AVRUPA BİRLİĞİ REKABET EDEBİLİRLİK VE YENİLİK ÇERÇEVE PROGRAMI (CIP) (2007-2013) GİRİŞİMCİLİK VE YENİLİK PROGRAMI (EIP) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü 15 Ekim 2012 1
İÇERİK AB REKABET EDEBİLİRLİK VE YENİLİK ÇERÇEVE PROGRAMI GİRİŞİMCİLİK VE YENİLİK PROGRAMI - AB Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Programı (CIP) - Girişimcilik ve Yenilik Programı (EIP) - EIP Araçları : 1. Mali Araçlar 2. İş ve Yenilik Destek Ağları 3. İnovasyon Projeleri
REKABET EDEBİLİRLİK VE YENİLİK PROGRAMI (Competitiveness and Innovation Programme-CIP) CIP, AB nin Lizbon Hedefleri ile uyumlu, 2007-2013 yılları için öngörülen büyüme ve istihdam hedeflerine ulaşılması için bir uygulama aracıdır. CIP, girişimcilik, KOBİ ler, rekabet edebilirlik, yenilikçilik, bilgi ve iletişim teknolojileri, çevre ve enerji teknolojileri alanındaki Topluluk Programlarını tek bir çatı altında toplamıştır. Bu programlar; İşletmeler ve Girişimcilik Çok Yıllı Program Bilgi Toplumu hedefleri doğrultusunda eten, econtent, Modinis Çevre için LIFE, Avrupa Akıllı Enerji Programı 3
REKABET EDEBİLİRLİK VE YENİLİK PROGRAMI (Competitiveness and Innovation Programme-CIP) Programın hedefleri; İşletmelerin ve özellikle KOBİ lerin rekabet edebilirliğini artırmak, Eko-İnovasyon da dahil olmak üzere yenilikleri desteklemek, Finansman kaynaklarına erişim olanaklarını iyileştirmek, Bilgi ve iletişim teknolojilerinin daha iyi şekilde yayılmasını ve kullanılmasını teşvik etmek, Yenilenebilir enerji kaynaklarının daha fazla kullanımını ve enerji verimliliğinin teşvik etmektir. 4
REKABET EDEBİLİRLİK VE YENİLİK PROGRAMI (Competitiveness and Innovation Programme-CIP) Avrupa çapındaki toplam bütçesi 3,6 milyar Avro olan Program aşağıda sıralanan 3 alt bileşenden oluşmaktadır. Girişimcilik ve Yenilik Özel Programı (EIP-Entrepreneurship and Innovation Programme) Bütçesi 2.17 milyar Avro dur. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Politikaları Destek programı (ICT Policy Support Programme) Bütçesi 728 milyon Avro dur. Avrupa Akıllı Enerji ve Teknoloji Programına (IEE- Intelligent Energy Europe Programme) Bütçesi 727 milyon Avro dur. 5
BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ POLİTİKA DESTEK PROGRAMI (ICT Policy Support Programme) ICT Programı katılımcı ülkelerde, kamu sektörünün, başta KOBİ ler olmak üzere iş dünyasının ve vatandaşların bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanmalarını yaygınlaştırarak yenilikçilik ve rekabet gücüne katkıda bulunmayı hedeflemektedir Kalkınma Bakanlığı, Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı koordinasyonunda yürütülmektedir. 1 Ocak 2009 tarihi itibariyle programa katılım sağlanmıştır. 6
AVRUPA AKILLI ENERJİ VE TEKNOLOJİ PROGRAMI (Intelligent Energy Europe Programme-IEE) IEE Programı kapsamında enerji etkinliği, yenilenebilir enerji kaynakları ve enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi desteklenecektir. IEE kapsamında güvenli, sürdürülebilir enerji arzının sağlanmasının yanı sıra yenilenebilir enerji kullanımının arttırılması ve enerji tüketiminin azaltılması hedeflenmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Programa katılmama kararı almıştır. 7
GİRİŞİMCİLİK VE YENİLİK PROGRAMI (Entrepreneurship and Innovation Programme-EIP) EIP programının amaçları; KOBİ lerin finansmana erişimini kolaylaştırmak ve inovasyon faaliyetlerine yatırım yapmayı teşvik etmek, Başta sınır ötesi olmak üzere KOBİ lerin işbirlikleri oluşturabilmeleri için uygun ortam yaratmak, İşletmelerde her türlü yeniliği (eko-inovasyon dahil) desteklemek, Girişimcilik ve yenilikçilik kültürünün oluşturulmasını desteklemektir. EIP Programının ülkemizdeki çalışmaları Bakanlığımızca koordine edilmektedir. 8
