurtdışında kesinti yoluyla ödenen vergiler 0 Geçici Vergi 30.000 İadesi gereken geçici vergi 4.271 Mükellef kurum, 4.271.-TL lik iadesi gereken geçici vergi tutarını Mayıs 2012 dönemi muhtasar beyannamesinde bildirdiği matrah üzerinden hesaplanan vergiden mahsup etmiştir. b-)muhtasar Beyannameler: Mükellef kurum tarafında 2011 yılı vergilendirme dönemlerinde verilen muhtasar beyannamelerde; matrah unsuru olarak sadece GVK nın 94/I-1, (ücret ve ücret sayılan ödemeler) maddelerinde belirtilen ödemeler gösterilmiştir. c-)kdv Beyannameleri: Kurum tarafından 2011 vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak sadece 1(Bir) numaralı KDV beyannameleri verilmiş olup anılan dönemlerde başka KDV beyannamesi verilmemiştir.
d-) Büyük Haddecilik A.Ş. nin 2011 yılında imalatını yapmış olduğu desenli saç ve ticaretini yapmış olduğu demir çelik ürünlerinde; dönem başı stok, dönem içi alışlar, satışlar, imalat ve dönem sonu stoklara ilişkin bazı bilgiler aşağıya çıkarılmıştır. Kg TL Dönem Başı Ticari Emtia 250.000 187.500 Dönem Başı Mamul Stoku 120.000 114.000 Dönem İçi Ticari Mal Alışları 1.200.000 900.000 Dönem İçi Mamul Alışları 0 0 Dönem İçinde İmal Edilen Mamul 2.500.000 2.370.500 Dönem İçinde Satılan Ticari Mal 1.400.000 1.400.000 Dönem İçinde Satılan Mamul Maliyeti 2.470.000 2.340.650 Dönem Sonu Ticari Mal Stoku 100.000 77.000 Dönem Sonu Mamul Mal Stoku 150.000 142.500 Büyük haddecilik A.Ş. nin 2011 yılı faaliyetleriyle ilgili hesap ve işlemlerinin Haziran 2012 ayında denetlenmesi sonucunda tespit edilen bazı hususlar ile bazı hesapların muhteviyatına ilişkin açıklamalar aşağıda maddeler halinde yer verilmiştir. Aşağıda belirtilen her bir hususa ve tespite ilişkin olarak yapılması gereken işlemleri; hükümlerini esas alarak dayanaklarıyla birlikte açıklayınız. vergi mevzuatı Açıklamalarınız sonucunda, kurumun 2011 yılı kurumlar vergisi beyanını, katma değer vergisi beyanını ve muhtasar beyannamelerini değiştirecek nitelikte işlemlere ilişkin gerekli açıklamaları ve hesaplamaları ilgili bölümlerde yapınız. Dönem gelir ve giderine ilişkin gelir tablosunu ve dolayısıyla kurum ticari kazancını, kurumlar vergisi matrahını değiştiren ve gelir tablosu hesapları bakiyesini değiştirecek nitelikteki işlemlere ilişkin gerekli muhasebe kaydını ilgili bölümde yapınız. Bunun dışındaki işlemlerde (ayrıca istenilmemiş olmak kaydıyla) muhasebe kaydı yapılmasını ihmal ediniz. II- TESPİT VE AÇIKLAMALAR: 1-)Kurumun 2010 yılında devreden 15.000.TL geçmiş yıl zararı mevcuttur. 2010 yılı beyannamesindeki bilgilere göre, bu zarar 2010 yılı faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır. 2-) Mükellef Kurum Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü ile 15 Mart 2011 tarihinde Milli Eğitim Müdürlüğü nün göstereceği herhangi bir yerde 30 derslikli bir ilköğretim okulu yaptırmak üzere protokol imzalamışlardır. İmzalan protokole göre; okul yapımına arsanın belirlenmesinden itibaren bir ay içinde başlanacağı ve 2011-2012 eğitim-öğretim döneminin ikinci yarıyılına yetiştirileceği yer almaktadır. Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü, bir vatandaş tarafında okul yapımı için bağışlanmış bir arsayı protokol gereği mükellefe Mayıs ayı içerisinde göstermiştir. Mükellef kurum inşaat ile ilgili olarak yapmış olduğu doğrudan ve dolaylı bütün harcamaları 689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabı adı altında açtığı okul harcamaları hesabı na kaydetmiştir. Söz konusu hesabın 31.12.2011 tarihli borç bakiyesi 50.000.-TL dir. Harcamalar dolayısıyla yüklenilen 9.000.-TL KDV ilgili vergilendirme dönemlerinde indirim konusu yapılmıştır. Ayrıca Mükellef kurum Ankara nın Ulus Semtinde bulunan 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Kapsamındaki Tescilli tarihli evin yeniden tasarımlama ve yenileme çalışmaları kapsamında 20.000.TL harcamada bulunmuştur. Kurum harcamalar dolayısıyla yüklenmiş olduğu 3.600.-TL KDV nin; 1.600.-TL kısmı Kasım ayında, 2.000.-TL kısmı Aralık ayında KDV beyannamelerinde indirim konusu
yapmıştır. Kurum yeniden tasarımlama ve yenileme çalışmalarında çalışan mühendis Ali KESER e banka yoluyla 8.000.-TL ödemede bulunmuştur. Kurum söz konusu tutarları 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabına kaydetmiştir. Mükellef kurum 50.000.-TL yi ve 28.000.-TL yi bağış ve yardım olarak beyanname üzerinde indirim konusu yapmıştır. 3-) Mükellef kurum 2005 yılında satın aldığı, 01.01.2011 tarihinden itibaren boş olarak duran, aktife kayıtlı değeri 80.000.-TL, birikmiş amortismanı 9.600.-TL olan Ankara da bulunan apartman dairesini; şirketin %30 paylı ortaklarından birinin damadına 15/08/2011 tarihinde 60.000.-ABD Dolarına satmıştır. Satış bedeli olan 60.000.-Doların yarısı satış anında, kalan yarısı 15/12/2011 tarihinde ödenmiştir. Apartman dairesine yeni sahibi 16 Ağustos 2011 tarihinde taşınmıştır. Kurum söz konusu dairenin satışından elde ettiği kazanç üzerinden, KVK Md.5/1-e bendine göre hesaplamış olduğu 28.650.-TL yi beyanname üzerinde, gayrimenkul satış kazancı istisnası olarak düşmüştür. 31/12/2011 tarihi itibariyle tapuda kurum ortağının damadı adına tapuda hala tescil edilmemiş olan dairenin (gayrimenkulün) bulunduğu apartmanın aynı katında, kışın iyi güneş alan bir daire Eylül ayı içinde 175.000.-TL ye, alt katta buluna bir dairede Ekim ayı içinde 160.000.TL ye satılmıştır. Apartman dairesinin vergi değeri 90.000-TL olup; üzerinden normal yöntemle %2 oranında amortisman ayrılmıştır. (15/08/2011 ABD dolar kuru 1,76 ; 15/12/2011 ABD Dolar kuru 1,86 TL dir.) 4-) Mükellef kurum, 2011 yılında eğitim öğretim bursu adı altında 26.800.-TL yi 689- Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar hesabının borcuna kaydederek dönem kazancının tespitinde gider olarak dikkate almıştır. Bursların tamamı Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarının ilk haftaları içinde öğrencilerin banka hesaplarına yatırılmış olup, banka dekontları alınmış ve kurumun belgeleri arasına konulmuştur. Eğitim öğretim bursunun ayrıntısına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir: - Yönetim kurulu başkan yardımcısının yurtdışında üniversite son sınıfta okuyan çocuğu ile şirket arasında Ağustos 2011 tarihinde sözleşmede imzalanmıştır. Sözleşme şartlarında, başkan yardımcısının çocuğunun üniversite bitmesinden itibaren en geç ikinci ayın sonunda mükellef kurumda işe başlayacağı, buna karşın mükellef kurumunda Eylül 2011 tarihinden itibaren her ayın ilk haftasında 1.700 dolar mukabili parayı öğrencinin yurtdışındaki hesabına havale edeceği yer almaktadır. Eylül, Ekim Kasım ve Aralık aylarında ödenmiş olan burs paralarının toplam TL tutarı 12.000.-TL dir. - Şirketin yönetim politikası uygun olarak, yılın en iyi personeli seçilen 5 personelin üniversiteye giden çocuklarına burs verilmiştir. Her bir öğrenciye aylık 300.-TL ödenmiş olup, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ayları için ödenen para toplamı (300*5*4 ay=) 6.000.TL dir. -Burs için başvuruları arasından, yönetim kurulunun yaptığı değerlendirme sonucunda maddi durumu iyi olmayan bölümlerinde başarı sıralamasında birinci olduklarını belgeleyen başarılı 4 üniversite öğrencisine her birine aylık 300.-TL burs verilmiştir. Bu öğrencilere Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ayları için ödenen toplam burs tutarı (300*4*4 ay) 4.800.-TL dir. -Türkiye çapında yapılan Seviye Belirleme Sınavı(SBS) de işletmenin bulunduğu ilde en başarılı 5 öğrenciye her birine aylık 200.- TL burs verilmiştir. 5 öğrenciye Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ayları için ödenen toplam burs tutarı (200*5*4 ay=)4.000.-tl dir. Kurumum burs olarak vermiş olduğu tüm tutarlar devlet öğrenci ve memurlarına verilen miktarların altında kalmaktadır. 5-) Mükellef kurum, %40 oranında sermaye payına sahip olduğu K0LON A.Ş. nin 2010 yılı Ocak ayında G Bankasından almış olduğu 250.000.-TL tutarındaki kredi teminatı için İstanbul Tuzla da depo olarak
