Was ist Diabetes? Was ist Insulin? (Türkisch) Diyabet nedir? Ensülin nedir? Diyabet melitusun temelleri
Diyabet melitus Diyabet, kronik bir özümleme bozukluğudur. Diyabetli olmak demek, ya vücudunuzun artık ensülin üretmemesi (1. Tip diyabet) veya mevcut olan ensülinin artık doğru etki gösterememesi (2. Tip diyabet) anlamına gelmektedir. Eğer Diyabet Tip 2 uzun süredir mevcut ise, pankreasın da neredeyse hiç ensülin üretemez hale gelmesi mümkündür. Ensülin, pankreasın Beta hücrelerinin oluşurturduğu ve kan dolaşımına iletilen bir hormondur. Ensülin kandaki şeker seviyesinin regülasyonunda en önemli rolü oynamaktadır. Ensülin, glikozun vücut hücrelerine girmesini ve orada vücut için enerjiye dönüşmesini sağlar. Glikoz, karbonhidratlı gıda maddelerinin sindirimi ile oluşan bir dekstrozdur. Ayrıca ensülin fazla glikozun karaciğerde veya kaslarda depo edilebilmesini sağlamaktadır. Yeni şeker oluşmasını ve karaciğerin kan dolaşımına şeker devretmesini ayarlamaktadır. Eğer ensülin tam olarak mevcut değilse veya çok az ensülin varsa, o takdirde şeker vücut hücrelerine giremez veya sadece kısmen girer. Geriye kalan şeker kanda çözünür. Bu ise sizin ya da doktorunuz tarafından kandaki yüksek şeker değeri olarak ölçülmektedir. Hücre Ensülin Şeker molekülü Kan Şema 1: Normal şeker özümlemesi Pankreas 2
Diyabet melitus Tip 2 Diyabet Tip 2, şeker hastalığının en sık rastlanan türüdür Diyabetlilerin yaklaşık yüzde 90ʼı, 2. Tip diyabete sahiptir. Sebepleri Burada vücut genelde hala ensülin üretmektedir, fakat ensülinin etkisi (Ensülin dayanıklılığı) azalmıştır. Pankreas, durmadan daha fazla ensülin üreterek, bu azalan etkiyi dengelemeye çalışır. Bu fazla zorlama uzun vadede vücudun kendi ensülin üretiminin yorulmasına yol açar. Buna ilaveten, 2.Tip diyabete yakalanmış olanların pankreası genelde kan şekeri yükselmesi üzerine hemen büyük miktarda ensülin açığa çıkarabilecek durumda değildir. Ensülin üretimi gecikmeli gerçekleşir ve kan şekeri seviyesi de bu oranda daha geç düşer. Hastalığa yakalananlar Genellikle aşağıdaki özelliklere sahip olanlar: Birinci derece akrabalarında şeker hastalığı olanlar Fazla kilolu olanlar Yüksek tansiyon ve/veya Yağ metabolizma bozukluğu olanlar 40 yaşın üzerindekiler Hamilelik esnasında diyabetli olan kadınlar Ensüline daha az hassas hücreler Aşιrι yüklü pankreas Kan Şema 2: 2.Tip diyabette daha az ensülin üretiminin safhasι 3
Diyabet melitus Tip 2 Diyabet Tip 2, bir yaşam stili hastalığıdır. Tip 2 şeker hastalığının yoğun irsi bileşeni bulunmaktadır. Diyabetin kendisinin değil de, sadece şeker hastası olma riskinin kalıtsal olduğunun bilinmesi önemlidir. Şeker hastalığının başlaması için, aşağıda sıralanan ve öncelik ensülin etkisinin azalmasına yol açan faktörlerin oluşması gerekmektedir: Fazla kilo Hareket eksikliği Artan yaş Semptomlar Tip 1 şeker hastalığında olduğu gibidir, fakat daha hafif belirmekte ve bu nedenle de genelde şeker hastalığı ile bağlantı kurulamamaktadır. Çoğu insanda önce semptomlar görülmez veya bu kişiler, mevcut belirtileri diyabet olarak algılamazlar. Bu da ne yazık ki çoğunlukla geç kalınmış teşhise yol açmaktadır. Diyabet, teşhis edilmeden önce ortalama olarak 5 ile 7 yıl önceden başlamaktadır. Bu nedenle 45 yaş üzerindekilerin en azından her 3 yılda bir kan şekeri tahlili yaptırmaları gerekmektedir. Fazla kilo, yüksek tansiyon, yağ metabolizma rahatsızlığı, 1. derece akrabalar arasında şeker hastalığının mevcudiyeti ve hamilelik diyabeti gibi riziko faktörlerine sahip olanların kan şekerini daha da önce ve daha sık, yani en azından yılda bir defa kontrol ettirmeleri gerekmektedir. Kan şekeri değeri aç karına plazmada 126 mg/dl veya 7 mmol/lʼyi aşıyor ise diyabet teşhisi konur. Kan şekeri değeri aç karına plazmada < 110 mg/dl veya 6,1 mmol/l ise diyabet söz konusu değildir.* * Kaynak: ADA ve WHO teşhis ilkeleri, DDGʼden (Diyabet ve Metabolizma, 6/1997) alıntı. 4
Diyabet melitus Tip 1 Diyabet Tip 1ʼde vücut kendi kendine ensülin üretememektedir. Diyabet Tip 1ʼde vücut, bağışıklık sistemindeki (mukavemet sistemi) hatalı kumandadan dolayı antikorlar üretmekte, bunlar ise pankreasın ensülin üreten hücrelerini yok etmektedirler. Ensülin üreten hücrelerin yok edilme süreci uzun süre fark edilmeden devam eder. Hücrelerin yaklaşık % 70 ile % 90ʼı yokolduktan sonra ancak diyabet hastalığı ortaya çıkar. Diyabet Tip 1 hastaları, özümleme bozukluğunun ortaya çıktığı andan itibaren ensülin enjekte etmeye başlarlar. Diyabet Tip 1ʼin nedenleri tam olarak bilinememektedir. Kalıtsal istitadın yanısıra mukavemet sisteminin hatalı kumandasına yol açan belirli virüs enfeksiyonlarının ve çevre faktörlerinin de büyük ölçüde rol oynadıkları tahmin edilmektedir. Hastalığa yakalananlar Hastalığa yakalananlar, genellikle zayıf insanlar ve 40 yaşın altındakilerdir. Diyabet Tip 1ʼin belirtileri (semptomları) şunlardır: Aşırı susama Sık sık idrara çıkma Yorgunluk / Bitkinlik Girişim hevesinin yok olması Görme bozuklukları Kilo kaybı 5
Kan şekerinin kendi kendine kontrolüne ilişkin sorularınız mı var? LifeScan müşteri servisimiz seve seve hizmetinizdedir. LifeScan müşteri servisi D A CH Tel. 0800-70 77 007 Tel. 0800-244 245 Tel. 0800-850 905 Ücretsiz www.lifescan.de Pzt-Prş. 08.00-17.00 ve Cu 08.00-16.00 LS/ BB008/1 576013-2006-54 (03/06) 40 LifeScan, Geschäftsbereich der Ortho-Clinical Diagnostics GmbH Postfach 1340 D-69141 Neckargemünd