TÜRKİYE POMPA VE KOMPRESÖRLER SANAYİİ

TÜRKİYE POMPA VE KOMPRESÖRLER SANAYİİ SEKTÖRÜN TANIMI Sıvı pompa imalat sektörü, çeşitli sıvıları farklı amaçlarla basmak için çeşitli alanlarda kullanılan muhtelif tip, model, tasarım ve büyüklükteki pompa ve aksamlarının üretimini kapsamaktadır. 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan AB Aktiviteye Göre Ürünlerin İstatistiksel Sınıflandırılması Sistemi ürün odaklı sınıflandırma esasına dayandığından üretim miktarlarının belirlenmesinde kullanılmaktadır. TÜİK tarafından yayınlanan üretim istatistiklerine ilişkin veriler bu sistem esas alınarak düzenlenmiştir. Ticarete konu olan tüm ürünler için iki temel sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Detaylı veriler için Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and Coding Systems) kısaca Armonize Sistem kullanılırken, sektörel değerlendirmeler için Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması (SITC Rev.3, Standart International Trade Classification) kullanılmaktadır. Pompa ve kompresörler, Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırmaya (SITC) göre 742 ve 743. bölümlerde sınıflandırılmıştır. Pompa ve kompresörlerin AB Aktiviteye Göre Ürünlerin İstatistiksel Sınıflandırılması Sistemi (CPA:2009), SITC Rev.3 ve Armonize Sisteme göre sınıflandırılması aşağıda verilmektedir. CPA No: 28.13.12 (Yakıt, yağlama, soğutma ve beton harcı için pompalar), 28.13.12 (Sıvılar için diğer ileri geri pozitif yer değiştirmeli (deplasmanlı) pompalar), 28.13.13 (Sıvılar için diğer dönel, pozitif yer değiştirmeli (deplasmanlı) pompalar), 28.13.14 (Diğer santrifüjlü pompalar, sıvılar için; diğer pompalar), 28.13.21 (Vakum pompaları), 28.13.23 (Kompresörler, soğutma ekipmanları için), 28.13.24 (Hava kompresörleri (çekilebilir olması için tekerlekli bir şasi üzerine monte edilmiş)), 28.13.26 (İleri geri yer değiştirmeli (deplasmanlı) kompresörler), 28.13.27 (Dönel yer değiştirmeli (deplasmanlı) kompresörler (tek veya çok şaftlı)), 28.13.28 (Diğer kompresörler), 28.13.31 (Pompa parçaları; sıvı elevatörlerinin parçaları), 28.13.32 (Hava veya vakum pompalarının parçaları; hava veya gaz kompresörlerinin parçaları, aspiratörlerin ve davlumbazların parçaları) SITC No: 742 (Sıvı Pompalar), 743 (Kompresörler) Armonize No: 8413 (Sıvı pompalar), 8414 (Kompresörler) TÜRKİYE DE ÜRETİM Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 1

Pompa-Kompresör Üretimi (Miktar: Adet) CPA Kod Ürünler 2006 2007 2008 2009 2010 28.13.11 28.13.12 28.13.13 28.13.14 28.13.21 Pompalar (yakıt, yağlama, soğutma ve beton harcı için) Diğer ileri geri pozitif yer değiştirmeli (deplasmanlı) pompalar (sıvılar için) Diğer dönel, pozitif yer değiştirmeli (deplasmanlı) pompalar (sıvılar için) Diğer santrifüjlü pompalar, sıvılar için; diğer pompalar 748.480 2.183.343 2.305.080 3.170.889 8.632.153 405.424 433.700 