kullandığı binasını ipotek olarak vermiştir. Söz konusu depo binası 2008 Ağustos ayında 80.000.-TL bedelle aktife alınmış olup, 2009, 2010 hesap dönemlerinde üzerinden azalan bakiyeler yöntemiyle %4 oranında(normal yöntemde %2) amortisman ayrılmıştır. KOLON A.Ş. 2010 yılında almış olduğu krediyi ödeme vadesi olan 31Temmuz 2011 tarihinde tüm anapara ve faizlerini ödeyememiştir. Bu durum üzerine G Bankası yasal takibe başlamış, mükellef kurumun ipotek olarak vermiş olduğu depo binasını 15 Kasım 2011 tarihinde icra yoluyla 140.000.-TL ye, KOLON A.Ş. nin kredi için ipotek olarak vermiş olduğu gayrimenkulü de 20 Kasım 2011 tarihinde icra yoluyla 210.000.-TL ye satmıştır. G Bankası kredi anaparası 250.000.-TL ve kredi faizi 30.000.-TL yi 20 Kasım 2011 tarihinde tahsil etmiştir. Mükellef kurum gayrimenkulün banka tarafında satılması sonucu yapmış olduğu kayıt aşağıdaki yer almaktadır. XXX-----------------30.11.2011------------------------ 136 Diğer Alacaklar 140.000 257 Birikmiş Amortismanlar 6.272 252 Binalar Hesabı 80.000 549 Özel Fonlar Hesabı 49.704 010.KVK Md5/1-f maddesine göre istisnanın ayrılması. 524 Yenileme Fonu 16.568 020 Duran varlık yenileme fonu. Açıklama: İpotek verilen depo binasının satışından karın kaydı. ----------------------------./.----------------------------------- Mükellef kurum, ipotek vermiş olduğu gayrimenkulün icra yoluyla satışı dolayısıyla ortaya çıkan kazanç üzerinden KVK Md.5/1-f maddesine göre hesaplamış olduğu 49.704.-TL yi, kurum matrahının hesaplanmasında beyanname üzerinden istisna olarak düşmüştür. 6-) Mükellef kurum, mevcut üretim hatlarının yenilenmesi ve yeni bir üretim hattının kurulması için A Ülkesinde mukim olan XYZ Gmbh unvanlı şirket ile 15/03/2011 tarihinde sözleşme imzalamıştır. Yapılan sözleşmenin şartlarında; yeni üretim hattının yapılması ve mevcut eski üretim hattının yenilenmesi, gözden geçirilmesi için XYZ Gmbh firması Know-How ve teknik yardım(mühendislik) sağlayacağı, bunun karşılığında Mükellef Kurum, işin bitiminde Know-How için 50.000 Avro, teknik bilgi/mühendislik hizmeti için 80.000 Avro ödeyeceği yer almaktadır. XYZ Gmbh firmasının mühendisleri Nisan 2011 ayında Türkiye gelmişler, yeni üretim hattının kurulmasında ve eski hattın gözden geçirilmesinde 4 ay hizmet vermişlerdir. Mükellef kurum, XYZ Gmbh nin Ağustos 2011 ayından itibaren yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmediğinden bahisle sözleşmeyi tek taraflı olarak fesih etmiş ve işin tamamlanmadığı dolayısıyla herhangi bir ödemede bulunmamıştır. Sözleşme gereği, XYZ Gmbh şirketi İsveç te bulunan tahkim mahkemesine başvurmuş, mahkeme 15/11/2011 tarihinde kararını vermiştir. Verilen kararda; mühendislik/teknik bilgi hizmetinin 60.000 Avro luk kısmının, know-how hizmetinin de 20.000 Avro luk kısmının yerine getirildiğini, bu tutarların 5.000 Avro faizi ile birlikte toplam 85.000.-Avro olarak ödenmesi gerektiği yer almaktadır.
Kurum 31.12.2011 tarihine kadar herhangi bir ödeme yapmamış, ancak 31.12.2011 tarihinde aşağıdaki kaydı yapmıştır Xb-------------31.12.20011------------- ------------ 632 Genel Yönetim Giderleri (85.000*2,44 =) 207.400 381 Gider Tahakkukları 207.400 Açıklama: Tahkim kararı sonucu tahakkuk eden giderler ------------------------------------------------------------ (15/11/2011 tarihinde 1 Avro=2,41 TL, 31/12/2011 tarihinde 1 avro=2.44 TL) 7-) Mükellef kurum,25 Aralık 2010 tarihinde G Bankası yetkilileriyle, tüm işçi ve büro personeli toplamı olan 250 kişinin ücretlerinin ödenmesinin 2011 den itibaren 3 yıllık süre boyunca G Bankası üzerinden yapılması konusunda anlaşmışlardır. Yapılan sözleşmede; G Bankasının, kuruma en yakın şubesinde çalışanlar adına maaş hesabı açacağı ve ilk ücret ödeme gününde her hesaba banka promosyonu olarak 500.-TL yatıracağı, her çalışana banka kartı ve kredi kartı vereceği, çalışanların hesaplardan yapacağı havalelerden ve benzeri bankacılık işlemlerinden %50 daha az işlem parası alacağı, 2011 in ilk ayı içerisinde mükellef kurumun belirlediği marka ve modellerinden 15 adet dizüstü bilgisayarı kuruma teslim edileceği; mükellef kurumun ise, işçi ve büro personeli ücretlerini ücret ödeme tarihinden iki gün önce bankadaki vadesiz mevduat hesabında hazır tutacağı hükümleri yer almaktadır. Yapılan anlaşmaya uygun olarak; G Bankası X şubesinde açılmış olan kurum personelinin maaş hesaplarının her birine Ocak 2011 ayı ücretlerinin ödendiği gün 500.-TL yatırmış, sözleşmede belirtilen kartları işçilere vermiş, ayrıca firmaya değeri KDV hariç 1.350.-TL den 15 adet bilgisayarı 31 Ocak 2011 tarihinde kuruma teslim etmiştir. Mükellef kurum yeni bilgisayarın gelmesinden sonra, kullanılmakta olduğu 16 adet bilgisayar boşa çıkmıştır. Kurum boşa çıkan 16 adet bilgisayarı makbuz karşılığında Türk Kızılay Derneğine bağışlamıştır. Kurumun bağışlamış olduğu 16 adet bilgisayarın defter değerleri toplamı(alışta aktife kaydedilen tutarbirikmiş amortismanlar) 15.500.-TL, bu bilgisayarların alımı esnasında indirim konusu yapılan KDV tutarı 3.600-TL dir. Mükellef kurum yukarıdaki işlemlerle ilgili olarak yalnızca, Türk Kızılay Derneğine bağışlamış olduğu 16 adet bilgisayarı demirbaşlar hesabından çıkararak, defter değeri ile Genel Yönetim Giderleri arasına almıştır. Bunun dışında mükellef yukarıda yer alan işlemlerle ilgili olarak herhangi bir kayıt ve işlem yapmamıştır. 8-) Mükellef kurum Ağır Haddecilik A.Ş., her yıl Ekim ayının ikinci haftasında (A) ülkesinde düzenlen uluslararası demir-çelik endüstri fuarına 2011 yılında katılmak için fuar katılım talep formunu Nisan 2011 ayında doldurmuştur. Fuarı düzenleyen firma ile mayıs ayı içinde fuar katılım sözleşmesi düzenlenmiştir. Sözleşmeye göre, Mükellef kurum 20.000.-Avro fuara katılım tutarı ve 5.000.-Avro da kendisine ayrılacak olan 10m2 lik standın bir haftalık kullanım bedeli olmak üzere toplam 25.000.- Avro yu 31 Mayıs 2011 tarihinde ödemiştir. Bu işlemin yasal defterlere kaydı unutulma dolayısıyla yapılmamıştır. Mükellef kurum imalatını yapmış olduğu desenli saçların fuarda Polonya firmalarının ilgisini çektiğini tecrübe etmesi sonucu, Ekim 2011 tarihinde Polonya nın başkentinde, ürünlerini sergilemek ve pazarlamak için bir iş yeri açmaya karar vermiştir. Bu kara doğrultusunda Polonya vatandaşı bir kişiyle; 100 m2 lik bir yer, aylık 3.000 Amerikan Dolar kira bedeli ile 6 yıllığına kiralanmasına ilişkin sözleşme imzalanmıştır. Sözleşmede, kiralanan gayrimenkul üzerinde mükellef kurum amacına uygun olarak değişiklik yapabileceği, kira bedellerinin takip eden ayın birinci günü ödeneceği ve kiralama hizmetinin 1 Kasım 2011 tarihinden itibaren başlayacağı yer almaktadır. Mükellef kurum, kiralanan yeri amacına uygun kullanabilir duruma getirmek için Kasım ayı içinde yapmış olduğu tadilat, onarım ve benzeri işler için 25.000.-TL, kuruluş ve örgütlenme gideri olarakta 5.000.-TL harcama yapmıştır. Kurum kiralamış olduğu yeri kasım ayı içinde