GİRİŞİMCİLİK VE YENİLİK PROGRAMI (Entrepreneurship and Innovation Programme-EIP) EIP Programına ülkemizin katılımı için Mutabakat Zaptı 12 Şubat 2008 tarihinde Brüksel de imzalanmıştır. Mutabakat Zaptı nın onaylanması hakkında Bakanlar Kurulu Kararı 20 Ocak 2009 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanmıştır. EIP Katılımcı Ülkeleri: AB 27 ülkesi EEA: Norveç, Lihteştayn Aday Ülkeler: Makedonya, Türkiye, Karadağ,Hırvatistan, İzlanda Üçüncü Ülkeler: Arnavutluk, İsrail, Sırbistan 9
I. Mali Araçlar AMAÇ: Ekonomilerin belkemiği olan KOBİ lerin rekabet edebilirliğini artırmak, - Ülkemizde yaklaşık 3 milyon KOBİ bulunmaktadır. - Toplam şirket sayısının % 99,8 i - Özel sektör işgücünün yaklaşık % 67 sini teşkil etmektedir. KOBİ lerin finansmana erişimdeki sorunlarını ortadan kaldırmak, BÜTÇE: - KOBİ lerin % 20 sinden fazlası finansman erişim konusunda problem yaşamıştır. 1.1 Milyar Avro dur. KAPSAM: erken dönem çekirdek, kuruluş, büyüme ve iş transferi gibi yaşam döngülerinin farklı aşamalarında bulunan firmaları hedeflemekte olup,başta KOBİ ler olmak üzere tüm işletmelerin teknoloji geliştirme, inovasyon (eko-inovasyon) dahil teknoloji transferi ve sınır ötesi ticari faaliyetlerinin genişletilmesi konularındaki yatırımlarını desteklemektedir. 10
I. Mali Araçlar 1) Yüksek Büyüme Potansiyelli ve Yenilikçi KOBİ Desteği (The High Growth And Innovative SME Facility - GIF) Bütçesi: 623 Milyon Avro a. GIF-1 Başlangıç Aşaması Yatırımları (Early Stage Investments) b. GIF-2 Genişleme Aşaması Yatırımları (Expansion State Investments) İlgili Websitesi: Access2finance 2) KOBİ Teminat Desteği (SME Guarantee Facility-SMEG) Bütçesi:506 Milyon Avro a. Kredi Garantileri (KOBİ ler) b. Mikro Kredi Garantileri (yeni kurulan veya kuruluş aşamasındaki mikro işletmeler) c. Öz Kaynak Garantileri (çekirdek ve başlangıç aşamasındaki KOBİ ler) İlgili Websitesi: Access2finance 11
I. Mali Araçlar Mali Araçların Yürütülmesi Avrupa Komisyonu Fonu sağlar Teminat Avrupa Yatırım Fonu (EIF) Yatırım Başvuru için: www.eif.org Garanti Kuruluşu Banka Girişim (Risk) Sermayesi Fonu Yatırım Borç/Kredi KOBİ ler KOBİ ler 12
I. Mali Araçlar (Ülkemizdeki durum) Kredi Garanti Fonu (KGF) KGF-AYF arasında 90 Milyon Avro luk garanti anlaşması imzalanmıştır. Kefalet oranı: % 80 Yaratılacak kredi miktarı: 112.5 Milyon Avro Kimler faydalanabilir? KGF özellikle yeni kurulan veya ilk aşamalarında olan KOBİ'ler olmak üzere, KOBİ tanımına uyan, çalışan sayısı 250'yi ve yıllık cirosu 25 Milyon TL'yi aşmayan firmalar 1.250.000 TL ye kadar olan kredilerde, 8 yıla kadar vadelerle 13
I. Mali Araçlar (Ülkemizdeki durum) Finansbank Finansbank-AYF arasında 206 Milyon Avro luk garanti anlaşması imzalanmıştır. Söz konusu Anlaşma kapsamında, KOBİ'ler Makine-Teknoloji Paketi ve Girişimci Paketi olmak üzere 2 farklı paket ile desteklenmektedir. I. Makine-Teknoloji Paketi 135 Milyon Avro garanti desteği Kefalet oranı: %50 Yaratılacak kredi miktarı: 270 Milyon Avro Kimler başvurabilir? 250 den az çalışana sahip Yıllık cirosu 50 milyon Avro yu aşmayan 250.000 TL ye kadar olan makine ekipman alımı ya da inovasyon/kapasite artırımı/hizmet kalitesi artışına yönelik teknolojik yatırımlar 10 yıla kadar vade 14
I. Mali Araçlar (Ülkemizdeki durum) Finansbank II. Girişimci Paketi 71 Milyon Avro garanti desteği Kefalet oranı: % 75 Yaratılacak kredi miktarı: 95 Milyon Avro Kimler başvurabilir? 10 kişiden az çalışana sahip Yıllık cirosu 2 milyon Avro yu aşmayan 52.000 TL ye kadar her tür yatırım ve sermaye ihtiyacı 5 yıla kadar vade Ocak 2011 tarihinde Finansbank ve AYF arasında girişimci paketi için 350 Milyon TL lik yeni bir kredi garanti anlaşması imzalanmıştır. 15
I. Mali Araçlar (Ülkemizdeki durum) Ziraat Bank ve AYF arasında 300 Milyon TL lik bir garanti anlaşması imzalanmıştır. Kefalet Oranı: % 75 Yaratılacak Kredi Miktarı: 400 Milyon TL Kimler Faydalanabilir? T.C. Ziraat Bankası 10 kişiden az çalışana sahip Yıllık cirosu 2 milyon Avro yu aşmayan 5 yıldır faaliyet gösteren mikro işletmeler 50.000 TL ye kadar olan kredilerde, 5 yıl vade ile.