311.774 223.658 223.658 (*) (*) (*) (*) 3.201 200 667 253.085 288.721 153.908 324.210 Vakum pompaları (*) (*) (*) (*) (*) 28.13.23 Kompresörler, soğutma ekipmanları için Hava kompresörleri 28.13.24 (çekilebilir olması için tekerlekli bir şasi üzerine monte edilmiş) İleri geri yer değiştirmeli 28.13.26 (deplasmanlı) kompresörler Dönel yer değiştirmeli (deplasmanlı) 28.13.27 kompresörler (tek veya çok şaftlı) (*) (*) (*) (*) (*) 7.855 8.026 (*) (*) 5.850 13.229 6.440 3.546 (*) 14.122 15.803 (*) 6 334 6 178 2 922 28.13.28 Diğer kompresörler 166.926 82.150 48.980 (*) 61.084 28.13.31 Pompa parçaları; sıvı elevatörlerinin parçaları (*) (*) (*) (*) (*) 28.13.32 Hava veya vakum pompalarının parçaları; hava veya gaz kompresörlerinin parçaları, aspiratörlerin ve davlumbazların parçaları (*) (*) (*) (*) (*) *5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanununun gizli verilerle ilgili maddesi uyarınca bilgiler verilmemiştir. Kaynak: TUİK Ülkemizde ilk pompa üretimi çok az sayıda firma ile 1950 li yıllarda başlamıştır. 1965 yılından itibaren ülkemizde döküm teknolojisinin gelişmesine paralel olarak pompa imalatı Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 2

da hızla gelişmeye başlamıştır. Sektördeki büyük işletmeler az olup, genellikle orta ve küçük işletmeler yer almaktadır. Türkiye çapında bölgelere göre en fazla işletme Marmara ve Ege Bölgesindedir. Daha sonra Orta Anadolu Bölgesi gelmektedir. İl bazında bakıldığında ise İstanbul, Konya ve İzmir en önemli şehirlerdir. Sektördeki firmalar Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derneği (POMSAD) çatısı altında toplanmışlardır. Bugün POMSAD ın 39 üyesi bulunmaktadır. Sektörde bazı pompa tiplerinde ihtisaslaşmış firmalar olduğu gibi, ihracata yönelmiş, AR-GE çalışmalarına geçmiş kuruluşlar da bulunmaktadır. Dalgıç pompada üretim yapan genellikle büyük kuruluşlardır. Kapasite artışları, darboğaz giderme ve modernizasyonunun yanı sıra tevsi kapasiteler niteliğindedir. Kompresör sektörüne baktığımızda ise, hava kompresörleri olarak endüstriyel tipte pistonlu ve vidalı kompresörler üretildiğini görmekteyiz. Hava kompresörleri konusunda az sayıda firma, Hollandalı ve Alman lisansör firmaların teknolojik desteğiyle üretimin yanısıra kendi tasarımları olan ürünler de üretmektedirler. Pistonlu ve vidalı tip kompresörlerin emek yoğun ürünler olması ülkemizi bu alanda avantajlı kılmaktadır. Bazı firmalarımız doğrudan lisansör firmalara satış yaparak kalite ve fiyat konusunda kendilerini kanıtlamışlardır. Küçük ve orta ölçekli işletmeler sektörde ağırlıklı paya sahiptir. Ülkemizde pek çok küçükorta büyüklükteki tesis atölye tipi üretimle imalat yapmaktadır. Üretim miktarları düşük olup, işgücü kalifiye değildir. Maliyetler düşük, fakat kalite de düşüktür. Giderek dışarıya açılan büyük/orta firmalarda ise üretim CNC (Bilgisayarlı Sayısal