kullanılabilir duruma getirmiş ve 1 Aralık 2011 tarihinden itibaren faaliyet geçmiştir. Aralık ayı içinde söz konusu iş yerinde herhangi bir alış ve satış işlemi yapılmamıştır. Kasım ayı kira bedelinin ödenmesi dolayısıyla kurumun yapmış olduğu kayıt aşağıdaki gibidir. XX------------------------01/12/2011-------------------- 770 Genel Yönetim Giderleri(3000$*1,82=) 5.640 102 Bankalar Hesabı 5.640 Açıklama: Yurtdışı kira ödemeleri. XX-------------------------.------------------------------------- Mükellef kurum yapmış olduğu 25.000.-TL harcamayı 264 Özel Maliyet Bedeli hesabına, 5.000.-TL harcamayı 262 kuruluş ve örgütlenme giderleri hesabına kaydetmiştir. Dönem sonunda özel maliyet bedelini ve kuruluş örgütlenme giderlerini değerlemiş ve üzerlerinden sırasıyla 694.-TL ve 166.-TL Amortisman ayırmıştır. (31 Mayıs 2011 tarihinde 1 avro=2,28 TL, 1 Aralık 2011, 1 ABD doları=1,82.tl) 9-) Mükellef kurum Büyük Haddecilik A.Ş. desenli saç imalat sürecinde kullanmak için (B) ülkesinde yerleşik bir firmadan 80.000.-Avro ya bir adet makine ithal etmiştir. İthal edilen makine bedelinin 20.000.-Avro su 15 Ekim 2011 tarihinde peşin ödenmiş, kalan 60.000.-Avro 15 Kasım 2011 tarihinde (Y) Bankasından alınan iki yıllık kredi ile ödenmiştir. 15 Kasım 2011 tarihli kredi sözleşmesine göre, altı ayda bir anaparanın ¼ i, yıllık %4 oranında üç ayda bir faiz ödenecektir. Makine 15 Ekim 2011 tarihinde fabrikaya gelmiş ve makinenin montajı iki B Ülkesi mühendis yönetiminde bir ay içinde yapılmış ve 15 Kasım tarihinde makine tam kapasite ile imalata geçmiştir. (B) Ülkesi vatandaşı mühendislere her birine aylık 3.000 Avro dan toplam 6.000.-Avro 15 Kasım 2011 tarihinde ödenmiştir. Mühendislerin yeme, içme ve konaklama giderleri toplamı olan 1.500 Avro kendi şirketleri tarafından fatura karşılığında mühendislere ödenmiştir. Kurumun, 31.12.2011 tarihinde, söz konusu makine üzerinden %10 oranında 21.704.-TL amortisman hesaplamış ve dönem kazancından düşmüştür. (15 Ekim 2011 tarihinde 1 Avro=2,53.-TL, 15 Kasım 2011 tarihindeki 1Avro=2.41.-TL, 31 Aralık 2011 tarihinde 1 Avro=2,44.-TL) 10-) Mükellef kurum 15 Kasım 2011 tarihinde Ukrayna da yer alan bir demir çelik fabrikasından 150.000 kg ticaretini yaptığı inşaat demiri ithal etmek için 39.000 Dolar avans ödemesinde yaparak işlemlere başlamıştır. Bu ithalata ilişkin emtia 15 Aralık 2011 tarihinde limanda gemiden teslim alınmış, alınan 150.000kg emtianın 60.000 kg aynı gün önceden alınan siparişler dolayısıyla alıcılara teslim edilmiş, geriye kalan 90.000kg demir kurumun kayıtlarına aşağıda yer alan yevmiye maddesi ile kaydedilmiştir. İşletme stoklarına girmeksizin doğudan müşteriye teslim edilen emtiaya ilişkin müşterilerden alınan mal satış bedeli tutarındaki TL sipariş avansları da aynı kayıtla kapatılmıştır. Xb-------------------- 15.12.2011--------------------------- 153 Ticari Mallar 72.630 191 İndirilecek KDV 25.110 340 Alınan Sipariş Avansları 72.000 100 Kasa 33.360 159 Verilen Sipariş Avansları 69.420 320 Satıcılar 36.000 66.960 Açıklama: Mal ithalatı ve alınan siparişlerin teslimi. ----------------------------./.---------------------------------------
Kurum, gümrük aşamasında hesaplanan KDV ve diğer vergi ve komisyonları nakit olarak ödemiştir. İşletme mal nakliyesini kendi araçları ile yapmaktadır. İşletmenin bu ithalata ilişkin geriye kalan 36.000.-Dolar tutarında satıcıya borcu dönem sonu itibariyle değerlemeye konu edilmiş ve oluşan kur farkı sonuç hesaplarına intikal ettirilmiştir. Bu ithalat işlemine ilişkin olarak kurum tarafından bunun dışında herhangi bir değerleme işlemi yapılmadığı tespit edilmiştir. (15 Aralık Tarihli kur 1,86.-TL, 31.12.2011 Tarihli kur 1.88-TL) 11-) Şubat 2011 ayında Sosyal Güvenlik Kurumunda alınan yazıda, 2010 yılı Kasım ve Aralık ayları sigorta primlerinin toplam tutarı olan 5.000.-TL nin ödenmediği ve bir ay içerisinde 700.- TL ceza ve faiz ile birlikte ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Kurum yetkilileri tarafında yapılan araştırmada; yılbaşında işten ayrılan muhasebe müdürünün sigorta bedeli olarak kasadan almış olduğu 5.000.-TL yi SGK yatırmadığı tespit edilmiştir. Kurum 15 Şubat 2011 yılında 5.000.-TL sigorta tutarını ve 700.-TL ceza ve faizi tutarını ödemiştir. Kurum yetkilileri söz konusu muhasebe müdüründen 15 Şubat 2011 tarihinde 5.700.-TL tutarında 15 Şubat 2012 tarihli senet almışlardır. Kurumun bu işlemler için yalnızca muhasebe müdüründen alınan senet için kayıt yapmıştır. Yapılan yevmiye kaydı aşağıdaki gibidir: XXX----------------15 Şubat 2011------------- 121 Alacak Senetleri 5.700 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar 5.700 Açıklama: Eski Muhasebe müdüründen alacaklar. ----------------------./.-------------------- Kurum söz konusu senedi 31.12.2011 tarihinde Vergi Usul kanunu hükümlerine uygun olarak reeskonta tabi tutmuş ve hesaplamış olduğu 138.-TL reeskont tutarını; 122-Diğer Alacak Sentleri reeskontu hesabının alacağı karşılığında 652-Reeskont Faiz Giderleri hesabının borcuna kaydetmiştir. 12-) Mükellef kurum Büyük Haddecilik A.Ş., yurtdışında kurulmuş olan Alice International Ltd. nin %80 ve WZ Commodities Ltd. nin %90 paylı ortağıdır. Şirketlerden Alice Int.Ltd. Mayıs 2009 tarihinde, WZ Comd.Ltd. ise Ocak 2009 tarihinde, Saint Kitts ve Nevis Federasyonu devletinin sınırları içerisinde kalan Nevis Adasında kurulmuş olup, her ikisinin de adresi Henville Building, Charles St., Charlestown, Nevis dir. Birleşik Krallıkta Kurulu ticaret şirketlerinin sicilini tutan kamu kuruluşuna göre; Eylül 2009 tarihinden İngiltere de kurulmuş olan Ales Steel Int. LLT. şirketinin kurucu ortakları, Alice Int. Ltd. ve WZ Commodities Ltd şirketleri olup, Alice Int. Ltd. ve WZ Com. Ltd. şirketlerinin her birinin sermayesi 100.- İngiliz Sterlini dir. 15.10.2010 tarihinde Birleşik Krallık Sicil kurumuna sunulan Eylül-2009-31.12.2009 dönemine ilişkin 5.10.2010 tarihli faaliyet raporu ve eki bağımsız denetimden geçmemiş mali tablolara göre; Ales Steel Int. LLT in esas faaliyet konusu, Avrupa, Türkiye ve Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinde demir ve çelik mamulleri ticareti olup, ortaklığın sorumlu ortakları %40 payla Alice Int. Ltd., yine %40 payla WZ Com Ltd. ve %20 payla Türkiye mukimi Ali DEMİRCİ dir. Ales Steel Int. LLT. in 31.12.2010 tarihi itibariyle net aktif değeri 2.900 ABD Dolarıdır. 2010 ve 2011 yıllarında Ales Steel Int LLT. Şirketinin İngiltere de bulunan adresinde yalnızca bir kişi sekreter olarak çalışmaktadır. Ales Steel Int LLT. Şirketinin 2011 yılı karı 98.000.- ABD doları olup, üzerinden 5.000.-ABD doları vergi ödenmiştir. Bunun dışında 2011 yılı ticari karı üzerinde herhangi bir vergi yükü yoktur. Mükellef kurumun yasal defter belgeleri ve yapmış olduğu yazışmalarından; Ales Steel Int LLT. adına bir kısım işlemler yaptığı tespit edilmiştir. Yapılan bu tespitler doğrultusunda Türkiye de yerleşik bankalardan