I. Mali Araçlar (Başarı Hikayeleri) Kredi Garanti Fonu (KGF) DEMİRCİOĞULLARI Erzincan da faaliyet gösteren bir firmadır. Modern üretim araçlarıyla tek kullanımlık gıda kapları üretmektedir. 2010 yılı itibariyle KGF kefaletinden yararlanmıştır. Kefalet sayesinde kullanılan kredi kapsamda, Söz konusu dönemde 12 olan çalışan sayısı 62 ye ulaşmış, Krediyi kullanmadan önceki yıl sonu itibari ile 361 bin TL olan ciro 2011 yılında 10,5 milyon TL ye çıkmış, Kredi kullanmadan önce ihracat gerçekleştirmeyen firma kredi kullanımından sonra ise 2011 yılında 817.000 TL lik ihracat gerçekleştirmiştir.
I. Mali Araçlar (Başarı Hikayeleri) Finansbank BONNYFOOD AVRUPA YATIRIM FONU (AYF) SAYESİNDE HIZLI FRANCHISE VEREREK BÜYÜDÜK Kek, kurabiye, çikolata, truffle ve meyvelerden Aranjmanlar yapan bir firmadır. 3 yıldan kısa sürede 17 si franchising olmak üzere toplam 20 şubeye ulaşılmıştır. 2013 yılı sonuna kadar şube sayısını 40 a çıkartmayı hedeflemektedir. Bu hızlı büyümenin arkasındaki etkeni Finansbank ın AYF imkanlarıyla sağladığı teminatsız kredi olarak görmektedirler.
II. İş ve Yenilik Destek Ağları Avrupa İşletmeler Ağı 2007 yılında çıkılan İş Dünyasını ve Yenilikleri Destekleyen Hizmetler konulu ağ çağrısı ile kurulmuştur. EIP bütçesinden 320 Milyon Avro Avrupa İşletmeler Ağı na (AİA) ayrılmıştır. AİA nedir? AB sınırları içerisinde ve ötesinde yer alan KOBİ lere özel olarak tasarlanmış birçok hizmet sağlayan, Avrupa nın en büyük iş destek ağıdır. Nasıl oluşturulmuştur? 1987 yılından beri faaliyette olan Avrupa Bilgi Merkezleri (Euro Info Centers) ile 1995 yılından beri faaliyette olan Yenilikçilik Aktarım Merkezlerinin (Innovation Relay Centers) birleştirilmesi ile oluşturulmuştur.
II. Avrupa İşletmeler Ağı; İş ve Yenilik Destek Ağları Avrupa İşletmeler Ağı 2008 yılında faaliyete başlamıştır, 600 kurum/kuruluşun oluşturduğu 101 konsorsiyum, 50 ülkede faaliyette bulunmaktadır. Yaklaşık 3000 uzman Ağ faaliyetlerinde hizmet vermektedir. Avrupa İşletmeler Ağı nın faaliyet alanı Avrupa Birliği sınırlarını aşmıştır. Ağın Faaliyette olduğu ülkeler; AB 27 ülkesi Diğer Ülkeler: Ermenistan, Şili, Çin, Hırvatistan, Mısır, İzlanda, İsrail, Japonya, Meksiko, Karadağ, Norveç, Rusya, Sırbistan, Güney Kore, İsviçre, Suriye, Tunus, Türkiye, Ukrayna, ABD, Makedonya, Bosna Hersek Hangi Kurumlar Ticaret Odaları, İnovasyon Ajansları, Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Üniversitelerin Teknoloji Merkezleri yer almaktadır. AİA, Avrupa Komisyonu adına Rekabet Edebilirlik ve Yenilik İcra Ajansı (EACI) tarafından yönetilmektedir.