Kontrol) tezgahlara dayanmaktadır. Üretim hatları minimum stok/maksimum işçi verimi/sürekli kalite kontrole göre düzenlenmektedir. Kapasite/üretim miktarları giderek artmaktadır. Son yıllarda sektörde önemli gelişmeler olmuş, büyük firmalarda pompa üretimleri, AB ülkelerindeki teknolojiye paralel bir gelişme yaşamıştır. Yapılan yatırımlarda hedefler ihracatı öngörmüştür. Tesislerde CNC tezgahlar büyük çapta kullanılmaya başlamıştır. Ayrıca, mühendislik hizmetlerinin yoğun olduğu özel pompalar da üretilmektedir. ISO 500 Listesinde Yer Alan Pompa Üreticisi Firmalar 2010 yılı 500 büyük Firma Adı firma sıra no 218 Hema Endüstri A.Ş. İstanbul 315 Baymak Makina San. Ve Tic. A.Ş İstanbul 429 Samsun Makina San. A.Ş. Samsun Kaynak: İstanbul Sanayi Odası Bağlı bulunduğu oda Son yıllardaki en önemli gelişmelerden biri AR-GE çalışmalarının devlet desteği ile ulaştığı boyuttur. Birçok firma ürünlerini geliştirmek amacıyla AR-GE projeleri hazırlamış ve TÜBİTAK ve/veya TTGV desteği almıştır. Özellikle büyük ölçekli bazı firmalar ürün performanslarını yükseltmişler ve maliyetlerde önemli oranda tasarruf sağlamışlardır. Enflasyon ve ekonomik kriz bu sektörde de daralmaya yol açmış, talepte dalgalanma, fiyatlarda istikrarsızlık yaşanmıştır. Kredi maliyetlerinin yüksekliği, maliyetlerde finansman giderlerini de arttırmıştır. Sektörün ihracata yönelmesi, pompa üretim miktarlarında artışa ve kapasitelerin büyümesine olanak sağlayacaktır. CE işareti, Avrupa Birliği nin, teknik mevzuat uyumu çerçevesinde hazırlanan Yeni Yaklaşım Direktifleri kapsamına giren ürünlerin bu direktiflere uygun olduğunu ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini gösteren bir Birlik işaretidir. CE işareti, ürünlerin amacına uygun kullanılması halinde insan can ve mal güvenliği, bitki ve hayvan varlığı ile çevreye zarar vermeyeceğini, diğer bir ifadeyle ürünün güvenli bir ürün Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 3

olduğunu gösteren bir işarettir. CE işareti, Avrupa Birliği nin uyulması mecburi olan mevzuatı kapsamında yer alan bir işaret olduğu için AB üyesi ülkelerde ve Türkiye de piyasaya arz edilecek olan ürünlerin bu işareti taşıması zorunludur. (CE İşareti ile ilgili detaylı bilgi için bakınız: www.sanayi.gov.tr (AB Teknik Mevzuat Sistemine İlişkin Genel Bilgi, CE İşareti), www.dtm.gov.tr (AB Teknik Mevzuatı ve CE İşareti) ve www.igeme.gov.tr (Mevzuat ve Prosedürler, İhracatta Pratik Bilgiler, CE Uygunluk İşareti )) TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARETİ İhracat Sektörün toplam ihracatı (sıvı pompalar ve kompresörler) 2011 yılında, 2010 yılına göre %24 oranında artmış ve 718,5 milyon dolara ulaşmıştır. Pompa-Kompresör İhracatımız (Değer: 1000 ABD $) GTİP Ürünler 2007 2008 2009 2010 2011 841311 841319 Servis İstasyonları/Garajlarda Kullanılan Türde Yakıt/Yağ Dağıtım Pompaları Ölçü Tertibatlı Diğer