Ales Steel Int LLT. hakkında bilgiler istenmiştir. Gelen bilgilerde, 2011 yılında Ales Steel LLT. tarafından, Türkiye de yerleşik bir kısım deniz taşımacılığı ve demir ticareti yapan şirketlere bankalar vasıtasıyla para transferleri yapıldığı tespit edilmiştir. Ales Steel Int. LLT. tarafından banka yolu ile hesaplarına para transfer edilmiş olan deniz taşımacılığı şirketleri yetkilileri; -Ales Steel LLT. ile doğrudan bir ilişkilerinin olmadığını, bu şirketi ve yetkilileri tanımadıklarını, yapmış oldukları tüm taşımalarla ilgili sözleşmeler ve haberleşmeleri mükellef kurumun yetkilileri ile yaptıklarını, -Yapmış oldukları deniz nakliyelerinin, Mükellef Kurum Büyük Haddecilik A.Ş. yetkililerinin talebi doğrultusunda yapıldığını, taşımayla veya navlunla ilgili tüm işlemlerin mükellef kurum yetkilileri ile yürütüldüğünü, ancak, nakliye tutarlarının banka hesaplarına Ales Steel Int LLT. tarafından transfer edildiğini ve mükellef kurum yetkililerinin isteği doğrultusunda Ales Steel LLT. adına fatura düzenledikleri, şeklinde açıklamalarda bulunmuşlardır. -Demir ve Sac imalatı ve ticaretinde bulunan şirketler de; Ales Steel Int LLT. ile irtibatlarını ve gerekli sözleşmeleri Mükellef Kurumun yetkilileri vasıtasıyla yaptıklarını, Ales Steel LLT. şirketi yetkilisi olarak hiçbir kimse ile temaslarının olmadığını, yetkili kişi olarak Büyük Haddecilik A.Ş. yetkililerini tanıdıklarını ifade etmişlerdir. -2011 yılında düzenlenen demir çelik sektöründe faaliyette bulunan firmaların bir araya geldiği İstanbul da düzenlenmiş olan uluslararası fuara katılımcı olarak, Ales Steel Int LLT. tarafından yapılan rezervasyona istinaden mükellef kurumun yöneticilerinden birinin katılmış olduğu, fuar organizatörünün kayıtlarından görülmüştür. Ales Steel Int. LLT adına fuara katılım bedeli olarak KDV hariç 1.000.-TL mükellef kurum tarafından ödenmiş olduğu yine organizatör firma kayıtlarından görülmüştür. -İstanbul da ikamet eden Ali DEMİRCİ nin mükellef kurum ve ortakları ile hiçbir ilişkisinin olmadığı tespit edilmiştir. III-DİĞER VERİLER: 1-Tüm işlemlerdeki KDV oranı %18 olarak dikkate alınacaktır. 2-Tüm tevkifat(stopaj) oranları soruda belirtilmedikçe %20 olarak dikkate alınacaktır. 3-A,B ve Polonya ülkeleri ile yapılmış herhangi bir çifte vergilemeyi önleme anlaşması yapılmamış olduğu dikkate alınacaktır. 4-Geçici vergi ile ilgili herhangi bir açıklama, değerlendirme ve hesaplama yapmayınız. 5-VUK hükümlerine göre kesilmesi gereken cezaları belirtiniz ancak herhangi bir hesaplama yapmayınız. 6- Yıl 365 gün olarak dikkate alınacak. 7-Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen bazı amortisman oranları şöyledir. *Bilgisayarlar %25 *Tüm Binalarda %2 (depo olarak kullanılan, apartman dairesi olarak kullanılan vb.) *Tüm Makinelerde %10 8-2011 yılında ortalama faiz haddi %12 olduğu varsayılacaktır.
9-Maliye Bakanlığı tarafından 31/12/2011 Tarihli ABD Doları kurunun 1,88.-TL, Avro kuru 2,44.-TL olarak belirlendiği varsayılacaktır. Tespit ve açıklamalar içinde verilmiş olan döviz kurları belirtildiği tarih için Merkez Bankası tarafından açıklanmış olan kurlardır. SORU 2-) Büyük Haddecilik A.Ş. nin dönem sonu işlemleri açısından yukarıda belirtilen tespit ve açıklamalar dışında kalan değerleme işlemlerini yaptığı ve muhasebe kayıtlarına yansıttığı kabul edilecektir. A-Yukarıda maddeler halinde belirtilmiş olan her bir tespit ve açıklamalara ilişkin yapılması gereken işlemleri vergi mevzuatı hükümlerini esas alarak dayanaklarıyla birlikte açıklayınız. Açıklamalarınız sonucunda yapılması veya düzeltilmesi gereken muhasebe kayıtları varsa yapınız. B-Mükellef Kurum Büyük Haddecilik A.Ş. nin 2011 yılı olması gereken kurumlar vergisi beyannamesinin özetini çıkarınız, ödenmesi gereken veya iadesi gereken vergileri hesaplayınız.
Tespit ve açıklamaların değerlendirilmesi: CEVAPLAR Cevap 1 1 nolu tespitte, kurumun geçmiş yıl zararına ilişkin açıklama yapılmış olup; 2010 yılından devreden 15.000.-TL zararın faaliyetlerden kaynaklanan zarar olduğu belirtilmiştir. Cevap 2-5520 sayılı kurumlar vergisi Kanunu (KVK) nun Diğer İndirimler başlıklı 10 uncu maddesinin 1-ç bendinde; (c) bendinde sayılan kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi, 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak kaydıyla öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi ve bakım ve (6322 sayılı kanunun 36.maddesiyle değişen ibare; Yürürlük 15.06.2012) rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin(**) inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı kurumlar vergisi beyannamesinde vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir. Yukarıda kanun maddesinde belirtildiğine göre, bağışlanacak okulun inşasına ilişkin yapılan harcamaların kurumlar vergisinin tespitinde indirim konusu yapılabilmesi için okulun yukarıda sayılan kuruluşlara bağışlanmış olması ve tebliğlerde belirtilen okul tanımına uygun olması gerekmektedir. Diğer yandan okul inşasına ilişkin yapılan harcamalar, harcamanın yapıldığı yılda indirim konusu yapılabilecektir. Matrahın yetersiz olması durumunda indirim konusu yapılamayan harcamalar ise gelecek hesap dönemine devretmeyecektir. Okul yapımının değerlendirilmesi: Mükellef kurum Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü ile yapmış olduğu anlaşma uyarınca 2011 yılında okul inşaatına başlamış ve yapmış olduğu harcamaların toplam tutarı 50.000.-TL olup, yapılan bu harcamalar nedeniyle indirim konusu yapmış olduğu KDV tutarı 9.000.-TL dir. KVK nın uygulama esaslarını göstermek üzere yayımlanan 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği nin Bağış ve Yardımların Belgelendirilmesi başlığını taşıyan bölümünde, kamu kuruluşlarına bağışlanan okul inşaatı için yapılacak harcamaların, okul inşaatı tamamlanmadan gider olarak indirim konusu yapılabilmesi sadece kamu arazisi üzerine okul yapılması halinde kabul edilmiştir. Yapılan protokol gereği, mükellef kurum okul inşaatını kendi arsası üzerine değil, bir vatandaş tarafından okul yapımı için bağışlanmış arsa üzerine yapmıştır. Okulun Milli Eğitim Müdürlüğüne bağışlanmış olan arsa üzerine yapılmış olması nedeniyle, 50.000.-TL harcamanın tamamının kurum beyannamesi üzerinde bağış ve yardım olarak gösterilerek vergi matrahının tespitinde düşebilir. Ancak, kurum önce gider olarak kayıtlarına almış olduğu 50.000.-TL tutarı kanunen kabul edilmeyen gider olarak kurum kazancına ekleyecek, sonra beyanname üzerinden düşmesi gerekmektedir. Kurumun özet beyannamesinde kanunen kabul edilmeyen giderlerin 30.000.-TL olduğu görülmektedir. Dolayısıyla kurum 50.000.-TL okul harcamaların doğrudan gider olarak kurum kazancında indirmiş vede beyanname üzerinde de bağış ve yardım olarak indirim konusu yapmıştır. Bu nedenle, 50.000.-TL nin kurum kazancına kanunen kabul edilmeyen gider olarak eklenmesi gerekmektedir.