II. İş ve Yenilik Destek Ağları Avrupa İşletmeler Ağı Ağ ın KOBİ lere sağladığı faydalar; AB mevzuatı ve AB düzeyindeki standartlar ve önemli politikalar hakkında bilgi edinmek, Finansman olanakları ve AB programları hakkında rehberlik almak, (FP7 başta olmak üzere) yürütülen AB Araştırma programlarına erişim olanağına sahip olmak, Tek Pazar dahilinde ve Üçüncü Ülkeler ile iş alanındaki işbirliği olanakları hakkında bilgi edinmek, KOBİ lerin uluslararası alanlara açılımlarını sağlamak, Gelişmiş teknoloji transfer hizmetleri, uluslar arası teknoloji işbirliği ve aracılık hizmetleri kanalıyla, inovasyon alanında kapsamlı destek edinmek. Avrupa İşletmeler Ağı, KOBİ lerin yenilikçilik ve iş ihtiyaçları için aradıkları her konuda yardım ve desteği bulabilecekleri; bir tek durak ofisidir. Avrupa İşletmeler Ağı Hakkında Bilgi İçin: http://www.enterprise-europe-network.ec.europa.eu/index_en.htm
II. İş ve Yenilik Destek Ağları Avrupa İşletmeler Ağı EIP bileşeni altında yapılan İş dünyasını ve yenilikleri destekleyen hizmetler (Services in Support of Business and Innovation ) konulu 2007 tarihli Ağ Çağrılarısı kapsamında, 81 ilimize hizmet vermek üzere kurulan 7 konsorsiyum AİA ya dahil olmuştur. IST-Bussinova:İstanbul Business and Innovation BBISC: Blacksea Business and Innovation Support Center GAPSUN: GAP Region Support Network BSN-MED:Business Support Network Mediterrean BSN-ANATOLIA:Business Support Network Anatolia EMN: East Marmara Network EBIC-EGE:Ege Business and Innovation Centre
TÜRKİYE DE İŞ ve YENİLİK DESTEK AĞLARI III. Avrupa İşletmeler Ağı (Ülkemizdeki Durum) ANATOLIA BUSSINOVA EBICEGE BLACKSEA GAPSUN AKDENİZ DOĞU MARMARA Ortak1 (Koordinat or) KOSGEB OSTİM Hizmet Merkezi Müdürlüğü KOSGEB İstanbul Boğaziçi Hizmet Merkezi Müdürlüğü Ege Üni. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası KOSGEB G.Antep Maraş Hizmet Merkezi Müdürlüğü KOSGEB K.Maraş Hizmet Merkezi Müdürlüğü KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi Müdürlüğü Ortak 2 Ortadoğu Teknopark A.Ş. İstanbul Sanayi Odası Denizli Ticaret Odası Trabzon Ticaret Sanayi Odası Gaziantep Ticaret Odası Adana Ticaret Odası Bursa Ticaret Sanayi Odası Ortak 3 Konya Sanayi Odası KOSGEB İstanbul Anadolu Yakası Hizmet Merkezi Müdürlüğü Ege İhracatçı Birlikleri Zonguldak Ticaret Sanayi Odası Gaziantep Teknoloji Geliştirme Bölgesi Antalya Ticaret Sanayi Odası KOSGEB Kocaeli Hizmet Merkezi Müdürlüğü Ortak 4 Kayseri Ticaret Odası Sabancı Üniversitesi KOSGEB Samsun Hizmet Merkezi Müdürlüğü Elazığ Ticaret Sanayi Odası Kahramanmaraş Ticaret Sanayi Odası Uludağ Üni. Ulutek Teknoloji Geliştirme Bölgesi Ortak 5 Erzurum Ticaret Sanayi Odası KOSGEB Trabzon Hizmet Merkezi Müdürlüğü Van Ticaret Sanayi Odası MersinTicaret Sanayi Odası ABİGEM Doğu Marmara Ortak 6 Türkiye Teknoloji Geliştirme 23