Sıvı Pompaları 4.794 6.751 5.398 4.893 8.173 3.437 5.493 4.787 6.637 7.295 841320 El Pompaları 1.548 1.943 1.530 2.915 3.265 841330 İçten Yanmalı Pistonlu Motorlar Yakıt, Yağ/Soğutma Pompaları 18.509 17.949 14.702 22.083 26.384 841340 Beton Pompaları 14.522 8.231 5.846 5.738 7.927 841350 841360 Diğer Doğrusal Deplasmanlı Pompalar (Pozitif Hareketli) Diğer Döner Deplasmanlı Pompalar 5.714 6.227 9.153 9.427 72.622 34.560 44.994 28.173 43.410 34.335 841370 Diğer Santrifüjlü Pompalar 28.291 35.185 34.494 38.962 43.245 841381 Diğer Pompalar 24.428 36.940 31.653 36.845 44.874 841382 Sıvı Elevatörleri 762 1.673 812 923 1.187 841391 841392 8414 Pompaların Aksam- Parçaları Sıvı Elevatörlerine Ait Aksam; Parçalar Hava-Vakum Pompası, Hava/Gaz Kompresörü, Vantilatör, Aspiratör 134.406 115.834 63.971 97.110 115.931 152 299 541 486 234 264.600 316.025 268.391 308.336 353.103 Toplam 535.723 597.544 469.450 577.766 718.576 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Ülkelere Göre Pompa-Kompresör İhracatımız (Değer: 1000 ABD $ Ülkeler 2007 2008 2009 2010 2011 2011 Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 4

Pay (%) Almanya 133.798 125.826 84.260 125.216 182.311 25,4 Irak 24.312 15.965 20.889 29.992 35.453 4,9 A.B.D. 28.132 31.587 27.383 31.753 34.649 4,8 Rusya Fed. 34.140 43.056 15.038 31.234 33.696 4,7 İngiltere 20.831 23.815 16.470 27.630 32.130 4,5 İtalya 28.328 34.479 26.412 26.906 30.440 4,2 Romanya 30.279 37.834 26.960 26.236 27.768 3,9 İran 9.040 11.882 12.985 16.958 26.642 3,7 Azerbaycan 10.333 14.389 14.185 15.428 23.042 3,2 Türkmenistan 4.110 9.557 12.716 15.334 18.283 2,5 Fransa 14.075 18.111 12.721 14.963 15.112 2,1 Belçika 19.556 21.429 13.872 13.816 14.491 2,0 Gürcistan 4.184 4.856 3.882 6.775 12.037 1,7 Polonya 5.217 6.968 8.173 9.188 11.426 1,6 Çin 2.285 3.299 4.044 8.110 10.400 1,4 Suudi Arabistan 4.226 6.479 5.668 6.873 9.683 1,3 Çek Cumhuriyeti 2.825 2.425 2.955 8.369 9.666 1,3 Ege Ser. Bölge 8.060 9.459 2.338 3.435 8.808 1,2 Macaristan 5.654 4.957 3.782 7.958 7.456 1,0 Mısır 3.313 5.900 6.422 7.773 6.686 0,9 Ukrayna 4.440 8.794 3.756 4.520 6.662 0,9 Suriye 3.273 4.322 5.174 6.935 6.359 0,9 İspanya 5.135 6.224 6.465 6.068 6.211 0,9 Bulgaristan 6.377 7.933 4.885 4.227 6.135 0,9 Kazakistan 10.898 7.496 4.430 4.875 6.110 0,9 İlk 25 Ülke Toplamı 422.820 467.042 345.865 460.570 581.653 80,9 Genel Toplam 535.723 597.544 469.450 577.766 718.576 100,0 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi İthalat Sektörün toplam ithalatı (sıvı pompalar ve kompresörler) 2011 yılında, 2010 yılına göre yaklaşık %22 oranında artarak 2 milyar doları aşmıştır. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 5