KDV Açısından değerlendirme: KDVK nın 17/2-b maddesi uyarınca birinci fıkrada sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları KDV den istisna edilmiştir. KDVK nun 30/a maddesinde vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisinin indirim konusu yapılamayacağı belirtilmiştir. KDVK nun 30/a ve 58 maddeleri uyarınca, okul yapımı için yapılmış harcamalar nedeniyle yüklenilmiş olan 9.000.-TL KDV nin indirimlerden çıkarılarak maliyet olarak dikkate alınması gerekmektedir. Okul maliyetine eklendiğinde bağış ve indirim olarak beyanname üzerinden indirilecek tutar 59.000.-TL olacaktır. 2863 Sayılı Kütür ve Tabiat Varlıklarının Korunması Kanunu Kapsamında Yapılan İşlemler: KVK nun 10/1-d-4 maddesi uyarınca; genel ve özel bütçeleri kamu idareleri, il özel idareleri, belediye ve köyler, Bakanlar Kurulu nca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan veya Kültür veturizm Bakanlığı nca desteklenen ya da desteklenmesi uygun görülen, 21/7/1983 tarihli 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı,yaşatılması,rölöve, restorasyon,resitüsyon projeleri yapılması ve nakil işlemlerine ait harcamalar ile makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımların %100 ü kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirilir. Bu nedenle Kurumun tarihi 2863 sayılı kanun kapsamındaki tescilli evin yeniden tasarımlama ve restorasyonu nedeniyle yapmış olduğu 20.000.-TL harcamanın tamamı, KVK nın 10/1-d-4 maddesi uyarınca kurum kazancının yeterli olması durumunda indirilebilecektir. Kurumun Kültür Bakanlığı tarafından tescilli evin yapımında mühendis olarak çalışan Ali KESER e 8.000.-TL ödemede bulunmuştur. Mühendise Yapılan ödemede KVK nın 10/1-d-4 maddesi uyarına kurumlar vergisi matrahının tespitinde kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirilebilecektir. Gelir Vergisi Kanunu nun (GVK) 94/2-b maddesi uyarınca yaptıkları serbest meslek işler dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemeler üzerinden gelir vergisi stopajı yapılması gerekmektedir. Bu nedenle ödenmiş olan 8.000.-TL nin önce brüte iblağ edilmesi gerekmekte, sonra üzerinden GVK stopajı hesaplanmalıdır. III- Diğer Veriler Bölümünde stopaj oranlarının aksi belirtilmedikçe %20 olarak dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Mühendise yapılan ödeme tutarı : 8.000.-TL Brüt ödeme tutarı 8.000/(1-%20) :10.000.-TL Hesaplana Stopaj Tutarı (10.000*%20):2.000.-TL Mükellef Kurum hesaplamış olduğu 2.000.-TL stopaj tutarını ödemenin yapıldığı vergilendirme döneminde muhtasar beyanname ile beyan edip ödeyecek ve bu tutarı kültür bakanlığı tarafından tescilli olan evin restorasyonu giderleri arasına alacaktır. Kurum 2863 sayılı Kültür ve tabiat varlıklarını koruma kanunu kapsamında KVK nun 10/1-d-4 maddesine bağış ve yardım olarak beyannamesinde indirim konusu yapabilecektir. Katma Değer Vergisi Yönünden: KDV Kanunu nun (KDVK) 17/2-d maddesi uyarınca 2863 sayılı kültür ve tabiat varlıklarının koruma kanunu kapsamındaki tescilli taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve resititüsyon projelerine münhasır
olmak üzere, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarlık hizmetleri ile projelerin uygulanması kapsamında yapılacak teslimler KDV den müstesnadır. KDVK nun 30/a maddesinde vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisinin indirim konusu yapılamayacağı belirtilmiştir. KDVK nun 30/a ve 58 maddeleri uyarınca, okul yapımı için yapılmış harcamalar nedeniyle yüklenilmiş olan 3.600-TL KDV nin indirimlerden çıkarılarak maliyet olarak dikkate alınması gerekmektedir. Okul maliyetine eklendiğinde bağış ve indirim olarak beyanname üzerinden indirilecek tutar 33.600.-TL olacaktır. Cevap 3: Kurumlar Vergisi Kanunu nun (KVK) 13 üncü maddesinde Transfer Fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç konusu düzenlenmiştir. Maddenin (2) nolu fıkrasında; ilişkili kişi tanımanmış olup, kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfusu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumları ifade ettiği, ortakların eşleri,ortakların veya eşlerin üstsoy ve altsoy ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları ve kayın hısımları da ilişkili kişi sayılacağı belirtilmiştir. Türk Medeni Kanunun 495/1 maddesinde; Altsoy, miras bırakanın birinci derece mirasçıları olarak tanımlanmıştır. Birinci derece alt soy mirasçının çocukları ve eşinden oluşmaktadır. Miras bırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur (TMK. m: 495/1).Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar. (TMK. m: 495/II). KVK nun İstisnalar başlıklı 5 inci maddesinin 1-e fıkrasında, Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmaz ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75 lik kısmının kurumlar vergisinden istisna olduğu yer almaktadır. Taşınmaz satışının maddede belirtilen istisnadan yararlanabilmesi için gerekli olan şartlar kanun maddesinde belirtilmiş ve genel tebliğlerde açıklanmıştır. 1 seri nolu Kurumlar vergisi kanunu genel tebliği nin 5.6.2.2.1. Taşınmazlar başlıklı bölümünde istisnaya konu taşınmazlar; Türk Medeni Kanununda Taşınmaz olarak tanımlanan ve esas niteliği bakımından bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan, dolayısıyla yerinde sabit olan mallar olduğu belirtilmiştir. Taşınmazlar Türk Medeni Kanununun 704 üncü maddesinde; Arazi, Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar ve kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler olarak sayılmıştır. Menkul malların satımı herhangi bir şekle tabi olmadığı halde, gayrimenkul satımının resmi şekilde yapılması gerekmektedir. Buradaki resmi şekil, satım sözleşmesinin tapu memuru önünde yapılması işlemidir. Buna bağlı olarak menkul mallarda mülkiyetin kazanılması için zilyetliğin devri yeterli iken gayrimenkullerde tapu siciline tescil mülkiyetin kazanılması aşamasında şart koşulmuştur. Taşınmaz satış kazancına KVK Md 5/1-e bendinde yer alan istisna hükmünün uygulana bilmesi için Türk Medeni Kanununun 705 inci maddesi gereğince alıca adına tescilin yapılması gerekmektedir. Olayın Değerlendirilmesi: Mükellef kurum 2005 yılında almış olduğu ve aktifine kayıtlı değeri 80.000.-TL olan apartman dairesini şirketin %30 paylı ortaklarından birinin damadına 15.08.2011 tarihinde 60.000.ABD Dolarına satmıştır. Satış bedelinin yarısı satış anında kalan yarısı 15/12/2011 tarihinde tahsil edilmiştir. Ancak taşınmaz 31.12.2011 tarihi itibariyle tapuda alıcı adına tescil edilmemiştir.