II.TÜRKİYE DE İş veiş Yenilik Ağları ve YENİLİKDestek DESTEK AĞLARI Avrupa İşletmeler Ağı AVRUPA İŞLETMELER AĞI BAŞARI HİKAYELERİ I. EPESUS Çevre yönetimi alanında mühendislik ve danışmanlık hizmeti sunan Ankara merkezli EKODENGE firması, AB tarafından desteklenen CIP Eko-Inovasyon proje çağrısına, uluslararası bir konsorsiyum oluşturarak EPESUS projesi ile başvurmuş, projesi 444 katılımcı ile 32 ülkeden gönderilen 130 teklif arasından seçilen 40 proje içinde yer alarak, Türkiye nin ilk kez bu fondan proje koordinatörü olarak pay almasını sağlamıştır. Eko-Inovasyon proje çağrısı ile ilgili bilgilendirme Avrupa İşletmeler Ağı - KOSGEB Ankara Ostim Hizmet Merkezi tarafından yapılmıştır. Projenin hazırlanması esnasında KOSGEB uzmanlarının teknik ve mali teklif hazırlama konularındaki tecrübeleri ile Projeye yabancı ortak bulma konusunda Avrupa İşletmeler Ağı nın olanaklarından faydalanılmıştır. Ayrıca, KOSGEB projenin bir ortağı olarak projenin başlatılması ve sürdürülmesi için önemli görevler üstlenmiştir 24
II.TÜRKİYE DE İş veiş Yenilik Ağları ve YENİLİKDestek DESTEK AĞLARI Avrupa İşletmeler Ağı AVRUPA İŞLETMELER AĞI BAŞARI HİKAYELERİ II. NERGİSLER MAKİNE İstanbul da faaliyet gösteren NERGİSLER Makine isimli metal işleme firması, 2008 yılının hemen başında EBIC-Ege konsorsiyumunun haftalık işbirliği taleplerinden birisine ilgi göstererek Danimarkalı Gram Equipment firmasının işbirliği talebi ile ilgilenmiştir. Yaklaşık 350 m2 lik bir alanda 5 aile üyesi ile faaliyette bulunan bu işletme, daha önce hiçbir yabancı firma ile işbirliği yapmamış ve sadece bulunduğu Küçük Sanayi Bölgesindeki işletmelere hizmet vermiştir. Avrupa İşletmeler Ağı sayesinde, Türk firma bugün itibari ile 1.500 m2 lik daha büyük bir fabrikada 1 mühendis toplam 14 çalışan ile faaliyetini sürdürmektedir. Söz konusu yerli firma Danimarkalı firmanın en önemli tedarikçilerinden birisi haline gelmiş ve üretiminin % 90 nını Danimarka ya ihraç etmektedir. 2011 yılı itibari ile Türk firması sanayi tipi dondurma makinelerini Danimarkalı firma adına Türkiye de üretmeye başlamıştır. 25
III. İnovasyon Projeleri İşletmelerin, yenilikçilik potansiyelinin arttırılması ve yenilikçi işletme ve diğer aktörler arasında iletişimin arttırılabilmesi için eko-yenilik, kümelenme, çevre teknolojileri, konularında Avrupa Komisyonu yenilikçilik vasfı olan projelere ilişkin çağrıya çıkmaktadır. Proje çağrıları, bilhassa tüketicilerin ve vatandaşların geniş katılımıyla ortaklık kurulması ve kamu ve özel sektördeki paydaşlar arasında işbirliğinin teşvik edilmesi yoluyla, AB nin daha inovasyon dostu bir topluluk haline getirilmesini amaçlamaktadır. Projelere Kimler başvurabilir? İşletmeler (KOBİ ve Esnaflar) Sanayi ve Ticaret Odaları, Kamu Otoriteleri, Üniversiteler, Araştırma Merkezleri, Teknoparklar, Kuluçka Merkezleri ve Sivil Toplum Kuruluşları vb.
III. İNOVASYON İnovasyon PROJE Projeleri BAŞVURULARI Hangi projenin hangi tarih ve ne konuda yayınlanacağı YILLIK ÇALIŞMA PROGRAMLARINDA belirtilmektedir. 2013 yılı Çalışma Programı Ocak ayı itibariyle ab.sanayi.gov.tr adresinde yayınlanmaya başlayacaktır. Proje Teklif Çağrıları bir çok farklı konuda yayınlanmaktadır, bu sene açılan proje teklif çağrılarına örnekler; Proje Teklif Çağrılarını Nerden Takip Edebilirim? 1.Avrupa Komisyonun web sayfasından; http://ec.europa.eu/enterprise/contracts-grants/calls-for-proposals/about-our grants/index_en.htm 2. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı web sayfasından; http://ab.sanayi.gov.tr/ 3. Duyuru veritabanımıza kayıt olarak; http://ab.sanayi.gov.tr/ab_duyuru/duyurumail/katilim.aspx 27
TEŞEKKÜRLER BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü http://ab.sanayi.gov.tr/ eip@sanayi.gov.tr 28