Pompa-Kompresör İthalatımız (Değer: 1000 ABD $ GTİP Ürünler 2007 2008 2009 2010 2011 841311 Servis İstasyonları/Garaj larda Kullanılan Türde Yakıt/Yağ 9.682 10.841 5.182 7.584 8.056 Dağıtım Pompaları 841319 Ölçü Tertibatlı Diğer Sıvı 2.254 3.055 4.807 2.862 5.897 Pompaları 841320 El Pompaları 6.174 8.492 8.038 13.668 8.989 841330 İçten Yanmalı Pistonlu Motorlar Yakıt, 84.562 98.760 119.230 188.330 216.327 Yağ/Soğutma Pompaları 841340 Beton Pompaları 44.143 44.334 13.750 36.620 43.342 841350 Diğer Doğrusal Deplasmanlı Pompalar (Pozitif 50.538 58.348 33.251 56.359 58.270 Hareketli) 841360 Diğer Döner Deplasmanlı 65.742 78.996 71.867 64.358 66.910 Pompalar 841370 Diğer Santrifüjlü Pompalar 125.185 162.758 133.948 190.728 243.627 841381 Diğer Pompalar 88.214 121.390 77.183 81.437 92.538 841382 Sıvı Elevatörleri 491 975 280 312 1.064 841391 Pompaların Aksam-Parçaları 133.438 126.985 84.438 105.235 129.556 841392 Sıvı Elevatörlerine Ait 880 965 1.175 2.776 1.421 Aksam; Parçalar 8414 Hava-Vakum Pompası, Hava/Gaz Kompresörü, Vantilatör, Aspiratör 874.454 971.338 753.158 925.545 1.162.337 Toplam 1.485.759 1.687.236 1.306.308 1.675.814 2.038.333 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 6

Ülkelere Göre Pompa-Kompresör İthalatımız (Değer: 1000 ABD $) Ülkeler 2007 2008 2009 2010 2011 2011 Pay (%) Almanya 316.678 328.114 223.506 292.320 342.481 16,8 Çin 170.326 227.054 179.845 255.241 332.821 16,3 Fransa 74.098 119.013 196.476 224.241 190.046 9,3 İtalya 190.252 213.777 169.855 222.149 294.302 14,4 A.B.D. 79.190 93.002 62.851 86.917 82.662 4,1 Slovakya 62.942 64.844 58.481 63.619 63.196 3,1 Güney Kore 49.304 65.744 37.682 54.798 71.685 3,5 İngiltere 40.581 43.166 33.293 52.963 71.779 3,5 Japonya 29.228 38.091 27.990 40.314 40.142 2,0 İspanya 41.114 41.708 32.023 37.682 76.685 3,8 Avusturya 35.787 41.848 27.502 33.203 29.726 1,5 Belçika 41.815 44.298 22.370 31.117 38.307 1,9 Brezilya 66.303 35.804 18.325 25.282 43.614 2,1 Macaristan 22.169 29.833 15.139 23.520 24.962 1,2 Danimarka 28.573 38.369 23.847 23.148 28.369 1,4 Slovenya 22.755 23.543 24.297 22.340 16.646 0,8 Tayland 25.100 43.043 25.557 21.205 37.508 1,8 İsveç 20.140 21.054 17.980 18.320 23.192 1,1 Hindistan 16.433 15.423 6.970 18.039 35.317 1,7 Hollanda 20.698 27.983 17.044 15.435 20.744 1,0 Tayvan 6.615 12.285 9.019 14.356 18.849 0,9 Norveç 28.305 40.379 15.500 12.128 7.133 0,3 Malezya 20.307 4.325 5.123 11.660 11.641 0,6 Çek Cum. 14.277 14.016 8.806 9.913 42.098 2,1 İsviçre 6.234 10.310 6.944 8.823 13.023 0,6 İlk 25 Ülke 1.429.225 1.637.026 1.266.425 1.618.733 1.956.928 96,0 Genel Toplam 1.485.759 1.687.236 1.306.308 1.675.814 2.038.333 100,0 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 7