Kurum apartman dairesi satışı nedeniyle KVK Md.5/1-e maddesine göre hesaplamış olduğu 28.650.-TL nı beyanname üzerinden gayrimenkul satış kazancı istisnası olarak düşmüştür. Taşınmazlarda satış taşınmazın tapu kütüğüne tescil edilmesi ile gerçekleşmektedir. Yukarıda da belirtildiği üzere, tapuda alıcı adına tescil edilmeyen taşınmazın satışından doğan kazanca, KVK md 5/1-e bendinde yer alan istisna hükmü uygulanamaz. Mükellef kurum KVK md 5/1-e bendine göre taşınmaz istisnası olarak yer alan 28.650.-TL yi beyanname üzerinden istisna olarak düşememesi gerekmektedir. Eğer tapudaki tescil işlemi 31.12.2011 tarihinden sonraki bir tarihte yapılırsa istisnadan 2012 veya sonraki vergilendirme dönemlerinde istifade edebilecektir. Mükellef kurumun ilişkili kişiye satmış olduğu ancak tapuda tescil işlemi yapılmamış olduğu için satış işlemin gerçekleşmediği gayrimenkul satış tarihinden itibaren alıcının kullanımına bırakılmıştır. Alıcı ilişkili kişi satış tarihi takip eden 16/08/2011 tarihinden itibaren gayrimenkulü kullanmaktadır. Mükellef kurum söz konusu gayrimenkul üzerinden emsal kira geliri hesaplayıp beyan etmesi gerekmektedir. Gelir Vergisi Kanununun 73 ncü maddesinde; kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinde düşük olamayacağı, Bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina ve arazide emsal kira bedeli yetkili özel veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanununa göre belirlenen vergi değerinin %5 i olduğu belirtilmiştir. Gayrimenkulün vergi değerinin 90.000.-TL olduğu belirtilmiş olup, kira bedeli yıllık (90.000*%5=)4.500.- TL dir. Mükellef kurum kira geliri olarak 2011 yılında gelirlerine ekleyeceği tutar (4.500/12*4,5 ay=)1.687,50.-tl olacaktır. Mükellef kurum bu tutar üzerinden KDVK nın 1 maddesine göre KDV hesaplayacaktır. Mükellef kurumun ilişkili kişiden almış olduğu tutarlar ise taşınmaz satışı için alınmış avanslar olara veya diğer borçlar olarak kayıtlarında yer alacaktır. Tapuda satışı tescil edilmeyen gayrimenkul nedeniyle mükellef kurumun hesaplamış olduğu ve gelir olarak dönem gelirleri arasında yer alan gayrimenkul satış kazancı istisna tutarı aşağıdaki gibidir. 15/08/2011 tarihli satış tutarı :60.000.$*1,76=105.600.-TL 105.600.-(80.000-9.600)=35.200.-*%75=26.400.-TL Kur farkı gelir. 30.000$*(1,86-1,76)=3.000.-*%75=2.250.-TL İstisna tutarı 26.400 +2.250 =28.650.-TL Mükellef kurum gelir olarak kayıtlarına yansıtmış olduğu 35.200.-TL ve 3.000.-TL yi 2011 yılı gelirleri arasından çıkarması gerekmektedir. Mükellef kurum söz konusu gayrimenkul için 2011 yılında 80.000*%2=1.600.-TL amortisman hesaplayıp dönem genel giderleri arasına alacaktır. Mükellef kurumun ilişkili kişiye satmış olduğu taşınmazın transfer fiyatlandırması kapsamında açıklanması halinde de aynı şekilde değerlendirilecektir. CEVAP 4 : Açıklamalar Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ıncı maddesinin ilk fıkrasında; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, ikinci fıkrasında ise safi kurum kazancının testinde, Gelir vergisi kanunun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanacağı yer almaktadır.
Gelir vergisinin 40 ıncı maddesinde ticari kazancın tespitinde indirilecek giderler, 41 inci maddesinde de ticari kazançtan indirilemeyecek giderler yer almaktadır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu nun 61 inci maddesinde; Ücret işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin, ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.. hükmü yer almaktadır. Aynı kanunun 28 inci maddesinin 2 nci bendinde; resmi ve özel müesseseler ve şahıslar hesabına Türkiye de tahsilde bulunan öğrenciye iaşe, ibate ve tahsil gideri olarak ödenen paralar ın gelir vergisinden istisna edildiği belirtilmiştir. 128 Seri No lu Gelir Vergisi Genel tebliğinin (V-c).Evvelce Yapılan veya Gelecekte Yapılacak Hizmetler Karşılığında Yapılan Ödemeler başlıklı bölümünde; Gelir Vergisi Kanunu nun 2361 sayılı Kanunla değişik 61. maddesinin üçüncü fıkrasının 2 numaralı bendinde, Evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatlerin ücret sayılacağı hükme bağlanmıştır. Bu hüküm uyarınca hizmet erbabına evvelce yapılan veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığı verilen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler ücret olarak vergiye tabi tutulacaktır. Ancak Gelir Vergisi Kanunu nun 28 inci maddesinin 1 ve 2 numaralı bentleri uyarınca bu bentlerde yazılı şartla müstesna tutulan tahsil ve tatbikat ödemeleri ve bu meyanda burslar gelecekte yapılacak hizmetler karşılığını teşkil eden ücret ödemesi sayılmakla birlikte söz konusu istisna hükmü gereğince Gelir Vergisine tabi tutulmayacaktır. açıklamaları bulunmaktadır. Öte yandan safi kazancın tespitinde indirilecek giderleri düzenleyen Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin 1 inci bendinde ise, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin gayrisafi kazançtan indirilebileceği hükme bağlanmıştır. Konuyla ilgili olarak verilmiş olan bir kısım muktezalarda GVK nın 28 inci maddesi ile tanınan istisnanın uygulanması ve ödemelerin gider yazılmasında dikkat edilmesi gereken hususlara yer verilmiş, hangi şartların varlığı halinde gider yazılacağı belirtilmiştir. Bu şartlar; -Gelir Vergisi Kanununun 28 inci maddesinde yer alan düzenlemeye göre, verilen bursların gider olarak değerlendirilmesi için öncelikle bursun işle ilgili olması yani burs alan öğrencinin bursun bitiminde ilgili işletmede görev alması gerekmektedir. Bu nedenle burs verilmeden önce bursu veren işletme ile eğitim masrafları karşılanacak kişi arasında eğitimin bitimini takiben, hizmet yükümlülüğünü gerektiren noter tasdikli bir sözleşmenin düzenlenmesi gerekmektedir. Sözleşme olmaksızın öğrencilere karşılıksız olarak verilen bedeller kazancın tespitinde gider olarak indirilemez. -Burs verilecek öğrencilerin, Türkiye nin her tarafında eğitim gören öğrencilerin katılabileceği objektif bir yarışma sınavını (ÖSS, Anadolu Liseleri Sınavı vb.) kazanarak bursu hak etmeleri koşulu bulunmaktadır. Bu şartın konmasındaki temel amaç, işletmelerin sahip veya yöneticilerinin yakınları için yapılan eğitim harcamalarının işletme ile ilgili olduğu varsayımı ile gider olarak yazılmasını önlemek fırsat eşitliğini sağlayarak başarılı olan öğrencilere burs verenleri desteklemektir.
-Bursun süresinin ve karşılanacak eğitim giderleri miktarının işin önemi ve genişliği ile orantılı olması da aranan bir unsurdur. Buna göre, işletmenin büyüklüğü, cirosu ve beyan ettiği gelir ile orantılı bir burs harcaması gider olarak kabul edilecektir. Şeklinde belirtilmiştir. Olayın değerlendirilmesi: a-yönetim kurulu başkan yardımcısının yurtdışında yapılan çocuğuna yapılan sözleşme gereği 2011 yılında 12.000.-TL ödenmiştir. Yapılmış olan sözleşmede burs veya ödeme yapılan öğrenci üniversite bitmesinden itibaren en geç iki ay içinde mükellef kurumda işe başlayacağı yer almaktadır. Yapılmış olan 12.000.-TL ödeme GVK nun 61 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre ücret olmaktadır. 12.000 ücret gideri olarak kurum kazancında gider olarak düşülebilecektir. Ancak, GVK 61 inci maddeye göre ücret olan bu tutar GVK nun 28 inci maddesine göre gelir vergisinden istisna edildiğinden, üzerinden tevkifat hesaplanmayacaktır. Verilmiş olan bir kısım muktezalarda, burs adı altında öğrencilere yapılmış olan ödemelerin gider olarak kurum kazancından düşebilmesi için bir kısım şartlar belirtilmiştir. Bu şartlar yukarıda sayılmıştır. Dolayısıyla, yönetim kurulu başkan yardımcının yurtdışında üniversite de okuyan çocuğu ile okul bitince çalışmak üzere sözleşme yapılmış olmasına rağmen, ülke çapında yapılmış olan bir imtihanda başarı gösterdiğine ilişkin karine olmadığından 12.000.-TL nin gider olmadığını şeklinde değerlendirmelerde de bulunulabilir. Bu ve buna benzer gerekçeli değerlendirmelere de aynı şekilde kabul edilecektir. Mükellef kurumun yönetim kurulu başkan yardımcısının üniversite de okuyan çocuğuna yapılmış olan ödeme, KVK nun 13 maddesine yer alan Transfer Fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı yönünden de değerlendirilmesi gerekmektedir. Anılan kanun maddesine göre, yönetim kurulu başkan yardımcısının çocuğu ilişkili kişidir. İlişkili kişiler ile yapılmış olan işlemlerin emsalinde farklılık göstermemesi gerekmektedir. İlişkili kişilerle yapılan alım, satım, kiralama, vb işlemlerde emsaline göre farklılık yoksa transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı yoktur. Soruda burs adı altında yapılmış olan ödemelerin tümünün devlet öğrenci ve memurlarına verilen miktarların altında kaldığı belirtilmiştir. Bu nedenle, yönetim kurulu başkan yardımcısının çocuğuna yapılmış olan burs vb ödemelerde transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hesaplanmayacaktır. b-şirket personelinin üniversiteye giden çocuklarına verilen toplam 6.000.-TL lik burs adı altında ödemeler yapılmıştır. Söz konusu ödemeler kurum kazancının elde edilmesi ve iademe ettirilmesiyle bir illiyet bağının olmadığı gibi, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında yer alan indirimler arasında da sayılmamıştır. Ayrıca burs veya ödeme yapılan üniversite öğrencilerinin şirket ile herhangi bir işçi işveren ilişkisi yoktur.burs olarak adlandırılan paralar öğrencilerin hesaplarına yatırılmış ve makbuzlar şirket belgeleri arasına konmuştur. Yine yukarıda belirtilen şartların karşılanmamış olmaması nedeniyle de söz konusu 6.000.-TL gider olarak kabul edilmez. c- Şirket personelinin üniversiteye giden çocuklarına verilen toplam 4.800.-TL lik burs adı altında ödemeler yapılmıştır. Söz konusu ödemeler kurum kazancının elde edilmesi ve iademe ettirilmesiyle bir illiyet bağının olmadığı gibi, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanununda yer alan indirimler arasında da sayılmamıştır. Ayrıca burs veya ödeme yapılan üniversite öğrencilerinin şirket ile herhangi bir bağlantısı yoktur. Yine verilmiş olan özelgelerde belirtilen şartların bir kısmını olmaması nedeniyle de söz konusu 4.800.-TL gider olarak kabul edilmez. d-sbs sınavı sonucuna göre işlemenin bulunduğu ilde en başarılı öğrencilere verilen burs tutarı 4.000.-TL dir. Ancak, yukarıda açıklandığı gibi, SBS sonucu verilen bursların veya yardımların, SBS imtihanı sonucu verilmesine rağmen, eğitim bursu verilen kişilerin okulu bitirdikten sonra burs veren işletmede hizmet
yükümlülükleri nedeniyle çalışacaklarını gösterir bir sözleşmesinin olmadığından, 4.000.-TL kurum kazancından genel gider olarak indirilemez. CEVAP 5: Kurumlar Vergisi Kanununun (KVK) 5/1-f maddesinde; Bankalara borçları nedeniyle kanunî takibe alınmış veya Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna borçlu durumda olan kurumlar ile bunların kefillerinin ve ipotek verenlerin sahip oldukları taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının, bu borçlara karşılık bankalara veya bu Fona devrinden sağlanan hasılatın bu borçların tasfiyesinde kullanılan kısmına isabet eden kazançların tamamı ile bankaların bu şekilde elde ettikleri söz konusu kıymetlerin satışından doğan kazançların %75'lik kısmının, kurum kazancından istisna olduğu yer almaktadır. Mükellef kurum, iştiraki olan Kolon A.Ş. nin bankadan almış olduğu kredi için İstanbul Tuzla da bulunan bir deposunu ipotek olarak vermiştir. Kolon A.Ş. 2010 yılı ocak ayında almış olduğu kredinin vadesi olan 31 Temmuz 2011 tarihinde 250.000.-TL ana para ve 30.000.-TL tutarındaki faizlerini ödeyememiştir. Bunun üzerine ilgili banka kredi için almış olduğu ipotekleri paraya çevirmiştir. Bu kapsamda mükellef kurumun ipotek olarak vermiş olduğu depo binası 15 Kasım 2011 tarihinde 140.000.-TL ye, Kolon A.Ş. nin ipotek olarak vermiş olduğu gayrimenkul 20/11/2011 tarihinde 210.000.-TL na icra yoluyla satılmasıyla (140.000.-+210.000.-=) 350.000.-TL tahsil edilmiştir. Tahsil edilen bu tutarın 280.000.-TL lik kısmı söz konusu borcun tasfiyesi için kullanılmıştır. Dolayısıyla, tahsil edilen tutarın borcun tasfiyesi için kullanıldığı tutara oranı (280.000/350.000=)%80 olmaktadır. Yani elde edilen kazancın %80 i istisnaya tabi olmaktadır. İpotek nedeniyle satılmış olan depo binası 2008 yılı ağustos ayı içinde 80.000.-TL bedelle satın alınmış/aktife alınmış olup 2009 ve 2010 yıllarında üzerinden %4 oranında azalan bakiyeler yöntemiyle amortisman ayrılmıştır. VUK nun 328 inci maddesi uyarınca, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde, alınan bedel ile bunların envanter defterine kayıtlı değerleri( amortisman artırılmış olanların değeri amortismanlar düşüldükten sonra kalan meblağdır.) arasındaki fark kar ve zarar hesabına geçirilir. Yine VUK nun 315 inci maddesi hükmüne göre; bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerden dileyenler, amortismana tabi iktisadi değerlerini, azalan bakiyeler usulüyle yok ederler. Bu usulün uygulanmasında, her yıl üzerinden amortisman ayrılacak değer, evvelce ayrılmış olan amortismanlar toplamının tenzili suretiyle tespit edilir. Bu usulde uygulanacak amortisman oranı, %50 yi geçmemek üzere normal amortisman oranının iki katıdır. Aynı kanunun 320 nci maddesi hükmüne göre, her yılın amortismanı ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabilir ve amortismanın herhangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan orandan düşük bir halde yapılmasından dolayı amortisman süresi uzatılamaz. Mükellef kurum 2008 yılında taşınmaz üzerinden amortisman ayırmamıştır. 2008 yılında ayırması gereken amortisman hesaplanacak 2009 ve 2010 yıllarındaki amortisman 2008 yılında ayrılması gereken amortisman tutarı düşüldükten sonra amortisman hesaplanacaktır. 2008 yılında ayrılması gereken amortisman tutarı 3.200.-TL VUK nun 315 inci maddesine göre ayrılmış kabul edilecek ve 2009 yılı amortismanı (80.000.- 3.200=) 76.800.-TL, 2010 yılı amortismanı 76.800-(76.800*%4)=)73.728.-TL üzerinden hesaplanması gerekmektedir.bu durumda depo binasının birikmiş amortisman tutarı 6.021.-TL olmaktadır.
Kurumun ipotek olarak vermiş olduğu depo binasının icra yoluyla banka tarafından 140.000.-TL na satılması sonucu ortaya çıkan taşınmaz satış kazancı aşağıdaki gibi olmaktadır: 2008 yılı amortismanı (80.000*%4) : 3.200.- (birikmiş amortismanlar içinde dikkate alınmayacaktır) 2009 yılı amortismanı ((80.000-3.200)*%4)) : 3.072.- 2010 yılı amortismanı ((80.000-3200-3072)*%4) :2.949.- Satış tutarı Satış Kazancı (140.000-(80.000-3.072.-2.949)=) :140.000.-TL :66.021.-TL Yapılan açıklamalar ve amortisman düzeltmesinden sonra, mükellef kurumun ipotek olarak vermiş olduğu depo binasının kanunu takibe alınıp icra yoluyla satılmasıyla elde edilen kazanç ((140.000-(80.000-6.021.))=) 66.021.-TL dir. Mükellef kurum ipotek olarak vermiş olduğu gayrimenkulün icrada satışından doğan kazanca isterse KVK 5/1-e bendinde yer alan istisnayı da uygulayabilir. Vergi dairesine verilen beyannameden, Mükellef kurumun KVK 5 /1-f bendinde yer alan istisnayı uygulamayı tercih etmiş olduğu görülmektedir. Mükellef kurumun KVK Md.5/1-f bendinde yer alan istisnadan yararlanabileceği tutar, (66.021*%80=) 52.816,80.-TL, VUK nun 328. Maddesine göre ayırabileceği yenileme fonu tutarı ise (66.021.-52.816,80=) 13.204,20.-TL olmaktadır. KVK nun 5/1-f bendinde yer alan istisnasını uygulanması durumunda ortaya çıkan kazancın belli bir süre özel bir fon hesabında tutulma şartı bulunmamaktadır. Kurumun depo binasının icra yoluyla satışı dolayısıyla yasal defterlerine yapmış olduğu kayıtta; satış kazancını doğrudan Özel fonlar hesabına almıştır. Oysa önce satış kazancı olarak kaydetmesi veya sonra kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden KVK md 5/1-f uyarınca istisna olarak düşmesi gerekmekteydi. Bu nedenle 52.816,80.-TL nin kurum kazancına eklenmesi ve beyanname üzerinden istisna olarak düşülmesi gerekmektedir. Katma Değer Vergisi Yönünden: Katma değer vergisi Kanunu nun 17/4-r maddesi hükmü gereğince, bankalara borçlu olanların ve kefillerin borçlarına karşılık taşınmazların bankalara devir ve teslimleri herhangi bir süre sınırlamasına tabi olmaksızın katma değer vergisinden istisna edilmiştir. Bu nedenle mükellef kurumun söz konusu borç nedeniyle satılan daire üzerinden katma değer vergisi hesaplanmayacaktır. Mükellef kurumun ipotek olarak vermiş olduğu gayrimenkulün ilgili banka tarafından icra yoluyla satışı nedeniyle iştiraki olan Kolon A.Ş. nden gayrimenkulün satış bedeli olan 140.000.-TL kadar alacaklı olmaktadır. Ancak soruda alacağa ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadığından veya 31.12.2011 tarihin itibariyle böyle bir alacak olduğu belirtilmediği için transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımında bulunduğu hususunda herhangi bir açıklama yapılmasına gerek yoktur. CEVAP 6: KVK nun 30 uncu maddesi ile yapılan düzenlemeye göre, dar mükellefiyete tabi kurumların serbest meslek kazançları ve gayrimenkul sermaye iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisi kesintisi yapılır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, kesintiye tabi kazanç ve iratları ödeyenleri hak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade eder. Yapılacak vergi kesintisinde kazanç ve iratlar gayrisafi tutarları üzerinden hesaplanır. Kanunun 31 inci maddesinde ise, vergi