DÜNYA TİCARETİ İhracat Pompa ve Kompresör Dünya İhracatı (GTİP No:8413, 8414, Değer: Milyon ABD $) Ülkeler 2007 2008 2009 2010 Almanya 18.390 20.671 15.977 17.986 ABD 10.872 12.493 11.060 13.142 ÇHC 8.335 9.719 8.655 11.721 Japonya 8.643 9.707 7.645 10.328 İtalya 9.195 9.374 8.004 8.231 Fransa 5.543 5.936 4.737 5.172 İngiltere 3.793 4.077 3.017 3.644 Belçika 2.319 2.513 2.093 3.246 Meksika 2.282 2.702 2.111 2.847 Hollanda 2.566 2.924 2.459 2.734 Kore 1.747 2.068 1.823 2.552 İsviçre 1.844 2.228 1.833 2.149 Çek Cumhuriyeti 2.100 2.275 1.562 2.146 Tayland 1.150 1.378 1.217 1.978 Singapur 1.435 1.804 1.501 1.779 Macaristan 1.541 1.736 1.230 1.649 Kanada 2.071 2.156 1.698 1.630 Danimarka 1.532 1.712 1.359 1.468 Brezilya 1.568 1.654 1.117 1.455 İspanya 1.230 1.356 1.149 1.265 Avusturya 1.424 1.592 1.151 1.257 İsveç 1.291 1.412 1.052 1.146 Hong Kong 1.016 1.098 924 1.068 Tayvan 943 975 724 1.050 Polonya 608 740 636 898 Hindistan 640 809 634 878 Romanya 678 694 538 810 Norveç 851 1.057 952 804 Slovakya 497 577 442 588 Türkiye 536 597 469 578 Genel Toplam 102.098 114.249 92.676 112.157 Kaynak: Trademap ABD, AB ve EFTA ülkelerinde sektör ürünleri talebi yüksektir ve pazar kararlı bir biçimde gelişme göstermektedir. Dalgıç pompada 30.000 adet/yıl, santrifüj pompada 80.000-100.000 adet/yıl kapasiteler optimal miktarlardır. Böylece birim maliyetler düşmekte, bilgisayarlı üretim tezgâhları verimli çalışabilmektedir. Ayrıca, AB ülkelerinde işletme başına üretim miktarları yüksektir. Böylece CAD/CAM (Bilgisayar Destekli Tasarım/Bilgisayar Destekli İmalat) sistemleri ve otomatik malzeme yükleme stoklama donanımları ile modern teknoloji uygulanmaktadır. Kalıp ve ürün tasarımları ile malzeme tasarrufu yapılmakta, yeni malzemeler seçilmekte, ürün performansları arttırılabilmektedir. AB ülkelerinde AR-GE çalışmaları süreklilik kazanmıştır. Cironun %2,5-5 i AR-GE ye ayrılmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 8

AB ülkelerinde, elektrik, yakıt ve doğal gaz gibi girdilerin fiyatları ülkemizden daha ucuz olup, bu avantaj maliyetleri etkilemektedir. İthalat Pompa-Kompresör Dünya İthalatı (GTİP No: 8413, 8414, Değer :Milyon ABD $) Ülkeler 2007 2008 2009 2010 ABD 14.123 14.346 11.042 14.395 ÇHC 6.443 8.155 7.818 9.573 Almanya 7.038 8.298 6.396 7.904 Fransa 5.376 5.475 3.996 4.683 Kanada 3.516 3.703 3.099 3.758 Kore 3.248 3.335 3.277 3.670 Meksika 3.1231 3.374 2.851 3.638 İngiltere 4.189 4.248 3.062 3.635 İtalya 4.048 4.234 3.065 3.535 Rusya Federasyonu 2.068 3.074 2.123 3.042 Japonya 2.597 3.054 2.427 2.958 Brezilya 1.194 1.661 1.437 2.339 Belçika 2.294 2.656 1.926 2.112 İspanya 2.642 2.446 1.795 2.034 Hollanda 2.157 2.562 1.693 1.927 Tayland 1.388 1.766 1.444 1.835 Polonya 1.774 1.934 1.511 1.813 Avusturya 1.738 1.842 1.428 1.723 Türkiye 1.486 1.687 1.306 1.676 Hindistan 1.484 1.924 1.398 1.629 Avustralya 1.333 1.575 1.712 1.545 Bae 1.128 1.252 1.654 1.540 Singapur 1.299 1.912 1.694 1.538 Macaristan 1.121 1.456 1.162 1.535 İsveç 1.435 1.691 1.103 1.515 Genel Toplam 105.598 118.076 95.665 115.445 Kaynak:Trademap Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 9

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 10