kesintisi yapmak zorunda olanların, bu vergileri ödeme veya tahakkukun yapıldığı yer itibariyle bağlı oldukları vergi dairesine muhtasar beyanname ile bildirmek zorunda oldukları belirtilmiştir. 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu, uyuşmazlıkların yabancılık unsuru taşıması halinde uygulama alanı bulur. Söz konusu kanunun 4 üncü maddesine göre tahkim anlaşması tarafların sözleşmeden kaynaklansın veya kaynaklanmasın aralarında mevcut hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tümünün veya bazılarının tahkim yoluyla çözülmesi konusunda yaptıkları anlaşmadır. Tahkim anlaşması, tarafların tahkim anlaşması uygulanmak üzere seçtiği hukuka veya böyle bir hukuki seçim yoksa Türk hukukuna uygun olduğu takdirde geçerlidir. Bu durumda, hem sözleşme gereği İsviçre de bulunan tahkim mahkemesine başvurulması hem de verilen karara itiraz edilmediği için kesinleşmesi nedeniyle söz konusu mahkemenin verdiği karar geçerli olmaktadır. A ülkesinde yerleşik XYZ GMb. firması, mükellef kurum ile yaptığı sözleşme doğrultusunda, sözleşmede yer alan hizmetleri kısmen yerine getirmiş ve İsviçre de bulunan tahkim mahkemesinde, hizmetlerin kısmen yerine getirilmiş olması nedeniyle mükellef kurumun XYZ şirketine ödeme yapmasına hükmetmiştir. Bu nedenle tahkim mahkemesinin hükmettiği 85.000 avro tazminat olarak değerlendirilemez. Zira hüküm, bahsedilen mühendislik ve know-how hizmetlerinin mükellef kuruma verilmiş olduğu tespit edilerek yapılmıştır. Kurumlar Vergisi Kanunu nun(kvk) 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında, kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye de bulunmayan kurumların sadece Türkiye de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirileceği belirtildikten sonra, üçüncü fıkrasında da dar mükellefiyette kurum kazancının hangi kazanç ve iratlardan oluşacağı belirtilmiştir. Anılan fıkranın ç bendinde taşınır ve taşınmazlar ile hakların Türkiye de kiralanmasından elde edilen iratların vergilendirileceği belirtilmiştir. KVK nun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının c bendinde, dar mükellefiyete tabi kurumların elde ettikleri gayrimenkul sermaye iratlarının üzerinden vergi tevkifatı yapılacağı belirtilmiştir. Know-how bedeli olarak ödenen tutar GVK 70. Maddesi uyarınca gayri menkul ve KVK nun 3 üncü maddesine hükümlerine görede dar mükellefiyet tabi kurumların Türkiye de elde ettikleri gayrimenkul sermaye iradıdır. Mühendislik hizmet bedeli olarak ödenmiş olan tutarlarda GVK nun 6,7 ve KVK nun 3 üncü maddelerine göre dar mükellefiyete tabi kurumların Türkiye de elde etmiş oldukları serbest meslek faaliyeti kazançlarıdır. KVK nun 30 uncu maddesi ç fıkrasında her türlü alacak faizleri üzerinden de tevkifat yapılması gerektiği belirtilmiştir. Kurumun tahkim mahkemesi kararı üzerine tahakkuk ettirdiği 5.000 avro faiz tutarı üzerinden anılan maddeye göre tevkifat yapılması gerekmektedir. A ülkesi ile Türkiye arasında herhangi bir ikili anlaşma olmadığı ve tevkifat oranlarının soruda belirtilmedikçe %20 olarak dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Mükellef kurumun 31 aralık 2011 tarihi itibariyle tahakkuk ettirmiş olduğu 5.000.-avro faiz tutarı üzerinden de KVK 30 uncu maddesine göre tevkifat yapması gerekmektedir. 5.000 avro net tutar olup bu tutarın brüte iblağ edilmesi gerekmektedir. Buna göre, kanuni ve iş merkezi A ülkesinde bulunan firmaya yapılan know-how, mühendislik hizmeti ve gecikme faizi tutarları üzerinden kayıtlara intikal ettirildiği tarih itibariyle mükellef kurum tarafından kurumlar vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Mükellef kurum 31.12.2011 tarihi itibariyle söz konusu ödemeleri tahakkuk ettirerek kayıtlarına almıştır. Tahakkuk ettirilen tutar 207.400.-TL dir. Bu durumda, tahakkuk ettirilen know-how, mühendislik hizmeti ve bunların geç ödenmesinden dolayı mahkeme tarafında ödenmesine karar verilen tutarların üzerinden %20 oranında KVK nun 30 uncu maddesine göre kurum tevkifatı hesaplanıp, ilgili ay muhtasar beyannamesi ile beyan edilecektir. Ancak kurum un 31.12.2011 tarihinde tahakkuk ettirmiş olduğu 207.400.-TL tutar net tutar olup, önce bu tutarın brüte iblağ edilmesi ve üzerinden tevkifat hesaplanması gerekmektedir.
Brüt Tutar: 207.400.-/(1-%20)=259.250.- Tevkifat tutarı: 259.250.-*%20=51.850 Kurum tevkifat tutarı olan 51.850.-TL Aralık 2011 yılı muhtasar beyannamesine dahil edilip beyan edilmesi gerekmekteydi. Katma Değer Vergisi Yönünden: KDVK nun 1 inci maddesine göre hizmet ifası işlemleri KDV konusuna girmektedir. Kanunun 8 inci maddesi uyarınca da hizmet ifa edenler verginin mükellefidir. Yine Kanunun 9 uncu maddesine göre, mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ver gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutulabilir.15 nolu KDV genel tebliği ile, Kanunun 6/b maddesine göre Türkiye de yapılan, değerlendirilen veya faydalanılan hizmetler Türkiye de ifa edilmiş sayılacaktır. Bu gibi hizmet ifalarında mükellef esas olarak yurt dışındaki firma olmakla birlikte, firmanın Türkiye de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmaması halinde vergi, 9 uncu maddesi gereğince hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından bağlı bulunan vergi dairesine sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenecektir. KDVK 49 no.lu tebliğinden de yapılmış olan açıklamalara göre, Kanunun 9 uncu maddesi gereğince sorumlu sıfatı ile ödenen KDV 2 no.lu KDV beyannamesi ile ödenecek ve 1 no.lu KDV beyannamesinde ödemenin yapıldığı takvim yılı aşılmamak şartıyla indirim konusu yapılabilecektir. Dolayısıyla, kanuni ve iş merkezi A ülkesinde bulunan XYZ firmasının yapılan mühendislik ve know-how bedeli üzerinden kayıtlara intikal ettirilen tarihler itibariyle sorumlu sıfatıyla KDV hesaplanıp 2 no.lu beyanname ile beyan edilip, ödendiği takvim yılı aşılmamak şartıyla 1 no.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir. 31.12.2011 tarihinde tahakkuk ettirilen know-how bedeli 60.000.-avro*2,44=146.400.-TL 31.12.2011 tarihinde tahakkuk ettirilen mühendislik hizmet bedeli 20.000.-avro*2,44=48.800.-TL Tahakkuk ettirilen 195.200.-TL nin brüt tutarı olan 195.200/(1-%20)=244.000.-TL üzerinden mükellef kurum 31.12.2011 tarihi itibariyle sorumlu sıfatıyla (244.000*%18=) 43.920.-TL KDV hesaplayıp beyan etmesi gerekmektedir. Tahkim kararında hükmedilen 5.000 avro (5.000*2,44=)12.200.-TL faiz tutarı ise katma değer vergisinin konusuna girmemektedir. Mükellef kurumun tahakkuk ettirmiş olduğu 85.000.-Avronun,60.000 avrosu mühendislik ve teknik bilgi hizmeti için, 20.000.-avroluk kısmı know-how hizmeti, 5.000 avro luk kısmı ise faizden oluşmaktadır. Mükellef kurum mühendislik hizmetini ve know-how hizmetini üretim hattının yenilenmesi ve kurulması dolayısıyla almıştır. VUK un 269 ve 270 maddelerine göre mühendislik hizmetleri ve bedeli, 60.000 avro üzerinden hesaplanan tevkifat tutarları aktifleştirilmesi gerekmektedir. Toplam tesisat makine olarak aktifleştirilecek tutar tevkifat dahil (146.400.-/(1-%20)=)183.000-TL dir. Know-how olarak ödenmiş olan ( 20.000avro*2,44.-/(1-%20)=)61.000.-TL dönem gideri olarak dikkate alınacaktır. Alacak faizi olan 5.000 avro nun tesisat makine ve know how bedeli arasında dağıtılması gerekmektedir. Ancak bu tutar doğrudan gider olarak dikkate alınarak ihmal edilmiştir. Cevaplarda her iki halde de değerlendirme kabul edilecektir.